XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa elizondo loreusain 0155 Jana ta guzti berak billatzen dute, ta ori iñori lanik eman gabe, iñori kalterik egin gabe, baso-zelaietan, soro-larretan dabiltzala, uzta-aziendak ikutu gabe, zaitu bearrik ez dute, beren gora-berak ederki ta iñork bañon obeto dakizkite-ta: laguntzik ere ez, beren lan guztiak garai eta era onean egiten dituzte, ta iñoren bearrik ez: okuillurik bear ez, azpiak aldatzen ibilli bear ez, usai txarrik egiten ere ez, sendatzaille ta sendagaitik gogoratu (...).

2. 1900-1939 lapurtera-nafarrera antzerkia larz 0300 MANECH,- Nere aziendek zer ditek?.

3. 1900-1939 lapurtera-nafarrera antzerkia larz 0292 Aziendak edan- araztekuak ditiat.

4. 1900-1939 lapurtera-nafarrera antzerkia larz 0300 GANTZUME,- Zuen azienden arabera balinbaduk beti, ez bide duk sobera gizen.


5. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1914 0001 Bena Askoz-ek kuska bat egin duke Orhy thinian edo bere ardiak aphur bat utzi nahi ukhen España-ko ekhiari, hanko artzañek beren haziendak Frantzia-ko aidiari uzten dutien bezala.

6. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1924 0001 Ganden merkatu egunean bazen jende eta hazienda gure herriko etche aintzinean.

7. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1924 0001 Oren batean ethorri dire Office agricole départemental-ak igorri Jaun batzu prima berezi batzuen emaiterat hazienda garbi eta ederrenari.

8. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1924 0001 Jaun jujeek erran dute hemengo hazienda hanitz ez direla arraza aski garbikoak eta gauza horri behar litakela kasu egin; mota garbiek ere emaiten dutela haragi eta esne ausarki.

9. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1924 0001 - Hazienda: kiloa, 4 libera.

10. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 AZINDA GALDUA.- Ainhiza menditik faltatua izan da marro bat, mazkaroa, sei hortz, eskuineko beharrian gibel ozke. Horren berri dakienak hel-araz adreza huntarat: Goyheneche, maison Oguichuria Gamarthe. (B.P.).

11. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 Berdin aziendak eta oro moltchoan eman gogo dituzte, zindikat batean: zurgin, harotz eta bertze ofizialeak zindikatekoak litazke.

12. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1960 00001 Hiltzeko azindenak:

13. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j. artaraz 0029 Halan ere urteera bat egin daikezue, horreetako hainbat abere edo azienda ezagutzeko.

14. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0011 Bi sail handi jarraikitzen ditu hemengo lur lanak: lehenik, artoaren aldekoa, hazkurri (hazienda elikatzeko) artoa eta ereiteko artoa.

15. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0014 Lurrak eta haziendak aintzinara joanarazteko edo aurrera egiteko behar dute nagusiek lantegietan bezala langaiak erosi, eta hori garesti maiz askotan eta sos handiak bota behar.

16. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0017 Honen indarrez eta eraginez moldaturik izan dira, Donapaleun, Amikuzeko zerbitzuko kirol zelaiak, igeritegia,3 tenistegi, udatiarrentzako oihal-etxolen (kanping) 300 leku,40 etxe lau barnerekin bakoitza, eta hazienda saltzeko aterpea 144 kana luze eta 22 zabalerakoa.

17. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak p. zabaleta 0008 GAZTETXO BAT ARTZAIN Baina etxeko lur eta haziendak ez bait ziren nahikoak senide guztiak bertan gelditzeko, hirugarren semearentzat ez zen tokirik Erronkariko nekazalgo eta artzantzan.

18. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak x. arregi 0109 Baserritarrek zelaiak zaintzen dituzte, belarra bait da azienden bazka nagusia; batik bat, behi-aziendarena.

19. 1969-1990 euskara batua ikerketak p. urkizu 0131 Aziendak sendatzeko, bizkortzeko eta pozointzeko, sukarra, loa, odola, zentzua eta maitasuna kendu eta emateko, ehun birtute baino gehiago zituzten belarrak.

20. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura a. kazabon 0134 Proxperok udan metatutako belarrak laster jan zituzten behiek, eta orain edozer gauza jaten zuen hango aziendak: lasto eta ote, iratze eta lahar... harrapatzen zutena.

21. 1969-1990 euskara batua literatur prosa p. berasategi 0162 (...); beraz, ahal zitekeen heinean azienda haiek hiltzea aholkatzen zen behingoz.

22. 1969-1990 euskara batua literatur prosa p. sastre 0087 Agi denean, hamasei urte zituela hasi zen Nafarroako mutiko gazte eta hain gazte ez ziren batzurekin ibiltzen, eta harrezkero etxean geroago eta okerrago, bi bide bazituen eta hautatu beharrik: etxekoa, anitz sufrimentu baita laborari etxe batean, eta haatik badakizu ez zarela gosez hilen aziendarekin eta, pentsa gabeko ondikorik gertatu ezik; eta zein zen ene aitak zuen bigarren bidea? Kontrabandoarena!

23. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. mendizabal 0013 - Ez duk arrazoi faltarik hortan - Mattinek azienden alboko ustezko belar ondu piloa sarde batez garbitu eta, zaku tolostatu batzuen azpitan, pakete mordoska agertzen zuen bitartean.

24. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. mendizabal 0039 Ohizko agurrak elkarri egin ondoren, Enkarnak eiako atea bildu, atalagaz bermatu eta baserri osoaren kargu geratu zen berriro ere; azienda, baratze, otordu eta gainerakoekin, dena egitekoarekin.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak m. etxaide 0294 Epigeoak, izenak dioen bezala (epi: gain, geo: lur) lur-azalean pilatzen diren material organikoetan bizi dira, hots, enbor idorretan, azienden gorotzetan, horbelean, etab.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0025 Gauza jakina da populazio hauek artadiaren suntsipenaren ondorio direla sarritan, eta artadirantz joko luketela abariztiok giza eragin zuzenagatik edo honen aziendagatik izango ez balitz.

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0061 Zintzarrots, zintzarri eta galarrots astolasterra ematen zen giroaz mintzo zaizkigu, ezen gazteriak erabakitzen zuenean antzerki irrigarri bat paratzea, lehenik hazienda guztiari beren zintzarriak, joaleak, tunturroak kentzen hasten zen eta turrutak eta adar soinujotzaileak prestatzen.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. azurmendi 0192 Akerra aharia bezala da ikuilu barnean: aziendaren babesle jatorra.

29. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0057 Dakigunez, hazkuntz hormonak bilakaeraren azelerazioa eragiten du, janari-kontsumoa proportzionalki handitu gabe; beraz, hazkuntz hormonaren geneak txertatuz gero, badirudi mirakuluak egin behar dituela; errealitatean aldiz, aziendako abereekin ez da xaguarekin bezala gertatzen, pisu irabazia %10etik ez bait da pasatzen kasu hoberenetan.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0057 Honen arrazoiak bilatzean, milaka urtetan dirauen historian aziendako abereek hautesmen-prozesu bat jasan dutela pentsa genezake, beste gauzen artean hazkuntz ahalmenagatik baina, noski, hau ez dela xaguaren kasuan gertatu.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0057 Dena den, biologi ikuspegitik gauza asko posibletzat ikusiarren, proportzio handi batean ekonomi ikuspegitik ezinezkoak gertatu zaizkigu; ez dugu ahaztu behar inbertsio handien beharrean gertatzen diren prozesuak ditugula, beraz txertatu nahi dugun ezaugarri berri horrek abantaila handiak izan beharko ditu aziendetan zabaltzeko.

32. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak euestat 1988 0255 - 3. Liburukia: Aziendak, Makineria eta Lana.

33. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0039 Azken hauek oso hedakorrak, estaloniferoak dira: oin nagusi bakoitza edo errondo bakoitza, gero aziendaz kimatuak izanen diren zuhaiska-formako altzumez inguratuak aurkitzen dira.

34. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. azkona 0110 Bizkaia eta Gipuzkoako kasuan dauden belardi eta larreen azalerak, ezin du herrialde hauetan dagoen haragia eta esne-ekoizlea den azienda guztia elikatu.

35. 1969-1990 gipuzkera literatur prosa r. murua 0094 - Ba omen zan erri artan nekazari on bat: etxealdi eder ta azienda ikusgarriaren jabe zona.

36. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0006 Orrela Jaun Loiola`koak, Iñigoren aitaitak, bere seme Beltran`eri, Iñigo`ren aitari, Loiola`ko torrea jauregi biurturik eta azienda osoa utzi aal izan zion eragozpenik gabe.

37. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak euskerazaintza 1988 0025 Amarrenak zaintzeko eurak ziran naiko; baita ere menpekoak zuzen erabiltzeko euren bizian eta aziendetan.

38. 1969-1990 lapurtera-nafarrera antzerkia iratz 0025 Aberatsak bazuen azienda eta kabala, nasaiki baino nasaikiago.

39. 1969-1990 lapurtera-nafarrera literatur prosa p. saragûeta 0173 Nik erran dezaket, arrapatu zekoten gibeletik, urte batean gure azienda juan zen, eta deus gabe gelditu ginela.

40. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j.j. iribar 0001 Jane Fonda hazienda batean lan egiten duen amerikar irakaslea da eta iraultza eta amodioarekin topo egingo du matxinatuak hazienda hartzen dutenean.

41. 1991> euskara batua literatur prosa y. arrieta 00033 Anaiari entzunda zuenez, aziendentzeko apraposa zela.

42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak sm 00038 LINGUA NAVARRORUM zer zen jakiteko, inork zalantzarik izan ez dezan, on zaigu agiriak lekuko jartzea. Hara hemen Iruñako apezpiku zen Petrus II.ak 1167. urtean Beila kondearekin Aralarko San Migel santutegiaren Arimeriako aziendaz, jatorrizko ohitura zenaren arabera, hitzarmenez onartu zeneko agiriak zer zioen: .

43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak euestat 1997-98 00315
1. liburukia: Inbentarioak.
2. liburukia: Lurraren erabilera.
3. liburukia: Aziendak, Makineria eta Lana.
4. liburukia: Marjina Gordina eta orientazio tekniko-ekonomikoa.

44. 1991> euskara batua saiakera-liburuak euestat 1997-98 00315 Azienda hau egon daiteke zonalde landatarretan edo hiritarretan.

45. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak sm 00216 Aralarko San Migel santutegiaren Arimeriako aziendaz, jatorrizko ohituraren arabera, hitzarmenez onartu zeneko ageriak zer zioen ikus besterik ez dugu J. Goñi Gaztanbidek 1997an argitaratu zuen Colección Diplomática de la Catedral de Pamplona deritzan I. liburukiko 269. orrialdean datorren 305 zenbakidun dokumentua, non dioen: Erit autem talis differencia inter Orti Lehoaniz et Açeari Umea et successores eorum, quod Orti Lehoarriz faciet ut lingua Navarrorum dicatur unamaizter et Açeari Umea faciet buruçagui, quem voluerit.

46. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. camino 00015 Andia eta Urbasa Zunbeltzen banatzen dira 5 Nafarroa umela eta Nafarroa mediterraneoa eremu horretara biltzen dira, eta baita artzantzaren garrantziak eraginik, jendeak ere: izarbeibartarrak, Tafalla alderdikoak, estellerritarrak, ergoiendarrak, goñetritarrak, erriberanesak... Inguruko herri eta ibarrek bereganatu nahi izan dute eremu hau, baina Gorteek beti lortu dute nafar guztien ondare izaten jarrai dezan. XVI. mendean 60.000 eta 100.000 azienda buru artean zegoen bertako bazkalekuetan eta XX. mendearen hasieran, berriz, 30.000 buru zeuden..

47. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ekonhazk 00298 Badirudi kostaldeko probintzietan ez zirela errentak hainbeste igo, baina ezin da ahaztu lur-jabeek maiz, errentaz gain, azienda berekin erdi-bana zaintzeko eskatzen zietela maizterrei.

48. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0099 Era berean, izeidiaren ertzetatik aziendei so egon daiteke, udan eta udazkenean batez ere, bat edo beste harrapatzeko esperantzaz.


49. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Kudeaketa ez da egiten ahal herri baten mailan, herri txiki baten mailan; ez da jendearen arabera egin behar, baina azienden arabera.


50. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Batetik ba dira metodo zuzenak, burutzeko nekezak direnak eta jende askoren parte hartzea eskatzen dutenak; aziendak, heuren bizilekuetatik atera erazi eta kontatu egiten dira zuzenean.


51. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Bigarrenez, ba dira zeharkako metodoak ere, arinagoak, indizioetan oinarritzen direnak: honela, erran dezagun 10.000 Ha dituen lurraldea dugula arakatzeko; zeharkako metodoaren bitartez aski izanen da bertan pasaia edo ibilbide bat prestatzea, eta udaberrian bertan ibiliz zenbat azienda ikusten diren kontatzea.


52. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Honela bada, 100 oreinez osotutako populazioa baldin badugu, eta nahi badugu populazio hori beti hein berean atxeki, urtearen buruan 120 izanen ditugu, eta beraz beharko dira 20 azienda ehizatu.


53. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Eman dezagun leku batetan oreina edo orkatza hiltzeko eskubidea ba dutela, baina azienden %20-30a soilik urtean, nahi badute populazioa hein berean atxeki.


54. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0119 Erran nahi da aitzinetik, politika hau aplikatu aitzin, babeslekuak ba zirela, erreserbak ba zirela azienda horientzako orkatzarentzako, oreinarentzako, eta abar.


55. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0135 Euskalerrian Haziendako ministroari, Marraco jaurari, Kontzertu Ekonomikoa ezabatzeko borondatea leporatu zitzaion eta honela uztailaren 29an Bilbon Udal desberdinetako ordezkariak elkartu ziren ekintza horri nola edo hala kontra egiteko.


56. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0179 Dena den, laneko azienda guztietan egiten zelakoan nago bereizkuntza hori.


57. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0179 Esan nahi dut, azienda kolore gorrikoak bizienak eta langileenak, eta kolore zurikoak alferrenak eta motelenak bide zirela orohar euskal sinbologia zaharrean, eta beste herritako usantzan ere bai, segurunera.


58. 1991> euskara batua saiakera-liburuak intelektuala 0167 1937.eko apirilaren 17an, karabineroek, berreratuta eta Haziendako ministroa zen Juan Negrín-en aginduei jarraituz, muga berriz hartzeari ekin zioten.


59. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. beltran 0119 Aralar mendiaren inguruko Nafarroako Larraungo bailarako herrietakoek, mendian, komunalak ziren belar lurretan eduki izan dituzte libre, artaldeak, ahuntzak, zaldi-behorrak eta bestelako aziendako abereak. Abere hauek, gaueko iluntasun eta bakardadearen babesean, mendiko belarretatik herri inguruetako soroetara jeisteko joera dute eta hauetara etortzen badira, kalte handiak egiten dituzte, bertan aurkitzen dutena jan eta zapalduz.

60. 1991> euskara batua saiakera-liburuak nekhizt 0026 Baina beste batzuetan aziendak itxian hazteko sistema bat adierazten du eta mailegua hartu da (estabulazio lotu, estabulazio aske, urte sasoiko estabulazio).

61. 1991> euskara batua saiakera-liburuak nekhizt 0026 susara, arkara, irausi, ohara ... badaude azienda desberdinen es celo-a esateko hitzak, baina es celo oro har esateko ez dago bat gogobetekoa, daudenak ez baitira oso neutroak: arreske, umeske, bero egon.

62. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. sarasua 0020 XV. eta XIX. mendeen bitartean gertatu ziren lehen aldaketak, basoetako egurra untzigintzarako erabiliz eta aziendentzat larreak garbituz.

63. 1991> euskara batua saiakera-liburuak s. ott 0057 Urteko batzarrean artzainen batek olan uda guztian bere txandak ez dituela beteko, baina bere azienda bulltan larratzea nahi duela adierazten badu, ardiak zaindu eta jezteagatik bere kideak ordaindu egin behar izaten ditu.

64. 1991> euskara batua saiakera-liburuak s. ott 0277 Auzo emakumeak etxeko lanez arduratzen ziren, eta auzo gizonezkoak berriz txandaka aziendak zaindu eta nausiari zegozkion lanak egiten zituzten.


65. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0015 Akordio-mota hauek potentziatu dira Euskal Antolamendu Estatistikoaren eta Administrazio Zentralaren (INE, Herrilan eta Hirigintzako Ministraritza, Nekazaritza eta Arrantzako Ministraritza, Lan eta Gizarte-Segurantzako Ministraritza, Ekonomia eta Haziendako Ministraritza, etab.en) artean, eta baita gure antolamenduaren beraren kideen artean ere.


66. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0027 - Haziendako zerbitzuen informazio estatistikoa.


67. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0029 - Haziendako Departamentuaren informazio estatistikoa.


68. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1996 1422 Hori guztia Gipuzkoako Herri Haziendak erregulatzen dituen uztailaren 5eko 11/1989 Foru Arauen 16.4 artikuluan agindutakoa betetzearren argitaratzen da, guztiok honen berri izan dezaten eta aipatu manuan aurrikusitako eraginetarako.

69. 1991> sailkatu gabeak egunkariak pper 0035 Beste esaera zahar batek hala dio: Apirila biribila, urdea urdandegian hila, alegia, apirila txar eginez gero, etxeko azindak goseak hiltzen zituela.


70. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1994 0046 Pirinioetako gainerako gamuzak ez bezala, Larrakoak udan ez dira aziendak okupatzen dituen bortuetatik gora igotzen.


71. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1994 0046 Eremu horrek, babestua ez egoteaz gain, udan aziendaren presio itzela pairatzen du.


72. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1995 00004 Lau baserrik beren lurrak, azindak eta makinariak bildu egin dituzte eta guzi horiekin 'Geroari' izeneko elkartea osatu berri dute.

73. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1995 00004 Bakoitzaren azindak eta makinariak elkartearen izenean ezarriak dituzte, eta lurrak ere, errentan emanak dizkiote elkarteari.

74. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1999 00008 Baina hori bai, oso erraza da aziendarentzat erosten dugun pentsuetan elikagai transgenikoak aurkitzea.

75. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1999 00008 Zonalde honetan plantazio transgeniko gutti dago, baina oso erraza da aziendarentzat erosten dugun pentsuetan elikagai transgenikoak aurkitzea.

76. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak e. arozena 00005 Oraindik industria ezagutzen ez zuen Euskal Herritik joandako emigranteek, ordea, ederki ezagutzen zuten zer zen aziendekin lan egitea eta ez zioten lan gogorrari, hotzari edo beroari beldurrik.

77. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak berrigara 1997 0011 Javier Gabilondo Gobernazio zinegotziaren arabera, lehengo araudiak hutsune asko zituen eta lokalen batek arazo bat zuen bakoitzean nahikoa zitzaion haziendan lizentzia fiskala aldatzea.

78. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... villabona maingua 00008 Kantxak utzi eta aurreztuta zuen diruaz jaioterrian lur eta aziendak erosi zituen, eta haiekin egin zuen bizibidea zoriontsu, herrikideek mirestua eta maitatua, mende honen lehen hamarkadan hil zen arte.