XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bakteriak birusak baiño egokiagoak dira eta aurreratze hau handitasunean daroate.

2. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bakteriak ez dio alboko molekulari eragiten kumerik sortzeko.

3. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bakteri askok ere berdin egingo dute, baiña beste batzuek aireaz egin beharko dituzte beren erreakzioak, oxigeno herreaz, haietatik indarra eta beroa hartzeko.

4. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bakteri batek burdiña oxigenatuaz lortuko du enerjia; beste batek sufrezko ur hatsetan, beste batek polimeroak despolimeratuaz, eta aunitz beste bakteriei gerla eta burruka egiñaz beren organikotasuna iristeko.

5. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0031 Bakteriren batek, mutatzez edo, hartuko zuen edo sortuko klorofilla eta gero haien ondokoei, erditzean emon.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0288 Argia, animaliak berak sort dezake ehun fotogenikoetan, edo bestela, bakterio sinbionte argikorren bidez.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0288 Bakterioak tegumentuan edo guruin nidamentarioetan kokatzen dira; Heteroteuthis sepioideoaren kasuan, barrunbe palealera deskargatzen duen organo batetan egoten dira, eta, animalia kitzikatzen denean, hodei argikor bat jaurtikitzen du.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 Bestalde, landareek beren eraikuntza propiorako behar dituzten gatz mineralak, onddo eta bakterioen bidez bakarrik gertatzen den materia organikoaren deskonposaketaz lortzen dituzte.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Hemen bakterien eta zianobakterien, eta beste bizidunen artean muga ikusten da.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Gaur ere, honelako formak bilatuko bagenitu, bakteria anaerobia asko aurkitu genituzke: fotoautotrofoak eta kimioautotrofoak.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Hala ere, bere metabolismora sartzean, bakteria hauek oxigenoa probetxatu egin zuten: honekin energia gehiago lor zezaketen.

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0319 EDUKIAK HARTZIDURA Oso aintzinadanik, Historiaurretik, gizona hartzidura izeneko prozesuaz baliatu da: Gaztak egiten zituen (bakteria batzuk sorturiko hartzidura) eta edari alkoholikoak egiten zituen (fruituen zumoetan legamiak sorturiko hartzidura).

13. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak naturz/oho 0091 Bakteriak, itsas-belarrak eta onddoak zoruaren gai organikoaren eraldakuntzaz arduratzen dira.

14. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0015 Legamia eta bakterioak ongi ikusteko, lehenbizi estalkiaren ertza fokuratzea lagungarri izan daiteke.

15. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura k. navarro 0027 Hiria txikia bada, ur hauek ibaira edo itsasora isurtzen dira: bertan, bakteria izeneko mikroorganismo batzuek deskonposatuko dituzte hondakinak eta ura garbitu.

16. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura k. navarro 0027 Hiria handia bada ordea edo urak industri-etekinak badaramatza, garbitu egin behar da, bakterien eragina ez litzateke eta nahikoa, eta ura kutsatu egingo litzateke.

17. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura k. navarro 0028 Azkenik, dekantazio eta haizatze leku batzuetara eramaten da, non bakteriek oso-osorik galduko duten daramaten edukin organikoa.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak m. etxaide 0295 Prozesu guzti hau, lurzorukoa zein heste-hodikoa, bakterioen laguntzarekin gertatzen da eta amaitu ondoren deskonposaketa ez bada osoa izan gorotzek bakterio-erasoaldi berri bat jasaten dute eta zizareek berrirensten dituzte.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak m. etxaide 0295 Zizareen irensketa-botatze etengabeak hiru modutan mesedetzen ditu landareak: batetik, zizareek uzkitik kanporatzen duten nahasketak bakterioen eraginez egitura bikortsua hartzen du; bestetik, fosforo eta potasioaren gisako elementu biogenoak askatzen dira eta azkenik humusa eratzen duten makromolekula organiko konplexuak sintetizatzen dira.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak m. etxaide 0296 Halaber, bakterio nitrogeno-finkatzaileetariko asko galerietako hormetan finkatzen direnez, nitrogenoaren zikloa mesedetu eta bizkortu egiten da.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. txurruka 0038 Honetarako, materiale biologiko hori bakterien erasotik babesten da, osagai zelularrak disolbagaiztu egiten dira eta autolisia, kizkurpena eta bihurdura eragozten dira.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. txurruka 0050 Berriz eragiten dira saio-hodiak eta prozesu hau, bospasei bide berregiten da serie bakoitzeko azken hiru hodiak bakteriak landatzeko darabiltzagularik.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. txurruka 0050 Bakteriak landatzeko, hodi bakoitzetik lagin bat ateratzen da eta ezargailu batetan zabaldu eta beroz finkatu ondoren, tindatu egiten dira.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. txurruka 0050 Bakterien tindatze-erabideak:

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0173 Adib. bakterio eta onddo koprofiloak.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0246 Adib. bakterio termofiloa.

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0035 BAKTERIOEI BURUZKO SARRERA OROKORRA
Bakterioak behemailako landare-mota bat dira, klorofilagabeak, zelulabakarrak eta zatiketaz ugaltzen direnak.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0035 Bakterioak gaixotasun-sortzaile direla jakitea aurkikuntza berria da oraindik; 1878. urtean Burril iparramerikarrak deskribatu bait zuen Micrococcus amylovorus delakoa gero azalduko dugun su-gorrinaren sortzaile bezala.

29. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0035 Landare bizietan kalteak sor ditzaketen bakterioen generoetatik ez dugu bat ere aurkitu gure sagastietan.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0035 Fitopatologian diagnostiko azkarrak zailak badira, are zailagoak dira bakterioen kasuan, agente gaitz-sortzailea mikroskopikoa delako eta ondorioak oso konkretuak izaten ez direlako.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0337 Esporok, berriz, bakterien, algen, onddoen, briofiten (oroldio eta hepatiken), pferidofiten (iratze-garoen) eta espermatofiten esporontzietan sortzen dira.

32. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0158 Orduan, hain zuzen ere, goratu ziren mendi zaharrenak eta lehen bizitza formak agertu, gaurko bakterien guztiz antzekoak.

33. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/5 0035 Deskonposaketa organismoak (bakteriak)/ kontsumitzaile sekundarioak (arrain haragijaleak)/ kontsumitzaile primarioak (arrain belarjale eta fitofagoak)/ kontsumitzaile primarioak (plankton)/ alga produktoreak.

34. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0048 Honen ondorio bezala, munduan garen bizidun guztiak, birusak, bakteriak, landareak, animaliak, gizasemea barne, jatorri berdinekoak garela aitortu behar.

35. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0054 Izurriteak sortzen dituzten intsektu batzuekiko borrokan, Bacillus thuringiensis deituriko bakteria bat erabiltzen da, intsektuentzat, batez ere tximeleten harrentzat, toxikoa den proteina bat jariatzen bait du.

36. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0054 Ezaguna da bestalde, nola Rhizobium jeneroko bakteriek, lekadun familiako landareei atmosferako nitrogenoaz baliatzeko ahalmena ematen dieten; manipulazio genetikoa erabiliz, hobetu egin daiteke nitrogenoaren erabilpen hori edo lekadunak ez diren landareei, hainbesteko beharrak dituzten laboreei adibidez, bakterien gene horiek txertatzea lortu.

37. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 2.- Arazo hau bakterioen endosinbiosioa ere izan liteke (Margulis, 1981; Margulis ampamp; Obar, 1985).

38. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Horrez gain, itsas pikoplanktona hau da, ultrananoplanktona, 0,2-2ampmicro;m neurriko zelulak bakterio heterotrofoez, zianobakterioez eta fitoplankton eukarioto txikiaz osoturikoa (Sieburth et al, 1978; Johnson ampamp; Sieburth, 1979, 1982) azkar haztea (Azam et al, 1983; Platt et al, 1983) eta in situ erlatiboki txiki eta iraunkor diren izaki hauen naharotasuna, harrapakariez mantentzea (Bumey et al, 1981, 1982; Davis et al, 1985), bi puntu aipagarri ditugu.

39. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Nanoplankton-izaki heterotrofoak (2-20 ampmicro;m diametroko zelula apoklorotikoak batez ere), pikoplanktonaren (bakterioak bereziki) kontsumitzailerik garrantzitsuentzat har ditzakegu (Fenchel, 1982; Sieburth ampamp; Davis, 1982; Azam et al, 1983).

40. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Bestetik, itsas planktonean dauden bakterioen hazkunde-tasak ere, oso gutxitan kalkulatu dira.

41. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Baltiko itsasoan adibidez, bakterioen denborak 10-100 orduen artean aurkitzen ziren (Hagstrom et al, 1979).

42. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. agirre 0130 Txerto-mota asko daude: - Germen biziz eratuak, birusak nahiz bakterioak (kukutxeztularena, adibidez).

43. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Animaliek, onddoek, bakterioek eta berde ez diren gainerantzeko organismoek, animalia edo landare biziez elikatuz eta, behin hauek hilda daudenean, deskonposatuz lortzen dituzte beharrezko substantzia organikoak.

44. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Bakterioek eta behe mailako algek ere arazo berberak izaten dituzte.

45. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0063 Argi produkzioa bi era desberdinetara sort daiteke: ahalmen hau duten bakteriengandik, sinbiosiaz eta kasu honetan, animaliak ez du, estruktura determinatu bateko fosetetan beraiek babestu besterik egin behar, eta, organo espezializaturen bitartez ematen den barnebarneko luminiszentzia produkzioz, oraingo honetan animalia bera izanik argi eragile.

46. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0063 Bakteria sinbionteren ordez, argia produzitzen duten Zefalopodo gehienek, barnebarneko mekanismoak dauzkate, konplexitate haundia erdiets dezaketen egituraketetan aterbetuak.

47. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0021 Actinomyces-a Bakterio anaerobio eta ez-mugikorren generoa.

48. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak j. agirre 0090 GRASA: Osto eta lekaetan mantxa koipetsu batzuk sortzen dituen bakteria bat da.

49. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1989 0001 Bakterioen kutsadura eta kloro eskasia ur sare munizipalaren arazoak Imanol GARATE.

50. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1989 0001 Osakidetzak abuztuaren 29an Zumaiako udalari bidalitako gutun batetan herriko ur sare munizipalak ez zuela edateko kalitaterik adierazten zuen, azken bi hilabeteetako ur analisien ondorioz, batzuetan kloro eskasiagatik eta beste batzutan bakterioen kutsadura.

51. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1989 0001 Bakterioen kutsadura, coliforme izenekoek eragina da.

52. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak habe 1982 0001 BAKTERIAK HARRAREN AURKA

53. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak habe 1982 0001 Bakteria honek harra bakarrik hiltzen du.

54. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.r. aizpurua 0004 Segidan, bakterio zein txanpinoien (penicillium, aspergillus) bidez materia organiko oxidatua humus bihurtzen da; ondoren, erreakzio biokimikoak sortzen duen beroak (60 - 70 ampdeg;C) pasteurizatu egiten du.

55. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurugiro 1998 00127 Hiri eta herrietako (gure etxeetako) isuri nagusiak materia organikoaren hondakinak, bakterioak (gorozkietakoak) eta xaboiak (gogoan izan xaboi gehienek, nahiz eta ez guztiek, fosfatoak dituztela) dira.

56. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0127 Masa hauek harri sedimentarioen azpian geratu ziren eta bakterioek deskonposatu egin zituzten.


57. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0082 Izan ere, bakterio eta mitokóndriotan ADN-a proteinekin elkarturik ez bait dago.


58. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0273 Heste-floraren bakterioek ere (Escherichia, Klebsiella, Salmonella eta Aerobakter jenerokoak) gorozkien eraketan eskuhartzen dute.


59. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0273 Bakteriook gorozkien gai organikoez elikatzen dira.


60. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0273 Gorozkien %75 ura da eta, gainerakoa, lignina, zelulosa, hemizelulosa, bakterio anitz, gai inorganiko (fosfatoak, kaltzioa ...) eta beste zenbait gai organikoz osaturik dago.


61. 1991> euskara batua ikasliburuak fisika pr. 1995 0039 Ekuazio hori betetzen duten fenomeno edota sistemen artean, ondokoak aipa daitezke adibide gisa: zirkuitu elektrikoetan alde batetik bestera doazen kargen oszilazioak, soinu-uhinak hedarazten dituen diapasoiaren bibrazioak, serbosistemen ekuazioak (adibidez, tenperatura doitzeko termostatoarena), erreakzio kimiko batzutako eboluzioa, bakterien kolonien hazieraren eta janari-horniketaren eta bakteriek egiten duten pozoiaren arteko elkarrakzioa adierazten duen prozesua, ...

62. 1991> euskara batua ikasliburuak lur eta ingurugiro 00300 Izan ere, minbizi-prozesuak abiaraz daitezke horrenbestez, nitrato horiek nitrito bihurtzen baitira, urdailean eta gernu-maskurian dauden bakterio batzuen ekinari esker.

63. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00153 Ikusi berri dugunez, zuhaitzek beste landareek, algek eta bakterio askok bezala ura, gatz mineralak eta karbono dioxidoa besterik ez dituzte behar beren materia egin eta hazteko.

64. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00153 Aitzitik, animaliek, onddoek, bakterio batzuek eta beste mikroorganismo batzuek ezin diote biziari eutsi eta hazi; karbono dioxidoa, ura eta gatz mineralak bakarrik izanda; beste izaki bizidunen edo horien hondakinen materia konplexua bereganatu behar dute. Izaki horiei heterotrofo deritze.

65. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00067 Bidaietan, sabela laxatzen da zeren, ohizko etxebizitzaz aldatzean, beste tokiko germenen kontrako defentsak ez baitira prest. Germen horiek eragiten dute heste lodiko bakterien orekan eta orduan sabela laxatzen da. Kasurik gehienetan, sabel laxoa konpontzen da berez eta erabat egun gutxiren buruan.

66. 1991> euskara batua saiakera-liburuak birusak 0041 Geroxeago, Rous-ek honakoa demostratu zuen: hegaztien sarkoma-sortzaileak bakterioek ezin zeharka zezaketen iragazkia zeharka zezakeela.


67. 1991> euskara batua saiakera-liburuak h. etxeberria 0052 Mesopotamia aldean, sikaru deitzen zen lehenengo garagardo hura, egosia zen, garratz samarra eta bakteriarik gabea.

68. 1991> euskara batua saiakera-liburuak h. etxeberria 0080 Merkatura irten aurretik eta ur iragazitik bizi direlako, garbiketa zehatza egiten zaie muskuiluei, bakteriarik gabe geratu arte.

69. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hd kulturak 0148 Birusak eta bakterioak zer diren ez dakite, baina horien ondorioak bai eta gaitzen errua taburen bat hausteari edo aztiak zein xamanak saihets dezakeen jainkoen zigorrari egozten diote.

70. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0025 Birus berriek eta antibiotikoak jasaten dituzten bakterioek gizateriak gaitz kutsakorren kontra egindako aurrerapausoak hankaz gora botatzen dituzte.

71. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0025 Izan ere, edozein tokitara joanda ere, mundu ikustezineko izakiek erasotzen digute: protozooek, bakterioek, birusek eta abarrek.

72. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0005 Arrain abisal gehienek, beren argi propioa sortzen dute; batzuek, bakterio fosforeszentez estalia dute gorputza eta beste batzuek, aldiz, organo argi-igorle bereziak dituzte.


73. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0317 infekzio Gaixotasunak eragiten dituzten mikrobioak, birusak eta bakteriak gorputzean sartu eta bertan garatzearen egintza:


74. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0208 - bakterio birulentoen eraginez


75. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lure/3 0209 diplokoko. iz. Biol. Bi osagai elkartuz osatutako bakteria, esfera formakoa.


76. 1991> sailkatu gabeak egunkariak bereziartua 00085 Lehorketarako garrantzitsua da arrain giharrek duten %80 ur kantitatea bakteriek bizitzeko behar duten ur kopuru minimoaren azpira azkar jaistea.

77. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0039 Bakteriaren bat da.


78. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0039 Zenbait bakteria upelaren barruan ere sor daiteke, ordea, behar bezala garbitu ez bada, herdoildutako iltzerik edo haizea hartzeko zirrikurik badu.


79. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1995 00029 Jan ondorean ahoan gelditzen diren azukreak, bertako bakteriak erabiltzen dituzte eta hortik sortzen da hortzak zulatzea.

80. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak ttipi-ttapa 1995 00029 Fluorrak, hortzak gogortu eta gaitz hau sortzen duten bakteriak murriztu egiten ditu.