XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.m. olanga 0226 Jarrera politikoa Frankismoaren kontrako mugimendu bat izatetik zetorkion.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak a. prego 0065 Azkeneko urteotan zenbait urrats eman dira euskal industriaren krisialdi sakona konpontzeko, eta honetan lagundu dute bai frankismoaren bukaerak bai demokraziaren prozesua zabaltzeak.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak a. prego 0065 Defini itzazu honako hitz hauek: Errepublika / Gerra zibila / Frankismoa / Tresna-makina / Garapen plangintza / Garapenerako joera / Industriguneak / Industri berregituraketa / Europako Merkatua.

4. 1969-1990 euskara batua ikerketak elhuyar 0086 2. Ondoren, langiroak eduki ahal izan duen eragina honexegatikoa izan da: Eskolak prestatu dion plataformaz eta Administrazioak une oroz eskaini dion laguntzaz baliatu delako; baita ere, ordea, erdaldunen presentzia sozialarengatik: etorkin nahiz bertakoari, erdalduna izateagatik, eta edukazioz, utzi egin diogu gure hizkuntzan egiteari, honela gutxienik dakienak gidaturiko diglosi prozesu latz batetan barrena abiatuz; ez baitzen gauza berdina gertatzen euskara ikasi zuten eta frankismoa baino lehen hain ugariak ziren etorkin erdaldunekin: orduan, oraindik, hizkuntzek bi aldeetara eragiten zuten.

5. 1969-1990 euskara batua ikerketak txill 0011 Frankismoaren urte luzeak, hain zuzen, ez dira oso egokiak izan euskal hizkuntzalaritza bultzatzeko.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak g. knô*rr 0013 Gure profesionaltasuna; kantatzeko izan ditugun eta ditugun eragozpenak (baina denak aipatuz, ez bait zaizkigu denak frankismo aldetik etorri); kritika, komunikabideak, diskagintza (erraz esaten dute batzuk, kantari batzuk desertatu egin dugula, eta grabatzera Madrilera joan garela; baina ahaztu egin zaie nonbait, kantariok ez dugula Euskal Herrian grabatzeko aukerarik izan esatea...).

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0115 Hasteko, aipatu behar da aldizkariak laster sumatuko zuen arriskua: Bidasoa-ko muga eta frankismoaren zentsura politikoa.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. azkargorta 0070 Dena den, ñabardu behar dugu PCEaren antiabertzalekeria ez zela hain azkar eta hain masiboki nabaritu, izan ere orduko alderdi antifrankista gehienek ez zutelako ETA aurrez aurre kritikatzen; egia esan, ETA instrumentalizatzen saiatzen ziren, zeren, praktikan, frankismoaren aurkako erantzunik gogorrena bait zen.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. azkargorta 0070 Espainiako modu politiko nagusia Frankismoa zen.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. azkargorta 0070 Egia da baita ere, bere garaian PCEak ere ez zuela PCUS-ak mendebaleko PCentzat agindutako sozialismora hautestontzien bidez, bete, eta arrazoia oraintsu aipatu dugun frankismoa beraren presentzia izan zen.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak e.l. adan 0010 Denbora berean, frankismoaren krisiak, bere iraupenarekin, zerbait berriren beharra erakusten zuen, eta haustura orokorraren posibilitatea posibletzat jo erazten zigun.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak matx 0044 ALDI ARRISKUTSUA ETA BORONDATETSUA. Idazteko gogoa zuten euskaltzaleak eta frankismoaren zerbitzuko komunikabideetan lanik egin nahi edo ahal ez zuten kazetari tituludun bakar batzuk bildu ziren gerra ondoko euskal kazetaritzara.

13. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak e. jimenez 0001 Frankismoaren sasoian zezenketak fiesta nacional izaten zirela eta, corridak goitik gora gaitzesteraino heldu ginen gehienok.

14. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j. haritschelhar 0001 Egia da botere publikoaren menpean larri zela Eliza orduan eta Frankismoak desterratu zituela apez euskaldun asko, zu heien artean, eta, gehiago dena, hil hemezortzi apez, heietarik bat Don Martin zure anaia.

15. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak k. aulestia 0001 Estatu espainolaren kasuan, konstituzioaren lehen tituluaren lehen artikuluan, datorren sistema politikoa lehengoari guztiz loturik geratzen da, frankismoaren, edo Francoren, azken nahiari: Juan Carlos eta bere monarkiaren bidez, 1936. urteko asmoak praktikan jartzea.

16. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak k. aulestia 0001 Honela, konstituzioak ez du suposatzen hauste haundirik frankismoarekin.

17. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak k. aulestia 0001 Gainera, eta politiko mailan, frankismoaren esentzia ez da hain erraza puskatzen.

18. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euskadi obrera 1978 0001 Reforma bidea sendotu eta aurrera atera zenean, hauteskundeak konbokaturik, ezkerreko programa guztietan Cortes Constituyentes reibindikazioa azaldu zen. Ezkerrak, hauteskundeetara presentaturik, frankismoaren ondar guztiekin bukatu nahi zuen, eta demokrazia eraikitzen hasi.

19. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euskadi obrera 1978 0001 Horretarako, hauteskundeak irabazi behar zituen obeto esanda, ez ezkerrak bakarrik, indar demokratiko guztiak Alianza Popular, frankismoaren espiritua, hain zuzen, ahal zen guztia bazterturik.

20. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euskadi obrera 1978 0001 Eta hauteskundeak irabazirik, Konstizuzio berri bat idatzi, Konstituzio zabal eta demokratiko bat, frankismoarekin bukaturik eta sozial transformazioei bidea irikitzeko.

21. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euskadi obrera 1978 0001 Berdin ahal zaigu euskaldunoi frankismoaren Principios fundamentales del Movimiento eta Konstituzio demokratiko bat, Espaini mailan?

22. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 Euskal Herria frankismoaren garaian

23. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 Frankismoak Euskal Herriari astindu ederra eman zion. Diktaduraren erregimen hark Estatu Berri bat osatu nahi izan zuen totalitarismoa oinarritzat hartuta eta, hala, Francok ezarritakoaz gain ez zegoen bestelako aukerarik: Espainia bakarra eta batua zen eta ez zuen halako zati edo pitzadurarik izan behar, eta bere ideien arabera Francok gobernatzen zuen.

24. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 Frankismoaren aurka Euskal Herrian indartu zen oposizioan hiru fronte nabarmendu ziren, hirurak elkarren osagarriak:

25. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 - 1959an talde berri bat sortu zen, Euskadi ta Askatasuna (ETA), ideologia abertzale eta marxista zuena eta frankismoari aurre egiteko bide bakartzat borroka armatua defendatzen zuena.

26. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 - Euskal Herriko Eliza abertzaletasunaren aldeko jarrerak eta frankismoaren aurkakoak garatzen hasi zen.

27. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 Frankismoaren aurkako oposizioaren antolamenduan hiru faktore horiek ezinbesteko garrantzia izan zuten. Bakoitza bere esparruan diktadura frankistaren aurka borrokatu zen eta, oro har, horrek Euskal Herriari zekarkion nortasun-galtzearen eta eskubideak urratzearen aurrean, gogor egin zuten.

28. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00308 - Euskal Herrian frankismoaren aurkako oposizioa nola gauzatu zen jakiteko ikerketa bat egin eta noiz, nola, zergatik eta zertarako antolatu zen aztertu.

29. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 00004 Egia esan, ez zen batere erraza 1950.eko hamarkadan, non eta Bilbon, norbaitek bere kontutik euskara ikastea inolako gidaritzarik izan gabe. Alde batetik, gure literatur hizkuntza oraindik euskalkitan zatikaturik zegoen, bizkaiera eta gipuzkera nagusiak izanik. Bestalde, frankismoak euskararen inguruko arazoak askatasunez eztabaidatzeko inolako aukerarik uzten ez zuenez, gerra aurreko garbizalekeria-giroak nagusi zirauen oraindik, irtenbide egokiagorik ezagutu gabe. Eta euskara latinetik ez zetorrenez gero, garbizalekeria tentazio nabaria izaten zuten orduko euskaldun berri guztiek.

30. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. leizaola 00078 Arrazionalismo frogak eskatu zizkiguten, informazio pittinen bat duen edonork arrazionalismo unibertsala frogatuta dagoen okerra dela baina, ordea, gizabanakook gizaki arrazionalak garen ziurtasuna izateaz gain, norberaren nortasun etniko-kulturalaren ziurtasuna ere izan behar dugula jakin arren. Duela gutxi, 96ko hauteskunde-kanpainaren zurrunbiloan geundela, lehen inolako lotsarik gabe beranduko frankismoa defendatu zutenek edozer gauzaren gainetik demokratak izan gaitezela eskatzen ziguten behin eta berriro 5 AZNAR, JOSE MARIA. El Correo, 1996ko otsailak 19. Antza denez, orain denok daukagu tolerante garela guztien aurrean agertu beharra.

31. 1991> euskara batua saiakera-liburuak deba 00079 Lurralde linguistikoak errespetatzen ez zituen estatu politikoak ekarritako zerbitzu militarrak eta inmigrazioak erabat aldatu zuten euskararen egoera, eta frankismoak eta azkeneko inmigrazio masiboak areagotu egin zuten egoera hau.

32. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. torrealdai 00631 Nekez. Baina batzuk ez dugu irudimen beharrik horretarako. Aski dugu memoria erabiltzea, eta gogoratzea ia frankismo osoan euskal liburuak ez zuela izan lekurik liburu-dendatan. Donostian bertan zer, gehienez ere pare bat dendatan aurki zitezkeen euskarazko liburuak.

33. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. chueca 00041 Protagonismoari dagokionez, historia eta oroimenaren azterketa gainditu ezin duten zenbait adierazpen nartzisista kenduta, frankismotik zetozen eremu politikoak ezin ditugu saihestu, trantsizio prozesuan galga eta baldintza ikaragarria izan zirelako eta erreforma mugatuaren ildora sektore ezkertiarrak eta demokratiko aunitz eramatea lortu zutelako.

34. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. chueca 00042 Konparatzen badugu frankismoaren hasierako jokabidearekin nabarmen gelditzen zaigu desberdintasuna.

35. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak m. rekalde 00103 Lege horren bidez frankismoaren konstituzioa ezeztatu zen, hori lortzeko indar guztien lankidetza beharrezkoa izan zelarik.

36. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak m. rekalde 00103 Elementu horien guztien garapenak barneraino sartu zion harra diktadurari eta frankismoaren aurkako mugimendua indartu zuen gizartean.

37. 1991> euskara batua saiakera-liburuak r. saizarbitoria 00035 nazionalismoaren nagusigoa, oraintsu arte izan duen fidagarritasun etikoa, besteak beste, frankismoaren aurkako borrokan irabazia; frankismoaren eta espainoltasunaren arteko harremanaren itzala, indarkeriak eragindako beldurra ere bai, beste askoren artean faktore horiengatik sentimendu asko, espainolismoarena barne, lozorroan bezala mantendu dira gordeak,

38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. eizagirre 0043 Kultur aldizkarien artean, berriz, frankismoak eginiko eraso eta debekuen garaitik atereaz, 1977. urtean gorpuztuko dira aukera berriak, eta beraien artean Jakin; etenaldi askoren ondoren, 1977. urtean, argitaletxe izaterari utzi eta gai monografikodun aldizkari bihurtuz, indar berriz aterako dena eta euskara eta euskal kulturaren bilakaeraren azterketan erreferentzi puntu bihurtuko dena.


39. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0053 Lehen azaldu dugun bezala, frankismoak eragindako muga-hersketak eta zentsurak beste nonbait, Europan zegoen literatur modernitatea ezagutzeko eta irakurtzeko desira sortu zuen.


40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. izagirre 0098 (...) bata kontrolatzailearena eta bertzea, Euskal Herrian behinik behin, frankismoaren aurkariarena.

41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0070 Frankismotik gaur egun demokrazia gisa ezagutzen dugun alderdi politikoen sistemarako trantsizioa hasi zen orduan.

42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0070 Frankismoa gainbehera ari zen, iraganeko egiturak garai berrietara moldatzen jakin ez zutelako.

43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0070 Frankismoaren azken hamar urteetan ekonomiak aurrerapen handia izan zuen eta gizarteko klase pobreenen egoera ere hobetu egin zen.

44. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0070 Frankismoa galdu zenean aberastasuna ez zen hobeto banatu.

45. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 00018 Hemen, jakina, ETA, komeni denean, abertzaleon arazoa da, haren fundamentalismoz eta faxismoz euskal abertzaletasun guztia zikindu eta arbuiatu nahi delako, frankismoaren eta marxismo-lenismoaren hondakinetik ezer ez balu bezala.

46. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1995 0026 Lehenbizikoan azterketa eta kokapen historikoa egiten da, bai UEUrena zein unibertsitatearena oro har, hau da, Euskal Herrian izan diren unibertsitateen historia laburra, frankismoaren amaieran izandako Euskal Unibertsitateari buruzko eztabaida eta euskal barruti unibertsitarioaren aldeko borroka, UEUren sorrera eta ekarpenak eta bilakaera orokorraren emaitzen balantzea.

47. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1996 0011 Badira zenbait artikulu solte Rosa Ramosek berak, esate baterako,frankismoaren garaiko euskararen inguruko zenbait gertakizun bildu ditu bere artikulu batean,baina oro har egiteke dagoen ikerketa dela esan daiteke.

48. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1992 0005 Tarte luze baten ondoren, frankismoa azkenetan zegoenean, autogobernuaren aldarrikapenak indarra hartu du, ez bakarrik alderdi nazionalistetan, baita beste alderdi demokratikoetan ere.


49. 1991> sailkatu gabeak egunkariak m. pagola 0003 Frankismoaren garaiak ziren haiek, demokraziaren ahalbide guziak oinperatuak, denak giltzatuak (ez irrati, ez prentsarik gurea agertzeko eta abar...) Iparraldean ere ez genuen ezer, ez prentsarik, ez irrati ez besterik... gure bultzatzeko.


50. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0010 Maitea eta onartua ez badu ere, jende gutxi da PPren barruan frankismoari benetan zaputz eta muzin egiten dionik.


51. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0010 Dena den, askorentzat eskandalarri izanik ere, balore haundia behar da honelako jauzi bat egiteko, guk uste bezain urrun bazegoen, behintzat, eskuinetik eta frankismotik.


52. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak r. iraola 0030 Frankismoaren garaiko azken urteetan oso famatu egin zen.