XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa ibarg 0304 Jon de Dios, Paul'tarr Bizente, gexo-zain iñarrdun eta egintza onetarako anai bazkunak, bai gizonezko ta bai emakumezko, irasi (fundau) zituen.

2. 1940-1968 bizkaiera literatur prosa j.a. goiria 0018 Bekokia lurrean ebala gurtu eban Eliasek Jaungoikoa ta ikusi eban edertasunaz lilluratuta lez egoan-da... auxe erabagi eban: pralle batzuk irasi edo fundau Emakume andi-arrigarri a gizaldirik-gizaldi goraltzeko.

3. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... anait 1958 00001 - Asko dira orren kausak. Gure aberria pobrea da, eta txikia. Ez dauko leenengo materiarik: ez burdiñik, ez ikatzik, ez petroliorik. Eta olan ezin leiteke industria aundirik euki. Orain eun urte, euki genduan, bai, lanazko industria ederra; baiña gero ta gero be, danak lur jo eban Inglaterrako industriaren kompetentziagaitik. Aspaldion, baserritarren bizimodua asko obatu da, eta labrantzea naziño guztian ondo organizatu da. Agrikulturearen aurrerakuntza onetan parte aundia artu dabe eleizgizonak. Igaz il zan, ain zuzen be, Canon Hayes abadea, baserritarren sindikatuak fundatu dituana. Orregaitik, gaur egunean, urietatik eta kapitaletatik urteten dabe emigrante geienak. Baiña alan ta guzti-bere, asko dira, guztiz asko, aberria itxita, erbestera doazanak.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zibilizazioa 0179 Fisikalari, astronomari, ta matematikoa, grabitapen unibertsala ta bere legeak aurkitu zituen, kalkulu diferentziala fondatu zuen eta argiaren konposaketa ta deskonposaketa ikertu zituen.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/7 0089 Ba dakigu euskal hiriak XII. mende aldean fundatzen hasi zirela (Gogora ezazue Bilbo, hain zuzen, XIV.aren hasieran fundatua izan zela).

6. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura p. sastre 0048 Alabaina, oso kementsua zen eta Malinalco-ko erresuma fundatzea lortu zuen.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak zabal 1976 0043 Produkzio funkzioa posibilitate teorikoen deskripzioa izatea, eta esan honetan finkatuz errentaren banaketa legeak fundatzea.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak e. zabala 0013 Mutriku Herri honetan, Aritzeta, dorre edo landetxetik hasiko zen bizitza erlijiosoa eraikitzen, oraingo honetan jaun batzuen bitartez: Joan Otxoa eta Berriatua batxilerraren eta honen emazte Katalin de la Plazaren bitartez (5) Fundazioaren eskriturak dioenez, Katalina izan zen San Agustinen erregelaren arabera monastegi hori fundatzeko gotzaiari eskatu ziona. Ik. Mutrikuko agustindar lekaimeen Artxiboko karpetan 1. zenbakia.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak geografia orokorra 0219 Alderdietan nagusienak Alianza Popular Revolucionaria Americana (A.P.R.A) V. R. Haya de la Torre-k fundatua, eta Partido de la Accion Popular Belaunde Terry-k fundaturikoa eta Alderdi Komunista.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak garraioa 0055 Hegazkin eraikuntzarako lehen konpainia Gabriel eta Charles Voisinek fundatu zuten Frantzian.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0249 Kristok, Jainkoaren Semeak, bere jainkozko eskubide eta aginteez fundatu eta sortua.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak u. larramendi 0007 XVIII. mende honetan gogoratu behar dugu beste andoaindar prestu bat ere: Juan Martin Legarra-Etxebeste eta Eguzkiza, Felipe Varen Erret Haziendako Sala de Milloneseko Idazkaria eta patronatu bat fundatu zuena Andoain eta Amasa-Billabonako umezurtz eta pobreentzat.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak u. larramendi 0007 Mende horren erdialdera jaio zen orobat Ama Candida Jesusena (Juana Josefa Zipitria Barriola, 1854-1912), Jesusen Alaben edo Jesuitinen kongregazioa fundatu zuena, Salamancan (1871n), berehalaxe mundu osora zabaltzera iritsiz.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. urkia 0218 Utzi dugu Ospitalea 1719.ean suntsitua, Dona Katalina Parrokia alderditik, eta gero, non lekutu zen? 1802.eko Hiztegiak dioenea ondorengoa dakigu: Done Antonio Abade ospitalea, desagertutako konpainiarena izan zen Ikastetxean kokatua, Antonio Okendo Jaunak eta Lazkaoko Maria Andereak fundatua.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak larrun 1988 0006 Iparra-Hegoa gatazka Nazioarteko desarroilo arazoei buruzko Batzorde Independienteak, 1977an Willy Brandten buruzagitzapean fundatu zena, munduko komunitatearen desberdintasun ekonomiko eta sozialek sorturiko arazo global larriak ikertzea eta desarroiloaren problemei dagozkien soluzio egokiak bilatzeko bideak proposatzea hartu zuen eginkizuntzat, bide horretan erabateko pobreziaren kontra ekinez.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.a. berriotxoa 0078 Dorre horien arkitektura egitura nekazal girokoarekin nahasten da, eta fundatuz zihoazen hirietan nekazal giroko nobleziak ematen duen lehen pausuetakoa da.

17. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j.l. lizundia 0001 Iruineko Santxo Errimeak* fundatu eban 1196. urtean.

18. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... x. kintana 0002 Hor daude Palestinako monastegi ugariak (Jerusalem, Sinai...), Konstantinopoliseko Romana deritzona (868-886. urteetan egina), Athos mendikoa Grezian (979.eran fundatua), Petritsoikoa Bulgarian (1.083.ekoa).

19. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00139 1864ko irailaren 28an Langileen Nazioarteko Elkartea (LNE) edo Lehen Internazionala fundatu zuten Londresen. Aurrez aurre zeuden bi talde sortu ziren: Marxen aldekoak alde batetik eta, bestetik, Bakuninen planteamendu libertarioen defendatzaileak.

20. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00139 1871n LNEren Espainiako Federazioa sortu zen eta 1872an sozialista marxistak bota zituzten; hauek, Pablo IGLESIASEN zuzendaritzapean Federazio Sozialista Berria eratu zuten. 1879ko maiatzaren 2an, Madrilgo sozialistek Espainiako sozialista marxisten elkarte bat fundatu zuten: Alderdi Sozialista Langile Espainiarra (PSOE) eta 1881. urtean legeztatu zuten.

21. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura amerikaren aurkikuntza 0014 Gainera, biblioteka bat fundatu zuen, bertan mapen bilduma ederra osatu zuelarik.


22. 1991> euskara batua literatur prosa j.a. arrieta 00117 hirugarrena, emakumea berau, eta nonbait berezko edertasunez ez dakigu baina familiako ondasunez behintzat aski ongi hornitua izan ez zenez, zorigaiztoagokoa izan omen zen, Margarita zeritzan alaba hau, kronikek puntu honi buruzko argitasunik ez badakarte ere, seguru aski aitaren aginduz sartu baitzen lekaime Gazteluzar-etik berrehun bat metro eskasera zegoen eta oraindik ere badagoen Ama Klarisatarren Trinitateko Konbentu garai haietantxe hain zuzen 1543 urtean, prezezki fundatu berria zenekoan, eta hori bai, kronika eraspentsuek luze eta zabal aipatua dute santutasunezko usainean hil omen zen 1638 urtean, ehun eta bost urteko Ama Superiora beneragarria zelarik, Condé-ko Printzearen tropa frantses eto krudelek Urbietako herria goitik behera erraustu zutenekoan sortu zen kolera izurriteak eragindako zirineria batez, goian bego;

23. 1991> euskara batua saiakera-liburuak touring 00204 C.D. Touring izeneko Peña Donostiako Isabel II Hiribideko 7an dagoen Bar Pirineosen fundatu zen 1988ko Uztailaren 7an hain zuzen ere. Lehen ekimen hartako partaide izan ziren 1948-54 urte bitarteko epean C.D. Touringeko jokalari izandako Adrian Izagirre batetik, bestetik Julio Olaizola eta Ignazio Agirreburualde errenteriarrak eta hirukote horrekin batera betidanik jarraitzaile leial izandako Jesus Fernandez, Silvio Segura, Manuel Trujillo, Agustin Ibarguren eta Jabier Iturbe.

24. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vitoria-gasteiz 00062 Bertan, muino txiki baten orografiari jarraiki sestra-kurbei egokitzen zaien kale estuz osatuta dagoen eta 1181. urtean Antso VI.a Jakituna errege nafarrak fundatu zuen Erdi Aroko antzinako hiribildua dago kokatuta.

25. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.j. agirre 0289 Giro mugitu honetan, Pedro de Arriaran eta Maria de Arregi bere amak, San Agustin komentua fundatzen dute 1581 urtean, beren errentaz baliatuz, Tolentinoko Nikolasen zaindaritzapean, Bustinzuri auzoko etxe batetan.


26. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.j. agirre 0291 1560ko udaldian Teresa de Jesusen barrua, ifernua ikusi zuelarik, sutan zegoen, eta zurrumurrua zabaldu zen Avilan Teresa de Ahumada, Guiomar de Ulloa adiskidearekin batera, la Encarnacion komentua utzi eta beste bat fundatzeko asmoak zituztela.


27. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.j. agirre 0291 - Izeba, komentu bat fundatu behar dugu.


28. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: freud, sigmund: psikoanalisiaren aurkezpena, 7-18 0008 Ezagutza eta askapen pertsonaleko desira faustiko eta dionisiako horrek fundatzen du Mendebaldeko kultura.

29. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: freud, sigmund: psikoanalisiaren aurkezpena, 7-18 0008 Freudek auzitan jartzen ditu Descartesengan fundaturiko paradigma zientifiko eta epistemologikoak, zeinak gauzak zalantzazkoak direla eta agertzen diren modukoak ez direla onartzen duen arren; aldiz, ez du ezbaian jartzen kontzientzia bere buruari agertzen zaiona bezalakoa denik; horretan bat datoz zentzua eta zentzuaren kontzientzia.

30. 1991> gipuzkera literatur prosa a. zavala 00155 Orain bide zabaletik nator, erreka igaro eta berreun bat metrora, egurrezko esi bat, erderaz eta euskeraz idazki bat duana. Ona euskerazkoa: San Frantziskoren iturria. XVIII mendea. San Frantzisko erromes joan zen Santiagora eta Espainiako lehenbiziko frantziskotar komentua fundatu zuen Rocaforten (Zangotza zaharra).

31. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Arlaban mendatetik oso hurbil dago eta, horregatik, hauxe da Gipuzkoan Erdi Aroan fundatutako hiribilduetatik altuena (600 m). Leku oso aproposa da, gainera, Deba bailara Arabako lautadarekin eta Gaztelako mesetarekin komunikatzeko

32. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... zehar 1993 0027 Futurismo italianoak eragina izan zuen dadaisten mugimenduan, Delaunyren kubismo orfikoan eta berebat raionismoaren eta suprematismoaren korronte artistiko errusiarretan ere; Burljuk anaiek fundatu zuten Moskun mugimendu kubista-futurista deitutako hura, joera abstraktu-konstruktibista errusiarrekin harreman estuan egon zena beti.