XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak oinlegbizk 1990 0390 35. Atala Udalerri baten barruan ezaugarri baten barruan ezaugarri bereziak daukezan aurreko atalean aitatu doguzan sakabanatutako hiriguneek, Udalerri-mailara heltzen ez diran lurralde-eremuen Erakunde lez eratu leitekez: a) Eurek osotzen daben Udalerria ezeztatu daitenean.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak gipuzkoako geografia 0008 8.4.- Hiriguneetatik gertu dauden polikultiboak.

3. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0026 Kontutan har ditzagun, adibidez era guzietako hondakinak, satsudura, obra publiko handiak, monokultiboak, hiriguneen hedapena, oihan-eskualdeen explotazioa, hirigintza e.a.

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nekazarkit 0501 LEZA Herri honen asentamendua Pagano eta Samaniegokoaren antzekoa da; horietxek dira Errioxa Arabarreko hirigune lauenak.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nekazarkit 0538 Bianarako errepideak edo Jardinetako kaleak hirigunea mugatzen du Hegoaldetik.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. zaldua 0018 Eta Iruinea hirigunean etxe batzuk, bata Población kalean, eta beste bi San Nikolas ate ondoan.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/1 0103 Aintzinako hirigunea, Habana Zaharra deritzana, eta kamingaina famatuak dira.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oñatilib 1982 0023 Zumeltzegiko konde-dorrearen eginkizuna garbia zen: azpinguruan zuen lehen hirigunea errezago menperatzea, alegia.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oñatilib 1982 0049 Gainera, ahoz aho heldu zaigun tradizio herrikoi batek dioskunez, Mendiko kalearen eta Zumeltzegirako igoeraren bitartean dagoen ortu eta baratze sail horretan hirigune zahar bat omen zen.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak u. larramendi 0007 Beste arrazoiren artean, Andoaingo herriaren azken urteotako aldaketa eta eboluzioa demografiko, industrial, urbanistiko, sozial eta anbietala ikaragarria izan delako, Gipuzkoako beste hainbat hirigunetan gertatu den bezalaxe, bestalde.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0155 Hazkunde demografikoak, hirigune nagusi bezala, gorakada nabaria mende honen zehar.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0339 Lezo Donostia-ko epai-barrutiko udalerria da, hedadura 12`2 kilometro karratukoa eta goidura itsas-mailatik 18 metrokoa izaki hirigunean.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0059 Udalerria-ren barnean, hiriguneaz gain, Gesalibar, Santageda, Udala, Uribarri eta Beneras.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak h. knô*rr 0013 Aldiri horietatik ohartzen ginen hiri gunean edota hiriago jotzen dugun horretan kokatuz gero, inork ez du asmatu nahi parte batzu direnik, non hiriak ez du bere burua ezagutzen.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. santisteban 0164 Ustiaketa honek gehikuntza demografiko handia ekarri zuen, meatzarien ohizko habitata diren barrakoi edo etxe lerrokatuek osatutako auzategi berriak sortaraziz (Zugaztieta, Larraineta...) eta aintzinako landa-etxemultzoak etorkinentzat hirigune bihurtu zirelarik (Ortuella, Gallarta, etab.).

16. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak deia 1990 0001 Bertara, Europako Ekonomi Elkarteko urigunera eroango dabe Aldundian emondako mezu bat.

17. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j. agirre 0001 Hasteko, esan behar da, Oñatiko hirigunea monumentuz jositako gunea dela: Unibertsitatea, San Migel eliza, Bideurretako monastegia, Lazarragako etxea eta beste hainbat Zirkuitoaren lehen eta bigarren arean kokatzen dira gehienak.

18. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak ehaa 1990 0001 Hirigintza, Arkitektura eta Ingurune Departamentuko arduradunak, 1990eko azaroaren 20an, bere zati xedatzaileak honakoa dioen erabakia hartu du: Ma. Dolores Garciandia Berasategi andreari Legeko 85 eta 86 artikuluetan aipatzen den baimena ematea Adunako Lardi Baserriko lurretan familia bakarreko etxebizitza eraikitzeko, hirigunea sortzeko baldintzak ez daudela kontutan hartuta.

19. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak ehaa 1984 0001 Lurralde-Antolaketa eta Garraio-Sailaren 1984.eko Otsailaren 2ko ERABAKIA, Javier Mongelos Ramirez Jaunak Ostalaritza-Arloko antolapidetzak hirigunean ezartzeari buruzko Gasteizko Hiri-Antolaketarako Guztizko Egitamu-Aldakuntzarekiko Sail honen 1983.eko Irailaren 14ko erabakiaren aurka egindako birrabiatze-eskeari buruz.

20. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak amoroto 0057 Demografiaren zati honen azterketeak zailtasun asko dakarz, Bizkaiko hiru herriok bakarrik ikertu doguzalako eta bertan bizi edo ezkontzen diranen jatorria bakarrik zehazten dalako euren iturrietan; ez da inon jasoten herritik alde egiten dabenen barri, ez zenbat diran, ez nora doazen, XX. gizaldiaren hasikerararte; beste alde batetik, esan behar da azkenengo hau dala herri honeetan lan egiteko posibilitate gehiago eskainten ebezan urigunetaruntz emigrazino gehien izan dan gizaldia.


21. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak amoroto 0061 Baina beste toki batzutan, batez ere uriguneetan, zelanbaiteko garapen aurreindustriala ikusi daitekean arren, Amoroto, Gizaburuaga eta Mendexan oso urria da industriagintza; herriotako errentetara oso diru gitxi ekarren errota eta ola bakan batzuk baino ez egozan.


22. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurugiro 1998 00011 - Ekonomia, gizartea, politika eta ekologia, elkarren menpe dauden diziplinak direla (bai hiriguneetan eta bai nekazalguneetan ere) jakinaraztea eta honen garrantziaz kontzientzia hartzen laguntzea.

23. 1991> euskara batua ikasliburuak historia 1998 00101 Hiriguneak eta landa-eremuak bereizi behar dira XIX. mendearen erdialdeko gizarte mailak aztertu ahal izateko.

24. 1991> euskara batua ikasliburuak historia 1998 00101 Euskal Herriko atlantikoaldeko nekazari eremuetan, aipagarri ziren baserri ugarien jabeak, hiriguneetan bizi zirenak (handikiak).

25. 1991> euskara batua ikasliburuak historia 1998 00101 Hiriguneetan, berriz, burgesia finantza-merkataria zen nagusi eta gidari, oinetxeetako aristokrazia osatzen zuten taldeekin batean.

26. 1991> euskara batua ikasliburuak historia 1998 00101 2. Aldera itzazu XIX. mendeko Euskal Herriko nekazari-eremuan eta hiriguneetan bizi ziren gizarte-taldeak.

27. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00019 Gaur egun herriak hirigune garrantzitsu bat du, han-hemen berreiaturiko baserriak eta Arriaran, Astigarreta, Garin, Gudugarreta eta Matxinbenta izeneko bost auzo nagusi; auzo hauetako hiru duela gutxi arte herri askeak ziren eta, hainbat arrazoi zirela medio, gerora Beasaini elkartu zitzaizkion.

28. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00041 Bide-lotune horrek hirigunearen eratzean izan zuen garrantzia nabarmenki areagotu zen Iparraldeko Trenbidea (Ferrocarril del Norte delakoa) Gipuzkoan finkatu zenean, herrian lehen mailako geltokia eta lurrinezko makinen depositua baitzeuden: hain zuzen ere, 1863ko irailaren batean igaro zen ofizialki lehen trena bertatik.

29. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00041 Bi gauza horiek, komunikazioek eta fabrikak, eragin zuzena izan zuten azken ehun urteetan sumatu den hirigunearen hazkunde bizkorrean.

30. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00041 Hirigune horren eta baserrien egoera, eta bataren eta besteen arteko proportzioa zehaz-mehatz jakin ahal izateko, udalerriko planoa, 1978koa, erantsi dugu.

31. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00041 Hiriguneko zenbait etxe, lehenago, beren izenez ezagutzen baziren ere, gehienei jabearen ondasun bezala, jabearen izenarekin edo beraren lanbidearenarekin, deitzen zitzaien: Tellerian etxea, Errementarin etxea, etab.

32. 1991> euskara batua ikerketak j. insausti 00055 Bai baserriak bai hiriguneko etxebizitzak egokiak dira nahiz herriko zorurako, nahiz eskualdeko klimarako.

33. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura m. lopez 0032 Izan ere, burdin meatzetatik labe garaietara bidean, hirigunea zeharkatu bitartean arazorik ez egon arren, hiri bazterrera hurbiltzean, uribean barrena, oztopo franko gertatzen zirela bazekien.


34. 1991> euskara batua literatur prosa suetena belfasten 0015 Hirigunetik abiatuta Falls errepidean sartuz gero, eraikin luzanga batek erakarriko du zure atentzioa.

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00015 Atalik esanguratsuenetan aurkezten dugun mapa bikain honetan, lehenik eta behin, Aturrik bizia ematen dien erakunde desberdinetako hiri-elkarteen definizioa ikus daiteke, hala nola, Baiona hegemoniko baten ahalmenetik, ibaigaineko bere hiru esparru urbanoekin (7.Irud.), arrantz-ibai baliabideren bati atxekitako hirigune edo hiriperik apalenetara (6. Irud.).

36. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00015 Hara, 13, 14 eta 15 irudietan mapa honen hiru alderdi partzial erakutsi nahi ditugu, hau da, Aturriren itsasoratze berritik hurbil dauden hiriguneen forma desberdinei dagozkienak.

37. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00051 Halatan bada, 1705eko planoaren (9 irud.) oinarrian printzipio hauek aplikatzearren, ziurta dezakegu mailaz igo berria izan den Hiribilduak, 1662an Felipe VI Erregeak Hiri Noble eta Leiala titulua ematean, guztiz itxura trinkoa agertzen duela. Oraino Plaza Berria trazatu gabe zegoen Hirigunearen Erdialdean.

38. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00068 Horregatik da interes handikoa mapa hau, bertan eta lehen aldiz, Gasteiz eta inguruko herrien harremana errepresentatzen delako. Hemen ikus ditzakegu aparteko gaitasun figuratiboa bide Arriaga eta Betoñokoa iparraldera, Aretxabaleta hegoaldera eta Ehari mendebaldera, hauetariko bakoitzak eskema desberdin bat duelarik eliza, etxe, baratze, eta leku amankomunei dagokienean, baina guztiak ere interesez betetako hirigune txikiagoak bezala eta definizio formal egokiarekin taiutzen dira.

39. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00068 Aipaturiko hau, dagoeneko ageri zen urte batzuk beranduago, eta beste lursail eta geometrietan, gasteiztar pasealeku eta zelai sistema nagusia izango dena, hots, Armentiako ermitaraino doan Gasteiz hiriguneko bide ilustratua.

40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. agirre 00051 Beste estualdi batean, apaiz trabukoak herrian sartzea eta treneko estazioa erretzea lortu zuen. Harrezkero, ugaldu egin ziren borroka eta topaketa armatuak, eta artilleria karlistaren zirikadak geroz itogarriagoak bilakatzen dira gure hirigunea barrikadak eta defentsabideak bilatzera behartuz.

41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. irigoien 00006 Barruti Federalean, hirigunean hartu zuen etxea. Hiriburuan ziren alemaniarrek lagunduta, eta zenbait lanetan aritu ostean, La Perla bitxitegian hasiko zen saltzaile, garaiko gizarte burgesa biltzen zen bulebarraren muin-muinean. Luze gabe, izena ere egokituko zuen: Guillermo.

42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vitoria-gasteiz 00062 Erdi Aroko hirigunea, muinoen gaineko tipologiaren barruan eredu dena, bere baitatik atera egin zen XVIII. mendearen bukaeran, hiriaren bigarren zabalkunde-garai handian.

43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ekonhazk 00040 Zalantzarik gabe, Araban orain baino zuhaitz gehiago zeuden eta Bizkaiko eta Gipuzkoako basoa, hiriguneak sortzean gertatutako aldaketa sakonak alde batera utzita, alaiagoa izango zen, gaurko pinudien berde iluna eta tristea baino argiagoa.

44. 1991> euskara batua saiakera-liburuak karne ampamp; klorofila 0031 3-4-5-6. Gaur eguneko Etxe-Ondoren panoramika ezberdinak, zeinetan ageri bait da hain mingarriki jasan izan dugun eta oraindik ere jasaten jarraitzen dugun trataera urbanistiko ezinobea geure hirigunetan (Ama lurrean).


45. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. g. de cortazar 0219 Italia, Frantzia edo Inglaterrako hiriguneetako eskolarik hobeenetan.


46. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0003
Biztanleak: 95 (1991 ko errolda)
Azalera (kmampsup2;): 4,9
Biztanle-dentsitatea (bizt./kmampsup2;): 19,4
Altitudea hirigunean (m): 485
Euskaldunak <: 0
Ia euskaldunak <: 0
Erdaldunak <: 100

47. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0003
Biztanleak: 284 (1991ko errolda)
Azalera (kmampsup2;): 11,2
Biztanle-dentsitatea (bizt./kmampsup2;): 25,4
Altitudea hirigunean (m): 370
Euskaldunak <: 97,5
Ia euskaldunak <: 2,5
Erdaldunak <: 0

48. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0035 52 En toda la travesía y casco urbano: Zeharbidean eta hirigunean


49. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0035 53 Entra Vd. en casco urbano: Kontuz! Hirigunea


50. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0035 54 Entra Vd. en zona urbana: Hirigunea


51. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0055 144 Velocidad máxima en zona urbana: Gehienezko abiadura hirigunean


52. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0061 171 Camiones y autobuses en casco urbano excepto lugares autorizados: Kamioiak eta autobusak hirigunean baimendutako lekuetan izan ezik


53. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bidesein 0063 177 Prohibido aparcar vehículos de 3.ª categoría en casco urbano de 20 a 8 h: Ez aparkatu 3. mailako ibilgailurik hirigunean 20etatik 8etara


54. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lure/3 0308 Bestalde, Alexandriak Mediterraneo osoko portu nagusia eta erlijio eta kultura hiri gune nagusi gisa jarraitu zuen.


55. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 ERABAKIA, 1998ko urtarrilaren 20koa, Kultura, Gazteria eta Kirol Sailburuordearena, Leintz-Gatzagako (Gipuzkoa) Hirigune Historikoaren Esparru Arkeologikoa Kultura Ondasun gisa, Monumentu Multzo izendapenaz, Euskal Kultura Ondarearen Zerrenda Orokorrean sartzeko espedienteari hasiera emateko

56. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Leintz-Gatzagako hirigune historikoaren garrantzi historikoa eta arkeologikoa ikusirik eta Kultura Ondare Zentruko Zerbitzu Teknikoek egindako erabaki proposamena kontutan izanik, honako hau ERABAKI DUT:

57. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 1. Leintz-Gatzagako Hirigune Historikoaren Esparru Arkeologikoa Kultura Ondasun gisa, Monumentu Multzo izendapenaz, Euskal Kultura Ondarearen Errolda Nagusian sartzeko espedienteari hasiera ematea, Erabaki honen I. Eranskinean agertzen den mugapenaren arabera eta II. Eranskinean agertzen den deskribapena aintzakotzat hartuz.

58. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 2. Leintz-Gatzagako Hirigune Historikoaren Esparru Arkeologikoa Kultura Ondasun gisa, Monumentu Multzo izendapenaz, Euskal Kultura Ondarearen Errolda Nagusian sartzeko espedientea dela eta interesdunari entzuteko eta jendaurrean jartzeko epea irekitzea, bidezkotzat jotzen diren arrazoibideak egin eta agiriak aurkeztu ahal izateko hogei eguneko epea emanaz behin Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian argitaratu ebazpen hau eta hurrengo egunetik kontatzen hasita, Herri Administrazioen Lege Jaurbidearen eta Guztientzako Administrazio Ihardunbideari buruzko 30/1992 Legearen 84. eta 86. ataletan xedatutakoaren arabera. Euskal Kultur Ondarearen Zentruan egongo da aztergai espedientea, San Antonio kalea 2.a, beheko solairua, Vitoria-Gasteiz, helbidean.

59. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Eremu honen mugak hauek dira: iparraldean gaur egun Gasteizera doan errepidea. Mendebaldean Errosario kaleko etxeen atzeko aldeak, Gebara Jauregia barne, eta, hortik, San Inazio ateak eta aipatutako etxeen atzeko aldeek markatzen duten lerroa. Hegoaldean hirigunea eta baratzeak banatzen dituen bidearen bazterrean dagoen pareta.

60. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Etxe horien neurriak erregularrak dira eta etxadi bikoitzak osatzen dituzte hirigunearen erdian (Errosario kalea eta Santiago/Pilar kale arteko etxadia) eta bakunak, berriz, aldeetan.

61. 1991> sailkatu gabeak egunkariak bao 1993 0006 - Ibaizabal ibaia: Elorrioko hirigunetik Nerbioi ibaian isuri arteraino.


62. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1993 0038 Hirigunean zegoen Venancio D.V. 62 urtekoa, auto barruan, prakak behera zituela, masturbatzen, handik gertu zegoen neska talde bati so.


63. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1993 0012 Gainera hiriguneen errekuperazioa eta lanbide heziketa eta trebakuntza bultzatzeko ekimenak biltzen ditu planak.


64. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak berrigara 1997 0012 Jaurlaritzak hirigunetik kanpo edo errepideetan dauden lokal edo instalazioak, aireportuetan edo autobus geltokietan daudenak edota ordutegi berezia justifikatzen duten jokorako jarduera eta zenbait ikuskizunen kasuan ordutegi bereziak ezartzeko ahalmena izango du.