XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak jmb 0024 Amandre eguzkiari, bedeinkatu, santu izenondoak ezartzen dizkie: Eguzki santu bedeinkatua, zoaz zeure amagana, esaten die Errigoitin sarkaldetik ostentzen danean.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/1 0295 Ez ezazu izenondo gehiegirik erabili.

3. 1969-1990 euskara batua ikerketak hitz-elkarketa/1 0201 Horrela, substantiboak maiuskulaz eta izenondoko adjetiboak minuskulaz emanaz, eta mugatzailea B(b) letraz eta mugakizuna A(a) letraz, azter ditzagun banan bana honako hiru eraikuntza-moduok: Ab: sudur luze (sudur luzea du benetan mutil horrek), buru handi (buru handiko kasta da, inondik ere, behi-mota hori).

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0421 Eratorpenetan, txipigarria -txot (ematxot) izenondotan -us (kûrius) egintza atzizkietan -ter -lant -dant (gezûrter, salhater, ogendant) euskarazko hitzekin erabiltzen direnak, gero okzitanokoak dira, -aire, -aide, -aje, -es eta -ler, agian ere -men eta -tûr?.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0489 heldugabe izond. (*1905, 1930). Heldu, zoritu ez dena, heldutasunera iritsi ez dena.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0490 heltzaka izond. (1816). Bizk. Heldu edo zoritu ez dena. 1 Irud. 2 (Adlag. gisa)

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0491 a) naiz ad. 2 zait ad. (Zah.) b) du ad. (G. g. er.). 2. Izond. edo pred. Lotsak, nagitasunak, beldurrak edo gogaitasunak eraginik, zerbaitetarako edo orohar, gogorik edo adorerik agertzen ez duena (da ad.) 3. Herabetasuna nola adlag. (*XVII ea., 1657). Herabetasunez.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0491 herabeti izond. Herabea agertzen duena, herabez betea.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0491 herabetsu izond. (1930). Ipar. Herabetia. (= ongi dagoen)

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0491 herauts iz. (*XVII ea.). Ipar. (G. er.). Aketza. herbal izond. (1627). Batez ere ipar. Elbarria, eritasun edo ezbeharren baten ondorioz ezin mugi daitekeena 2 Hed. Ahula.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. garate 0519 Savaterren metodoa: Hitzak izen-ondoz mozorrotzea...... hitzak mozorroztuz gauzak nahastea; argi eta garbi diren hitz-gauzetan muxilka bere zimardika sartzea.

12. 1991> euskara batua ikasliburuak m.j. eceizabarrena 00236 Dena den, errazagoa da izenak juntatzea juntagai biei dagokien izenlaguna, erlatiboa barne (a, b) edo izenondoa dugunean (c) eta ardatz izenak abstraktuak (d) edo elkarketa moduko bikoteak (e) direnean:

13. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter/ubi 0239 Prosaren goi maila arlo desberdinetan isladatzen da: lexikoan, zernahitarako izenondo egokia aurkituz (oraindiarra, azaluts, itxurontzi...); morfologian, aditzaren erabilera aberatsean inoiz arkaikoa ere bai (damaigularik, darakuskigunaz...); sintaxian, azkenik, askotariko perpaus txertatu eta koordinatuak esku trebeaz bilbaturik.


14. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0039 1. zerbaitek beste batek adinako tasunak dituela aditzera emateko gonbaraziozko perpausetan erabiltzen den izenondoa: horrek guk bezalako aurpegi zuria du. (-)lakoa.


15. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0073 Izenondo ere deitzen zaio.


16. 1991> euskara batua literatur prosa j. muñoz 00424 Ondorio hori ateratzen dut bederen, Tourvel andreaz edo Volanges ttipiaz hitz egiten didazularik nik baliatu ditudan maitagarri, zerutiar, hunkigarri izenondoak zuk niri irri doinuz errepikatu izanetik.

17. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00144 Har dezagun, esaterako, perpausaren zatien saila: Zertan oinarritzen da izenetan, izenondoetan eta abarretan bereizturiko hitzen sailkapena? Linguistikoa ez den oinarri guztiz logiko baten arabera egiten al da, gramatikaren eremuaz kanpotik aplikatuz, Munduko bolan luzera eta latitudea aplikatzen diren bezalaxe? Edo hizkuntzaren sisteman bere lekua duen, eta, gainera, hizkuntzak baldintzatua dagoen zerbaiti dagokio sailkapen hori? Hitz batez, errealitate sinkronikoa al da?

18. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00144 Ziur asko bigarren modura izango da, baina lehen irizpideari ere eutsi diezaiokegu. ces gants son bon marché perpausean bon marché izenondoa al da? Logikaren aldetik, zentzu hori du, baina ez dago hain garbi hala dela gramatikaren aldetik ere, zeren bon marché-k ez baitu izenondoek bezala jokatzen (aldaezina da, inoiz ez da izenaren aurrean ezartzen eta abar); gainera, bi hitzez dago osatua.

19. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00144 Baina perpausa zatietan bereizteak balio badu hizkuntzaren hitzak sailkatu ahal izateko, nolatan egokiaraziko diogu zati horietako bati hitz multzo bat? Alderantziz ere, ordea, ez dugu adierazpide hori ondo ulertzen, bon izenondoa eta marché izena direla esaten badugu.

20. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00144 Beraz, hemen zuzena edo osoa ez den sailkapena dugu; hitzak izenetan, aditzetan, izenondoetan eta abarretan bereiztea ez da ezin uka daitekeen hizkuntza errealitate bat.

21. 1991> euskara batua saiakera-liburuak kulturtekaria 1995 0061 izond. Dagokionetik ugari duena edo ugari ematen duena, ugaria.

22. 1991> euskara batua saiakera-liburuak kulturtekaria 1995 0061 izond. Ahariez eta mintzatuz, koskaka aritzen dena.

23. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adartsu. izond. (*1715, 1775). 1. Abartsua, adar asko dituena.

24. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adasdun. izond. (adatsdun 1571). Adatsa duena.

25. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adbertsatibo. izond. (1982). Gram. [erd.]. Aurkakotasuna adierazten duena.

26. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adeitsu. izond. (1928). Jendetasunez jokatzen dena.

27. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adierazezin. izond. (*1965). Ezin adierazizkoa.

28. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adierazgarri. iz eta izond. (*1745, 1959; adirazigarri 1759; adirazgarri 1785; adiragarri 1785). 1. iz (1785). Zerbait adierazten duen zera.

29. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 2. izond.

30. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0007 adierazkor. izond (1957). Bizitasunez edo argiro adierazten duena.

31. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0416 inguratzaile. izond. eta iz. Inguratzen duena.

32. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0140 alkalino. izond. KIM. 1. Basikoa.

33. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0276 argal. izond. 1. Mami gutxikoa, mehea dena (bereziki pertsona eta animaliez).

34. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0276 argalgarri. izond. Argaltzailea.

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0276 argaltzaile. izond. MED. Argalarazten duena, lan-neurri argaltzailea.

36. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak pgoen 00225 Ezdeus sarreran izen nahiz izenondo izan daitekeela adieraztea ere onartu da. Ezen ez-i ere azpi sarrera emango zaio.

37. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak pgoen 00225 Polizia mota bat ezezik izenondo gisa ere zenbaitetan erabilgarri gertatzen dela aipatu da. Horrenbestez, foral sarrera onartu da izena nahiz izenondo dela adieraziz.

38. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0029 aizun. izond. Gezurrezkoa. faltsua.


39. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0029 akademiko. izond.


40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 errenazentista. izond. 1. Errenazimentuari dagokiona.


41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 iz./izond. 2. Errenazimentuari dagozkion jokamolde eta ekintza-gertaeretan parte hartzen duenaz esaten da.


42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 errenbes. izond. (Z) Kontra egiteko joera duen pertsona.


43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 erreniforme. izond. Giltzurrun-formakoa.


44. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 errentagarri. izond.


45. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kalipugabe. izond. (Ipar.) Kalipurik gabea; koldarra.


46. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kaliputsu. izond. (Ipar.) Kementsua.


47. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kaloriko. izond. Beroari edo kaloriari dagokiona.


48. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kalorimetriko. izond.


49. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kaltarkitsu. izond. Kaltegarria.


50. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 pipor. izond. Pertsona baxu eta lodikotea.


51. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 piramidal. izond.


52. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 iz./izond. (Anat.)


53. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 izond. 2. (herr.) Legalitatetik at edo klandestinitatean egiten dena.


54. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 piretiko. izond. (Med.) Sukarrari dagokiona.


55. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 pirimidiko. izond. (Kim.) base pirimidiko. Pirimidinatik eratorritako hainbat molekula organiko nitrogenodunen izena.


56. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 piroforiko. izond. 1. Airean bapatean su hartzen duena.


57. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 pirogeno. izond. (Med.)


58. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 piroklastiko. izond. (Geol.)


59. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak m. azkarate 0576 Hor ere, eskuinean doazen izenondoak zuzenean junta daitezke.