XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak a.m. garate 0043 Organismo guziak alkar saiatu bear dute, baita gaur diran Universidade ta Ikastetxeak ere.

2. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak biologia 1968 0107 Orduan nola eksplika organismoen hedakuntzan gertatu diran hainbeste ta hainbeste bereizkuntza? Bada, organuetaz baliatze edo baliatze-ezak organismotan aldaketa heredigarririk sor dezakeala onhartuaz.

3. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j.m. iraolagoitia 0033 Adibidez, gure organismoko zelulak oxigeno gehiago behar dabenean gure bihotz-erritmoa bizkortu egiten da: janariak liseritzeko momentua iristen danean guruinak produktu determinatu batzuk jariatzen dabez; infekzioak gorputza kutsatzen dauanean odolean leukozitoak harrigarriro gehitzen dira.

4. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak uzei 0012 Xede horrekin, zentsu-fitxategiak hustiatzeko plan zabal bat prestatu zen eta bertan organismo desberdinetatik eta bereziki Foru-Diputazioetatik eta Eusko Jaurlaritzako Sailetatik zetozen iradokizun desberdinak jaso ziren.

5. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak 1987ko laburbilduma 0005 Gure eskerrik beroenak, azkenik, oso Organismo eta Erakunde desberdinetatik eta partikularrengandik jaso dugun lankidetza garrantzitsuarengatik eta espero dezagun interesgarri gertatuko zaiola eta gu zertxobait gehiago ezagutzeko bidea emango diola irakurleari.

6. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak txostena 1978 0059 Garrantzizkoen edo konplexuenak bezala seinala daitezke: - Organismo publikoentzat informaketa (dibidendo, bezeroen fitxategi, errentak, etab).

7. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak arauerab 1988 1543 Autonomi Elkarteko eremuan, ekonomi alor guztiak, langileen eta funtzionarien iharduketa guztiak hartzen ditu deialdi horrek, eta ondorioz, denen jakinean luzaezinezko premiazko zerbitzuak betetzeko erantzukisuna duten enpresa eta organismoengan eragina dauka.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kim/ubi 00394 Glukosa gizakiaren organismoan ugari aurki daitekeen azukre sinple bakarra da; beste karbohidrato guztiak gibelak glukosa bihurtzen bait ditu.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak ingurunea/oho 0252 Honelakoetan neurri zehatzak hartu behar izaten dira ibaia deskutsatzeko; bestela hil egingo lirateke ibaiko animalia eta organismo bizidunak: ibai hila izango litzateke.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/8 0044 Eragilea / Hartzailea / ESTIMULUA / detektatzailea / Guruin endokrinoa / Diana-ehuna / ERANTZUNA / Organismoko erregulazio-sistemen konparazioa.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0325 Autore honen ustez, moluskuen jatorri filogenetikoa honelako animalia batetan zegoen: zenbait organo-sistema serialki errepikatuta (= pseudometamerismoa) zeukan organismo txiki, ziliodun azelomatu eta bermiforme batetan, hain zuzen.

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0325 Organismo honek, tamainuaren hazkundea jasan zuen, eta, geroztik, alde lokomotorea galdu zuen partzialki, gorputz-pareta gogorraz ordezturik.

13. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0325 Moluskuen lerroko lehenengo organismoek, mukizko estalki babeslea garatu zuten superfizie dortsalaren gainean, geroago kutikula bihurturik; agian, lodieraren emendioa ekarri zuen estalkiak.

14. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 2. Organismo zelulanitz bat milaka eta milaka zelulaz eraturik dagoela kontutan hartuz, hauetariko bakoitzak funtzio ezberdin bat betetzen duela uste duzu? Arrazona erantzuna.

15. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0121 Batzuk, hartzak adibidez, organismoan erreserbak gordetzen dituzte, hibernazio-denboran habietan babesturik daudenean, beraietaz elikatzeko.

16. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0024 Horregatik garrantzi handia du elikadura hori osotua, konpletoa izateak, bai behar bezala hazteko eta baita gure organismoaren desgastea berritzeko ere.

17. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0024 Gure organismoan sartzen ditugun janariek, probetxatuak izateko, aldaketa-multzo oso bat jasaten dute, geroxeago unitate honetan bertan ikusiko dugun bezala.

18. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0024 Gero janari horiek, gure organismoak bereganatu ahal izateko, aldaketa-sail bat jasaten dute, eta horretxetaz arduratzen dira gure urdaila eta gure hesteak.

19. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0047 Eskuak harria ukitu gabe gorde behar dira eta lanean sortzen den hautsik ez da arnastu behar; organismoarentzat kaltegarri bait da.

20. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0171 Honela izango ez balitz, organismoa hormonez beterik geratuko litzateke.

21. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0390 Kanpoko ingurune eta bizingurunearen berri jakiteko eta organismoaren barnean funtzio ezberdinak konbinatzeko eta bateratzeko jarria dago nerbio-sistema.

22. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Erreinu honetan, organismo prokariota zelulabakarrekoak sartzen dira.

23. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Honegatik ere organismo hauk, lehendabizi oso sinpleak direlako ez dira galdu.

24. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Segur aski, gertaera hau oxigeno soportatzen duten organismoek hasi zutela, eta, aurrerago, gas hau asimilatuko zutela, honek ematen duen aurrerapenak lortuz.

25. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak i. antiguedad 0495 Lurtzoruan diren sustantziak hiru egoeratan aurkitzen dira: - solidoa: jatorriz organikoak (organismoak eta berauen hondarrak) eta inorganikoak (materialeen alterazioz sortuak).

26. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0319 Dena den, organismo bizien kasuan erreakzio kimikoak tenperaturaren tarte txiki batetan gertatzen dira.

27. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0319 Organismoaren tenperatura ez da nahikoa erreakzioak hasteko.

28. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0319 Organismo bizietan energia hori ez da bero gisa galtzen, gure experimentuaren kasuan bezala.

29. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0319 ATP delakoa organismo biziek energia pilatzeko erabiltzen duten modua da.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. garitano 0213 Eta bienbitartean edukazio lanean ari diren gizarte bitarteko guziei lagunduko die Estaduak, eta hori, jakina, hauziaz kargudun diren organismoek ezarri dituzten baldintza eta helburuak gordearaziaz.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. bizkarra 0054 Pertsona horren gorputza aspaldidanik hilda zegoen, ez zen gaixotasunarekiko sensiblea eta bere organismoan pilaturiko sustantzi toxikoak eliminatzeko, desintoxikazio krisiak sortzeko gaitasuna galdua zuen.

32. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. bizkarra 0054 Pertsona hori erretzen, edaten eta denetatik jaten egon da bere organismoaren defentsa sistemarik agertzen ez zelarik; horrek ez du esan nahi osasuna, baizik gaixotasuna; gorputzak, edozein sustantzia toxiko onartzen du txintik esan gabe, eta arinago edo beranduago zakua apurtu egiten da.

33. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. bizkarra 0090 Organismoak medikamendua errefusatu eta eliminatzen du; geruaren bidez egozten badu bere bolumena handitu egiten da likido asko galduaz; medikamendu gorroen bidez egiten bada, espektorantea dela esaten da.

34. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0025 Abantaila hautakorra Organismo bati, bizirik irauteko eta ugaltzeko abagadunea ematen dion edozein ezaugarri.

35. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Bioakumulazioa Zenbait elementu edo konposatu kimiko elika-kateetatik zehar organismoetan metatzea.

36. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Bioentseiua Substantzia baten eragina neurtzeko modua: baldintza standardetan jarritako organismoei sortzen dizkien ondorioak neurtzen dira.

37. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Biogeografia. Organismoek espazioan eta denboran aurkezturiko banaketaren kausen azterketari deritzo.

38. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Korologiak organismoen banaketa-area geografikoak ditu aztergai.

39. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Biogeografia ekologikoak, organismoaren eta bizi deneko tokiaren arteko erlazioa ikertzen du, hau da, espezie baten banaketa-area determinatzen duten ingurune-faktoreen interpretazioan ahalegintzen da.

40. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Biogeografia historikoak espezieen gaur eguneko banaketak azaldu nahi ditu, organismoen eta paisajeen jatorri eta eboluzioari buruzko datuen bitartez.

41. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0136 Tasa hauek aldatzen ez badira, bi organismoen batezbesteko ugaritasunak konstanteak dira eta gainera, elkarreragina hasterakoan zeuden ugaritasunetatik independenteak.

42. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0173 Korologia. Organismoen banaketa-areen azterketaz arduratzen den biogeografiaren zientzia subsidiarioa.

43. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0152 Egungo egunean bizi direneko maila berri horretako organismo bakunenen artean, platelminteak aipa daitezke.

44. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0071 Modu berean, izaki organiko guztia ere, une bakoitzean berbera eta beste bat da; inxtante guztietan, kanpotik hartutako materiak asimilatzen eta bere barnetik beste batzuk egozten ari da; inxtante guztietan haren organismoan zelula batzuk hil eta beste batzuk jaio egiten dira; eta denbora luzeago edo laburrago baten irautean, bera osotuta dagoeneko materiá osorik berriztatzen da, eta materiazko atomo berriak datoz zaharren lekua betetzera, eta beraz, honelatan, izaki organiko guztia, batera, bera dena eta beste ezberdin bat da.

45. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. aramendi 0018 Organismoaren elikadura
Organismoak bere bizi prozesuaren motore bezala erabili aurretik, irensten ditugun janari gehienak fisiko eta kimikoki deskonposatu egin behar dira.

46. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. aramendi 0044 Goian: Organismoaren beherakada larri batetan datza zahartze prozesua. Zelula eta ehunek berekasa birsortu eta birrosatzeko ahalmena galdu egiten dute pixkanaka eta arian arian gantzaki jalkinek, odol arteriak ixten lagunduz, odol zirkulapenari erasotzen diote.

47. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Umeki edo fetoak amaren sabelean sortuz gero egiten duen desarroiloa ez da bere kontura eta lege determinatu batzuen arabera desarroilatzen den organismo batena, baizik inguruarekin elkarrekintza konplikatuen sare batetan gertatzen dena.

48. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Inguruneak ere egiten du fruitua: ez du nortasunaren, izpirituaren desarroiloa moldatzen bakarrik, organismoaren beraren egiturari eragiten dio.

49. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Organismoa ama-haur batasunean osatzen da (jaio aurretik eta gero).

50. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Eta osapen hortan haurrak historia, tradizioa, organismoan bertan jasotzen du.

51. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Kultura organismo bihurtzen da.

52. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak naturorienta 1984 0300 14. Drogek nerbio-sisteman eta organismoan eragindako arazoak ezagutu.

53. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0261 Otordu ondoetan organismora sartzen den glukosa gehiegia gibelak ateratzen du odoletik eta bere zelulatan biltzen eta pilatzen, glukogeno itxuran.

54. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0261 Organismo normalak glukosa gehiegi luzaro hartzen badu, gibela ez da gauza izaten dena glukogenotuta pilatzeko, eta orduan gantzetan eraldatzen du organismoak.

55. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0261 Gantzen sintesigintza eta anderakuntza lipasa izeneko entzima berezi batzuren bidez egiten da organismoan.

56. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0337 Ugalkera honetan, guraso den organismoaren zatitxo batetik hasten da izaki berria edo umea sortzen.

57. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/5 0035 Axalean milaka organismo mikroskopikoek begetal nahiz animalia, ozeanoko planktona osatzen dute.

58. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0036 Mineral gatzok betetzen duten eginkizunik garrantzizkoenetariko bat, hain zuzen ere, organismo biziak beharrezko duten presio osmotikoa mantentzea da.

59. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0036 Eta hau, organismook osatzen dituzten zelulen barrenaren eta kanpoaren arteko energi produktu eta gordekin produktuen elkartrukatze egokiak sorrarazteko da.

60. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0093 B) NUKLEOA - Zelulen ihardunaren aspektu asko gidatzen du, eta organismoaren ezaugarriak determinatzen dituzten geneak edo faktore heredagarriak daduzka.

61. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0153 16. Ekosistema bat emanik, organismo bizidunek elkarren artean, eta hauek ingurune bizigabearekin dituzten erlazioak deskribatu.

62. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0249 Jainkoak nahi izandako eta eratutako erakunde bat, instituzio edo organismo bat da Eliza.

63. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0036 Espezie planktonikoen artean dauden erlazio kimikoez gain, espezie hauen katea dela eta beste alderdi garrantzitsuak ere gogoan izan behar ditugu: esate baterako, organismoen tamainu-aldakuntza eta ondorioz, elikagai-absortzioan gainazal/bolumen erlazioa kontutan harturik, larratzean eta hondorapen-tasan gertatuko diren aldakuntzak.

64. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Organismo batek hartutako ur-bolumena kalkulatuz, Fenchelek batezbesteko ondoko estimazioa egin zuen: egunero, Limfjord badian, mikroorganismoek uraren %20 iragazten zuten, eta honela, hauek, bakterio-populazioaren %20 kontsumi dezaketela kalkulatu zuen.

65. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0040 Larratze-presio selektiboan, organismoen tamainua oso parametro garrantzitsua dugu; iragazketa elikagaiak harrapatzeko metodotzat kontsideratzen badugu batipat.

66. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0062 T. M.ak tumoreak edo bere eraginez organismoak sorterazten dituen substantzia antigenikoak lirateke, eta substantzia hauek tumorea egotearen eta garapenaren seinale lirateke.

67. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. fernandez 0065 Ikastola kontzeptupean biltzen diren zentru guztiak Hezkuntza Saileko atal bezala perfilatuz organismo autonomo (EIKE) bihurtzen dira.

68. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak euestat 1988 0365 b) Euskadiko Komunitate Autonomoko Erakunde-Administrazioak, hau bere aldetik besteok osatzen dutela: 1. Zuzenbide publikoaren arabera eraentzen diren Komunitateko Erakunde-Enteek; Organismo Autonomoak deitzen zaie hauei.

69. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Eritzi hau naturaren behaketa zuzenaren fruitu zen, zeren eta izaki bizien munduko substantzia organiko gehientsuenak gaur egun Lurrean organismoen bizi-ihardueraren ondorioz eratzen direla ikusten bait nuen.

70. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Animaliek, onddoek, bakterioek eta berde ez diren gainerantzeko organismoek, animalia edo landare biziez elikatuz eta, behin hauek hilda daudenean, deskonposatuz lortzen dituzte beharrezko substantzia organikoak.

71. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Areago oraindik, lurrazalaren barnean aurkitzen diren substantzia organikoak, esate baterako, zohikatza, harrikatz- eta petrolioi-hobiak, etab., guztiak funtsean garai batean geure planeta populatu zuten eta geroago lurrazalaren sakonean lurperatuta geratu ziren organismo ugariren ihardueraren ondorioz sortu dira.

72. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Guzti hau dela eta, joan den mende-amaierako eta mende honen hasierako zientzilari askok zeraren eritzikoak ziren; alegia, substantzia organikoak ez daitezkeela Lurraren baldintza naturalenpean sor; prozesu biogenetiko baten bidez baizik, organismoen laguntzaz bakarrik hain zuzen.

73. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Biziaren jatorria aztertzeko substantzia organikoak nola eratzen diren jakitea zen beharrezko, baina organismo biziak ziren hauek sintetiza zitzaketen bakarrak.

74. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0043 Organismo biziek taiutzen dituzten substantzien kopurua harrigarria den arren, ez dago dudarik guztiak erreakzio erlatiboki sinple eta nahikoa antzekoen bidez eratu zirena.

75. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0043 Organismo bizian gertatzen diren prozesu kimiko guztiek, oso gorputz desberdinak taiutzera daramaten eraldaketa guztiek, azken batean erreakzio sinple hauetara edo beren batuketara muga daitezke.

76. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0077 Alabaina, aipatu ordena norabide mugatu bati jarraikitzen zaio, helburu mugatu baterantz jotzen du, eta biziak berea duen zirkunstantzia honek garrantzia handia dauka, zeren organismo bizien eta mundu inorganikoko sistema guztien artean abiaburu-desberdintasun bat ezartzen bait du.

77. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Ustez, ezberdintze-erizpide klasikoen arauera, goi mailako landareak eta animaliak elkarren artean bereizteak bat ere zaila ez dirudien arren, behe mailako organismoei behatzen diegunean, ezberdintasunak maiz desagertu egiten dira, askotan, gainera, bakoitzaren ezaugarriak alderantziz agertuz.

78. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Baina egoera oso bestelakoa da organismo xumeenak aztertzean.

79. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Behe mailetan, halaber, organismo autotrofoen (beren elikadura prestatzen dutenak) eta heterotrofoen (elikadura kanpotik hartzen dutenak) arteko ezberdintasuna desagertu egiten da, eta hori dela eta, autore askok onddoen talde haundia, dituen ezaugarri bereziengatik, landareen eta animaliena ez bezalako erresumatzat jotzen dute.

80. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0031 Berrazketa Organismoak zauri batetik organo berria garatu eta galduriko zatiak horrela berreskuratzeko duen ahalmena da.

81. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Organismo ororen baitan azaltzen da, nola edo hala, bere zelulen barruan, plasman, jatorrizko ingurune hori.

82. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Era berean, gazitasuna itsasoko eta ur gezetako organismoak bereizteko balio duen muga da.

83. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Usaimena eta dastamena garrantzizkoak dira uretako organismoentzat eta, horretarako, perfekzio handiko organu hartzailez horniturik daude; horrela, arrain askok, marrazoek bezala, dastapapilak dauzkate beren epidermisean zehar, eta beste batzuek bizartzarrak dauzkate harrapakina sakoneko basatza-ur uherretan detektatzeko.

84. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Mugimendua ur ingurunean Organismo planktoniko xumeenak suspentsio pasiboz mantentzen dira uretan, hau gehien bat beren gorputzari ura baino pisu espezifiko txikiagoko substantziak erantsiz edo flotagailu gisako funtzioa duten hutsuneez edo gas beteez lortzen dutelarik.

85. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Organismo biziak ez daitezke honetaz balia: lehorraldi fisiologikoa da.

86. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0025 Organismo hauek bere baitan daukaten toxina, animalia filtratzailengan pilatzen da, eta geroago ematen den irensketak, goragalea, paralisisa eta baita heriotzea ere probokatzen du.

87. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. apalategi 0019 Banan banan zehaztuaz konposante horien deiturak eta izaerak honoko hauek dira: Lehenik eta behin, testo-inguru biologikoa, hots, ekintza soziala eragiten duen sujeta, bere egitura eta lege propioak dituen organismo neurofisiologiko bat da, biosferaz eta noosferaz osaturiko izakia, behar eta eskapen jakinekikoa.

88. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Van Leeuwenhoek-ek (1632-1723) mikroskopioa asmatu zuen, eta beronek edozein organismoren oinarrizko egiturak aztertzeko aukera eskaini zuen.

89. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0054 Ornogabeak Berauek, oro har, zelula bakarreko organismoak dira, eta beren talde xumeenetan animali eta landare-erresumen (...) zubia eratzen dute.

90. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak lantziri 0032 Planktonaren sare xiloak ez daitezke asko ttiki, organismo mikoño horien harrapatzeko.

91. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0003 - jabetzak edo organismo eskudunek erabakitako obraren gelditze edo etenduragatik.

92. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0004 Alderdiek, Batzorde Mistoan aipatu kartilaren luzatzea, beraren baldintzak eta, bidezko balitz, organismo ofizial eskudunaren bitarteko bere homologazioa aztertzeko hitza emango dute.

93. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0004 14. Artikulua - Nominak Eredu mekanizatuak izan ezik, organismo ofizial eskudunek onetsitako alokairu ofizialen agiriak bakarrik izango dira baliozkoak.

94. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0005 Aipatu taulan zehazten ez diren lanei dagokienean, gutxienezko errendimenduak enpresa eta langileen arteko akordio bidez finkatuko dira, ezadostasun kasuan organismo eskudunak ebatziko duelarik.

95. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0006 b) Ez badituzte, gutxienezko errendimenduak enpresa interesatua eta bere langileen arteko akordio bidez finkatuko dira, ezadostasun kasuan organismo eskudunak ebatziko duelarik.

96. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0006 Aurreko paragrafoan aipatzen den gutxienezko errendimendu normal hori lortzeko erabakia, enpresaren ahalmena da, langileen ordezkaritza entzun ondoren, organismo eskudunaren ondoko ebazpenarekin, bere kasuan.

97. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0010 Ordenantzaren 116 artikuluan ezarritakoaren kaltetan izan gabe, organismo eskudunek emandako ebazpen irmo bitartez, burututako lanen aparteko izaera neketsu, toxiko edo arriskutsua deklaratzen den kasuetan, langileak oinarrizko alokairuaren gaineko % 20ko, % 25eko edo % 30eko plusen eskubidea izango du, aparteko zirkunstantzia bat, bi edo hirurak biltzen badira.

98. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0010 Aipatu zirkunstantzien existentzia deklaratzen duen ebazpenaren irmotasuna eskuratzen duenean, langileak dagozkion plusak jasotzeko eskubidea izango du organismo eskudunaren aurreko bere erreklamazioaren datatik honen irmotasunaren datara arte.

99. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0015 b) 2.247.000 pta. organismo eskudunak onartutako lan istripuz sortutako heriotzagatik.

100. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1989 0015 2) 1989ko Ekainaren 30aren ondoren gertatutako lan istripu edo hartutako gaixotasun profesional baten ondorioz organismo eskudunak lan mota orotarako ezgaitasun iraunkor absolutua edo bere ohizko lanerako ezgaitasun iraunkor erabatekoa aitortzen dien langileek, 2.247.000 pta.tako indemnizazio bat jasotzeko eskubidea izango dute.

101. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1990 0002 Lurzoru hau Udalari lagako zaio, honek, dagokien Organismo Eskudunen eskueran jarriko dituelarik, dagokionean.

102. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak gao 1990 0012 Alderdi hau bere egunean aldatu ahal izango da, Organismo Eskudunaren aginduz, Debako Saneamendu Integralaren Kolektoreak gauza daitezenean, eta finka daitezen baldintzetan.

103. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak arrpress 1989 0001 Hauek zarataren aurrean biolentziaz erreakzionatzen dute, beste organismo batzuek alerjia eta erreakzio alerjikoak izateko joera duten bezala.

104. 1991> euskara batua ikasliburuak biolgeol/dbho 00269 Horregatik organismo urtarrek ur-bolumen handiak mugitu behar izaten dituzte eta hain zuzen, ura azalera handiek ukitu behar dute, brankiek edo gorputzaren azalak berak adibidez.

105. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00143 Organismoak ez ditu energia lortzeko erabiltzen. Oro har, animaliek ezin sintetiza ditzakete. Beraz, bitamina-premiak dieta egokiaz asetzen dira. Salbuespenak badaude. Animalia gehienak C bitamina sintetizatzeko gai dira, baina gizakia ez.

106. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00143 Edozein bizidunengan organismoak duen bitamina-kantitatea eta bitamina-premia parean ez daudenean, eragozpenak izaten dira prozesu metabolikoan. Hiru motatako eragozpenak izaten dira:

107. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 Izaki zelulanitzetan, beren zelulek lana banatu egiten dute. Zelula batzuk espezializatu egin dira eta bizidunari dagozkion funtzio guztiak ez dituzte betetzen. Nerbio-kinadak transmititzen aritzen diren zelulak ez dira ugalketarako gai eta muskulu-zelulekin ere gauza bera gertatzen da, adibidez. Zeregin desberdinak dituzten zelula-multzo hauen arteko lankidetza eta koordinazioa nahitaezkoa da, beraz, zelulen artean barne-oreka lortuz organismo horrek osotasun gisa funtziona dezan. Horrez gain organismoak harreman-sistema eta ingurugirora egokitzeko mekanismoa behar ditu.

108. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 Lana banatuta dagoelako zereginak ez daude zelula-talde desberdinetan errepikaturik eta energia aurreztu egiten da. Bestetik, zeregin jakin bat egiteko espezializatu diren zelula horiek beren lana espezializatu gabekoek baino askoz ere hobeto burutzen dute. Ondorioz, horrelako organismoak garapen-maila handiagoak lortzen ditu.

109. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 Hala ere, guztia ez da onerako izaten. Izan ere, zelulek elkarren premia dute bizirik irauteko. Organismo zelulanitzeko zelula isolatuak ezin daitezke beren kontura bizi; duten espezializazioa medio bizitzeko funtsezkoak diren eginkizunak ez baitituzte burutzen.

110. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 Zelula-aniztasunak berekin ditu beste premia batzuk, organismoak bete beharreko bizi-funtzioak egoki garatu ahal izateko. Premia horiei erantzuteko ehunak, organoak, aparatuak, sistemak, etab. garatzen dira, organismo zelulanitzaren konplexutasunaren arabera.

111. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 3. Organismo zelulanitza milaka edo milioika zelulak eratzen duela kontuan izanik, kanpoaldeko ingurua ukituz ez dauden barneko zelulek nola jasoko dituzte bizitzeko behar dituzten mantenugai guztiak?

112. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0031 - Izerditzerakoan, zure organismoaren sistemaren bati on egiten al diozu?


113. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0031 - Organismoaren substantzia toxikoak aterarazten ditu.


114. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0273 Molekula hau ezinbestekoa zaie organismo aerobioei; molekula organikoen oxidazio-mekanismoetan askaturiko protoi eta elektroien azken hartzaile bait da.


115. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0461 Beste biak elementuen zikloak dira; organismo biologikoak eta beren ingurune geologikoa (atmosfera eta litosfera) ukitzen dituztenak, eta ziklo biogeokimiko izenaz ezagutzen dira.


116. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0461 Hauek, fosforo, sufre eta iodoak kasu, nolabait gelditzeko joera azaltzen dute; hau da, parte bat ozeano-hondoko sedimentuetan galtzen da, organismoentzat eskuraezin bihurtuz.


117. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00153 Elikadura-premia horiek dituzten organismoei autotrofo deitzen zaie.

118. 1991> euskara batua ikasliburuak biolgeol/dbho 00166 - Azido-base oreka. Organismoek beren barneko ingurunearen pH balioa konstante mantentzeko joera dute. Parametro honek azidotasuna eta basikotasuna neurtzen ditu, eta pH = 7 inguruan (pH neutroa) mantentzen da, alegia, beren ingurune urtarrean hidroxilo bezainbat protoi aske daude. H+ ioien gehitzeak pHa jaisten du eta OH- ioienak (pHa) igo.

119. 1991> euskara batua ikasliburuak biolgeol/dbho 00269 Mintzaren alde batek kanpoko ingurunea ukitzen du, eta bestea organismoaren barnealdera jarrita dago.

120. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00039 Ura tenperaturaren konduktore ona da eta, hotza nahiz beroa denez gero, organismoan bere eragina dauka. Itsas bainuak hartzen, ur gaziaren onura eta gorputzean uhinak egindako mugimenduarekin gozatu ezezik disfrutatu egiten da eguneroko bizitzak ematen ez dituen abantaila sail batez.

121. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00051 Tenperatura altuak ondoezak jarri ditzakete sarri-askotan, baina badute osasunarentzat ondorio onik ere. Oso ezagunak dira saunaren eta lurrun bainuen ondorio onuragarriak (nahiz eta gomendagarriak ez izan tentsio apaleko jendearentzat): tratamendu mediko batzuek beroaren aplikazioa eskatzen dute sendatu beharreko gorputz zatietan; eta, azkenean, eguzkiari esker izerditan aritzea gure organismoak eskertzen duen garbiketa da.

122. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00062 Esaera zaharrek abisatu egiten dute atsedenean gauden artean organismoaren oxigenazioak daukan garrantziaz.

123. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00111 Anemia edota gaixotasun infekziosoa pairatu duten pertsonentzat oso onuragarria da ekoizpen natural honen ekintza suspertzailea. Azukrearen ordez, 50 eta 100 g. arteko dosi batek gatz mineralak eta gure organismorako ezinbestekoa den minerala, burdina, aportatzen du. Eztiak bigundu egiten du bronkioetako jarioa eta, beraz, bereziki ona da faringe, trakea eta bronkioetako katarroetan.

124. 1991> euskara batua saiakera-liburuak amonaren botika 00111 Gehienetan, pertsonak bere birika ahalmenaren herena bakarrik darabil. Arnasa hartzen ikasi behar du organismoak dauzkan ahalmen guztiekin. Arnasa hartze egokiak lau aldi ditu: hartzea, atxikitzea, botatzea, atxikitzea. Gainera, hartu eta bota artean, sabela eta biriketako erdiko eta goiko zatiak erabiltzen dira.

125. 1991> euskara batua saiakera-liburuak heriotza 00237 Hasieran esan dezagun subjektua organismoaren funtzio bat dela eta horren bidez testuinguru-iharduerak burutzen ditu (sinbolikoak) eta gainera besteen ihardueren hartzaile da. Subjektua, nolabait esan, organismoaren zati da, eta ez bereizitako beste gauza bat.

126. 1991> euskara batua saiakera-liburuak euestat 1997-98 00175 Beste sail edo organismo publikoetatik etorri eta ikastetxeak irakas-jarduerarako destinoarekin hartutako subentzioak dira.

127. 1991> euskara batua saiakera-liburuak euestat 1997-98 00411 1. Zuzenbide publikoaren arabera eraentzen diren Elkarteko Erakunde-enteek; organismo autonomoak deitzen zaie hauei.

128. 1991> euskara batua saiakera-liburuak nortasunaren psikologia 00020 Ezaugarri psikofisiologikoak esatean, organismoaren sentimenezko, emoziozko, motibaziozko... esperientziak biltzen ditu.

129. 1991> euskara batua saiakera-liburuak nortasunaren psikologia 00020 Organismoaren era guztietako esperientziak.

130. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00014 Pasteur-en aurkikuntzak, hau da, hartziduraren, usteltzearen eta gaixotasun asko eta askoren iturria organismo mikroskopiko bizidunak izateak, medikuntzan eta industrian emaitza ugari izan zuen.

131. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. kintana 00022 Geure izaera hizkuntza, tradizio eta kontzientzia kolektiboa eguneratuz, egokituz eta birlanduz organismo sozial bat bizirik eta eboluzioan mantentzen dugu: nazioa.

132. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 00046 Spenceren filosofian gizartea (eta historia) organismo bizidunaren analogian interpretatzen bada ere, badago diferentzia funtsezko bat.

133. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 00046 Baina organismo bizidunean (animalia batean edo nire gorputzean) atalak osoaren menpetasun guztizkoan bizi dira, ez dute bizitza propiorik;

134. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 00061 a) Bat da, Unamunoren historiaren filosofia kontenplatiboa dela: marraskilo baten organismoa ikertzen duen zientzia positibo neutral baten maneran, kanpotik bezala, begietsi egiten du (egin ahal uste du!) bilakaera historikoa.

135. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak p. iztueta 0083 Organismoen bipolarizazioa dela eta, ez gara aurkitzen soilki alfabetatzeko eta euskalduntzeko bi sareekin bata publikoarekin (HABErena) eta bestea pribatuarekin (AEKrena), baita maila politiko-ideologiko eta, are, pedagogikoan kontrajarriak dauden bi ikusmolderekin ere.


136. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1991 0015 Eta informazio ekonomikoa, azkenik, ikastetxe publikoetan emandako irakaskuntza finantzatzen duten organismo desberdinek hornitutako datuetatik lortzen da.


137. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0260 Tratamendua hasten denerako organismoan 1012 zelula leuzemiko daudela kalkulatzen da, batezbeste; hau da, ehun tumoraleko kg bat adina.


138. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0265 Organismo osoaren Galio zitrato erradioaktiboaren azterketa oso fidagarria da Hodgkin-en estadioak mugatzeko.


139. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. zalakain 0078 Ohartzekoa da, bai, alde batean hedabideak jartzen direla eta bestetik ENAMen organismoak.


140. 1991> euskara batua saiakera-liburuak r. gomez 0430 Izan ere, XIX. mende osoan hizkuntzari lotuen zaion hitza organismoa da; hizkuntza izaki bizia bailitzan ulertzen da (cf. Mounin, 1983: 166) 3. Gure artean, adibidez, Unamuno gazteak ere onartu zuen gizahizkuntzaren ulerkera hau: Todo idioma es un organismo y un organismo que pasa en su desarrollo por tres momentos o fases, que los lingûístas llaman monosilabismo, aglutinación y flexión. (1884: 104-105).


141. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. gabikagogeaskoa 0143 Honi gehitu zion, heriotz instintua organismo orori datxekion karakteristika biologiko batean errotua dagoela, biziaren elementu beharrezko eta aldaezin izanik, beraz.


142. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0064 Kasuen % 60-70etan, organismora GIB birusa sartu eta 3 edo 4 asteren barruan infekzio akutua agertzen da; gripe antzeko zerbait (sukarra, buruko eta eztarriko mina, giharretako mina, beherakoa, negala...).

143. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0064 Normalean, organismora GIB birusa sartu eta GIB antigorputzak agertu arte aste batzuk igarotzen dira.

144. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 1877.ean, Pfluger-ek honela zioen: Organismo bizidun baten edozein premiaren kausa, premia hori asetzearen kausa ere bada.

145. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Fredericq-ek, 1855.ean, beste hau esan zuen: Organismo biziduna halako entitatea da non aldatzen duen edozein eraginek berez dakarren ihardun konpentsatzailea erabiltzea, aldaketa neutraldu edo konpontzeko.

146. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Zenbat eta gorago egin organismo bizidunen eskaileran, hainbat eta beteginagoak eta konplikatuagoak dira entitate erregulatzaile hauek.

147. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Organismoak ingurunean gertatzen diren eragin eta aldaketa kaltegarrietatik erabat libratzera jotzen dute.

148. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Cannon-ek aipatzen du Charles Richet fisiologo frantziarra ere; honek hauxe esan zuen: Organismo bizia egonkorra da; halakoa izan behar, inguruko indar izugarriek, kontrakoak sarri, suntsituko ez badute, disolbatu edo desegingo ez badute.

149. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Nolabait esateko, modifikatu egin daitekeelako da egonkorra; ezegonkortasun xumeena da nahitaezko baldintza organismoaren benetako egonkortasunerako.

150. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Bertan, Cannon-ek honela dio: Liburu honen ideia nagusia, goi ornodunen organismoaren barne-ingurunearen egonkortasuna, Claude Bernard frantziar fisiologo ospetsuaren ideia argietan eta entelegu sakonean du oinarri zuzena.

151. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Frantziar argitarapenean, Cannon-ek argitzen du Bernard izan zela lehena barne-ingurunearen egitekoa azpimarratzen, organismoan egoera egonkorrak ezarri eta mantentzeko.

152. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak ingurune estresa 00009 Berez, analisi-mota hau egoki samar gertatzen da, zeren organismo baten arrakastarako lehenengo baldintza biomasa propio bihur daitekeen energia lortzeko ahalmena baita.

153. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hezksaila batx 1994 0181 Zelulen aniztasuna organismo berean.


154. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hezksaila batx 1994 0181 Zelularen banaketa aztertzerakoan, Batxilergoko lehen kurtsoari dagokion Biologia-Geologian dagoeneko ikusitako organismoen ugalketarekin erlazionatu beharko litzateke, zentzua izan dezan.


155. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hezksaila batx 1994 0181 Beste alderdi interesgarria banaketa horrek zelula bakar eta zelula anitzeko organismotan duen esanahi ezberdina da.


156. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hezksaila batx 1994 0181 Metabolismoari dagokionez, interesgarria litzateke berorren esanahia argituko duen sarrera egitea, beharbada dagoeneko ezagunak zaizkigun organismo mailako elikapen funtzioetara joz.


157. 1991> euskara batua saiakera-liburuak psikolsoz 0306 AGRESIOA, aldiz, organismo bat zauritzen saiatzen den ekintza.


158. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0069 471. Gizarte-segurantzako organismoak, zordun.


159. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0069 476. Gizarte-segurantzako organismoak, hartzekodun.


160. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0009 Euskadiko Komunitate Autonomoko apirilaren 23ko 4/1986 Estatistika-Legeak gai honi buruz Autonomi Estatutuan ezartzen diren konpetentziak erregulatzen ditu eta iharduera horren garapenera dedikatutako antolamendua definitzen, non honako ente eta organismo hauek aurkitzen bait dira bateratuak:


161. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0009 - Euskadiko Komunitate Autonomoko organismoen eta Antolamendu Estatistikoaren enteen artean beren konpetentzia egokien garapenean sor daitezkeen gatazkak, eta berdin, Antolamendu Estatistikoaren eta Euskadiko Komunitate Autonomokoez bestelako organismo estatistikoen artean eman daitezkeenak ere.


162. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0009 Eta bere funtzioak garatzeko behar dituen baliabide materialak azken organismo honen kontura doaz.


163. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0015 Lan-Talde bakoitzaren barnean, estatistika bakoitza egiteko ardura duten organismoek bete zituen fitxa tekniko egokiak, eta EUSTATera igorri.


164. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eustat 1990 0015 Ondoren, EUSTATek, fitxen multzo hori berrikusi eta Organismo arduradun bakoitzarekin aztertu ondoren, guztiak erizpide homogeno batzuen arabera beteak geratu ziren, ezarritako arauak errespetatuz beti-beti.


165. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1997 2435 c) Lan istriputik nahiz lanekoa ez den istriputik eratorritako eta organismo eskudunek aitorturiko elbarritasun iraunkor absolutuagatik, bere graduaren arabera, 2.838.506 pezeta gehienez.