XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 bizkaiera poesia euzko enda 1939 0009 Ortseko izarrak baño
ederrago zu,
zeruko aingerutxo
bat dirudizu.

2. 1900-1939 bizkaiera poesia enb 0002 Lo txarra kendu eta itxarrturik
Ikusi daigun bakotxak:
Ortzia baltzik, mendijak zuri
Lurra gogorrtuta ixotzak,
Euzkera zarra erdi-billoxik
Dardagan darabil otzak
Au ikusirik, ez laguntzeko
¿Nun dira euzko-bijotzak?

3. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa ibarg 0008 5. Bigarren egunean zabalgunea edo ortzi urdiña.

4. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa eleiz gurutzad 0022 Ortze ta ludija atz bakarr bategaz darabilzuzan Jaun gustijaltsuba!.

5. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa eleiz gurutzad 0023 Aorr zeure Gaizkatzallea, ortze-ludija ederrtasunez apaintzen dauzan Beraxe, giz-ozte andijaren aitziñan narru-gorijan dakuskezu.

6. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak altuna 0085 Ortzia goibel-goibel dago.

7. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak a. urrutia 0147 Zuk, laztantxu orrek, mattatu beti euzkerea, euzkerea ez iñoz aiztu eta euzkera-bittartez, eta euzko-eraz mattatu beti gauza gustijen gottik, zeu matte zauzan Urrtzi Jauna.

8. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak jbdei 1923 0223 -¿Zer-ete da, ene irakurrlia, zeure buru-gañian dakutzun oyal zabal oztin ixarrez josija? Ortze edo zeruba deritxogu: beragan dau gexuak atsedena, nekatsubak atsegiña, txiruak itxaropena ta gaiztuak epallia.

9. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak jbdei 1923 0223 Onegatik, doniak begijak ortzera jasoten dauz ta deungiak beratu.

10. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak za 0518 ¡Erruki nitzaz, Urtzi Jaun ori!.

11. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak za 0518 Bai-dakit Urtzi'ren begitan anei (milla) urte, igazi-atzeguna bezela dirana.

12. 1900-1939 gipuzkera haur-/gazte-literatura juan m. lertxundi 0015 Gure Jaungoiko al eta jakintsuak, ortzi ta ludiko gauzak, zama, zenbaki ta neurri egokian egin ditu ta goi ta beko guztiak, Egilleak nai ala daude edo bizi dira.

13. 1900-1939 gipuzkera poesia tp 0102 Izarrak oraindik argitzen ortzean,
Ta ni emen nago, zutik sukaldean.

14. 1900-1939 gipuzkera poesia tp 0102 Ortzea argitzen da, badator eguna.
Oi, naiago berriz ailitzait yoana.

15. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ol ib 0222 13 Zergariak, berriz, urrutian zegola, begiak ortziruntz ez zitun yaso ere nai, ta bularr-yoka zion: Ene Yainkoa, ogenlari onetzaz erruki izan.

16. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ol ib 0651 5 Berek ala naita, ez baitakite ortzia aspalditik orr dagola, ta baita lurra ere, Yainkoaren itzak uretatik sorrtu ta ur erdian yarria, 6 ta ala izanik, orduko lurrbira urez estalita galdu zala.

17. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ol ib 0651 7 Orain, berriz, ortzi-lurrak itz berberak zaituta daude gaiztoen epai ta itseseguneko sutan erretzeko.

18. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ol ib 0651 Ordun ortzia karraskan korrokoildu, lugayak beroarren urtu, ta lurrbira ta bertako guziak erreko dira.

19. 1900-1939 gipuzkera saiakera-liburuak j. iturria 0012 Ortze-lurrak aldakorrak dira; ez ordea nere esana .

20. 1900-1939 sailkatu gabeak egunkariak euzkadi 1934 0001 Josu-Kisto'gan ezagun dot orain amalau urte irugarren ortziraño jaso ixan zan gixona.

21. 1900-1939 sailkatu gabeak egunkariak el día 1931 0001 ORTZEAN.

22. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak euzko deya 1937 00002 Ote guzi au orrela igesi zijoala, azaltzen dira ortzean etsaien egazkiñak (avion) ta emakume ta aurretzaz batere errukitu gabe, ekiten diote lergaiak (bonbak) botatzen ta lergai oiek sartzen duten bildurrakin, emakume ta aurrak ero antzera laxterka asten diran garaiean, nora edo noruntz joan ez dakitela, orduan berriro ekiten diote euren izkilluazkarragaz (ametralladora) ta iñork sinistuko ez luken ainbateko erailketa izugarria egingo dute.

23. 1940-1968 bizkaiera poesia onaind 0146 Bekar egun barriak itxaro gozua
Izadira bezenbat leun nire barnera.
Bigo ene arnasa egazka ortzera,
Eguzkiaren muiña baizen galdatua.

24. 1940-1968 bizkaiera poesia ker agur 0011 Edurrez dagoz mendijak,
Ortzia dagon oztin,
Edurrez dagoz mendijak
Gorbea baizen bardin.

25. 1940-1968 bizkaiera literatur prosa onaind 0105 Urrezko leoi au, zer alanbear edo urtzik egin ete dau?.

26. 1940-1968 bizkaiera saiakera-liburuak ibarg 0157 Ez litzake, baiña, dan guztia Jaungoikoa'k sortua izango, lenago zan beste zerbaitegaz egin ba'litu Jauna'k ortzi-ludiko gauzak.

27. 1940-1968 bizkaiera saiakera-liburuak ibarg 0157 Neu nozu, Jauna, gauza guztien Egille, Neuk bakarrik ortzia edatu ta lurra sendotu dot, ta iñork ez Neugaz.

28. 1940-1968 gipuzkera antzerkia zait 0256 MEDEIE'K - (Etxe barnetik) Ene! ene! Igaroko al da nere buruaren alderen beste ortziko tximista!

29. 1940-1968 gipuzkera antzerkia l.m. arrizabalaga 0099 BATEK @- Ortze goitik lur egarrira euria bezela, zure aotik gure belarrietara itz onuratsuak datoz.

30. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa eston iz 0032 Eta bai al ditek Nortsu oyek guri erakutsitako Mari, Odei ta Ortzi'ren antzik?

31. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0013 Orrekin, ba, adore berria soma zun aztiak, eta onela mintza zitzayen: Kalkas'ek: Ez dozue urtzirik larderiatu (14) aserretu ixan, ez otoiagaitik, ez eun ikhelekoagaitik (eun idikoagaitik), bereterragaitik baño.

32. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0013 Dana dala, ik, beintzet, biur egijok goiko urtziari neskatxa.

33. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0075 Lagun bikaiñek eraso alditik Sarpedon urtzi antzekoa ba-zekarten.

34. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0075 Gogo ausartiaz begiz jo zun Odise urtzilakoak, eta bere biotza urduri zedukan.

35. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0075 Oraindio, Likiar geyago ere Odise urtzilakoak erail izango zitun, laister oartu izan ez-ba'zan oskol gangardun Ektor aundia.

36. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0075 Lagun yayoak, ordea, Tarpedon urtzidekoa Tzeu Jagole'aren gaza (pago) eder ederraren ipurdian egotzi zuten, eta aren Adizkide miña zan Pelago bulartsuak istarretik erauzi zion iguna.

37. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0212 Antxe baita edontzi eder landu bat ere aurki zun, iñoiz bertatik iñork ere egundaño ardo baltzik edan ez zuna, norberak ez ezen; eta urtziekiko iñori, Tzeu aitasoari baizik, ixurketarik egin ez-ziona.

38. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0212 Azkenez, otoika ari zan ezkaratz erdian ortzerantz begiak jasorik, eta ardo ixurketari ekin zion.

39. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0279 Bethiere zuhorren alde bai-dituzu urtziak!

40. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0279 Ala mintza ondoren, Troar'ei erasotzen die, urtzi bai'litz.

41. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0279 Orratio, Ibayak urpetik onela yalkitzen dio oyuka Apolon'i: Eskamander'ek: Ene urtzi ok! Zidar uztai jabe!, Tzeu'ren seme hori! Ez aal duzu zuhorrek axolik Koron'en gogo asmoak betetzeko?

42. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa gbarand ilias 0279 Alere, urtzi indartsuak ez dio jaregiten, atzetik ur laster beltzez jarraitzen baizik.

43. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak zait 0107 Gogo-aldaketa bakan ori beste ustekizun are bakanagoakin elkarturik ageri da, gure buruen gain zabaltzen dan ortziakin, alegia.

44. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak zait 0107 Bata bestearengan sakatutako kutxak ziruditen ta ozkarbiak zear benetako ateak ta txinboak zeuzkaten: ateok zear, gogo alderraiak sarturik gora egiten omen zuten garaia zanean: andik gero, zabalgune oparoak ikusterrean zituten begien betegarri, ta ortziaren ipurmamian etzanda ikusten zuten biribilki uts ta garden xamarra, gure eguratsaren bilgarri.

45. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak amez adisk 0020 47.- Ori yakintza ederra! Adiskidetasuna bizitzatik kentzen dutenek eguzkia ortzetik kentzen dutela iruditzen zait; betiko yainkoek ez baitigute eman ezer oberik, ez atsegingarririk.

46. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak txill hetah 0063 Hori dala-ta, hunela zion Jeans izarlariak, bizi guziaz ortzeko leku zabal illunetara begiratu ondoren: Zertara biltzen da bizia? Neholaz ere ez dagokion Kosmo batera ia ustekabez erori; heriotzaren hotzak utzarazi artean, ondar-ale zatiño ziztrin bati bortizki heldu: teatro txiki batean oso ordu laburretan harropuztu... Halere badakigu, egia esateko, gure nahikunde eta desira guziak azkenean hutserako dirala; eta guk egindako guzia gure arrazarekin batera hilko dala, Kosmoa bizkitartean gu guziok sekulan izan ere ez bagiña bezelaxe geldituz ....

47. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak aranzazu 1965 0213 Ortzeko gorputz bakoitzari dagokio bere " askatasunerako laster " berezia.

48. 1940-1968 lapurtera-nafarrera poesia lf 0371 Hor, itzuli eta mitzuli,
Ethorri andereño Uli,
Eta behar dituela zaldiak lagundu,
Dziu, dziu, burrumbaka zaiote hurbildu,
Batto ausik eta bertze bat chichta,
Badabila, ortzi eta chimichta,
Ustez-eta karro eta kabala
Oro ber-berak deramatzala.

49. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa jetchep 0016 Menditar boza: idorra, ortziaren ikararekin.

50. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1957 00001 - Astoz bidean joan-ezkero, bizkarrean gurutzea daukalako, ez dago ez ortzi ez debroen beldurrik.

51. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... zubk 00001 Lurra geldi dagola guk uste izan arren, izugarrizko abijadan dabil ortzea zear.

52. 1969-1990 bizkaiera poesia j.a. goiria 0061 Oartuko dot gau argietan oztin ta garbi,
lilluragarri ortzia;
eta mendia lore ederrez, zitori zuriz,
apaiñez dana josia.

53. 1969-1990 bizkaiera poesia j.g. etxebarria 0075 Eleiz-sapai jaus bein,
zabaltzen ortze urdin
Osti zuri-gaiñean.

54. 1969-1990 bizkaiera poesia j.g. etxebarria 0083 Ikuspegi estalia,
laiñoz, miñez, tamalez aul:
ortze arre, zugaitz igar,
ur geldi, eztarri mintzul.

55. 1969-1990 bizkaiera literatur prosa i. zubiri 0049 Nik uste dot, beraz, zeruan leiatillak egon bear dirala, areik ikusi gaituen, eta an ortzian zear agertzen yakuzan dardar orreik, arein keiñuak dira auxe dirauskuela: Ona izan, ona izan....

56. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak j. arregi 0009 Ze bideetatik jatsi leiteke gure euskal ume ta gaztetxuengana ortze ta odei artetik mara mara gure zelai, baso ta urien barna jatorkun sirimiri erakaitz aterrigabeko baten antzo, eziketa jator, sakon, errikoi ta dotoretsu bat?.

57. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak y. elorriaga 0186 Maitetasuna - heriotza
Mutila - Neskatxa
Ortzi - Yahve
Ni - Euskaldun zintzoak
Otsoa - Gizona.

58. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak k. gallastegi 0018 Izar argi barri dirdiratsu bat ikusi dogu Eleizaren ortzian.

59. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak aingura/4 0122 Hara, berriz, tximistak ortze-zehar irakaldika jolasean, suzko suge bihurriak bai`lira.

60. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0027 Baina, zer da higidura? Ortzeari begiratzen badiozu, berehala konturatzen zara hegazkinak, txoriak, eguzkia etab. higitzen ari direla, hau da, lehen eta orain duten posizioak aldatu egin dituztela; posizio-aldaketa gertatu dela denboran zehar, alegia.

61. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Ortzia egunez eta ortzia gauez.

62. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Baina hauek denak hegaztiak, hegazkinak, lainoak iragankorrak dira eta aldika baizik ez dira ortziko partaide.

63. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Badakigu egunero hortxe dagoela, ortzian, lainoek estaltzen dutenean ere.

64. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Mugitzen den arren, ortziko zati bat da, dudarik gabe.

65. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Eta urtean zehar berau ortzian gora eta gora igotzen edo bestalde zerumugaz behera jaisten ikusten dugunean, alaitu edo tristetu egiten gara bizi dugun urtaroaren arauera.

66. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Nola aldatzen den dena gauez! Ia ez da ortzi bera! Askotan Eguzkiak Ilargi apalagoari uzten dio bere tokia.

67. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Eta milaka puntu argitsuk izarrek keinu egiten dute ortziaren sabaian.

68. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Ortzia egunez, hutsik; ortzia gauez, izarrez beterik: hau da gure begiek esaten digutena.

69. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0116 Baina eguerdi urdin, garbi, garden, huts horretan ere, ortzian, gauez ikusten ditugun haina izar diztiratsu daude.

70. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak i. acha 0013 Jainkoak esan zuen: Sor daitezela argizariak ortzean eguna eta gaua bereizteko, jaiak, egunak eta urteak seinalatzeko; eta lurrari argi egin diezaiotela. Eta hala izan zen.

71. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0078 Ortzea garbi goialdean, itzalak higikor lurrean, arnasgarri haize-bala freskuak, eta landare-usain... osasuntsu.

72. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura a. elordui 0018 Hamaika izar disdiratsu zegoen gau ilunean sakabanaturik eta ortzearen haunditasunean irudi miragarriak egiten zituzten.

73. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura etxde 0064 - Horra garbi esan. Gliko-kola eta bere azti guztiak deitaraziko dizkiagu eta ortze (7) Firmamento guztiaren jaun eta jabe garela esan.

74. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura etxde 0064 Berehalaxe deitu zituzten errege ta aztiak, eta ahots lodi ta aginkorraz honelaxe mintzatu zitzaien: - Zuek, kaikutzat jo gaituzue, baina jakin ezazue zeru-lurren jaungoiko garela eta gutako bati zedozer eginez gero, ortzean ikusten duzuen eguzki hori Betunlandia gainera eroriko da gure aginduz eta zuetakorik inor ez da geldituko haren garrak kiskaldu gabe.

75. 1969-1990 euskara batua poesia j. urain 0034 Izar-herratu batek
zeharkatu du
ortzea.

76. 1969-1990 euskara batua poesia p. ezkiaga 0094 Tristea izanik ere
pentsa dezakegu
Euskadiko ortzia
zaigula zahartu.

77. 1969-1990 euskara batua poesia p. ezkiaga 0094 Zahartu den ortziak
malkoa du faltan,
tristeziaren urak
lurra ordi dezan.

78. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. irigoien 0017 Era honetan, eguzkia ez zen haientzat ortzean zehar zebilen bidazti anonimoa, egunsentiro beren arimetan lehertzen zen zerbait baizik; ilargia emakumearen odolean ernaldutako hazi miragarri bilakatuko zuten....

79. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. arrieta 0060 Ortzia, goibel, artile zuri-hil batez estalia zegoen; haize hotz zorrotza zebilen eta elurrak estaltzen zituen mendi, muino, haran eta oihanak.

80. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 0019 Marinel irlandarra leman zegoen, oraindik, gaua egun bilakatu zenean, eta ekialdean ortzea eta ura larrosen koloreaz tindatzen ikusi zuen.

81. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. garmendia 0082 Besterik ba da, halaber, zuen habian, zuen etxategian: zeren goizeroko egunetariko zazpigarrenean (domeka deritzote bekaizti hauek) otoitzak gorantz igortzen zituztenkal, edo zuen aurkako eraiki batzar berri horietako eskilek ukitu bestez barrura belaunikatu haragi arolen antzutasuna igarri orduko; nahiz otoitz malgu gezurtien berneirrikek hitzez hitz amatatu aiherrak sotanapetik ilkhi bezainez eta oihartzun gurentzen diren bakoitzean, ziur, oihu bat sortzen bait da, oihartzunaren zintzat, Ortzi goibeltzen duen deihadar itsu bat.

82. 1969-1990 euskara batua literatur prosa etxde 0179 Lerro bat ere ez da garbi bereizten; ortzea eta ura bat besterik ez dira: formarik eta kolorerik gabeko nahaspila.

83. 1969-1990 euskara batua literatur prosa a. gorrotxategi 0109 Ortzian galdutako neska dohakabe baten itxura, esku zabal baten berotasunaren zai. Ixilik.

84. 1969-1990 euskara batua literatur prosa p. ezkiaga 0009 DEABRUAREN EZTARRIA Ordubete besterik ez zen igaro haizea baretu zenetik. Grisa zegoen ortzia eta berunaren kolorekoa Klodoaldoren begiek harrapatzen zuten espazioa, zuhaitz bilutsetatik ibaiaren ertzetaraino.

85. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. mendiguren 0011 Nire ortzean hodeitzar beltzak edo zeru gris monotonoak bakarrik ageri ziren egunero, eta ez nuen bizitzaren iturri den eguzkiaren berorik sentitzen aspaldian.

86. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. mendiguren 0099 Ni saiatu naiz ilargia berrosatzen eta izarrak beren gakoetara itzulerazten, baina beldur naiz ez dela ortzea lehen bezain sendo eta eder geratu.

87. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak heraklito 0011 124. Ulerkaitza zirudikeen honek, alegia, ortzi osoa eta bere alde bakoitza, dena tajuz eta burubidez (lógoi), dena bere molde, oldar eta itzulingurutan ezarrita egon izan bazen; bainan lehenengo hartan ez zen horrela; mundurik ederren hau iraizean aizatu-zaborreriaren antzeko zen, baizik, dio Heraklitok.

88. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a.m. abate 0159 Tren argiztatua mendi bihurgunetan ipurtargien antzera doa arrastaka, bainan hiriak hodei beltzez jositako gau ilunari erakusten dizkion milakako argi keinuez, ortzetik eroritako izar haundi bat iduri edo, agian, ortzea bera hiri ederraren xarma zaintzera bere garbian lurreratua.

89. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak b. kapanaga 0206 Izenetan, ez dugu gehiegirik, bainan bada zerbait; idatzietakorik, bat bakarra dugula uste dut: frantses batek idatzia utzi zigun URTZIA, jainko izen bezela: ur = or araua ikusi dugunez ORTZI forma ere gauza bera dugula, argi dugu.

90. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. elorza 0080 Kasik gauero, Lurreko edozein tokitako horizontean izar erratiren bat ikus daiteke ortzia garbi badago.

91. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. zunzunegi 0170 Leize horren ondoan ez da ezer, ortziaren eta lurraren arteko aldea.

92. 1969-1990 gipuzkera ikasliburuak bizi oeo/5 0013 Orrela bada, argi au ortzian zear gugana zetorren bitartean, gizonen historia osoa egin da; 600 belaun-aldi gizaldi jaio, bizi ta il dira; ainbat erregetza sortu, il eta ezerztu dira.

93. 1969-1990 gipuzkera ikasliburuak bizi oeo/5 0013 Otziko izar-arteko zabalerak pentsakor jarten ba gaitu, materiaren sakontasun onek kezkatu egiten gaitu; izan ere, ez diardugu orain urrutiko izarretaz, eskuartean darabilzkigun gauzetaz baizik: neure tint-ontziaz, neure liburuaz, neure aulkiaz eta olakoetaz baizik.

94. 1969-1990 gipuzkera ikasliburuak a. albisu 0013 Batzuetan ortzi guztia estaltzen dute (dabe) eta besteetan oso gutxi izaten dira.

95. 1969-1990 gipuzkera liturgia a. begiristain 0314 Denek: Ortziak intza goitik bidal beza, odeyek igorri bezate Zuzena.

96. 1969-1990 gipuzkera literatur prosa salmutegia 0288 Ortzira igo banendi, an zaude.

97. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak zug 0094 Gure mendiyen tontor eta gallurrak, itxasoaren burrundak, ortziko argi, odoi, aize, bidaxoi eudi-zapar eta onazkarrak Jainkoaren nagusitasuna dakarkigute; ta euskaldunen biyotzak nagusigo orretarontz menderatzea: orixe guretzat eginkizunik bikañena noski ta noski!.

98. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. saragûeta 0017 Baze sagar arbol bat eta haren ondoan ortzi zute.

99. 1969-1990 sailkatu gabeak bertsoak eskolarteko bertso viii 0008 UNAI AGIRRE: Doinua: Trumoia ortzi beltzean hoska.

100. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1990 0001 Donostiako Ikasbide ikastolan Nasakoek enbidia pitin bat sentitzeko moduko erakusketa zabaldu dute, artilugio eta tresneria rudimentario batzuei eta irudimen pilo bati esker ortziaren funtzionamendua ikus bait daiteke oso minutu gutxitan, tramankulu horien artean teleskopio batzuk ere ezarriz.

101. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1990 0001 Ludiaren errotazioa esplikatzen duen artilugio mekanikoa, ilargiaren faseak erakusteko kaxa majikoa, planeten sistema adierazten duen kartel erraldoia eta artizarraren bueltan gure latitudean izarrek markatzen duten mugimendua adierazteko sonbrila, Casiopeia, Perseus, Bootes, Cygnus, Ursa Mayor eta gisako konstelazioen izen poetikoekin idatzitako ortzia errepresentatzen duen goardasol beltza eta beste hainbat sorpresa aurki daitezke erakustoki horretan.

102. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1973 0001 - Biziki ortzi bortitzak izan dira Ipar-Eskual-Herri guzian eta bereziki Hazparneko aldean.

103. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1973 0001 - Ortzi bortitzak eta eurite ikaragarria Bordaleko aldean, lekuka harriarekin.

104. 1969-1990 zuberera poesia j-l. davant 0101 HAN ETA HEMEN
Han dute aire garbia,
Ortzea beti urdina
odei ederrez apaina,
Han beti udaberria
Zelaia berde ta hori
Esne, udare ta gari
Goiko mendian elurra
Zilarrez dariola ura.

105. 1991> bizkaiera antzerkia larrak 0132 Orain daragoioe sorginak Hekate'ri 2 Hekate, su-lezetan agintza andiko andera, Birgili'k caeloque Ereboque potentem (Enearena VI, 247), bai ortzean, abi sulezan altsu ereisten dautso. opariak egiten; (...)


106. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak eaegut 1995 0010 Eguzkia biotz zabal
doa ortzetik urera,
bere nori-nai guztia
ixuriz ur urdiñera.


107. 1991> euskara batua ikasliburuak gizarte zientziak/dbh 00029 Newtonek XVII. mendeko astronomi ezagutzak osatu zituen, ortzeko gorputzen higidurek jarraitzen dituzten lege fisikoen deskribapenarekin.

108. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0002 10. Ortzean zazpi kolorez agertzen den uztai argitsua.


109. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00052 Ortzeko gorputzak ez daude geldirik, Eguzkia, Ilargiak eta izarrak higitu egiten dira, eta gizakia antzina-antzinatik ohartu zen fenomeno horretaz.

110. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00052 Nola ohartu zen gizaki hura, Eguzkia eta Ilargiaz gain, ortzeko argizko bost puntu distiratsu haiek, gainontzekoen arteko finkotasuna apurtu eta hilabetetan zehar beren kasa bezala higitzen zirela gaueko zeruan?

111. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura i. mendiguren 0038 (...) nahastu eta ahuldu egiten dugu pentsamendua; eta litekeena da Venus bera ere ortzetik desagertaraztea iraunkorregi, arreta gehiegiz edo zuzenegi bilatuz gero.

112. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j. legarreta 0193 Tabernako atetik soldadu bat atera zen, ortzerantz begiratu zuen.


113. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j. legarreta 0193 Orduan soldadu atseginak ortzerantz begiratu zuen berriro ere.


114. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j. legarreta 0193 Soldadu atseginak ortzerantz begiratzen jarraitu zuen.


115. 1991> euskara batua poesia j.l. otamendi 00215 biztanlerik badio
heldua dela gaua kantatzeko ordua
eguna erantsiko diot esku formarekin eta izarrez joa
bakardadearen sailetik kaleok
aberri honetan ehundaka mende
milaka bataila
miloika igurtzi berri edaten aurreikusteko
eta ortzea

116. 1991> euskara batua poesia j. sarrionandia 0177
Atxakia ederra euria lekuz kanpora bizi garela
gogoratzeko.
Ortzea lainotu eta euria hasten da han ere
hemen bezala,
orohar euria sobera egiten du hemen
eta han ere bai,

117. 1991> euskara batua literatur prosa elexp krabelina 00010 Zeruko laino-tontor borrokalariak, konterri liskartuen gisa elkarrekin gatazka gogorretan jardun ondoren, baketuak ziren guztiz, eta elkar harturik eta beren mugak ezabaturik, lerrokatua zuten mataza-gudarostea ortzeko izara grisaren atzean.

118. 1991> euskara batua literatur prosa x. montoia 00050 Eguzkiak ez zuen bere ibilbidea ortzean burutzen; ez irakasleak berea, batetik bestera gelan barrena.

119. 1991> euskara batua literatur prosa p. diez de ulzurrun 00060 Bat-batean teilatua plaust erori zen hormen artean eta sugarrezko mendi bat goratu zen ortziraino.

120. 1991> euskara batua literatur prosa a. linazisoro 0056 Petrilean gora begira etzan eta ortzearen miragarritasun eta handitasunaz jabe zedin.

121. 1991> euskara batua literatur prosa m. sarriegi 0024 Ortzira begiratu zuen.


122. 1991> euskara batua literatur prosa lasa denboraldi 0039 Haur nintzela oraindio, miretsi egiten nuen zigor-lanetako preso moldakaitza noren atzetik beti isten den presondegia; bere egonaldietan sakaratu zitzakeen aterpe eta estalpeak bisitatzen nituen; haren ideia medio ikusten nuen ortze urdina eta landetako lan loretsua; bere patu txarra usnatzen nuen hirietan.


123. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00020 Gizakiak izarretan du jatorria. Izarrak eta planetak duela 20.000 milioi urte gutxi gora-behera hasi ziren formatzen. Izar kontaezinak eratu ziren Eguzkia eta Lurra sortu aurretik: beste asko gaur bertan ikus daitezke ortzian formazio-periodoan.

124. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.e. urrutia 00171 Bazuen zertaz boztu Xanbelan zaharrak, hainbeste urtetan bere gain hartuak baitzituen inperioaren arrenkura guztiak; finean, Enperadore berriarekin betetzen zen inguru bat ortze amaigabean, Lurrean ezarria zen oreka, Xina-ko inperioan berriz ere Zeruko Semeak manatzen baitzuen.

125. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. iriarte 00396 Munduan zehar, egunero, goseak eta parasitoek handitutako sabelen jabe diren milioika haurren begi ederrak hutsaren ortzean galduta daudela jakiteak adierazten dit mundu honetan bidegabekeria eta injustizia gehiegi dagoela, eta ziurtatzen dit, horrek baduela azalpenik, ez dela patu txarren ondorioa, mundu osoan nagusi den sistema baten eragina eta ondorioa baizik.

126. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0107 Jainkoak ortzeko gorputzei higidura zirkularra eman zien, eta horrela ari ziren denboran zehar ziklotan.


127. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0048 (...) enuntziatu zehatza egingo dugu: Unibertsoa infinitua balitz, uniformeki banatuta leudekeen argitasun konstanteko izarrez beteta balego eta geldikorra balitz, ortzia Eguzkia bezain argitsua izango litzateke norabide guztietan.

128. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0086 Bestalde, (b) irudiak erakusten digu ortzian ikusten dugun posizio-aldaketa hori desplazamendu erreal ezberdin askoren projekzioa izan daitekeela.

129. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0231 Gure Galaxian gauden tokian gaudelako, ortzian ikusten ditugun izarren banaketa ez da uniformea, eta batzutan izar bikoteak ikusten dira elkarren ondoan, ia norabide berean.

130. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0265 Bestalde, Keplerren bigarren legeak dioenez, kumuluak azkarrago higituko dira galaxiaren gunearen ingurutik doazenean, baina handik urrundu eta kanpoaldera ateratzen direnean, alegia, guk hobeto beha dezakegun unean, oso zaila da beraien abiadura neurtzea, hain urruti egotean ortzian ia finko ikusten ditugulako.

131. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0405 Arratsaldea da, eta Via Apiako mazela luzea igo ahala, Albano mendietarantz, atzera begiratu eta ortzia oskorritzen ikusten dugu eguzkia sartzearekin (...)

132. 1991> euskara batua saiakera-liburuak mundua 1993 0079 Aipatu hiru joeren jatorria, bestetik, honako egitate honi egotz dakioke, hots: lur-laborantza, irabaziak dirutan ortzera bideratu izanari.


133. 1991> lapurtera-nafarrera literatur prosa j. ahamendaburu 0017 Miruak, busokak, saiak eta arrano zonbait ikusi ditu bainan sekulan ez da ugatzarik ortzean agertu.


134. 1991> lapurtera-nafarrera literatur prosa j. ahamendaburu 0017 Egun batez, orduak eta orduak barrandan egon ondoan, ttitta beltz batek zortzi etzana itxura daukan bere egungo ortzea zeharkatzen du.


135. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Ortzia bezala hedatu da berria miatu dituztela Panpi Lascaray eta Ttotte Curutcheten etxeak.