XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1991> euskara batua administrazio-idazkiak droga 1998 00103 1. Lege honetan arauturiko gaien barruan honako hauek izango dira administrazio-arauhausteak: lege honetan tipifikaturiko egite eta ez-egiteak, benetan burutu badira, eta inolaz ere baztertu gabe egite eta ez-egite horien ondorioz sor daitezkeen erantzukizun zibil, penal edo bestelakoak.

2. 1991> euskara batua saiakera-liburuak emakunde 1998 00207 1989ko erreformak hein batean erantzun bat eman zion eskari horiei, berrikuntza gisa etxeko bortizkeria delitu gisa sartuz (lehen hutsegitea zena) bai eta pentsioak ez ordaintzearen tipo penal berria ere.

3. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ararteko 1998 00028 Mila bederatziehun eta laurogeita hamabosteko Kode Penalaren onarketak adin penalerako muga 18 urtetan finkatu, eta adin txikiko lege-hausleei dagokien araudia 18 eta 21 urte arteko gazteei ezartzeko aukera ematen du.

4. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 1. Sarrera: 1.1. Egintza ez-zilegi zibila eta penala: berdintasunak eta berezitasunak; 1.2. Araudiaren bikoiztasuna; 1 3. Zehapen zibilaren eta penalaren arteko ezberdintasunak; 1.4. Sententzia penalaren eragina ebazpen zibilarekiko; 1.5. Erantzukizun zibilaren asegurua kaltetuaren babes istrumentu. 2. Erantzukizun zibilaren araudi zehatza kode penalean: 2.1. Erantzukizun zibilaren edukia; 2.2. Erantzule aniztasuna. 3. Erantzule zibilaren ordainezintasuna: kaudimengabeziaren arazoa. 4. Erantzukizun zibilaren exekuzioa. Halaber, egilea, EHUk finantzaturiko Delitutik eratorritako erantzunkizun zibilari buruzko ikerkuntza Proiektuko partaide da. Artikulu hau Donostiako Udaletxeko KARLOS SANTAMARIA II. Ikerkuntza Sarian akzesita irabazi zuen lanaren laburpena da.

5. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 1.1. Egintza ez-zilegi zibila eta penala: berdintasunak eta berezitasunak

6. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 Bi eratakoa izan daiteke: zibila, egindako kalte bat ekonomikoki Erantzukizun zibilak beti diru-ordain bat galdatzen du, zeina eragindako kaltearen tamainakoa izango baita, baina ez du inoiz beste era bateko zigorrik eragingo: ondorioz, kaltegilea kaudimengabea izango balitz bere egoera ekonomikoa hobetu arte itxaron beharko da, ezin baita espetxeratze zigorrik ezarri lehenengo zehapenaren ordez. ordaindu beharra suposatzen duena eta penala (edo kriminala).

7. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 Zehapen penala merezi duten jokaerek gizarteko balore garrantzitsuenak erasotzen dituztenak izango dira: bizitza, ohorea, pertsonen segurtasun fisikoa, ordena politikoaren egonkortasuna ... Arlo zibilean ez-zilegiak diren portaerak sinpleki kaltegarri bezala definituko ditugu, besterik gabe interes partikular bat urratzen dutelako.

8. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 Bestalde, zehapen penalek eta zibilek xede edo helburu ezberdinak jarraitzen dituzte, lehenak egitate kaltegarrien egilea zigortu edo zehatu nahiko du Zehapen penalaren zigortze xedea egungo doktrinak zalantzan jarri du, autore berrien iritziz Zuzenbide Penalak delitugilearen bergizarteratzea izan behar baitu helburutzat eta ez hura zigortzea, erantzukizun zibilak, berriz, xede konpontzaileari edo osagarriari erantzuten dio.

9. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00029 Helburu nagusia kaltetua indemnizatzea denez, bigarren maila batean uzten da erantzulea zehatzea. Autore famatu batek dioen bezala normalean kalte-ordainaren diru-kopuruak zigorra ezartzeak baino hobeto asetzen du (kaltetua); berau kasuaren berezitasunen arabera ezarri daiteke eta gainera irainorde formal bat izatera mugatu daiteke herrialde anglosajoietan gertatzen denaren antzera non penike bateko kalte-ordainak ere ezartzen baitira, eta batez ere, arazoa orden penalera pasatzeak ekartzen dituen ondorio larriak ekiditen ditu.

10. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Praktikan, ezberdintasun honek garrantzi haundia izango du, zuzenbide penala aplikatzeko ez baita beharrezko izango egintza ez-zilegiak kalterik eragitea, baina zuzenbide zibilera jotzeko berriz, derrigorrezkoa da egintza horrek galera bat sortzea nahiz eta bere izaera zilegia izan.

11. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Hori dela eta, prozesu penalean epaitutako egitateetan eskuhartu duten elementu subjektibo eta pertsonal guztiak hartuko dira kontutan, eta Kalte Zuzenbidean salbuetsiak izango dira, epaiketa datu objektibo eta abstraktuetan bakarrik oinarritzen delako.

12. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Lehenik eta behin, erantzukizun penalean ez da beharrezko izango kalte materialik egotea. Horregatik saiakera graduko delituetan, droga trafikokoetan, arma edukitza ez zilegizkoetan, e.a. erantzukizun penala ematen dela egiaztatu daiteke, baina ez zibila, kalterik sortzen ez baitute.

13. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Halaber, ordena penalean ezin da pertsona bat zehatu, honek azaldutako portaera aurrez arau batetan jaso ez bada, alderantzizko kasuan, epaile zibilak kasu bakoitzean askatasun haundiz erabakiko du: analogia zein interpretazio hedatzailea ere erabiltzeko ahalmena baitu.

14. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Bukatzeko esan kaltetuaren jarrerak kaltearen sorreran zerikusia izan badu ere, egile zuzenaren erantzukizun penala ezartzerakoan, ezingo dela kontutan hartu, baina ordain-sariaren zenbatekoa kalkulatzerakoan aintzat hartuko da.

15. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Pertsona baten erantzukizun penala ez da beste batenarekin konpentsatuko, baina ondorio ekonomikoak arintzeko balioko du.

16. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 1.4. Sententzia penalaren eragina ebazpen zibilarekiko

17. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Sententzia penal zigortzaileak, akzio erreserba espresua egin denean, epaile zibila nolabait ere lotetsi egiten du delitu egilearen erruduntasuna eta egintzaren legekontrakotasuna ezartzen baititu, baina gainontzeko gaietan epaile zibilak askatasun osoz jardungo du: esate baterako erantzukizun zibilaren quantum ezberdin bat finka dezake eta beste erantzule zibil batzuk ere izenda ditzake.

18. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Sententzia penala absolutorioa izan arren, bestalde, Auzitegi zibilak egintzak berriro ere epai ditzake ez-zilegitasun zibila eman den ala ez aztertzeko.

19. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Auzitegi Goreneko 1. Salak 1989ko ekainak 9ko sententzian dioen bezala sententzia penalek ez dituzte epaile zibilak lotesten, eta ez dute aurrepaituko azken hauek egitateekiko egin dezaketen balorazioa

20. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Halaber, akzio zibilaren erreserba espresurik egin ezean, sententzia zigortzaile penalak delitu zehatz horretatik eratortzen den erantzukizun zibilaren zenbatekoa adieraziko du.

21. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00033 Kasu honetan, bigarren sententzia zibil bat ere posible izango da, lehenengoaren osagarria izango dena, non sententzia penalak kontutan hartu ezin izan dituen egitateak aztertuko baitira.

22. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak erantzukizun zibila 00037 Hemen ere araudi bikoiztasunak zenbait arazo panteatzen ditu: Kode Zibilak enpresariaren diligentzia frogatzea ahalmentzen du, baina, Kode Penalak ez du azken neurri hau onartzen, ondorioz, lehenengo kasuan xedapen zibilak enpresaria erruduntzat jotzen du eta beraz, erantzule zuzena izango da eta araudi penalarentzat, berriz, erantzule ordezkoa eta objektiboa izango da.

23. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. esparza 00006 Hango ordenamenduan izan zuen funtzio berezia zera dugu: Erregearen Ministroen jarrera ikertu eta, dagokionean, sortzen edo deribatzen den erantzukizuna galdatu, erantzukizun politikoa eta baita penala.

24. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. esparza 00006 Erantzukizun politikoaren eskaera, zentsura 4. Hemendik aurrera, espresio eta estilo beharrengatik, sinonimo bezala erabiliko ditugu impeachment eta zentsura terminoak edo impeachmentaren bitartez, argi bereiztu beharko dugu nahiz eta elkar konexio, lotura edo eragin reflejoak izan erantzukizun penalaren eskaeratik, guztiz independienteak dira eta.

25. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. esparza 00006 Aipatutako erantzukizun kriminalaren eskaera ez dagokie Botere Legegilearen organoei 5. Impeachment eta prozesu penalaren arteko loturak aztertuz, vid., BLACK, CH.L., Jr., Impeachment. A handbook, Yale University Press, New Haven (Conn.), 1974, 14-19 bitarteko orr..

26. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. esparza 00006 Ondoren, 1.3 artikuluan, Senatuari dagokiona 8 1. art., 3. sekz., 6. zbk., El Senado poseerá derecho exclusivo de juzgar sobre todas las acusaciones por responsabilidades oficiales/sole power to try all impeachments. Cuando se reúna con este objeto, sus miembros deberán prestar un juramento o protesta. Cuando se juzgue la conducta del Presidente de los EEUU, deberá presidir el Senado el Presidente del Tribunal Supremo/Supreme Court. Ninguna persona será condenada si no concurre el voto de dos tercios de los miembros presentes., 7. zbk., En los casos de responsabilidades oficiales/impeachment, el alcance de la resolución no irá más allá de la destitución/removal del cargo y la inhabilitación/disqualification para ocupar y disfrutar cualquier empleo honorífico, de confianza o remunerado, de los EEUU; pero el individuo condenado quedará sujeto, no obstante, a que se le acuse, enjuicie, juzgue y castigue con arreglo a derecho. Bigarren zatian, 7. zbk., aipatzen dena, ondoren eta ebentualki eskagarri izango den erantzukizun penala da. Zentsuratua izan den subjektuaren erantzukizun kriminala.

27. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. esparza 00011 Impeachment prozedurak ez du suposatzen ahalmen jurisdikzionalaren egikaritza, eta lehen esan dugun bezala, nahiz eta jarduera biak gauzatu (zentsura, erantzukizun politikoa erreklamatuz eta prozesu penala, erantzukizun kriminala galdatuz) egintza eta subjektu berdinen aurka, ez da ne bis in idem prinzipioa bortxatuko. 43. Vid., BERGER, R., Impeachment: The constitutional problems, op. cit., 79-80 orr. Gaiaren mugak ezarriz, vid., Hastings v. United States, 802 F. Supp. 490, 505 (D.D.C. 1992)..

28. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0155 Eta hala, lehendabizikoek edukin betea daukate espainiarrentzat, bada beren muga arau penaletan bakarrik aurkitzen dute, zeintzuk neurri prebentiboak eta santzioak aurrikusten baitituzte mugimendu-askatasuna murrizteko, eta askatasun gabe uzteko ere bai noski.


29. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0224 Formulazio konstituzionala, puntu honetan, oso laburra da benetan eta batipat penalak ez diren prozesuei dagokienez.


30. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0224 Azkenik, prozesu penalean ez zen batere arraroa errugabetasun-presuntzioak praktikan indarrik ez edukitzea, honen ondorioa izaki, ahozko judizioan ez zela froga-lanik batere egiten, edo oso gutxi behintzat, eta, ez gutxitan, errefutaezineko karguen froga-indarra izaten zutela poliziaren atestatuek.


31. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1999 00005 Agindu penal horrek bi akats planteatzen ditu, eta, ondorioz, oso aplikazio zailekoa da.

32. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1999 00005 Ordenamendu penalaren xedea da jarrera jakin batzuk zigortzea nolabaiteko prebentzio asmoarekin, zeina zigorraren mehatxuaz bideratzen baita.

33. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1999 00005 Egia da sar litekeela beste figura penal batzuetan, integritate moralaren aurkako delituan esate baterako, baina zaila da frogatzea bai egintza zehatza bai biktimarengan izan dituen ondorioak.

34. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1999 00005 Azkenik, gure ustez garrantzitsuena den gaia aipatu behar da: agindu penalen aplikazio praktikoa.

35. 1991> sailkatu gabeak egunkariak j. agirre 0048 Aita mekanikoa zen, Lasarteko fabrika batean, baina gerraondoan Burgosko penalera eraman zuten Mitxelena eta beste askorekin batean eta han ikasi zuen ingles piska bat eta matematikak.


36. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... 7 baietz 1997 0004 (...) Ezin dut kaxoitik atera plaza bat honi emateko eta beste bat ez dakit nori emateko (...) eta nik horrelakorik egingo banu erantzukizun penala edukiko nuke.