XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak a.m. garate 0046 Idea au primitivoen artean zearo tinkatuta aurkitzen dugu.

2. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... jbdei 1963 00001 Antziñako erriak edo primitivoak Jaino bakarraren idea izan zutela garbi ageri da.

3. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... jbdei 1963 00001 Euskaldunak, berriz, kristianismoa beren lurraldetara etorri arte eta geroago ere oso primitiboak ziran.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kolorea 00153 Aurkitutako irudi primitiboetan, beltza da kolore nagusia.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0008 Erlijio berriak ez zituen jentil-ohitura eta -sineste primitiboak erabat baztertu, aitzitik hauek bereganatuak eta kristautuak izan ziren poliki-poliki...

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0050 Egitura primitiboa duten poliketoetan, odolak ez du pigmenturik azaltzen (silidoek eta filodozidoek adibidez).

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0183 Lehengo produkzio-moduei, orain leinu-solidaritasunak eta zenbait sentimendu primitibo elkartzen zaizkiei.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0106 Esaten ari garenaren froga, zenbait fosiletan eta bizirik dirauten espezie primitibo batzutan aurki daiteke.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0142 Urdail primitiboa, espezie mikrofagoen antzera egokituta dago.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0214 Bibalbio primitiboen mantuak, gorputza gordetzen duten bi hegal lateral ditu.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0358 Sifonopodorik primitiboenak, antza, Plectronoceratidae taldekoak dira.

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0049 Geroago beste sistema bat asmatu zuten eta bizirik dirau oraindik zenbait gizarte primitibotan.

13. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0025 Pinturaren artea, idatzizko izkribua baino askoz ere zaharragoa da, eta bai Afrikan bai Europan, gizaseme primitiboaren arte piktorikoaren adibide harrigarri ugari dago.

14. 1969-1990 euskara batua liturgia d. amundarain 0011 Primitiboen mitiku hizkeran, erlijio hizkeran, filosofia-metafisika hizkeran, hizkera arruntan... nonahi dugularik ere, gizakia Egia baten bila, Irtenbide baten bila, Esperantza baten bila topatzen dugu.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. jauregi 0004 Ia ezezaguna zibilizazio primitiboetan, bizitzaren maila goruntz doan heinean areagotzen da gaitz honen ugaritasuna.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. mendizabal 0444 Jakintsu alemanak kontrajarri egiten ditu gaurko herri primitiboen figurazio koreografikoak, non animalien mugimendu, oihu eta portaerak leialtasunik handienaz adierazten diren, Europako dantzek orohar ageri duten abstrakzioarekin.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak geografia orokorra 0219 Kobrea da hemen aberastasunik handiena, baina indioek nekazalgoa pratikatzen dute bereziki, nahiz eta metodu primitibuz izan, eta ganadutza, abelgorria bereziki, alpaka tipikoa ahaztu gabe.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak artea eta gizona 0080 Kristau arte primitiboa. Kristau artea katakunbetan jaio zen.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak n. balluerka 0072 Roheimen hirugarren lana (1945) mitoaren, erritoaren, fantasien eta ametsen, eta australiar primitiboen bizitzetan beraien funtzioaren azterketa bat da.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak n. balluerka 0148 Modu honetan, hiru nibel primitiboak antolatzen dituen sare dinamiko bat eraikitzen da.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0043 Beraz, baldin eta laborategian simulatutako sintesiek Lur primitiboan gertaturikoekin nolabaiteko antzekotasunen bat badute, gainerako beste azidoetatik a-aminoazidoen hautaketarako mekanismoren batek egon beharko zuen.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0043 Erribosa RNA-ren bizkarrezurra eratzean oinarrizko elementu estrukturala da eta, geroxeago ikusiko dugunez, lehen bizidunetan gene-informazioa gordetzeko erabiltzen zen RNA primitiboan funtzio berbera betetzea guztiz probablea da.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0327 Lorezilak (mikrosporofiloak) gutxi aldatu dira, makrosporofiloekin konparatuz behintzat; landare lehortar primitiboen esporangioen oso antzeko dira.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.i. hartsuaga 0090 Beraz, herri-gogo primitiboak eraginbide urrunkariak irudiratzeko gaitasunik ez duela esateak ez du inongo arrazoirik, eta kontakizun horien benetako edukin ideologikoa ikusten ez uzteko balio du bakarrik.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0023 Biologo batek, oraindik harriaroan bizi den gizon primitibu baten artean eta New Yorken bizi den gizon superzibilizatu baten artean, ia ez du diferentziarik aurkitzen.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Rousseauren hipotesi heuristikoan bi gizon natural mota dago, edo gizon naturalaren bi maila diferente, naturtasunaren bi grado (berezkuntza hau ez ikustetik sortzen bait da, Rousseauk giza-abere primitibora itzularazi nahi omen gaituelako ipuina).

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. haranburu 0030 Bai elikuak, bai pertsona aukeratu horiek objektu primitiboaren bereizgarrien ordezko kualitateak biltzen dituzte.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak e. osa 0159 Haro primitibotik haro post-primariorako aldaketa, Brasileko gizartearen ekonomi transformazioak eraginik eman zen.

29. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. tobar-arbulu 0117 Hau da beste oinarrizko proposizioa ekonomi zientzian - era primitiboan, diruaren kopuru-teoria.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. altonaga 0393 Nerbio-sistema oso primitiboa da. Ez du gongoilik.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0313 Arkenterona da barrunbe gastriko primitiboa, inoiz barrunbe orokorra deritzolarik.

32. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0441 Ezaugarri hauek dauzkate: gorputz luzanga eta abdomen zilindrikoa, ilez estalitako eta zaineria primitiboa duten hego zabalak eta mintzezkoak, antena harikarak, hanka luzeak eta finak eta begi konposatuak eta konkordunak, batzuetan hiru ozelo ere dituztelarik.

33. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Biziaren jatorriaren arazoari lehen aldiz ekin nionean duela doi-doi 30 urte, substantzia organikoen jatorri primitiboa ez zen arazo erabat enigmatikoa bakarrik; baizik eta ulermen zein azterketarentzat ezin hatzemana iruditu zitzaidan.

34. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0060 Beraz, koazerbatuek materiaren antolamenduaren nolabaiteko hastapen-forma eskaintzen digutela ikusten dugu, nahiz eta antolamendu hau oraindik oso primitiboa eta erabat ezegonkorra izan.

35. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0092 Anfibio primitiboek narrastiei utzi zieten lekua, hauek klima lehorrera hobeto moldatuta zeudelarik.

36. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.a. unanua 0019 Beraz, ezaugarri primitibo ugari dituzte, adibidez, genero gutxitan ezik, goi-baraila protaktila ez izatea.

37. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.a. unanua 0023 Ilargiarrain edo ataloek agerian primitiboak diren ezaugarri batzu eta oso berezituak diren beste batzu erakusten dituzte aldi berean.

38. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0025 Adierazi beharrekoa, gaztainondoa, inbasore erromatarrengandik inportatua, heldu aurretik, gure lurraldean finkaturiko gizaki primitiboen elikagaian ezkurra sartzen zela.

39. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0011 Fosile primitibo hauek Ctenodonta generoaren barnean sailkatu ziren, zeina, ugari eta elkarren antza haundia duten hortzez eratutako txanga bat izatea baita beren ezaugarririk nagusiena, delako hortzak kuskuaren erdialdera bat etortzen direlarik.

40. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0011 Lehendabiziko tipoak, garbiaski primitiboa, ez du egun arte inolako aldaketarik nozitu eta Nucula bezalako generoak ezaugarritzen ditu.

41. 1969-1990 lapurtera-nafarrera literatur prosa f. krutwig 0063 Bainan realitatean huntaz kontrakoa dugu... ezen mendietako tontorretan bizi diren salbaiak ia bethi instinktu primitivuak dituten personak dira eta hortakotz exzepzioneak izan direnarren, bethi dagotza heientzat bizi-lekhutzat duten eskualdean sartzen den personak asseniatzeko gerthurik, edozein animalekin gerthatzen den bezala.

42. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak arrpress 1989 0001 Eta horrela gizon primitiboarekin parekatzen da.

43. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak arrpress 1989 0001 Gizarte primitiboetan ez zegoen zororik.

44. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Antzinako gizarte haien txanponak ez dira nahastu behar ez eta merkatu primitiboaren hasierako tresnekin ere - txanpona lehenik giza harremanen normalizaziorako tresna da eta honen ezarpen eremua besterik ez dira merkatu salerosketak.

45. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Gainera gizarte primitiboetan diruaren funtzio garrantzitsuenak kontua eta ordainketa ez dira ekintza ekonomikoak bakarrik.

46. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Bestetik salerosketa primitiboak gizabanakoen ugalketa fisikoan zerikusi funtsezkorik ez duten ondasunei dagozkienetarako erabiltzen direla, baina gizon/emakume, zahar/gazte, familiako talde, etabarren artean ezberdintasun soziala ezartzeko oso tresna baliagarriak direla.

47. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Gizakien arteko hierarkiak eta menpekotasun harremanak ez dira gaurko asmakizunak - gizarte primitiboen osagaiak dira eta tximuen taldeetan ere azaltzen dira.

48. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... pper 0001 Euskalduna, bere burua euskalduntzat duelarik, baserriaz, oihan ederraz, mendiaz eta naturaz oroitzen da, guzi hori betiko paradisu primitibotzat joaz, hau da, arkaikoa, zaharra, eta politika aldetik nola fisikoki hala moralki karlista kutsuko herritzat joaz.

49. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00119 Spengler-en ustetan kulturen arteko lehiarik ez da egin behar. Alferrikakoa da sailkapenak egitea. Batzuk aurreratuak direla eta beste batzuk primitiboagoak edo atzeratuagoak direla esaten badugu alferrikako lana da.

50. 1991> euskara batua ikasliburuak historia eta artea/dbh 00366 Eskultura abstraktutik hurbil ibili zen beste eskultore bat, eskultura abstraktua bera landu ez zuen arren, Constantin Brancusi (1876-1957) errumaniarra izan zen; kubismoaren eragina arte primitiboarekin eta abstrakzioarekin nahastu zuen eta bere lanean helburu nagusia edertasuna izango da.

51. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00408 Aurreko 4. ikasgaian ikusi genuenez, 1924. urtean Oparin izeneko zientzilari errusiarrak biziaren jatorriari buruzko lehen teoria proposatu zuen. Bertan azaltzen zuenez, bizia atmosfera primitiboan berez sor zitekeen jatorriz biologikoa izan gabe, Eguzki-izpien eta deskarga elektrikoen eraginez eratutako molekula organikotik abiatuz.

52. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00077 Lur planetari atal oso bat eskaintzea erabaki dugu, denon etxea den hau 4.500 milioi urtetan zehar bizitzak idatzi duen historia luzearen emaitza dela ulertzeko, planeta ezatsegin eta babesgabe hartan zelula primitibo haiek bizitza asmatu eta bikoizketaren bidez irautea lortu zutenetik gaur egungo milioika espezieetara iritsiz.

53. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00081 Morganentzat eta Tylorrentzat gaur egungo herri primitiboak gure iraganeko fosilak izango lirateke.

54. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00081 Animismoaren sustraiak basati primitiboaren filosofiagintzan ikusten ditu: kultur maila apal batean aurkitzen ziren gizaki haiek ametsek, irudipenek, ondoezaldiek, gaixotasunek eta heriotzak erakartzen zituzten.

55. 1991> euskara batua ikasliburuak biolgeol/dbho 00066 Eguzki-sistemaren barnean, gure planetan soilik betetzen dira biziaren fenomenoa gertatzeko baldintzak. Berriki, ostera, Martitzen egon daitezkeen nolabaiteko bizi-forma primitibo batzuei buruz aipamenak egin dira.

56. 1991> euskara batua literatur prosa j. alonso 00270 Mogueimeren desio fisiko guztia ziztu batean iraungi zen, bihotza jauzika hasi zitzaion laborri bezalako batean, egoeraren azterketa urrutiagora eramatea zaila da, kontuan hartu behar baita garaiak eta sentimenduak oso primitiboak zirela, anakronismoan erortzeko arriskua dago, burdinazko koroetan diamanteak jartzea, esaterako, edo hasieratik azkar hasiz bukaerara zuzen joatearekin konformatzen diren gorputzetan erotismo finduaren zolitasunak asmatzea.

57. 1991> euskara batua literatur prosa i. aldasoro 0008 Nola berreskuratu eta ekarri gure mundura oraindik etnia primitiboetan, adibidez Mexikoko indioen artean irauten duen izaki aske eta benetako gizontasunaren jabe den hori?


58. 1991> euskara batua saiakera-liburuak m. amas 00122 Hona ikuspegi bat, primitiboen erlijioa aztertzerakoan kontutan hartu beharra dagoena, baina, horretaz landa ere, erlijiotasunari dagozkionetan oro har balio duena. Horretatik, noski, ondorio okerrak ere atera ditzakegu, eta garapen-maila behekoak goikoekin nahasteko arriskua nahiz berauen artean dagoen diferentzia behar bezala ez azpimarratzekoa, ez dira batere txikiak.

59. 1991> euskara batua saiakera-liburuak m. amas 00122 Alderantziz, Sô*derblom bera baino haruntzago noake ni neu, zeren eta irudikapen animistek, bere iritzian, hasierako filosofia primitibo samar antzeko bat baino ez baitzuten osatzen, eta ondorioz, alde batera utzi behar izan zituen, benetako erlijiozko asmamenaren irudikapen-arlotik aparte.

60. 1991> euskara batua saiakera-liburuak m. amas 00195 Monoteismo primitibo baten defendatzaileak ez dira azken ikuspegi honetaz batere jabetu. Izan ere, azaldu ditugun datuek tradizio historikoetan (lehen agerkunde historiazko baten memoria ilunduan, beraz), balute beren oinarri bakarra, ez litzateke posible izango diogun barru-barruko lekukotasun hau eta beroni ezagutzen zaion egiatasuna ere ez.

61. 1991> euskara batua saiakera-liburuak heriotza 00275 Egia da orain arte erabili diren ohizko metodoak ez zirela erabatekoak, nahiz eta horretara ohiturik gaudelako guri onak (eta baikorrentzat bikainak) direla iruditu. Gogoratu beharra dago, ordea, guk primitibotzat jo ditugun gizarte askotan gizakia hiltzat jotzeko gizarte-zeregineko iragarleak erabili dituztela (eta, irizpide hau ez al da gizatiarragoa, aplikatzen zaila bada ere, batzuetan?)

62. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00262 Adolphe Pictet-ek, bere Origines indo-européennes-en (ik. 270. orr.), nahiz ageriki onartu bazegoela herri primitibo bere hizkuntzaz hitz egiten zuena, halere etsi-etsia dago sanskritora jo beharra dagoela, lehenik eta behin, hizkuntza argibide bila, eta haren lekukotasunak balio handiago duela, beste indoeuropar hizkuntza batzuen lekukotasunek batera dutena baino.

63. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00195 Smithek kapitalaren pilaketa justifikatzeko, balioaren eta lanaren arteko baliokidetasuna hasierako gizartean (hots, gizarte primitiboan) baino ez dela izaten kontsideratu zuen.

64. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00230 Antzerako ohiturak herri primitibo eta basatietan ere magia sinpatikora iritsi arte aurki daitezke.

65. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00230 Horrela gutxi gorabehera, pentsatzen zuten basatiek eta horrela eratzen ziren erlijio primitiboetako ereduak, eboluzioaren bidea erabili zuten antropologoen ikerketen arabera.

66. 1991> euskara batua saiakera-liburuak bitez 00111 Gisa horretan, Kristautasun primitiboan, eszena bat hedatu zen antzinatik: Epifania

67. 1991> euskara batua saiakera-liburuak karne ampamp; klorofila 0010 Ameztoyren pinturak eragiten duen txundimenaren lehen jatorria bere akaberaren araztasunean primitiboaren araztasunean ez ezik bere orotasuna irudikatu nahian Antzinako maisuen ezaugarria hau ere badago ere, azalera leun horren gain ezarri eta irabiatu egiten duen, eta geuri ere zirrara eragiten digun falsilla pautatua, izpiritu deszentratuarena, neurrigalduarena (wild) da, hain zuzen.


68. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. izagirre 0098 Kritikarien arabera dokumental hauek artisau mailakoak dira, primitiboak (kritikari erdaldunen arabera, erran gabe doa).

69. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0285 Hori egia da, bi kasuetan, ehungintza gaiei dagokienez, baina guaicuruen aurpegi-pinturen izaera primitiboa ez dugu ezagutzen;

70. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0015 Nahi bada eta ez bada, Kodeak potestate hauek ezartzen dituenean, zeintzuei obedientziazko eta errespetuzko betebeharrak erantzuten baitizkiete, pertsona batek beste baten gain egikarituko duen ahalmen bat jartzen du martxan, Zuzenbide erromatar primitiboan hartzekodunak zordunaren gain zeukan botere pertsonalaren antzekoa baita, eta eskubide subjektibo arrunta ez bezalakoa.

71. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arte modernoa 0245 Pariskoa, Gustave Moreauren ametsen politkeriarekin, Odilon Redonen irrealismoarekin eta Puvis de Chavannesen purismoarekin alde batetik, eta Inpresionismoaren gaitzespena eraikuntzaren eta espresioaren mesedetan Gauguin, Van Gogh eta Toulouse Lautrec-en aldetik, primitiboaren, arte beltzaren eta estanpa japoniarraren bidez salbatzeko nahia gaineratzen zitzaiolarik.

72. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l. erriondo 0014 F.Boas-en Gizaki primitiboaren adimena izenburuko ikerketa kaleratu zenetik (1911) kultura eta arrazaren artean zeuden gaizkiulertze eta nahasteak erabat argiturik agertu ziren.


73. 1991> sailkatu gabeak egunkariak x. gereño 0010 Jendeak ez du ulertu orain arte ikusi ahal izan ditugun beste modu primitibo eta baldar horiek, errepideak eta kaleak trafikoari ebakiz, autobusak eta trenak errez, barrikadak eraikiz, etab.


74. 1991> zuberera saiakera-artikuluak i. borda 00012 Uztarokidei erraiten nien usu ez nintzela sekula helduko logika edukiko zuen zerbaiten papereratzera: textoa bortitz, primitiboa, aitzur eta aizkoradaz bezala idatzia nuen, iduriz goitika, horren izkribatzeak nolazpait salbatuko ninduela sinetsiz.