XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. sudupe 0120 Biriketako tumorra zabalduz zihoakion, eta poliki-poliki iraungi egin zen.

2. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0062 Tumore-Markatzaileen (T. M.) definizio orokorra eman behar bagenu, tumore baten presentzia eta garapenaren seinale den edozein substantzia dela esango genuke.

3. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0062 Eta hori da hain zuzen, T. M.en oinarrizko berezitasuna: tumorearen antigenoak medio, sortzen diren substantzia ezagun eta neurgarriak izatea.

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0062 Zentzu honetan, esate baterako insulinoma bategatik (insulina ekoizten duen tumoreagatik) pazientearengan aurkituko genukeen gehiegizko insulina -kopurua, nahiz eta zentzu orokor batean eta hasierako definizioari jarraituz Tumore-Markatzaile bat izan, ez genioke insulinemia (odoleko insulina-kopurua) altu horri T. M. izena emango.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0062 T. M.ak tumoreak edo bere eraginez organismoak sorterazten dituen substantzia antigenikoak lirateke, eta substantzia hauek tumorea egotearen eta garapenaren seinale lirateke.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0067 (...): T (tumorearen tamaina da), N (tumoreaz kutsaturiko gongoil edo ganglioak) eta M (urruneko metastasiak, tumoreak barreiatzen dituen lantzeak).

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0067 Urdaileko minbizian esate baterako, lau estadio edo maila daude: I, II, III, eta IV. Tumorearen garapena, I estadioan hasi eta sendabiderik ezean IV-raino helduko litzatekeela esan dezakegu, pazientea hilez.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0067 Lehenago ere esan duguna baieztatu ahal izan dugu, zenbat eta tumore garatuagoa (handiagoa), T.M.-neurri handiagoa aurkitzen dugu.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0067 Honen adierazgarri CEArekin urdaileko eta hestelodiko tumoreetan (adenokartzinomak denak) aurkitutako sentsibilitatea (3. irudian ikus dezakezue) tumore-estadioa igo ahala igoz doa.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. loizate 0067 Oso maila altuan daudenean, tumore handi eta erresekagaitzaren seinale dira (Ikus 4. irudia).

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0105 Kartzinoma Ondoko ehunetara infiltratu eta metastasiak ematen dituen zelula epitelial polimorfoz osatutako kantzer edo tumore gaiztoa.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0105 Guruin-epiteliotik eratorriak diren tumore hauek dira tumore gaiztoetan usuenak.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0101 Giltzurrungaineko muineko tumore arraroa, onbera normalean.

14. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dv zabalik 1989 0002 Baina gaur eguneko tumorea ikertzeko orain 15-30 urte erabilitako pestizidak zeintzuk ziren jakin behar da.

15. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dv zabalik 1989 0002 Jama amerikar medikuen aldizkariak dioenez tumoreak ugaldu egin zaizkie aipaturiko nekazariei garun, barrabil, gibel, urdail, odol eta sistema linfatikoan.

16. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l. oñederra 00140 An anthropologist on Mars (gazteleraz Un antropólogo en Marte itzuli dutena, antropologilaria emakumea bada ere: femeninoak serio-antza kenduko ote ziolakoan?) istorio-bilduma bat da. Zazpi istorio, zein baino zein zoragarriago: koloreak ikusteko gaitasuna galdu zuen pintorearena, berrogei urteren buruan berriro ikusi ahal izateak zorigaitza ekarri zion itsuarena, tumore gaiztoa santutasuntzat hartu zioten hippyarena, Tourette-en sindromea zuen kirurgilariarena, bere txikitako herriaren oroimen zehatz obsesiboak pintore bihurtu zuen erbesteratuarena.

17. 1991> euskara batua saiakera-liburuak birusak 0045 ADN-dun birus hauek ere kantzerrarekin lotuta daude eta urte askotan Polyomavirusek gizakiongan tumoreak sor zitzaketelako garrantzi handia zeukatela uste izan bada ere, ez du ematen hori horrela denik eta gaur egun arreta gehiago eskaintzen zaie Papillomavirusei, zeren azken hauek sortutako enorrak edo garatxak kartzinoma izatera hel bait daitezke, hala animaliengan nola gizakiongan.


18. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. egurbide 0157 Tumore solidoek aldiz, oro har ez diote defentsa-sistemari erasaten.


19. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. egurbide 0161 Eritasun onkohematologikoen biopatologia bereziak, tumore solidoek ez bezala, egiten den pronostikoa erabakitzea zaildu egiten du.


20. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0255 Pediatrek minbiziaren diagnostiko goiztiarraren garrantzia etengabe eduki behar dute kontzientzian eta azterketa fisikoan edo bestelakoetan, tumorearen existentzia posiblearen zeinuak astiro bilatu behar dituzte; hastapenean batez ere.


21. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0255 Kantzerraren edo tumorearen susmoa dagoenean ez da diagnostikoa atsegina ez delako baztertu behar, eta beste ikerketa batzuk hasi behar dira kasua argitzeko.


22. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0255 Adibidez, hamartoma, aniridia, mikrozefalia, atzeratasun mentala, disostosi faziala eta sortzetiko hemihipertrofia sarritan doaz Wilms-en tumorearekin; mongolismoa, inmunoeskasiak, Bloom-en sindromea eta Fanconi-ren anemia aplasikoa leuzemiarekin; hemihipertrofia eta astrozitoma giltzurrungaineko kartzinomarekin; neurofibromatosia, esklerosi tuberosoa eta bizkarrezurraren sortzetiko akatsak nerbio optikoaren gliomarekin, etab.


23. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0265 Beste sintomak tumorearen kokapenari dagozkio.


24. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0265 Mediastinoko tumoreak adibidez, goi aldeko kaba benaren sindromea sor dezake, edo birika-parenkimako hedapenaren sintoma eta zeinuak.


25. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0265 Arestian aipatutako ikerketak burutu eta laparotomiaz lagunduz, gero tumorea zein estadiotan dagoen mugatzen da edo mugatzen saiatzen da.


26. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0270 c) Anemia eta globuluen jalkiera-abiadura altuaren tumore hori dagoela susmatu, beste kausarik ez badago.


27. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. txakartegi 0270 Gurutzetako ikerketan haurtzaroko tumore guztien % 3,65 dira.


28. 1991> euskara batua saiakera-liburuak letamendi 0019 Azkenaldi honetan beste hirugarren substantzia pirogeniko bat identifikatu da, kakektina edo tumorearen nekrosi faktorea.


29. 1991> euskara batua saiakera-liburuak letamendi 0019 a) pirogeno endogenoa; b) interferona eta c) tumorearen nekrosi faktorea (TNF).


30. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0208 - Tumoreen markatzaileak


31. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 1. (Albait.) Oiloek mihian izan ohi duten gaixotasuna; Tumore txiki bat izan ohi da.