XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0113 Imajina ezazu zientzilari ospetsua zarela.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0116 4. ELEMENTU ETA SUBSTANTZIA KIMIKOAK Zuk egin duzun experientzia hori, aintzin-aintzinetik zientzilariek egin ohi dutenaren itxura baino ez da izan.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/8 0053 Dalton, Thomson, Rutherford, Bohr eta beste zientzilari batzuren ekarpenek frogatzen dute atomoa ez dela zatiezina eta funtsezko bi parte dituela: -Nukleoa: barneko partea; protoiak (p) eta neutroiak (n) ditu.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0187 Zientzilariek saio asko eginez, gorputz solidoen urtzean lege hauek betetzen direla ikusi dute: 1.- Baldintza arruntetan, edozein gorputz solido tenperatura finko batean likidotzen da, urtze-tenperatura deitzen zaiolarik tenperatura horri.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0101 Kaloriaren baliokide mekanikoen lehenengo neurriak Joule zientzilari ingelesak 1843-1848 urteetan egin zituen.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0152 Hala ere, zientzilariek OTEC sistemak ez duela ez poluzio-arazorik ez ekologi arazorik sortuko uste dute.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0136 ZIENTZILARIAK.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0136 Egingo duzun lana, irakasleak seinalatuko dizkizun zientzilariei buruz izango da: Fleming, Ochoa, Curie, Elhuyar, Braun, Hillary, Torricelli, Wegener, Zworjkjn, Bell, Eisntein, Barnard...

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0136 2) Zientzilariaren izena eta datu pertsonalak: - jaiotzako data.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0026 Hona hemen aipatuenak: Aintzinate klasikoaren birpiztea (humanistek horrela proposatzen zuten); ideia eta sinesmenen krisia: erreforma, kontraerreforma edo, hitz batez esateko, erlijio-burrukak; aurkikuntza berriak geografian, merkatal eta zientzi arloetan; munduari eta gizakiari buruzko ikusmolde berriak: gizakiaren aurkikuntza, berau izaki autonomo eta aske gisa gogoematen den aldetik; estatuaren ikusmolde berria, estatua artelantzat hartuz; orduan ematen da, baita ere, herexeen erretzea eta filosofo zein zientzilarien zapalkuntza etab.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/7 0240 Ikertzaileak: Oraindik erabat biribildu eta zehaztu gabe dagoen kontinenteen higidurari buruzko teoria gorpuzteko, urte askotan zehar zientzilari askok eginiko lana behar izan da.

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/7 0240 Gainera era eta arlo desberdinetako zientzilarien lan konbinatua: geologoak, biologoak, fisikariak, ikusketariak, ...

13. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/8 0182 Zientzilariek kode berezia asmatu dute, hizkuntza berezia, konposatu kimikoak adierazteko.

14. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak baietz/1 0165 Pakete bat heltzen da zientzilari batentzat, Agirre jaunarentzat, Tamaloin laborategiko zientzilari bat.

15. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak baietz/1 0165 Pakete bat Antxon Lopezentzat... Eta pakete berdina heltzen da laborategiko beste zientzilarientzat....

16. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak baietz/1 0165 Handik hiru egunera zientzilari guztiak koman daude. Zer daukate? Inork ez daki.

17. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak baietz/1 0165 Zientzilari horiek bakarrik dakite laborategiko oso formula garrantzitsu bat eta orain laborategiak geldirik daude.

18. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0203 Geroztik, zientzialari asko arduratu da soinuaren azterketaz.

19. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0013 Zeintzuk dira zientzilariaren iharduera nagusiak?.

20. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0013 Zientzilariak arazoak planteatu, aztertu, nondik nora doazen ikusi egiten du lehenbizi.

21. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0013 Horretarako beharrezkoak diren esperientziak diseinatu eta gauzatuko ditu zientzilariak, askotan esperientzia horretan neurketak eginez.

22. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0028 Baina Galileo zientzilari onegia genuen horrekin konformatzeko.

23. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kimika 1990 0009 Zientzilariak arazoak planteatu, aztertu, nondik nora doazen ikusi egiten du lehenbizi.

24. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kimika 1990 0009 Horretarako beharrezkoak diren esperientziak diseinatu eta gauzatuko ditu zientzilariak, askotan esperientzia horretan neurketak eginez.

25. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kimika 1990 0071 Zientzilaria naiz.

26. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kimika 1990 0071 Eta honen erantzuna hau izan zen: Errepublikak ez du zientzilarien beharrik.

27. 1969-1990 euskara batua ikerketak p. urkizu 0056 Honela, egunean zeuden filosofo, zientzilari, botaniko, humanista, hitz batean, poligrafoen arteko jakintza era guztietarikoak biltzen zituzten zenbait lan bildumek, Polymathia deitzen zirenak.

28. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura i. tapia 0106 - E esan zion Paolok, batzuetan zientzilariek kirtenkeriak ere egiten dituztela, gero.

29. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. irigarai 0106 Zientzilariak iritxi zirelarik gorila zaharrarekin solastu ziren; hunek beren helburua azaldu zioten.

30. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. irigarai 0106 Zientzilariek, pozaren pozez negarra zeriotela eta ezin sinetsiz, alimale guztiak besarkatu zituzten.

31. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. irigarai 0106 Asmentan haiek ezetz eta ezetz zioten, hura zeharo irregularra zela eta ez zutela holakorik nahi UNOn; bainan zientzilariek hura urrats ezinago nagusia zela, munduan gertatu garrantzizkoenetakoa, ukatzeko nehungo eskubiderik ez zutena, behin eta berriz errepikatu zioten.

32. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. irigarai 0106 Mikrofono eta kameren aintzinean gorila zaharra eta iru zientzilariak kokatu ziren.

33. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. irigarai 0106 Eta horrela, zientzilariek bet-betako itzulpena egiten zutela, gorila zaharra keinuzko izkuntzaz solasten asi zen: Bizitza da denok, zuek gizakiak, gu alimaleak, landareak eta gainerakoak lotzen gaituen lokarri anaikorra.

34. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. arriola 0004 Hamaika zientzilari eta filosofo gustora aurkitzen zen Athenasen, zeren herritarrek arreta handiz onartzen zituzten beraien irakatsiak.

35. 1969-1990 euskara batua literatur prosa x. gereño 0069 Beraz, gure zientzilari eta ikertzaileek zerbait berri asmatzen ahalegindu ziren, horizontalki aireratzearen ordez bertikalki egin zezakeen makina bat bilatzen.

36. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. sagarna 0039 Zientzilariek eta injineruek zarataren aurrean gizonak duen reakzio asko aztertu dute.

37. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak k. mujika 0251 Orduan zientzilariek ezartzen ari ziren geroago hain garapen izugarria izango zuten zientzien oinarri teorikoak.

38. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. iturbe 0271 Antoine L. Lavoisier zientzilari ospetsua.

39. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sarriegi 0080 Gaur egun gure urei buruz dakigun gehientsuena, atzerriko zientzilariek aztertua da (frantsesek gehienbat zeren eta beren garaian, ozeanografi ikerkuntza bultzatu eta garatu bait zuten berehalako interes praktikodun zientzia gisa.

40. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0284 Galileo-z gero garbi geratu da zenbakia, espazioa, denbora, mugimendua, ez direla adimenaren funtzioak beste ezer, zientzilariaren kantitateak neurtzeko lanean.

41. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. apalategi 0081 Pertsonaren eta pertsonartearen zientzilariek heuren hitz bikoitzaren kontzientzia zuhurki erabiltzeko ahalegin haundiak egin beharko dituzte, beti.

42. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. apalategi 0081 Baina, pertsonarteko egintza orotan lez, zientzilarien hitz bikoitzaren mailan ere gataska itsasia dago.

43. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. aramendi 0031 Garunazal eta gainerako, eremuetan ez bezala, oso taxuz eratuta dago garuntxoa, bere neuronak oso era prezisoan antolatuta dituelarik zientzialariek zehatz-mehatz agertu digutenez.

44. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak naturorienta 1984 0188 2. Zenbait zientzilariren herentzia eta eboluzioari buruzko lanak eta teoriak ezagutu, gaurko joerak ahaztu gabe.

45. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0158 Harkaitzetako aldaketa seinaleak ikusirik, zientzilariek ezkutatu nahiz gaurregun bizi diren animalia askoen kondaira osatu ahal izan dute.

46. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0083 Zeri eman zitzaion izpi katodiko izena? A) ataleko zein pasartek aipatzen du, zientzilariek gertatuko zela uste zutena? Zein dira benetan gertatzen denari buruz hitzegiten dutenak? Gertatzen ziren fenomenoei buruz zientzilariak ematen zituzten esplikazioak, zein pasartetan deskribatzen dira? Hiru pasarte hauetarik, zeinek hitzegiten digu segurtasun osoz egia den zerbaitez? Zein da berauetarik baiezta edo ezezta daitekeena, behin dagokion esperimentua egiten denean? Berauetarik zeinek hitzegiten digu, nahiz esperimentua egin ondoren, egia den segurtasun osorik izan ez dezakegun zerbaiti buruz? - Baltzuan jarri (IR-IK).

47. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0083 Izpi katodikoek osatzen zituzten partikulen masa nolakoa zen, atomo honekin konparatuz, handiagoa, ttikiagoa, edo berdina? Zer zirela uste zuten zientzilariek, hain karga eta masa ttipia zuten partikula hauek? Zer izen eman zien partikula hauei? Zer egin zen emaitzak baieztatzeko? Seinala ezazu, B) ataleko zein pasartek aipatzen dituen esperimentuetan lorturiko emaitzak. - Baltzuan jarri (IR-IK).

48. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0048 Genetikak, zientzi bezala, une gutxitan somatu duen aurrerakuntza, ia sinestezina dugu; honen zergatiak desberdinak izan arren, zientzi alor gehienetan bezala, bi ildo nagusitatik doaz, zientzilarien jakinmina batetik eta aurrerapen hauek lortu ditzaketen ondorio ekonomikoak bestetik.

49. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.e. laboa 0085 Lakathosen arabera bi programa lehiakide badaude eta batek aurrerakada jasaten badu bestea atzean geratuz, zientzilariak lehenengoa hartzen du eredutzat.

50. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. olazabal 0005 Lan-istripu eta gaisotasunei buruzko legislazioaren bilakaeraz, gaingiroki, zera esan dezakegu: XVI menderako, badira zenbait zientzilari langileen egoeraz kezkatzen hasi direnak.

51. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0027 Guzti hau dela eta, joan den mende-amaierako eta mende honen hasierako zientzilari askok zeraren eritzikoak ziren; alegia, substantzia organikoak ez daitezkeela Lurraren baldintza naturalenpean sor; prozesu biogenetiko baten bidez baizik, organismoen laguntzaz bakarrik hain zuzen.

52. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0167 Lehen zientzilarietako bat Koperniko izan zen.

53. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0167 Ezagutzen al duzu beste zientzilari ospetsuen izenik? Nortzuenak? Zer aurkitu zuten?.

54. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0145 Edozein modutan zientzilariak laster hasi ziren pentsatzen behar bada objektu haiek ez zirela izar aldakorrak.

55. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0077 Mekanika Erdi Aroko zientzilariak izan ziren, Aristoteles-en teoriak kritikatzen hasi ziren lehenengoak.

56. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0262 Nola ebazten da, beraz, eztabaida? Nola jotzen dute zientzilariek ideia berrietara, bide razional hutsik ez badago?.

57. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0065 Arau egokien gorputzik ezean, zer da zientzilaria ohizko zientziaren tradizio partikular batera lotzen duena?.

58. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Bere bizitzan zehar bere baitan iraultza jasan ez badu behintzat, zientzilari aktiboaren edo edozein testuliburu-irakurle profanoren zentzu historikoa arloko iraultzen emaitza berrienetara soilik hedatuko da.

59. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Beraz, testuliburuak bere disziplinaren historiari buruz zientzilarien zentzua mozten hasten dira eta jarraian baztertu dutenarentzat ordezkoa eskaintzen dute.

60. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Hala ere, testuliburuetatik ondorioztaturiko tradiziorik, zeinetan zientzilariak partaide sentitzera iristen diren, ez da benetan inoiz existitu.

61. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Ageriko eta oso funtzionalak diren arrazoiengatik, testuliburu zientifikoak (eta antzinako zientziaren historia gehiegi) iragandako zientzilarien lanaren zatiei soilik dagozkie eta erraz ikusi ahal dira testuliburuen arazo paradigmatikoen soluzio eta enuntziatuaren laguntza gisa.

62. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Hein batean hautespenagatik eta bestean distortsioagatik, aurreko garaiko zientzilariak inplizituki arazo finkoen multzo berean eta iraultza berriak teorian eta metodologia zientifikoan arau finkoen multzo berarekin lan egin izan balute bezala aurkeztu dira.

63. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0171 Noski, zientzilariena ez da beren disziplinaren iragana bere egungo egoerarantz garapen lineal moduan ikusteko joera duen talde bakarra.

64. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0207 Ebatzitako arazoa ikerketa zientifikoaren unitatea denez eta taldeak zein arazo ebatzi diren badakienez, zientzilari gutxi konbentzitu ahal izango da aurrez ebatzitako arazo asko berriz ere dudan jartzen dituen ikuspuntua beregana dezan.

65. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0207 Horrez gain, hori gertatu eta paradigmagai berria aurkeztu denean ere, zientzilariak oztopoak agertuko ditu berria bereganatzeko, bi ezaugarri garrantzitsu asetzen dituela segurtatu arte.

66. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0135 Hala eta guztiz ere Lurrean dauden baldintzek ez dute hidrogenoaren fusio kontrolatua posible egiten eta zientzilariek ezin dituzte oraingoz fusioa posible egiten duten baldintzak sortu.

67. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j.a. arrieta 0001 Teleskopio honen izena Edwin Hubble zientzilariaren izenetik datorkigu, eta horrelaxe unibertsoko kosmogonia guztia askoz-ta garbiago ikusiko omen dugu.

68. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j.a. arrieta 0001 Zientzilari jakintsu hauek Hubble-ren bitartez argitzea espero duten arazoen artean, unibertsoaren adina da azpimargarriena.

69. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0001 Darwinek 1859. urtean bere eboluzio-teoria argitaratu zuenez gero, gizakiaren jatorriaz zientzilari asko zegoen arduratuta.

70. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0001 Zientzilari batzuek haiek aztertuta (Paul Broca-k esate baterako) haiek giza espezie zahar baten hondakinak zirela zioten, baina beste zenbaitek (Rudolph Virchow-k adibidez) agian istripu edo gaitzen batek deformatutako gizakienak zirela zioen.

71. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00119 Ildo honetan, besteak beste, Herder eta Spengler teorikoak ditugu. Hauentzat kultur dibertsitatea aberastasuna da. Bi zientzialari hauek, gainera, aberastasun hori kanpotik ezin dela gozatu zioten. Aberastasun hori benetakoa izan dadin, kulturaren barnera murgildu beharko dugu; bere hizkuntzan eta bere poesian.

72. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00408 Aurreko 4. ikasgaian ikusi genuenez, 1924. urtean Oparin izeneko zientzilari errusiarrak biziaren jatorriari buruzko lehen teoria proposatu zuen. Bertan azaltzen zuenez, bizia atmosfera primitiboan berez sor zitekeen jatorriz biologikoa izan gabe, Eguzki-izpien eta deskarga elektrikoen eraginez eratutako molekula organikotik abiatuz.

73. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00097 Zientzilariek ereduak erabili izan dituzte beti beren inguruan gertatzen diren fenomenoak edo gertakariak argitzeko.

74. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00097 Joseph J. Thomson zientzilari ingelesa, Cambridgeko Unibertsitateko Fisika Katedradun izan zen. Fisikako Nobel saria jaso zuen 1906an elektroiaren aurkikuntzagatik. Elektroiaren kargaren eta masaren balioen arteko erlazioa ezarri zuen, formula honen bidez adierazia:

75. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00187 Ia berrogeita hamar urte geroago, Newtonek, askoren ustez gizateriako zientzilaririk handienak, Galileoren ideiak bildu eta berriro idatzi zituen, honela, inertziaren printzipioa ezarriz:

76. 1991> euskara batua ikasliburuak gizarte zientziak/dbh 00028 Datazioaren garrantziaz ere jardun gara eta gure planetaren iraupenaz zientzilariek uste dutena ere zerbait aipatu dugu. Baina historian zehar honetaz guztiaz iritzi desberdinak egon dira.

77. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurunea/5 0046 Zientzilari ospetsu batek burmuinetan odol-bildu bat zuen.


78. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurunea/5 0046 Orain submarinoa erraz kabi zitekeen xiringa batean, eta horixe egin zuten: xiringan submarinoa sartu eta zientzilariaren gorputzean ziztatu.


79. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0009 Zientzia, ikuspegi honetatik, prozesu bat bezala kontsidera daiteke eta aurreko zientzilarien hutsegite eta erroreetan oinarritzen da.


80. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0036 1896. urtean Henry Becquerel zientzilari frantsesak, kajoi baten barruan eta paper beltzez estalita gordeta zeukan argazki plaka berria erabiltzera joan zenean, sorpresa ederra hartu zuen.


81. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0053 Zientzilarien ahaleginak ez dira beti arrakastatsuak izan.


82. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0053 Batzuetan besteen ulermen faltagatik zientzilariek ezin izaten dute beren lana garatu.


83. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0015 Hori bera egiten dute zientzilariek.


84. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0015 Gure inguruneko material eta gaien propietateak aztertzea ere zientzilariek egiten duten lana da.


85. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0081 XVII. eta XVIII. mendeetan elektrizitate mota bi ezberdintzen zituzten zientzilariek.

86. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00009 Aurten, beraz, aurreko ikasturteetan baino garrantzi handiagoa emango diegu zientziak gizartearekin eta teknologiarekin dituen erlazioei eta leku berezia eskainiko diogu zientzialariek berezkoa duten lan egiteko moduari (ikerketa zientifikoari). Horretarako, interes zientifiko eta soziala duten arloetan ikerketa txikiak egiteko aukera izango duzu.

87. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00155 Nola lortu horrelako esplikazio-esakune unibertsalak? Zientzialariak aztertu dituen kasu guztietarako proposatzen du azalpena, behatu ezinik geratu eta seguru asko geratuko zaizkion antzeko kasuetara ere zabalduz.

88. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00155 Zientzialariak makina bat datu behar du kontuan hartu.

89. 1991> euskara batua ikasliburuak teknologia/dbh 00091 Eguzki-energia erabiltzeko aukera oso erakargarria izan da betidanik injineru eta zientzialarientzat.

90. 1991> euskara batua ikasliburuak teknologia/dbh 00175 Urte askotan zehar zientzialari eta meteorologoak zeruko fenomeno nagusiak aztertzen aritu izan dira; hala nola, haizeak edo tropikoen arteko konbergentzi guneak.

91. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l. valverde 00290 Alabaina, XIX. mendeko mendebaleko munduari dagozkion bi fenomeno garrantzitsuenak, zientzia-sukar horrekin mamiki loturik daude, elkarren artean ere loturik daudela. Haietako lehena, industrializazioa, iraultza teknologikoa dela medio, produkzioaren hobekuntza eta gehikuntzari aplikatzekoak ziren aurrerapenen goseak zegoen. Bigarrena, Europak burutua zuen munduko kolonizazioa, Asia eta Afrikan batez ere. Mundua haren eskuetan dago. Lehengaiak lortu eta merkatuak zabaldu beharrak ezinbestean hartarako bultzatzen bazuen ere, aurretik zientzilariak, Geografia Elkarteak eta mendebaldarrentzat ezezagunak ziren eremuen esploratzaileak zihoazen: lurralde zapaldu berri horien artean Afrika zen lurralderik gogokoena eta ezezagunaren bila abiatzen ziren abenturazaleei ustekaberik gehien ematen ziena.

92. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l. valverde 00290 Dudarik gabe, Abbadie bere garaiko zientzilariaren ereduari zegokion; zientzia esperimentalei guztiz atxikia zen eta horrek jakinmina erakartzen zuten fenomeno guztiak neurtu, kontatu eta egiaztatzera eramaten zuen, bai eta ordura arte ezezaguna eta urruna zen mundu zatiak ezagutzera ere.

93. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. agirre 00150 XIX. mendearen bezperetan hasi ziren aurreneko zientzilariak Leizeako haitzuloengatik beren interesa erakusten.

94. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. sudupe 00012 Adibidez, modernoa izan daiteke politikan, baina produkzio molde tradizionalago bati atxikia egon. Decalage hori are handiagoa izan daiteke eremu biek elkarrekiko harreman esturik ez dutenean. Zientzilari bat, esate baterako, modernoa izan daiteke bere arloan, baina kulturalki tradizionala izaten jarraitu.

95. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. maia 00081 Galdera horri erantzun bixia eta polita eman dio Arnold Gehlen-ek, gaur eguneko zientzialari sozial alemana bera. Gehienek organo arau-emailetzat ulertzen du instituzioa, giza ekintzak ildoratzen dituena, instintuek animalien ekintzak ildoratzen dituzten bezalaxe.

96. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. maia 00141 Soziologoek erabiliriko prozedurek badakartzate aldean, gainera, bereziki diziplina honi dagozkion balore batzuk. Balore horietako bat da, axola arretatsua eskaintzea beste zientzialari batzuentzat arruntak eta azterketa zientifikoa merezi izateko duin ez diren gaiei ere.

97. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. maia 00141 Erantzunkizun hau ez da bakarrik soziologoarena, jakina: beste zientzialariek ere badute beste horrenbestekoa. Baina bereziki erabili-zaila da giza grinak hain hurbiletik ukitzen dituen diziplina batean. Agerikoa da helburu hori ez dela beti erdiesten, baina ahaleginean berean badago esangura moral bat ez gutxiesteko modukoa.

98. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00020 Duela 4.600 milioi urte Galaxiako gasen eta hautsaren baitatik kondentsaturiko bezalako hodei bateraino jarrai ditzake gizakiak bere jatorriak. Zientzilariek egin duten Genesiaren historiaren berreraikuntzaren arabera, Lurraren azaleran aurkitzen den harri-garau bakoitzak, ur-molekula bakoitzak eta izaki bizidun bakoitzak sortzaile duten hodei horren baitan dute sorrera.

99. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00199 Planeta zahar horietan bizi diren zientzialariek garunaren sekretuak jadanik, aspaldidanik, ongi hornituak izango dituzte. Zientziak konta ezin ahala eguzki-sistematan hilezkorren arraza sortua bide du, eta exodoa jadanik abiatua da.

100. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. morales 00550 Peirce-k... ura sartzen zaion itsasuntzi batekin alderatzen du teoria zientifikoa: adabaki bat jarri behar zaio hemen, gero beste bat han, gero beste zerbait hobetu behar da. Batzuetan, ordea, adabakiak jartzearen bidez ezin da ezer konpondu, eta itsasuntzia hondoratu egiten da..., baina hondoratu baino lehen beste itsasuntzi bat agertzen da itsasoan, eta horra aldatzeko aukera eskaintzen zaie zientzilariei.

101. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. ramirez de la piscina 00339 - Zientzi ekoizleak (unibertsitateak, ikerketa-zentroak, laborategiak eta zientzialariak).
- Albiste-agentziak.
- Nazioarteko erakundeak, enbaxadak eta enpresak.
- Dokumentazio-iturriak.
- Aldizkari espezializatuak.
- Zientzi liburuak.

102. 1991> euskara batua saiakera-liburuak tx. ramirez de la piscina 00339 1. Zientzi ekoizleak: Unibertsitateak, ikerketa-zentroak, laborategiak eta zientzialariak.

103. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00086 Mende horretan zientzialari askok teoria berriak erabiliz ingeniaritzako hainbat problema ebazteari ekin zioten.

104. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00266 Baina garai horretarako beste zientzialari batzuek (biologoek eta geologoek, hain zuzen), Lurraren adinarentzat eta bere biztanleentzat askoz denboraldi handiagoa aldarrikatzen zuten.

105. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0005 Teoria honek ez zuen luze iraun, zientzilariek berehala desmuntatu bait zituzten haren oinarrizko zutabeak.


106. 1991> euskara batua saiakera-liburuak birusak 0041 Baina orduko zientzilariek ez zioten Rousi jaramon handirik egin eta handik urte askotara Nobel saria jaso zuen zientzilari hau zorotzat jo zuten orduko jakintsuek.


107. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ametseninterp 0021 Gaur egun zientzilari askok dioenez, gure bizitza psikikoa ez dago kontzienteaz bakarrik osaturik.


108. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ametseninterp 0033 Loaldiko funtzionamendu hau dela eta, zientzilari batzuen ustetan amets egitea garunak bere burua prest edukitzeko daukan autogimnasia moduko bat da.


109. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. g. de cortazar 0219 Naturaren zientzilarien obrek, greziarrenek eta arabeenek, greziar eta arabiar filosofiak Aristotelesengandik Avicenaganaino, bide hori jarraitu zuten.


110. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0019 Zientziak lanbide itxien berezitasunak oso ongi bereganatu ditu (ikasketa-epe luzea barne), eta kale-mailan errazagoa da zientzilariak ezagutzea Zientzia bera zer den ezagutzea baino.


111. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0019 Horregatik, Zientziaren definizio erraza hauxe izango litzateke: Zientzilariek egiten dutena.


112. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0019 Baina, finantzabide horiek lor ditzakeen zientzilariak, finantzatzailearentzat konfidantzazkoa izan behar du eta azkeneko hau, gehienetan, kandidatuari buruzko alor bereko beste zientzilarien iritzietan oinarritzen da.


113. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0025 Zientzilariek Ebola birusak eta Afrikako beste birus batzuek jauzi hori egin zutela uste dute eta beste asko agertuko direla ere bai.

114. 1991> euskara batua saiakera-liburuak barojatarrak 0058 Zeren eta lehorreko guztiak ere kontuan hartu behar baitira olerkariak, kosmografoak, zientzilariak, matematikariak eta ipuin kontalariak, itsasoari buruzko ikuspegi banarekin (1974 (a), 65-66 orr.).

115. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0050 Hala ere, zientzilariek garatutako legeak ez dira egia absolutuak, eredu esplikatzaileak baizik;

116. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0150 Prozesu hau musikari, historiari eta humanidadeei aplikatzen zaie, bai eta zientziei ere lan-metodoen eta zientzilariek egindakoen arteko elkarketa agerikoagoa gerta daitekeenean.

117. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Ulerkaitza bada ere, Cannon-ek The Wisdom of the Body bere liburuaren itzulpen frantsesean bakarrik onartzen dio merezimendua Claude Bernard frantziar zientzialari ospetsuari.

118. 1991> euskara batua saiakera-liburuak atlantida 0221 Zientzilariek zehaztu dutenez, bertako biztanleek herriak utzi egiten zituzten erori berri zen errauts-geruza 10 zentimetro baino lodiagoa baldin bazen.

119. 1991> euskara batua saiakera-liburuak atlantida 0221 Zientzilariek diotenez, tefra hori Santoringo minostar erupzioan jalki zen itsasoan eta tsunami batek eraman zuen lehorrera.

120. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. agirrebaltzategi 0067 Ulertzekoa da zientzilariek halako soluzioa onartzeari beti uko egin izana.

121. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0005 Gaur egun, zientzilariak, urpeko untzietan (batiskafo, batisfera eta gisako beste batzuetan) jaisten dira eremu abisaletara eta untzi hauek ere apurka-apurka hobetuz joan dira, hain berezia den mundu hori zuzen-zuzenean behatu eta aztertzeko.


122. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0010 Lerro hauek idatzi eta mende bat baino gehiago igaro ondoren, oro har zientzilari handi haren hipotesi ausartak baieztatzen ari direla dirudi.


123. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0010 Gizakiak eta antropomorfoak enbor beretik sortuak izateaz Darwin eta Huxleyk zuten ideia, zientzilariek onartu egin zuten, baina kontrako jarrerak ere izan ziren.


124. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.r. aizpurua 0057 Ikus daitekeen bezala zientzilariek ez dakite oso ondo nola zuzendu arazoa hain arriskutsuak diren zabor horiek kontrolatzeko.


125. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.r. aizpurua 0096 Zientzilarien ustetan ozeanoak zortzi urtero atmosferako karbono osoa berritzen du eta, beraz, atmosferako kontzentrazioa erregulatzen du.


126. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0084 Meteorito haren tamaina, zientzilariek egindako azterketen arabera, 70 metrokoa (diametroa) baino handiago ez zen eta, dirudienez, atmosferan 6.000 metroko altueran desintegratu zen.


127. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0199 Hura zen iraultza, hura, naturalista eta zientzilarientzat!!!


128. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ovniak 0037 Adimen Estralurtarrekin Komunikatzeko Nazioarteko Lehen Kongresua 1971.ean ospatu zen eta bertan Astrofisikan, Kosmologian, Biologian, Gizarte-zientzietan, Psikologian eta abarretan diharduten zientzilari ospetsuenak bildu ziren.


129. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ovniak 0037 Kongresu hura oso garrantzitsua izan zen, zientzilariek adimen estralurtarraren arazoa razionalki eta zientifikoki azter zitekeela onartu zutelako eta lehen aldiz hain modako eztabaida honetatik manipulazioa eta iruzurra alde batera utzi zirelako.


130. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0078 Hezkuntzak, inguruneko arazoei buruzko ezagutza zientifikoak irakasten eta ingurune naturalarekiko errespetu-jarrerak sortarazten lehen baino ahalegin handiagoak egingo dituela espero da; bere lanbide edo karguagatik ingurune natural horretan eragin dezaketen erabakiak har ditzaketenen artean batez ere (administrari, injineru, zientzilari, arkitekto eta, osasun-langileen artean).


131. 1991> euskara batua saiakera-liburuak soziologia 0273 Zientziak hain garrantzi praktiko gutxi zeukan, ze gerrate napoleonikoen garaian zientzilariek askatasun osoz bidaiatzen zuten Frantzia eta Ingalaterra artean beren elkarrizketa kaltegabekoetan iharduteko.


132. 1991> euskara batua saiakera-liburuak soziologia 0273 Araututa dago; zientzilariek mundu zibilizatu guztian metodo eta oinarrizko ihardupide berberak jarraitzen dituzte (...).


133. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. peña 0183 ...han maila izpiritual guztiak gainditu izan zituen Zen-aren bidean eta mila gaitasun lortu kundalini eta chakrei esker, mendebaldeko zientzari ezezagunak oraino, pentsamenduak leitu eta bidaltzea, hogeita hamar zentimetroko altueran lebitatzea eta abar...

134. 1991> sailkatu gabeak egunkariak euskadi inf 1998 00024 Tailerrak aurreikusita daukan azken ekitaldia Mundu Minerala izeneko konferentzia bat da, Carlos P. Doral zientzialariak eskainiko duena abenduaren 26an arratsaldeko 7.30ean.

135. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gara 1999 00027 Arazo honi buruz, Blanca Martinez del Amo eta Jose Manuel Ranz zientzilariek gizakiarentzat baldintza klimatologirik oparoena zein den aztertu dute 1999ko Metereologi Egutegia osatzeko garaian.

136. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1995 0032 Mundu osoko zientzilari eta ikerlarien ikasgai izan daiteke hamazazpi urteko gizon txiki hau.

137. 1991> sailkatu gabeak egunkariak g. etxeberria 0016 Izenburuan esaten zaigunez Antoine Abbadia, XIX. mendeko zientzilari eta euskaltzalea da.


138. 1991> sailkatu gabeak egunkariak g. etxeberria 0016 Beraz, ohore Abbadiari zientzilari bezala eta euskaltzale bezala.


139. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1994 0010 Izurrilkarien isurketek ingurugiroari eragindako kalteak eta hauen hondakinak desagertarazteko teknikak aztertzen ari dira teknikari eta zientzilari hauek Butrongo gazteluan (Bizkaia).


140. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... ostiela! 1999 00007 Itxaron egin zuen beraz, zientzilari bat izan behar zuen benetan.