XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

Berehala ikusten da azido cis- ziklopropan-1,2 dioiko-an; bi karbono ukan arren, simetrikoa dela, zeren barnesimetriako planoa baitu.

Trans isomeroak ordea, ez du horrelako planorik, eta erraz froga daiteke bi konfigurazio antimero trans- dituela.

Kontsidera dezagun orain beste sistema bat: ziklopropano cis-1, 2-biordezkatua.

Sistema honetan, ez litzateke simetriarik agertuko, bi talde ordezkatzaileak berdinak ez balira.

Adibide hauekin zera esan nahi dugu: konposatu zikliko baten estereoisomeroen kopurua finkatzeko kasu konkreto bakoitza ezagutu behar dela.

Eraztun ziklohexanikotan, problema oraindik ere larriagoa izango litzateke (aulki-konformazioek ez bait dute launtasunik).

Honen ondorioz, cis-1, 2-dikloroziklohexano molekula ez da simetrikoa (7.36) .

Molekula honetan, aktibitate optikoa itxaron genezakeen, aulki-inbertsioak lehengo konformazioaren antimeroa emango ez balu.

7.9 DISIMETRIA MOLEKULARRA.

Arestian, molekula baten aktibitate optikoaren eragingarria bere disimetria zela aipatu dugu, baina, orain arte karbono asimetrikoa izan da aztertu dugun eragile bakarra.

Esperientziak dionez, bifenil ordezkatuak eta alenoak ere aktibitate optikoa aurkezten dute.

Bifenilotan, aktibitate optikoa ikuskorra izan dadin, bi eraztun bentzenikoak lotzen dituen loturaren inguruko birak eragotzia izan behar du.

Eragozpen hori, orto-posiziotan dauden ordezkatzaile gangarren bidez lortzen da.