XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Zer eskandala! Uste ginuen Hazparneko eliza errausten zela! Galerietan, gizon guziak
Eta holaxet beraz, emeki-emeki gutarik zenbait sartu ginen Zindikatean, eta Zindikatean buruzagi.
P. LARZABAL... Denboran baitzen Hazparnen, izen-goiti emaile famatu bat, Bikario berri hori deitu zuen
Orduan, denbora hartan, edo hau jin aitzin, karriketan apez bat ikusten ginuelarik, urrunetik, boneta kentzen ginuen, eta ondoan pasatzen ginelarik, errespeturekin erraiten ginuen
Hauek, buruz, keinu ttipi bat egiten zuten eta joaiten ziren beren bidean.
Aldiz, Larzabalek, nahiz ttirripitti-ttarrapattaka bazabilan, nor nahirekin gelditzen zen, karrikan eleketa; bardin laborariekin, bardin langilekin.
Bai segur, baziren atxo batzu, poxi bat eskandalatuak, bainan halere hola segitzen zuen.
Eta mintzaira!... Mintzaira ere, halako bitxi bat zuen.
Euskera bazakien, bai... bainan ez Hazparneko egiazko euskera eder hura.
Bazituen, halako hitz bitxi batzu,
Gero, abuatu behar dugu emeki-emeki, ikasi zuela, behar zen bezalako euskera.
Eta pedeikuak!... Ordu arte, bikarioak eta jaun Erretorak edo berdin Jaun Misionestek egiten zaizkuten pedeiku mamitsu, eder batzu, luze batzu... Egia erran, ez ginuen ez, gauza handirik konprenitzen, bainan zer mintzaldiak!!!
Larzabal aldiz, plantatzen zen pedeiku alkian, ostatu xoko batean, musean, beste hiru lagunekin ari balitz bezala.
Funtsean, Ebanjelioaren esplikatzeko, beti museko eta pilotako partidak hartzen zituen etsenplu gisa.
Eta guk, horiek konprenitzen.
Eta gehiago dena, egiten zituen izigarriko ateraldiak.
Huna igande batez zer erran zaukun:
Beheretik aldiz, emazte guziak goiti beha, zer gertatuko ote zen.
Albainan, ordu arte, beti errana zaukuten:
Eta huna nun, Larzabalek nausieri erraiten:
Eta ondoko astean, lantegietan, ez ziren mintzo ez pilotaz, ez rugby-az, bainan igandean izan zen pedeikuaz.
Eta orroitzen niz, aldeko langile lagun batek erran zautala:
Aldiz, Hazparneko nausien eta handikarien etxetan, frango asaldatuak omen ziren.
Eta elgarrekin mintzo omen ziren:
Gobernantak, lehen kanpanan egiten zen bezala, xitoak eta oilaskoak sukaldean altxatzen zituen.
Xerria berriz borta aintzinean, tapiza gisa.
Bazuen ere gatu bat.
Eta egun batez, gatu hari beharrietan xiloak egin zaizkon eta xilo heietan xingolak eman.
Eta xingolak ez
Bainan jin nadin berriz gure bikarioaren ganat.
Orduan usaia zen Hazparnen, azkenik arribatu bikarioa behar zela okupatu mutikoez.
Aldiz hunen aitzinekoa, gradoz iragaiten zen, eta okupatzen zen neskez.
Hala nola, ene gisa, orduan gazte ginen parasta batek, izan ditugun moldatzaile, lehenik Idieder, eta hunen ondotik Larzabal.
Geroztik arizan naiz gogoeta: Beharrik zeruko Jainko Jaunak eman zaukun aski fede.
Bestenaz, sekulan ez ginuen konprenituko, Idieder-en eta Larzabal-en katixima, erlisione berekoak zirela.
Gero, bistan da, goizean aipatu duten
Ez estona ere, Hazparneko politikako harat-hunatak ez balinbadituzue ontsa konprenitzen: Batzu denak eskuin eta besteak, dena ezker.
Hori, duela 45 urteko bi bikario heien falta da.
Astezken guziez, elgarretaratzen ginen bikarioaren etxean.
Eta, Larzabal jin aitzin, hori deitzen zen
Eta, Larzabal jin aintzin, bikarioak, xeheki, esplikatzen zaukun ondoko igandeko ebanjelioa, eta ere erraiten nola behar ginuen erabili egun guziez, giristino izaiteko.
Larzabalek aldiz, erran zaukun haste-hastetik:
Orroitzen naiz, hastean, ez ginen kapable bi hitzen erraiteko ere.
Zer nahi duzue alabainan, ordu arte beti ixilik egon behar ginen! Arrunt mututuak ginen! Ez ginakien mihirik baginuenez ere! Gero ba, emeki-emeki, usatu ginen ba, eta gutarik zenbaitzu ziren kalakari.
Eta egun batez, laneko harat-hunatez mintzo ginelarik elgarrekin, erran zaukun:
Ikasi ginuen gure lagunen debekatzen, bai eta ere nagusier buru emaiten, hori denboran, batere ez baitzen gauza errexa!
Bainan gu kontent baginen, ez ziren denak hala.
Goizean entzun dut, zerbait gertatu zela.
Nik ere entzun dut orduan: Nausiak arrunt asaldatu omen ziren eta handikariak arrunt asaldatu omen ziren.
Elgarretaratu zirela entzun dut.
Eta hauetarik biga edo hiru, delako oixtian aipatu Baionako etxe handi hartara joan omen zirela, beren etxeanderekin.
Eta entzun dut ere, naski, holaxet mintzatu zirela: MAURICE BORTAYROU.