XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ldi 0188 Ezin-igizko bizidunen artean, ertia lore da ta adaburu iori...

2. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ldi 0189 Bizidun ibilkorretan gizakia ez-barren mail bat gure nagoa atzemanik dezu ertia.

3. 1900-1939 gipuzkera saiakera-liburuak kontu alai 0038 2) Grazi laguntzalliak zer dira? Animaren bizirako Jaungoikuaren laguntzak; bizidun izateko gizon-korputzak Jaungoikuaren laguntz bereziya biar du; bizidun irauteko janari, asnas-gai, eguzkiyaren beroargi ta Jaungoikuaren beste laguntzak biar ditu gizonak, bestela bizigabetuko litzake ta; onelatsu, animaren biziya dan grazi santutzallia bereganatzeko, Jaungoikuaren laguntz bereziya biar du gizonak, berak eziñ irichi lezake-ta: animaren biziyan irauteko berriz borondateko berotasun, ezagumeneko argi, animaren janari eta Jaungoikuaren beste laguntzak biar ditu; laguntz abetako bakoitza grazi laguntzallia da.

4. 1940-1968 bizkaiera liturgia ker salm 0249 Or dago itxasoa aundi ta luzea,
an dabiz bizidunak ugari,
txiki ta aundi;
an dabiz itxasontziak ortik ara,
baita jolas egiteko eratu zenduan Lebiatan be.

5. 1940-1968 bizkaiera liturgia ker salm 0249 Guzti orreik, aldi egokian
jana emon dagitsezun begira dagoz;
Zuk arei emon, eta areik artu egiten dabe;
Zuk eskua zabaldu, eta areik ondasunez beteten dira;
Zuk arpegia gorde, eta areik ikaraz jarten dira;
Zuk arei arnasa kendu, eta il egiten dira,
euren autsera biurtzen dira;
Zuk arei arnasa bialdu, eta biztu egiten dozuz,
eta lur-azala bizidunez beteten dozu.

6. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa tag uzt 0238 Goizeko argiurratzeari ezetzik, eguzkiaren etziteari ere azken-agurr ozen dagioe bizidun geienak.

7. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak sgarm dekli 0157 Deklinazio hontan ikus ditekeanez eta denok dakizutenez, ez dira berdin deklinatzen bizigabeak eta bizidunak.

8. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak sgarm dekli 0157 Ba da besterik ere: bai bizidunak eta bai bizigabeak, batzuek kontsonantez bukatzen dira, bokalaz beste batzuek.

9. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak p. iztueta 0026 Beste aldetik, berriz, kasko-zorroan du oroimenak lantoki aukeratua; gero eriotzean, buru-barruan zebillen motorra, bizidun orren ezer izatea dator.

10. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak p. iztueta 0026 Rusell'ek dion buru-sapaiko almen izkutukoia, gogoeta ta sentimentuen bitartekotasunaz bizidun aldaturik ikusi nai du.

11. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak mde 0024 Gizaki oriei medium esan zioten, a.d. bitartekoa, bizidunen ta ildakoen bitartekoa antza.

12. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak or 0014 Ez dezakegu asmatu beste gauzetan datzala ere, esaterako bizidun batean edo lurrean edo zeruan edo beste nonai; bere baitan da ordea, beti erabateko, ta beste gauza ederrak ari darionetik dira eder, eta guziak jaio naiz galdu, ari ez zaio ezer erasten ez kentzen, eta ez da ezertxo aldatzen.

13. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak onaind 0044 Senar-emazteak, beren alkar ematearen bitartez, soillik berena ta bakarra baita, beren nor-izateen alkartasun gero ta beteagora jotzen dute, bizidun berriak sortu ta azte-lanean Jainkoarekin baturik.

14. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak biologia 1968 0107 Darwin'ek galdatutako bariazio etengabeak, bata bestearen gaiñean oiñarrituta bizidun munduaren konplejidade ta bizitzeko gaitasuna osatu ta eraikiko lutekenak, nun gelditzen dira orain? Bizidun batek aldaketa positiborik baldin badu, belaunaldi gutxi barru suntsitua izango da, aldaketa positiborik ez duten beste mota-kideekin nahasten baida.

15. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0029 Gorputz eta bizidun guztien elektroiak, eta atomokiak berdin berdiñak dira, harri bat eta gizon bat atomokisko ekartzeak dira, bata xinplea bestea gaitzago, hala ere biongan dagoz material berdiñak.

16. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bera erdibitu egiten da zati berdiñez eta zati bakoitzetik bizidun berri bana atara.

17. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0030 Bizidunen mundu honetara ez dira heldu atomo asko.

18. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0031 Honeri eskerrak bizidun askok lasaiago lortuko zutekean enerjia.

19. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0031 Klorofildun bizidunen artean bitzuk berezi ziran.

20. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... lmuj 00001 Euskerak eskola ofizialak bear ditu gobernuko ikastolatan bizidun segitu nai badu.

21. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j. artaraz 0114 Horreetako bat oxigenoa deitzen da eta oso garrantzitsua da bizidunentzat.

22. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j. artaraz 0049 Bizidun lurtar gehienak lurzoruaren gainean edo lurzoruaren barruan bizi izaten dira.

23. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j. artaraz 0103 Arraren gameto edo hazia emearen gametoarekin alkartzen danean, bizidun barri bat osotzen hasten da.

24. 1969-1990 bizkaiera ikasliburuak j. artaraz 0121 Bizidun gehienak elikatzeko behar dabezan janariak inongo prestaketarik barik jaten dabez.

25. 1969-1990 bizkaiera poesia s. muniategi 0099 Izan bedi bai, olerkariaren abestia
laguntzapenezko abots maite sendagarri,
gogo goralkor baten bizidun iturria;
eskuak gerturik dirala ta agurgarri
izan bedi erein naiz jasotzeko garia
eskerrak emonaz geure ametsen Lurrari.

26. 1969-1990 bizkaiera literatur prosa b. otazua 0076 Urretxindorrak bere txorotxiorik gozoenagaz, illobi urruneko bakartasun ixilla abestu eban, bere larrosa zurien usaiñ eta erri-miña abestu, baita be, saretz orlegieena, bizidunaren negar-tantalkaz azitzen dan bedar eze-guriñena, illargia illobe otsak laztantzen....

27. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak m. olazar 0027 (...), berak egin eban bizidun orrein moltzoetan jartzea edo katalogatzea eta gaiñera, zientzi-bidez gauzak egokitzeko bizidun bakoitxari bere izena jarri eutson.

28. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak m. olazar 0027 Linneo'k bizidunen zerrenda orretan ume basatiak be ipiñi ebazan eta onei ezarri eutsen izena homo ferus, pizti-gizona, izan zan eta zazpi kasu agertzen dauz 1758. urtean argitaratua dan Systema Naturae bere liburuan.

29. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak b. de arrizabalaga 0022 Ehizea urritu egin da eta izadiko ondasunak batzeko modu barriak asmatu behar, geratzen diran gai gitxiez kilikolo elikatu ahal izateko, eta horregaitik hazurbakoak eta itsas-atxetako bizidunak be, jaten hasi dira.

30. 1969-1990 euskara batua antzerkia x. mendiguren b. 0046 ANTONIO - Nire zaldia ere bada, Oktavio, eta horregatik eman erazten diot garaga-aino bikaina: burrukatzen, bihurtzen, gelditzen, zuzen laster egiten irakasten diodan biziduna da, beraren gorputz mugimenduak nire espirituak gobernatzen dituelarik.

31. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak l. oihartzabal 00021 1. Izaki bizidunak orlegiz margotu eta bizigabeak gorriz.

32. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak l. oihartzabal 00025 7. Biosfera da izaki bizidunen bizitokia.

33. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. altuna 0026 Linneo jakintsuak, XVIII garren mendean bizidunen sailketa oinharritu zuenean, gizona Primateen taldean sartu zuen.

34. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak ingurunea/oho 0252 Honelakoetan neurri zehatzak hartu behar izaten dira ibaia deskutsatzeko; bestela hil egingo lirateke ibaiko animalia eta organismo bizidunak: ibai hila izango litzateke.

35. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kuxkux/2 0050 4 Herria eta hiria Bizidun guztiek, nahiz animalia, nahiz landare, toki berezi bat dute bizitzeko.

36. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0041 Edan, aditzak sujeto biziduna eskatzen du.

37. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0041 Baina kasu honetan esne agertzen denez sujeto gisa, eta esne-k, besteak beste, [- biziduna] tasuna duenez, horra agerian perpaus horren ez-gramatikaltasuna.

38. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0013 Baina ikerketa horrek bi alde desberdin izan ditzake: 1. Lehenengo ikuspegiak, biologiatik begiratzen dio gizakiari, azterketa horretan gainerako izaki bizidun guztiekin darabiltzan arau zientifiko berak erabiliz.

39. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0011 Experimentu hauek berezko sorreraren teoria zalantzan jartzen hasi ziren, zenbait izaki biziduni zegokionez bederen.

40. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 Koadroa ikusiz erantzun itzazu ondorengo galderak: 1. Zein mailatatik aurrera hitz egin dezakegu bizidunetaz?.

41. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 2. Birus bat bizidun bat ote da? Arrazona ezazu erantzuna.

42. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 8. Duten zelula-kopuruari dagokionez, zein banaketa egin daiteke bizidunen artean?.

43. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 9. Zein bizidunek dute konplexutasun handiagoa zelulabakarrak ala zelulanitzak? Arrazona erantzuna.

44. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0023 Zelula benetako biziduna dela esan daiteke zeren eta, bere tamaina txikia izan arren, biziaren prozesuak aurrera eramateko egiturak bai dauzka.

45. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0045 1. Katea honetan, izaki bizidunek gai inorganikoa erabiltzen dute.

46. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0045 7. Materiaren eraldaketari begiratuz, zeintzu izaki bizidun dira garrantzitsuenak? Azal ezazu erantzuna arrazonatuz.

47. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0045 4. Zeintzu izaki bizidunek galtzen dute energi portzentaiarik handiena arnasketan, landareek ala haragijaleek? Zergatik?.

48. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0067 Ingurune honetan bizidunak luzaro bizi izan direnez gero, espezieen barietatea handia da.

49. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0067 Denboran zehar eta eboluzioaren ondorioz bizidun itsastarren talderik gehienek beste ingurune batzu kolonizatu dituzte.

50. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0067 Bizidunen inguruneak berauen itxura eta funtzioak baldintzatzen ditu.

51. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0052 2. Ezagutu behar dituzu ekosistema baten barneko izaki bizidunen arteko harremanak.

52. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 Beste bizidunengandiko dependentzia ez da animalietara mugatzen.

53. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 Materia organiko hori beste bizidunek lurzoruan utzitakoa da, noski.

54. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 5. Landareak zein prozesutan ditu beharrezko beste bizidunak? Zerrenda itzazu.

55. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 Honaino ikusi dugunaren arabera, gainerako landare eta animaliek, zuzenean ala zeharka, eragina dute bizidun bakoitzarengan.

56. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 Ondo mugatutako komunitate batean, baso edo aintzira batean, adibidez, animali eta landare-populazioak ez daude baldintza fisikoen menpean bakarrik (argia, tenperatura, hezetasuna, etab...), baizik eta bizidunek beren artean dituzten erlazio konplexuen menpean ere bai.

57. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zientzia eta teknika 1986 0087 8. Ekologistarentzat zer irudikatzen du puzzleak? Zein zentzutan dira bizidunak puzzle baten piezaren antzekoak?.

58. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Hemen bakterien eta zianobakterien, eta beste bizidunen artean muga ikusten da.

59. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Hemen lehen bizidunak edo bere senideak daudela ematen du.

60. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak seie 0082 Ondorenik, pertsonaiak (bizidunak)
Iker
Unai
Edurne
Itziar
andereño.

61. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0029 Bizidunen munduaren ikerketak ere, Darwin-ez geroztik, beste bultzada izugarria hartuko du mende honetan.

62. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0029 Baina, harez geroztik, gizakia benetan bere ingurunean kokatua geratzen da, bizidunen batasunaren partaide da eta historia berri baten jabe bihurtzen da.

63. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. kalzada 0039 Eta, esate baterako, Ekialde Hurbilean utzi dituenak aztertu ondoren, guztiek onartzen dute kultura hura lora-arazi zuen biziduna benetan pre-jakintsu mailakoa izan zela gutienez.

64. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak histgizarte/ii 0016 Denbora osasuntsua, bizidun denbora, urteko hamabi hilabeteak denboratuko zituena lehenen hilabeteko hamabi egunetan gertatutakoarekin.

65. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak naturz/oho 0091 Izaki bizidunek premiazko gai organikoak ematen dituzte eta gainera landareen sustraiek harriak apurtzen dituzte hauen arrailduretan sartzean.

66. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kuxkux/5 0186 Fosil, landaredi eta faunaren banaketa behatu eta ikertu ondoren, zera baieztatu zuen: lurraren historian zehar izaki bizidunak etengabe aldatuz eta eboluzionatuz doazela.

67. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kuxkux/5 0194 Bizidun hauek bizileku hauetan aurrera ondo ateratzeko, moldaera bereziak dituzte.

68. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kuxkux/5 0194 Denon artean leku zoragarri hauek, eta bertan agertzen diren bizidun guztiak, errespetatu eta maitatu behar ditugu.

69. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0009 Kontzeptu aldaketa horrek beste garaitan izaki bizidun desberdinak bizi zirela onartzea suposatu zuen, baita bilakatu ziren inguru geografikopean eta baldintza biologikopean desberdinak izan zirela ere.

70. 1969-1990 euskara batua ikerketak uzei 0249 I.1. AURREOHARRAK a) Mundu osorako, eta inongo salbuespenik gabe, bizidun bakoitza bi hitzez izendatzen da: lehenengoak GENEROA adierazten du eta bigarrenak ESPEZIEA.

71. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura satr 0058 - Hiru bizidunen eritzia jaso nahi nuke zure eta nere jokabidearen epaitzat.

72. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura satr 0128 Bizidunak iduri zuten batzuk.

73. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura x. mendiguren b. 0253 Ezer ez zen entzuten, bizidunen baten arnasketa etena izan ezik.

74. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. irigoien 0017 Desberdinak izan arren, bizidun guztiek ulertzen zuten elkarren beharra.

75. 1969-1990 euskara batua literatur prosa a. valdes 0056 Murillo-ren koadro bizidun bat imajina ezazue:(...).

76. 1969-1990 euskara batua literatur prosa gte 0129 ZIGAKO LOREA Uztaileko eguzkia bere gingan Iruñeako Karlos III kaleko galipot lurrintsu gainean mugitzen diren bizidun guztiak gorrotorik bizienez sastakatzen.

77. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. borda 0026 Eta mutiko gazte pottoloak ez zuen konprenitzen, benetan, astoa zen ala?, orduan, ahurra biloetan pasatuz inginadorea, esplikazio zehatzagoen emateari lotu zen: - Begira... Lur hauetako bizidunak, izigarri trebe dira lasterketan....

78. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. lasa 0144 Eta ez zuten beste bizidunik ikusi handik bidaia bukatu artean.

79. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. lasagabaster 0093 Eukaristi textuen zati honetako irakurketa alde hauek azpimarratzen saiatuko da, bereziki: a) Mezemaileak esaten duen textua ez da amaigabeki berresan daitekeen berresandako zerbait, hitz indibidual eta bizidun baizik: bi subjetibitateen arteko elkarrizketa batean sortzen eta gertatzen den jatorrizko hitza.

80. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak habe 0012 Kultura bakoitzak badu bizidunak eta gauzak ikusteko modu berezia.

81. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak m. pagola 0052 Giza natura eta biziduna sare estrukturalen bariazio eta aldaketa besterik ez dira.

82. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizizaletasunaren alde 0027 Hara! Eguzkia mendi-tartetik ateratzen ari zaigu! Egun argia, bizidun guztiari alaitzera datorkigu.

83. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak akmanifestua 0058 The origin of especies (= Espezien jatorria) izeneko liburuaz bizidunen eboluzioaren teoria formulatu zuen, zientzia naturalak goitik behera aurrera eraziaz.

84. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0063 Atal nagusi bitan sailkatu da, zoogeografia eta fitogeografian, kontsideraturiko bizidunak animaliak edo landareak diren arabera.

85. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0173 Korologia (Biogeog.) Bizidunen banaketa-areak aztertzen dituen adarra.

86. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizi araua 0061 Ebanjelioa iragarri
37.- Kristo, bizidun Hitza, gizonaren askatzaile da, gizona bere heldutasunera dakarrena.

87. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0028 Bizidun nahiz bizigabekoekin erabilten da, genitibo edutezkoarekin egin ohi den bezala.

88. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0028 Inesiboa
-N: ; -TAN: .
a) Kasu honetako marka zehatza -N da, baina bizidunetan -GAN- ipinten da genitibo edutezko ta desinentziaren tartean: AmaREN-GAN-dik, etab.

89. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0043 Erribosa RNA-ren bizkarrezurra eratzean oinarrizko elementu estrukturala da eta, geroxeago ikusiko dugunez, lehen bizidunetan gene-informazioa gordetzeko erabiltzen zen RNA primitiboan funtzio berbera betetzea guztiz probablea da.

90. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0100 Azido nukleikoak
- tRNA eta rRNA motetako molekula desberdinen sekuentzi aldaketek bizidunen filogeniari buruz eman dezaketen informazioa dela eta, nahiko ikertuak izan dira.

91. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gasteiz 0010 Tankera erromantikozko joera zaharrak gizartea gorputz biziduna bailitzan ulertzen saiatu ziren: zuztar bat bezala sortzen zen, urratutako beste kultura batetik bereizirik, batzutan...; haurtzaro zezel arriskutsuzko une batzu zituen...; gero gaztaro idealista eta herronkari bat irabazten zuen...; heltzaroko betetasunean hedatzen zen... eta itzuriezinezko zahartzaroko desosaketagatik mantsoki itzaliz zihoan: beste kultura batentzat oroitzapen eta lokatz elikagarri bihurtzen zen berriro.

92. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gasteiz 0010 Guk beste era batean nahi dugu Vitoria-Gasteizera hurbildu: gure abiapuntua gizonari estuki lotuta, giza-existentziaren zirkunstanzia intentzional eta eragile bihurtuta dagoen elementu bizidun gisa hartutako hiria da.

93. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0001 Fauna ere eskasa da eta biziki harrigarria; jan berriz, bertan ez bait dago zer janik, goragoko maila pelagikotik erortzen diren hondakin organikoez elikatzen dira hango bizidunak, landarezko nahiz animaliazko izan hondakin horik.

94. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0153 Kontuan hartzekoa da mila eratako sustantzi sail bat ere, kantitate infinitesimaletan agertzen direnak, baina izaki bizidunen funtzionamenduan puntereneko eta burueneko zeregina dutenak: Entzimak, hormonak eta bitaminak dira, eta biokatalisigile izenpean bil daitezke denak.

95. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0337 Bizidunen ugalkera desberdinak.

96. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nz 0337 Belaunaldietan zehar bizidunen jarraitura zaintzeko eta segurtatzeko dago jarria ugalketa.

97. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/1 0013 Hirugarren pertsona, berriz, edozeri eta edonori dakioke, bizidun nahiz bizigabea, hau sujetoa baldin bada.

98. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0076 Bizidun guztiak bezalaxe, erligioak ere sortu bakarrik ez ezen aldatzen dira eta hiltzen.

99. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/5 0035 Alga mikroskopikoek sintesi klorofilikoa eratzen dute, bizidun guztientzako oinarrizko janaria elaboratuz, landare guztiek egiten duten bezalaxe.

100. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sagarna 0020 5) Bizidun bat izaki bizidunez osatua dago, bainan danen artean bakoitzaren bizitza-maila gainditu egiten dute.

101. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sagarna 0020 Bestalde desberdintasunak ere aurkitu zituen: Bizidun batetan alderdi guziak izaki osoari lotuak dagoz eta gizartean berriz gizonek askatasuna dute nahiz eta askotan gizarteak askatasun hori asko mugatu.

102. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sagarna 0020 Bizidun baten kontzientzia guzia alderdi batetan aurkitzen da, buruan eta kirio sisteman batipat, gizartean berriz gizon bakoitzak bere kontzientzia du.

103. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sagarna 0020 Bizidunetan alderdi guziak bizidun osoaren onerako dagoz eta Spencer-en iritziz, gizartean alderantziz gertatzen da, gizartea gizon bakoitzaren onerako dago; beraz, gizon bakoitza gizartearen gainetik ipintzen du.

104. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lehenzikloesper 1987 0153 16. Ekosistema bat emanik, organismo bizidunek elkarren artean, eta hauek ingurune bizigabearekin dituzten erlazioak deskribatu.

105. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0048 Gai berean sakonduz, dagoeneko ezagutzen dugu kromosoma horiek osatzen dituzten nukleotidoen konposaketa kimikoa, hauek sekuentzia berezi batean nola eratzen diren eta beraien funtzionamendua nolakoa den; nola, informazio kode baten bidez, biziaren eraikuntza materiala osatuko duten proteina desberdinak sintetizatzeko gai diren eta nola bikunketaren bidez zelula berriak eratzen dituzten edo eta hozi-zelulen bidez bizidun berriak sorterazten dituzten.

106. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0048 Biokimikan eta genetikan eginiko aurkikuntzek erakusten digutenez, bizitza eta bere herentzia eraendu eta gidatzen dituzten molekulen konposaketa, egitura eta funtzionamendua, unibertsalak dira, hau da, berdinak dira, funtsean, bizidun guztientzat.

107. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0048 Honen ondorio bezala, munduan garen bizidun guztiak, birusak, bakteriak, landareak, animaliak, gizasemea barne, jatorri berdinekoak garela aitortu behar.

108. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. aizpuru 0051 Irudi daiteke, gene bat klonatzearekin eta bere sekuentzia DNA bizidun batzuetatik bestetara pasatzeko gai izatearekin, lanaren zati haundiena egina dugula, baina hau ez da horrela gertatzen.

109. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. madariaga 0036 Azken lanetan ostera, fitoplankton-ekoizpenaren zatirik handiena nanoplanktonari (2-20 ampmicro;m-ko diametroko izaki bizidun planktonikoei) esker dugula adierazten digute, kateako azken etapetan nagusi izanik (Malone, 1971 a eta b; Sheldom et al, 1972, 1973; Malone et al, 1979; eta abar).

110. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. auzmendi 0403 Protozoa. Protisto izenez ere ezagutzen diren bizidun hauek zelulabakarrekoak dira.

111. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0093 Manikiak gizaki bizidun bat zehatz-mehatz simulatzen du; konkretuki txandalez jantzitako neskatxaren gorputza.

112. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizijator 0009 Egunero ikusten dugu, izaki bizidunak antzerako beste batzuetatik jaiotzen direla.

113. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0031 4. Bizidunen ezaugarriak iragateko moduaz Mendelek aurkituriko hiru legeek hazleei era ematen die landare hobe eta sendoagoak eta aldaki berriak lortzeko.

114. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0014 Modu honetan erabilgarri gertatzen da izaki bizidunentzat.

115. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0227 Gune bat deusezteak biosfera osoa erasaten du: Lurraren espazioa da, ingurune likidua eta bizidunen bizileku den atmosfera barne dituela.

116. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0227 - Aldaketa hereditarioak bizidunengan.

117. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. apalategi 0019 Bizidun batek osoki bilakatzea duen sena asetzeko zerbait eskas duelaren sentimentua, ondoez izaeran gauzatu daitekena, beharra emendatzeko desirioan bihurtu ohi da.

118. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Beraz, bada, biologiaren adar handietariko bat da, izaki bizidunen zientziarena.

119. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aizpuru 0007 Azkenik, komeni da gogoraraztea landareek, izaki bizidunak direnez, badutela beren aldakortasuna, nola morfologian, hala neurrietan, loraldian, etab., horregatik, noiz edo noiz, testuan egozten zaien neurri-bitartetik kanpo gera liteke ale bat edo beste.

120. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0029 Aerobiologia Atmosferan suspentsioan aurkitzen diren landare- edo animali organismo txikietaz aritzen den zientzia: hauen aireko portaera eta beste bizidunetan duten eragina aztertzen ditu.

121. 1969-1990 gipuzkera haur-/gazte-literatura l. dorronsoro 0022 Gañerantzeko bizidunak, biziari eusteko, burruka gogorrean bizi diran artean, landareak, lurrean sendoki sustraituak, patxara ederrean daude.

122. 1969-1990 gipuzkera liturgia illetak 0074 Sinisten dugu, zure Itzak bakarrik garai dezakela eriotza, eta Zuk, Biziadun orrek bakarrik eman dezakezula Bizia.

123. 1969-1990 gipuzkera literatur prosa m. iturbe 0107 Sortu zuen eta bizidun zeramakian haur berriaren oihartzuna.

124. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak vill 0266 Jesus zutitu, eta aizeari (biziduna balitz bezala) keiñatu, eta itxasoari agindu egiten dio: Ixo, ago ixillik...

125. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak f. krutwig 0029 Orduan arteino textua eredu tekhniko batetan irakurria zuten, eta huntara iphini igorlearen para, Ininek igorritako argia bai lizen, khrono biziduna zaintzeko thampecirc;kampecirc;ak.

126. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak f. krutwig 0029 Ergaleio huntaz zutikatuta khrono biziduna kontrola ziteken.

127. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak f. krutwig 0029 Eta huntara ikhus zezaketen, ezen igibarziak' pragma biziduna bere baithan zedukala, zi syllabampecirc;ak' zeinen erran nahia bizia bait da, erraiten duenez.

128. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Giza espezieak bizitzen jarraitzeko eta aurrera egiteko kutsatu gabeko natura eta beste izaki bizidunekin berdintasunezko harremana finkatu behar du.

129. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 Bizidun: bizia dauan zeozer.


130. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 bizidun, izaki, landaretza, ornobako, ornodun, ugaztun.


131. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00241 Teknikaren definizio hau onartzeko kontuan hartu behar dugu giza premiek zer izaera duten. Beste bizidunekin konparatuz, gizakiak bere beharrak ez ditu murrizten ugaltzera eta biziarentzat arriskutsu izan daitekeenetatik babestera. Bizitzearekin ez gara konformatzen. Ondo bizitzea nahi dugu. Horregatik gure premiak oinarrizko premietara ez dira mugatzen. Hobeto bizitzeko beste zenbait gauza baliagarri badira eta premia gisa kontsideratzen ditugu, nahiz eta errealitatean horien beharrik egon ez.

132. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00121 Atmosfera hartan lehen molekula organiko biotikoak eratu ziren, hau da, molekula organiko sinple batzuk, eta uholdeek ozeanoetaraino eraman zituzten. Han, askoz ere geroago, lehen izaki bizidunak sortu ziren. Urrats hori orain dela 3.500 miloi urte inguru gertatu zen eta horretarako oinarrizko hiru baldintza bete behar izan ziren:

133. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00143 Edozein bizidunengan organismoak duen bitamina-kantitatea eta bitamina-premia parean ez daudenean, eragozpenak izaten dira prozesu metabolikoan. Hiru motatako eragozpenak izaten dira:

134. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00165 Izaki zelulanitzetan, beren zelulek lana banatu egiten dute. Zelula batzuk espezializatu egin dira eta bizidunari dagozkion funtzio guztiak ez dituzte betetzen. Nerbio-kinadak transmititzen aritzen diren zelulak ez dira ugalketarako gai eta muskulu-zelulekin ere gauza bera gertatzen da, adibidez. Zeregin desberdinak dituzten zelula-multzo hauen arteko lankidetza eta koordinazioa nahitaezkoa da, beraz, zelulen artean barne-oreka lortuz organismo horrek osotasun gisa funtziona dezan. Horrez gain organismoak harreman-sistema eta ingurugirora egokitzeko mekanismoa behar ditu.

135. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00408 Gaur egun atmosferara igortzen diren gasen eta euri azidoen bidez, bizitzako hasieran bezalatsu izaki bizidunak garatzeko laguntzen ari al dira?

136. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00408 Hala ere, asteroide baten barneko zirrikitu-sistema hozten eta desgasifikatzen ari den aminoazidoa sintetizatzeko leku egokia izan daiteke. Horregatik, molekula organikoen sintesiaren hasiera asteroideetan gertatu zela pentsa dezakegu (agian desgasifikatze-prozesuan ari ziren beste gorputz askotan ere bai) eta sintesi hori izaki bizidunak garatu aurretik geldituko zen. Bestela, benetan egoera egokia denbora luzez (2.000 m. u.z) mantenduta zorizko konbinazio eta permutazioen bidez biziaren oinarrizko propietateak (energia mantentzeko ahalmena, erreakzio kimikoak katalizatzeko ahalmena eta autorreplikatzeko ahalmena) lituzkeen izakia gara zitekeen.

137. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00408 Gaur egun oraindik ez dago argi bizi-funtzioak burutzeko behar ziren autorreplikazio-ahalmena eta gainerako erreakzio kimikoak burutzeko gaitasuna zuten lehen molekula organikoak zeintzuk izan zitezkeen. Oparin eta beste ikertzaile batzuen iritziz, proteinak izan ziren lehen molekula bizidunak. 1983. urtean Cech eta Altman-ek (Nobel saria 1989an irabazitakoak) ikusi zutenez, zenbait ARN-k entzimak bezala jokatzen zuen. Ondorioz, ARN-ak biziaren lehen molekula izateko probabilitateak handiak ziren. Geroxeago, ARN horiek ADN molekulek ordezkatu zituzten.

138. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00063 Hainbat industria, edo kotxeen motore, edo berogailu etab.etako errekuntzan sortutako gas asko aire atmosferikora igarotzen dira, kontrol-aparatu egokirik ezean, eta ondorio kaltegarriak eragiten dituzte izaki bizidunengan.

139. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00063 Errekuntza hauetako gehienetan karbono dioxidoa ere sortzen da, izaki bizidunentzat ezinbestekoa den gas atmosferikoetako bat oxigenoarekin batera.

140. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00117 Izaki bizidunen egituran parte hartzen duten konposatu organikoak.

141. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00077 IZAKI BIZIDUNAK ETA BEREN INGURUNEA

142. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00077 Unitate honetako aztergaia izaki bizidunak eta beren ingurunea izango da.

143. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00077 Agian Gaia hipotesian aurki dezakegu erantzuna: Gure planetak eta bertan bizi diren izaki bizidunek, oro har, autorregulatzeko gaitasuna duen sistema osatzen dute.

144. 1991> euskara batua ikasliburuak u. ruiz 0060 Nondik jaiotzen garen eta nola bizidun guztiak ez garen era berdinez jaiotzen izan beharko lukete ariketaren aurkezpen gaiak.


145. 1991> euskara batua ikasliburuak ekintza/4 0015 - Norengandik: Bizidunekin erabiltzen da.


146. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/2 0223 6.1.- Izaki bizidunei ezarrita: zerbaitetara aspiratzen duena edo etorkizunean izango dena.


147. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurunea/3 0011 Naturako gainontzeko bizidunek, landareek eta animaliek, zu bezala, jaio, elikatu, hazi eta inguruarekin harremanak izaten dituzte.


148. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurunea/3 0011 - Janariaz aparte bizidun guztiok behar al dugu bizitzeko beste zerbait?


149. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurunea/3 0011 Urak izugarrizko garrantzia du bizidun guztiontzat.


150. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0074 Hondakin hauek paisaia hondatzen dute eta izaki bizidunen arteko oreka apurtzen dute.


151. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/lh 0119 Nahiz eta natura gero eta hobeto ezagutzen dugun, izaki bizidun baten bizitzaren hasiera misteriotsua izan ohi da.


152. 1991> euskara batua ikasliburuak a. perez 0009 Zeintzuk dira izaki bizidunek betetzen dituzten hiru funtzioak?


153. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0179 Gainera, izaki bizidun bakoitza baldintza horietara egokituta dago: intsektuek gorputza azal gogor batez estalia dute ez lehortzearren, leku beroetako landareek hosto txikiak dituzte (arantzak) eta zurtoinean pilatzen dute ura, hontzek begi handiak dituzte gauez ikusteko...


154. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0013 Izaki bizidunen mintzek, inguruneko presio osmotikoari dagokionez, erantzun desberdinak eman ditzakete.


155. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0013 Inguruneko presio osmotikoa (kontzentrazioa) izaki bizidunarena baino txikiagoa da.


156. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0013 Orduan turgeszentzia izeneko prozesua gertatzen da, inguruneko ura bizidunaren barrura sartzen delarik (itsasoko arrainetan ur gezara pasatzen direnean gertatzen da).


157. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0013 Kontzentrazioen diferentzia oso handia bada, izaki bizidunaren lisia edo leherketa gerta daiteke.


158. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0013 Inguruneko presio osmotikoa bizidunengan dagoena baino handiagoa da.


159. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0336 Baina arrakasta ebolutiboak bizidunengandik ez ditu erantzun azkarrak bakarrik eskatzen.


160. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 Bidaia hartan izaki bizidunen eta bizigabeen berri ematen zitzaizun, konturatuko zinenez.

161. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 Aurreko jarduera horietan esan dizugu, bestalde, izaki bizigabeak nahiz bizidunak materiaz osaturik daudela.

162. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 Baina izaten da desberdintasun ugari bi materia mota desberdin hauen artean, materia bizidunaren eta materia bizigabearen artean, alegia.

163. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 Saia zaitez beheko taula horren antzeko bat osatzen materia bizidun eta bizigabeen zerrendatxo bana idatziz bertan.

164. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 MATERIA BIZIDUNA

165. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0009 Ondoren, bizidunak ala bizigabeak diren zehaztu, eta azkenik, han proposatzen den taularen antzeko bat osatu.

166. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0146 Izaki bizidunen hondarrak (markak, oinatzak, zatiak...) dituzten harri hauek fosilak dira.

167. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0057 Kutsatutako airean dauden eta bizidunok arnasten ditugun aireko substantzia kutsagarrien artean sufre dioxidoa, auto eta motoreetako eskapeetako gasak eta gasolinak daraman beruna aurkitzen dira.

168. 1991> euskara batua ikasliburuak esaizu/2 0113 a) Zein kasutan deklinatzen dira berdin izen bizidunak eta bizigabeak?

169. 1991> euskara batua ikasliburuak esaizu/2 0113 BIZIDUNAK

170. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00065 Eragilearen eta eragindako efektu-motaren arabera, hiru meteorizazio-mota bereiz ditzakegu: meteorizazio fisikoa, meteorizazio kimikoa eta izaki bizidunek eragindako meteorizazioa.

171. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00145 - Estratosfera troposferaren gainetik dago, eta 50 km-ko altueraraino iristen da gutxi gorabehera. Hor dago ozono-geruza famatua, erradiazio ultramorea zurgatu eta izaki bizidunak ondorio kaltegarrietatik babesten dituena.

172. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz/dbh 00153 Aitzitik, animaliek, onddoek, bakterio batzuek eta beste mikroorganismo batzuek ezin diote biziari eutsi eta hazi; karbono dioxidoa, ura eta gatz mineralak bakarrik izanda; beste izaki bizidunen edo horien hondakinen materia konplexua bereganatu behar dute. Izaki horiei heterotrofo deritze.

173. 1991> euskara batua ikasliburuak teknologia/dbh 00134 Diatomeoak. Mikroskopioari esker, izaki bizidun txikienen irudi harrigarriak lor ditzakegu.

174. 1991> euskara batua ikasliburuak biolgeol/dbho 00166 Materia bizidunean konbinatzen diren ioi nagusiak hauek dira: Katioiak: Na+, K+, Ca++ eta Mg++ / Anioiak: kloruroa (Cl-), nitratoa (N03-), fosfatoa (P043-), karbonatoa (C032-), bikarbonatoa (HC03-) eta sulfatoa (S042-).

175. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura a. zuberogoitia 0006 Goseak inguru guztietara hedatu zituen bere atzaparrak eta izaki bizidunak apurka-apurka ahultzen zihoazen, agortzen ari den iturria bezala.

176. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura i. aldatz 0079 (...) eta osasuntsu hura desertu edo basamortu bihurtzera, sugandila eta armiarmak hango bizidun bakarrak uzteko.


177. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura e. azkue 0047 Bai, batzuetan hildakoak bizidunez arduratzen dira oraindik, esan zuen Cristinak.


178. 1991> euskara batua literatur prosa j. gaztelumendi 00034 Teilatupeko presoen solasa biziduna zen, baina puntu bat arte.

179. 1991> euskara batua literatur prosa k. izagirre 0026 (..) eta bizidunei dagokienez, eskubideak murrizten hasi zaizkie tabernetan edo okulisten kontsultetan:

180. 1991> euskara batua literatur prosa m. sarriegi 0006 Bizidun xelebre hauen Aztia dirudi, bai eta beren buruzagia ere, nolabait.


181. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: ander arzelus eta antonio maria labaien. 98ko belaunaldiko antzerkilariak, 5-22 00006 Erritmoa. Antzerkiaren izaeran erritmoak garrantzi handia du, gestu batean ala antzezkizunaren Klimaxa nahi badegu erritmoa ezin bestekoa zaigu aurreneko bi zutabeak bizidunak egiten baiditugu.

182. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hautaprobak 1994-96 00027 Gizakia ez diren bizidun desberdinetan hormona-mota ugaria dago (etano gasetik aldehido hegazkorrerarte adibidez).

183. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00020 Duela 4.600 milioi urte Galaxiako gasen eta hautsaren baitatik kondentsaturiko bezalako hodei bateraino jarrai ditzake gizakiak bere jatorriak. Zientzilariek egin duten Genesiaren historiaren berreraikuntzaren arabera, Lurraren azaleran aurkitzen den harri-garau bakoitzak, ur-molekula bakoitzak eta izaki bizidun bakoitzak sortzaile duten hodei horren baitan dute sorrera.

184. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00226 Nik neuk erabat arbuiatzen ditut ideia hauek, baina termino teologikoetan gezurtatzen saiatuko naiz. Arrazoibidea konbentzigarriagoa izango litzateke animaliak gizakiarekin batera sailkatuko balira, nire ustetan diferentzia handiagoa baitago benetan biziduna eta ez-bizidunaren artean gizakia eta animalien artean baino.

185. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. morales 00347 Norberaren bizipenen bidez ikastearen printzipioa, haatik, ikaskuntza-material bizidun horretaz baliatzean datza. Zaharra da printzipio hori. Izan ere, pedagogo erreformista guztiek horrelako zerbait postulatu dute, modu batean edo bestean. Piaget, berriz, psikologiaz baliatu zen printzipio hori sakontzeko.

186. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00014 Pasteur-en aurkikuntzak, hau da, hartziduraren, usteltzearen eta gaixotasun asko eta askoren iturria organismo mikroskopiko bizidunak izateak, medikuntzan eta industrian emaitza ugari izan zuen.

187. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00015 Froga horiek izaki bizidunei buruz azterketa sakonak egitea eskatzen zuten; baita fosilen hondarrenak ere, hain zuzen.

188. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. elosegi 00229 Hunzako emakumeak ez dira inola ere gizonak baino gutxiago, eta beren kolore bizidun jazkera eta berezko edertasunarekin, biztanlegoaren erakarpen nagusi bilakatu dira.

189. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak s. mendarte 00010 Elika-sareen eta energi-jarioen arabera, bizidun fotosintetizatzaile autotrofoak eguzkitiko energia erabiliz eta karbono dioixidotik eta gai inorganikoetatik abiatuta gai dira mantenugai organikoak sintetizatzeko.

190. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak s. mendarte 00010 Bizidun fotosintetizatzaile hauei lehen mailako ekoizleak deritze.

191. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak s. mendarte 00010 Bestelako bizidun ez fotosintetizatzaileak, modu zuzen ala zeharkako batean bizidun hauen menpe daude, karbono-iturri bezala konposatu organikoak erabiltzen baitituzte.

192. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak s. mendarte 00010 Bizidun horien artean herbiboroak daude: landare fotosintetizatzaileak jaten dituzte eta horien bitartez beharreko energia lortzen dute.

193. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 00046 Spenceren filosofian gizartea (eta historia) organismo bizidunaren analogian interpretatzen bada ere, badago diferentzia funtsezko bat.

194. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 00046 Baina organismo bizidunean (animalia batean edo nire gorputzean) atalak osoaren menpetasun guztizkoan bizi dira, ez dute bizitza propiorik;

195. 1991> euskara batua saiakera-liburuak aralar 00019 Inoiz haserretzen ez den bizidunik ez dago munduan, baina, gehienean, leun eta gozo zaintzen gintuen itsasoak bere etxean bizi ginen guztiok. Epel eta gozo.

196. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 0049 11. Horrek ezerekin zer ikusirik izaitekotan syntaxiarekin du zer ikusi, eta syntaxirik elementalenarekin gainera, hala gertatzen da zentzu bizidun edo bizigabeko izen-syntagma syntaxiaren aldetik asymmetria dakartenen kontuan ere, eta jakina, goragoko nota baten aipaturiko oposizioetan, perfil delakoaren kausaz, kasu baten, konparazio baterako, ezeri balioa eman nahi bazitzaion syntaxiari zen, nahiz-eta gero syntaxi delakoaren aitzakiaz arrisku nabarmena izan beste arlo guztietarako ere inor legezko jakitun ignorantzian oinarrituriko bilaka ledin. Tribunalekoren bat ignorantzian bizi baldin bada, eta horrezaz gainera baziren han euskararik ez zekiten hiru gomitatu harrizko, zer balio epistemoniko egiazko datekeenik erakusten du halako botok, jakituriari dagokiola legearen aurrean alferreko paper bustia eragiteko arrisku bizia baldin badu, inor gizentzeko bide zabaleko izanik ere?


197. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak tx. preciado 0019 Gauden testuingurua kontutan hartuz eta gai honen irakasle naizen neurrian, ohartaratua nago, ikasle zein irakasleen artean, koloreari buruz dagoen ezjakintasun bikoiztuaz: alde batetik gaiari berari dagokiona (fenomeno hau zer den, nola sortzen den, ea bizidun oroengan hedatuta dagoen,...) eta bestetik, euskaldunak eta euskal kulturan partehartzaileak garen heinean, kolorearen alde kulturalari dagokiona, hots, euskal kulturak berezko hautematea (izan) duenaz ohartzea / ohartaratzea.


198. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. arana 0099 Gainontzeko bizidun guztiek bezalaxe, hartzak ere gutxienezko eremu bitala derrigorrezkoa du.


199. 1991> euskara batua saiakera-liburuak r. gomez 0409 Bizidunek ez dute beti atzizki berezirik hartzen leku-denborazko kasuetan; honela: esayetatic (41), pluralean ekialdean arrunta den legez, eta Joangoicuatan (126) forma bitxia, ez singularrari ez pluralari dagokiona.


200. 1991> euskara batua saiakera-liburuak r. gomez 0454 Bestalde, bizidunen deklinabideko -ga- eta leku-izenetako -aga ongi bereizten ditu, Bonapartek egiten ez bide duen bezala 86. Luchairek aipatu arren, ezin izan dut Bonaparteren lanetan horrelako nahasketarik idoro, printzea deklinabide atzizkiaz soilik mintzatzen baita


201. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lantziri 0058 Jean Guiart-en *Les hommes et la mort, rituels funéraires a travers le monde. Revue du Musée de l'Homme, 1979 iritzia ere bada: Hiltokiek, beren osotasunean, ez dute heriotzaren eta geroko bizitzaren ideia bat agertzen bakarrik, baita ere bizidunen gizartearen irudi leial bat, non bakoitza bere estatusaren arabera ari baita hilari buruz, hala nola bertan dauden beste guztiei buruz.


202. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hiesa 1995 0046 Zelula bizidunen batean egon behar du; gorputzeko edozeinetan, alegia.

203. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 1877.ean, Pfluger-ek honela zioen: Organismo bizidun baten edozein premiaren kausa, premia hori asetzearen kausa ere bada.

204. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Fredericq-ek, 1855.ean, beste hau esan zuen: Organismo biziduna halako entitatea da non aldatzen duen edozein eraginek berez dakarren ihardun konpentsatzailea erabiltzea, aldaketa neutraldu edo konpontzeko.

205. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0239 Zenbat eta gorago egin organismo bizidunen eskaileran, hainbat eta beteginagoak eta konplikatuagoak dira entitate erregulatzaile hauek.

206. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0416 ingurugiro iz. (1955). Izaki bizidunen garapen eta jardunean eragina duten giro egoera edo zertzeladak.

207. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. agirrebaltzategi 0146 Beren indar guztiekin saiatzen dira bizidunak beren hildakoaren izpirituari eusten, auzo inguruan egon dadin.

208. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0089 Baliteke gainerako partikuletatik independente izatea edota, gehienetan gertatzen den bezala, beste batzuekin elkartu eta molekulak edo kristalak eratzea, hauek beren artean beste talde eta multzo batzuek eratuz unibertsoko materia osatzen dutelarik, nola biziduna hala bizigabea.


209. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0176 Dena den, Bartonek 600-700 m bitarteko sakoneran bizidun ugari zegoela egiaztatu zuen.


210. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ovniak 0045 Bere bizialdiko % 8 baizik igaro ez zituenean, bertan izaki bizidunak baziren.


211. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. laka 0303 Algonkiar hizkuntzetan, pertsona eta animalia guztiak kategoria batean bildurik daude, genero biziduna, baina kategoria honek beste gauzaki azko biltzen ditu ere, adibidez masusta, te-ontzi eta belaun; beste gauzaki guztiak (marrubi, katilu, okondo barne), beste genero bizigabean biltzen dira.


212. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0318 H.d., izaki biziduna, izateko formagatik baino gehiago errepresentatzen duen oldarragatik eta ihardueragatik berezten da, haren iraganeko, oraingo eta baita geroko uneak ere hor laburbiltzen dira-eta.

213. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0318 Bizidunen arteko diferentziak oro landare eta animalien eta azkenotako berein generoren artekoak, eta gizakien baitan nazioen eta gizabanakoen artekoak, bizi-oldarren eta zailtasunetan zehar bidea urratzeko haren ahalmenen diferentzian soil-soil etzaten dira. 41

214. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1998 00024 Panpina klasikoak dantzan jartzen dituzte; mahai txotxongiloak erabili ere bai; bai ta objektu bizidunak eta haririk gabeko txotxongiloak ere.

215. 1991> sailkatu gabeak egunkariak j.i. salaberria 00086 Ekologikoki pagadiak paper garrantzitsu bat jokatzen dute gure ludia edo munduaren iraupen ortan, babesa eta batez ere jatekoa ematen baitizkie zenbait bizidunai.

216. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1995 0038 Bertako bizi baldintzak oso gogorrak dira eta bizidunak egoera txar horietara moldatu behar dira.

217. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egin 1991 0031 Gene bat bizidunaren funtzionamendua baimentzen duen programa heredagarrian dagoen instrukzio edo agindu zehatz bakoitza da azaldu zuen Txurrukak, eta -mapa bat izango balitz bezala- gizakiaren zelulen funtzionatzeko erabiltzen dituzten aginduak zenbatzea eta ordenatua fisikoki kokatzea nahi izan dute ikerlariek.


218. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j.r. aihartza 0004 Ugalketa da, zalantzarik gabe, edozein izaki bizidunek derrigorrez bete behar duen eginbeharra, eta sarritan, baita neke eta eginahal gehien eskatzen diona ere.


219. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j.r. aihartza 0004 BIZIDUN.- Bizi+dun. Viviente. Era bereko hitzak: bizardun, adardun, dirudun...


220. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... ostiela! 1999 00022 Testuliburuak zelulen mundua erakusten zidan kolorez betea, izaki bizidun ororen konplexutasunean barneraraziz; atlas zaharrean planeta borobilek beren orbita zirkular edo eliptikoak marrazten zituzten, ageriko mundua ezkutuko misterioz betea adieraziz; trigonometriako liburu lodiek, zenbakiek sorturiko irudiak azaltzen zizkidaten, matematikaren arauak hiruki, erronbo eta plano elkarzutetan konkretatuz; eta nik, berriz, soul-aren bideetan biltzen nituen denak liburutegian ikusten zintudan bakoitzean...