XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0117 Egitura hori baldin badugu, ergatiboaren transformazioa martxan jarriko zaigu.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0117 Hortaz, honelako egitura baten aurrean aurkitzea izango da normalena, ergatiboa ager dadin: gizona / andrea / etxea / dirua / erosi / galdu.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0117 Egitura hori izanez gero, lehenbiziko izen sintagmari (I Ssub1 deitu dugunari) ergatiboaren marka ezarri beharko zaio.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0117 Baina askotan goiko egitura hori gertatu ez arren ergatiboa gertatzen da.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak pgoen 0117 Azken perpaus hauetan ergatiboa agertzen bada nahiz eta izen sintagma objetorik ez agertu, badirudi bigarren izen sintagma hori ez daukagula zertan sarturik gure transformazio honen egitur deskribapenean.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 00170 Haiek esaten baldin bada gizonak behar du nominatiboa denean eta ergatiboa denean ere bai hala erabiltzen den lekuetan.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 00170 Ene ustez -ek ez da artikulu plural zaharra besterik eta jatorria hek gradu urruneko demostratibo pluralean du, -ok beste artikulu pluralak, urbilak alegia, beste graduko demostratiboan duen bezala bezalaxe, forma berbera dutela ergatibo nahiz nominatibo kasurako.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. eguzkitza 0219 Era berean, aurreko adibide horietan subjektuak agertuko balira, lehengo kasukoa (18a) ni izanen litzateke, h.d, absolutiboaz markatua, eta bigarrenekoa ostera nik, ergatiboaren markaz.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. eguzkitza 0219 Are gehiago subjektuak agertuko balira zera edukiko genuke: nik, ergatiboaren markaz, kasu bietan.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. eguzkitza 0219 Paper tematiko horien marka morfologikoa, noski, absolutiboa eta ergatiboa dira.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. eguzkitza 0221 Aditz semimodalak:
a) behar izan eta nahi/gura izan (nahiago/gurago izan)
b) subjektuaren kasu morfologikoa ergatiboa da beti (goian aipatu salbuespenetan izan ezik).

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0011 Berriz ere gogoratuz hona hemen Izen berezien deklinabidekera: Kont. amaituak / Bok. amaituak / Nominatiboa / Ergatiboa / Datiboa / Genitiboa / Komitatiboa / Instrumentala / Genitibo TD./ Inesiboa / Adlatiboa / Ablatiboa / Partitiboa.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0012 Hortaz, deklinabide zaharrak, R. Lafonen ustez, eskema hau izango zuen gutxi gora bera: Nominatiboa / Ergatiboa / Datiboa / Genitiboa / oraintsuago / Instrumentala / Inesiboa / adlatiboa / Partitibo-ablatiboa .

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0016 lexema /
plurala /
lotura: plur. ta ergatib./
ergatiboaren marka.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0021 3.4.2. Van Eys-ek
Bonaparteren bidetik jarraitzen du: Pazienterako GIZONAK= GIZON-A-K osotzen den bezala, Ergatiborako beste -K- bat gehitu behar zaio: GIZON-a-k-K, edo ta GIZON-a-k-eK.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak hitz egin! 0115 Esaldiko adizkerak izen ordezkatua ergatibo, nominatibo nahiz datibo bezala hertsiki errepresentatzen duenean, erreflexiboak erabiltzen dira.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/1 0019 Sintagma hauek pasiboa, ergatiboa edo datiboa adierazten dute.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak eglu iii 0063 Baina erazle markak (arazi...) beti nor-nork motako laguntzailea eskatzen duenez, inpertsonaltasun markatzat -te, hirugarren pertsonako ergatibo pluralari dagokion markaz baliatuko gara: a. Pacheko ganbara eder batean sar-arazi zuten.

19. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak x. altzibar 0066 Izenaren morfologiaren arloan, instrumental kasuan -tzaz; ergat. sing. gixonak vs pl. gixonaik amplt gixona-e-k; erakusleetan ergat. sing. onek, orrek, arek eta pl. oneik, orreik, areik; genitiboaren marka ezabaketa izenordain eta izen propioetan (neu-bekokija); deklinabide-atzizkietan hitzak kontsonantez ala bokalez amaitzen diran konturik ez dabe, adib. genit., elatib. -an, -dik (egunan, egundik); izen propioetan -e andrazkoaren marka moduan (Karle vs. Karla Carlos), e.a.


20. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0147
Absolutua: Iruñea; Donostia
Partitiboa: Iruñerik; Donostiarik
Ergatiboa: Iruñeak; Donostiak
Datiboa: Iruñeari; Donostiari
Inesiboa: Iruñean, Donostian
Leku genitiboa: Iruñeko; Donostiako
Adlatibo soila: Iruñera(t); Donostiara(t)
Hurbiltze adlatiboa: Iruñerantz; Donostiarantz
Muga adlatiboa: Iruñeraino; Donostiaraino
Ablatiboa: Iruñetik; Donostiatik
Genitiboa: Iruñeren; Donostiaren
Soziatiboa: Iruñearekin; Donostiarekin
Instrumentala: Iruñeaz; Donostiaz
Motibatiboa: Iruñea(ren)gatik; Donostia(ren)gatik
Destinatiboa:


21. 1991> euskara batua ikasliburuak a. alberdi 0112 Hala ere, kasu honetan, inoiz ez absolutiboan (Nor kasuan); ergatiboan (Nork) eta datiboan (Nori) baizik, normalean.

22. 1991> euskara batua ikasliburuak a. alberdi 0137 Ergatibo izena ematen zaio.

23. 1991> euskara batua literatur prosa elexp alpe 0077 EGAko nere ikasle suspendituekin akordatu naiz: oraintxe negar zotinka, oraintxe haserre bizian, lanpostua, osasuna, burua, gizona, heredentzia, aitaren etxea... dena galduko dut aprobatzen ez banauzu, puntu bategatik, bi zehar galderagatik, hiru ergatibogatik, lau ikastaro, bost uda, sei barnetegi..., EGAko lamina irainduren baten begizkoa izan da hau, seguru.


24. 1991> euskara batua saiakera-liburuak oroitid 1993 0091 Euskaltzaindiak, 1993ko apirilaren 30ean, zera erabaki du: batetik, nor, zer eta zein formei lehentasuna ematea eta, bestetik, erabili nahi dituenarentzat, atzizki pluralgiledun formen paradigmak zehaztea: nortzuk, zertzuk zeintzuk (abs), nortzuek, zeintzuek, zertzuek (erg), nortzuei, zertzuei, zeintzuei (dat), e.a.


25. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eglab 0013 Batzuen ustez, aditz iragangaitzen artean bi sail nagusi suertatzen dira: aditz iragangaitz ez-akusatiboak (hizkuntzalari zenbaitek ergatibo ere deitzen ditu aditz hauek baina guk termino hau baztertuko dugu hemen ergatibo beste zerbaiti esan baitzaio) eta aditz iragangaitz ez-ergatiboak.


26. 1991> euskara batua saiakera-liburuak eglab 0013 Euskaraz, bereizketa hori morfologiak ere erakusten digu, ergatiboa benetan agente direnek bakarrik onartzen baitute: