XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 lapurtera-nafarrera literatur prosa p. duhour 0204 Haatik, gure aldetik, erdi aise konpreniarazten ginuen gure burua, saltsa bat egiten baiginuen español, kaskoin, frantses eta eskuararekin; saltsa horrekin zonbait kheinu, nola ez ginuen bada elgar adituko?.

2. 1900-1939 lapurtera-nafarrera literatur prosa barb piar i 0217 Kaskoinak dire eta ez Eskualdunak.

3. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. duhour 0121 Hutsik handiena egina dugu azken aldian ez erraitea, Darritchon dit Behachka, Gaskoina errebotlari famatu zenaren semetchia dela; Gascoinaren seme zaharrenaren haurra.

4. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. duhour 0121 Gaskoina bera Hazparnen sorthua zen, Oihartiria deithu etchean eta hila ere Hazparnen, 43 urthetan, Maytean, orduan Hòtel Gascoina.

5. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. duhour 0121 Gascoinaren burhasoak, Phesarrutik jinak ziren, Lireta izena duen etchetik; hortakotz zukeen Gascoina izen hori, kaskoinetik heldu zelakotz motaz.

6. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1945 00001 Badea, herrian ahotzarik? Badea zapetainik, eletrika-langilerik ile mochlerik; potreta jalitzalerik, nik dakita zer? Ez duzia ikusten, frangotan, plazia guzia kaskoin biziliarrez bethea? Hek aurkhitu dute gure herrian bizi manera. Zerendako ez gurezat hek hartzen dauzkiguzten ofizioak? kanpokoak etchean eta etchekoak kampoan, hori ez da ontsa.

7. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 Chilar Jauna, ez zela deusere ustelik Halsuko plazan, igandean, oro zinez eta finki ari zirela eta arratsalde bat gochoa iragan dugula. Jaun ertora ere hor zagon so loriatua. Pentsa! Hoinbertze urthe egona han nunbeit kaskoin herrian! Zaude gurekin hola hola luzaz, Jaun ertora.

8. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 Praube zonbaitek, hala da, bere falta dute, ez badute esku-gainik. Irabaz-arau oro iretsia dute: tan gagnat, tan chiflat, dio kaskoinak. Hein batean merechi dute beren ezeria. Bainan zonbat eta zonbat, merezi ez duten miseriarekin daudenak!

9. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1965 00001 KASKOIN-KAPITOA

10. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1965 00001 San Andre-ko salan eskuarazko komediak emaiten baitira, kaskoinek ere pentsatu dute beren mintzaira toki berean goresten ahal zutela. Zertako ez?

11. 1969-1990 euskara batua antzerkia etxde begia 0032 JAUN KUNTIA - Hemen da Jaun Baroia. Laguntasun ederrik badakar. Bere emazte eta nire lehengusiña Andre Graziana; Mayi eta Johana beren alaba ederrak, eta Bertrand Montferrand zaldun gaztea, Johanaz zoro-zoro maitemindurik dagoen gaskoin odolberoa. (Denak sar bitez).

12. 1969-1990 euskara batua ikerketak lmuj 0199 Gaskoin-biarnoerak irtenbide urrunagoak probentzaleraren norabidean, roi tipokoak, kat., rouge fr.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0038 Armiarma sare hortan sartu baino lehen, hona ohar nagusia: hitz hori eta kidekoak euskal sustraiezko bi hizkuntzatan arkitzen dira: gaztelanian eta gaskoinean.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0039 Beraz oraingo gaskoinetik galtzen ari da, berdin gaztelaniaz ere salbu eta Santanderen, Araban eta Euskal Herrian, noski.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j-l. davant 0002 Eiki, Dominique Garat-ek eskatzen zuen huntan sar zedin Akizeko eskualde kaskoina Landes-etako departamenduan dagoena.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0188 Lanbidez erromanista zelarik, batipat espainiera eta kaskoina arakatu zituen, baina, hauen ondoan euskara ere bere aztergaietan sartu zen.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0417 Tesia irakurri nuen egunean Bordeleko Unibertsitatean, Jacques Allíeresek aipatu zidan, gaskoin maileguen biltzeko egokitasuna; zoritxarrez elkarrengandik urrunxko ginen lan hori biek egiteko, zorionez, haren ikasle izana eta oraintxe lankide eta gaskoin erakasle den Salles-Loustau jaunak, mailegu batzuen segeretuak zulatzen lagundu nau, eta oroz gain beraien okzitano grafia berrian ipintzen.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0417 Hona lan honen laburpena: 1. Hitzaurrea Bederatzi orrialdetan zuberoeraren eremua mugatzen dut eta aipatzen gure probintzia horretan mintzatzen diren bi euskalkiak eta okzitanoaren gaskoin dialektoa hitzegiten duten herriak.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0417 Zuberotarren poliglosiaz Bela-k eta Egiategi-k egin aipamenak ematen ditut eta gaur gaskoin hitzen edo hizketaren sei erabilpen motak sailkatzen.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0418 XVIII. mendeko eta morfopsikologiazko testu bateko gaskoin maileguak.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0421 6. Euskal izenen eta hitzen gaskointzea Gaskoin formen nagusitasuna aspaldikoa da zentzuak okzitanoz egiten zirelakoz eta azken urte horretaraino euskarazko izena ez baitzen legezko baina okzitanoek eman itxurapean herrien sarreretan.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak agenda 1990 0009 Mendeetan barna har-emanak izan ditu euskarak inguruko hizkuntzekin, eta mailegu asko hartu ditu horietarik: zeltarik, latinetik, gaskoinetik, arabieratik, gaztelaniatik, eta abar. Latinetik batez ere. Latinaren eragina, dirudienez, ez da murriztu behar hiztegira bakarrik; baita morfologiako zenbait sailetara ere iritsi da, baina, hori gorabehera, euskararen bisaia eta nolakotasun berezia ez da gehiegi ukitua izan.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0155 Kondaira albora utzita, hau esan behar dugu, toponimiaren arloan, behintzat, Donostia-ko tokizenak masiboki euskaldunak direla eskualde topografiko gehienean, eta gutxiengo bat gaskoina.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0036 Esan dugunez, inguruko hizkuntzek (gaztelaniak, frantsesak, gaskoinak) ez dezakete eskain halako aberastasun eta oparotasun harrigarririk.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0030 Frantzian bertan aski ongi bereizten eta errespetatzen baitira mapetan, adibidez, Bonlieu frantzesa ordez Bonloc gaskoina (gure Lekuona-ren ordaina) emanez, eta Espainia-n ere Fonfría gaztelaniarraren ondoan Fontvella, Fontenova, Villanova katalan eta galiziarrak.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0036 Esan dugunez, inguruko hizkuntzek (gaztelaniak, frantsesak, gaskoinak) ez dezakete eskain halako aberastasun eta oparotasun harrigarririk.

27. 1969-1990 zuberera antzerkia etxahun iruri 0042 Angles ta kaskoiñak oro
Nahi ditiagû ohiltû
Hire lûr sakratû hori
Behar beitûgû libratû.

28. 1969-1990 zuberera antzerkia etxahun iruri 0042 Batalla: Angles eta kaskoiñen kuntre.

29. 1969-1990 zuberera antzerkia etxahun iruri 0042 Angles eta kaskoiñak ezkapa.

30. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pasaia eta lezo 00093 GASKOIAK

31. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pasaia eta lezo 00093 Pasaiako euskara aztergai dugun honetan gure ustez bada gizatalde bat eta gizatalde horrekin batera hizkuntza bat aipamen berezia merezi duena hemengo hizkeran utzi ahal izan duen eraginagatik; gaskoiak eta gaskoiera.

32. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pasaia eta lezo 00093 Gaskoiei buruz dakiguna ez da asko egia esan baina zenbait historiagile eta hizkuntzalari Soraluce, Gamón, Camino, Gavel, Lacombe, Serapio Múgica eta Fermín Iturrioz kasu saiatu da hauen etorrera aztertzen eta zenbaterainoko eragina izan zuten ikertzen.

33. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pasaia eta lezo 00093 Honi guztiari buruz interpretazio diferenteak badaude ere, gauza jakina da gaskoiak Gipuzkoan Donostian, Pasaian eta Hondarribian XII. edo XIII. mendean sartu zirela eta garai batean eragin haundia izan zutela bertako bizimoduan.

34. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pasaia eta lezo 00093 Gaskoiekin batera hauen hizkuntza, gaskoiera alegia, izugarri zabaldu omen zen, historiagile batzuek diotenez Donostiako hizkuntza ofiziala izatera ere iritsi zen. Hona hemen Gavelek pasarte batean kontatzen duena.

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. izagirre 00015 Beti harritu izan nau La Concha izen horrek. Irakurri izan diot, beste daturik ematen ez zuen idazle donostiar bati, izen gaskoia dela. Kontsultatu ahal izan ditudan gaskoi hiztegietan ez da inon ageri Concha hitzari hurbiltzen zaionik deus ere (counque, kapazitate neurria; councà, aditza, zer edo zer counque-ka neurtzea).

36. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. elberdin 00196 Pasaian bizitzen eta bertan tratuak egiten hasi ziren emigratzaile gaskoiek ekarri ere.

37. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak sm 1211 Eta horietan agertzen denez, akelarrean parte hartu zuen Isabel García 13 urteko neskatoak, epailearen aurrean aitortu zuenez, hiru adardun deabrua agertu zitzaiela eta, meza-beltz hartan, zenbait zeremoniaren ondotik, deabrua gaskoinez mintza zitzaiela Donostia eta Pasaikoei, eta euskaraz Irun eta Hendaiakoei.


38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak sm 1211 Aspaldi horrek eman zidan gaia euskaraz artikulu bat idazteko (10) J. San Martin, Deabrua Jaizkibelen gaskoinez eta euskaraz mintzatu zenekoa, Hondarribia, 23. zenb. (Uztaila-abuztua, 1988), 7. or.


39. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak sm 1212 Esan gabe doa, Hondarribian bertan, kalean bederen, akelarrearen garaian gaskoina zela nagusi; gaur egun gaztelera den bezalatsu.


40. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0079 Gure ustez, erantzuna gaskoien tradizioan bilatu behar dugu.


41. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0079 Gaskoien kolonizazioa da, bestalde, Altzako Erdi Aroaren beste ezaugarri nagusietako bat.


42. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0014 Oraintxe berriki gehienean Euskaltzaindiaren grafian herrien izenak eman baitituzte euskaraz beren kaskoin-kiskuin frantsez itxurapean ez ditut emango (ik. mapa).

43. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0014 Jatorriz eta frantsesa denei inposatua izan arte aspaldidanik hirur hizkera dauzkagu Zuberoan, gaskoina (Ozagaine, Erribareita, Jestasû); gaskoina, bearnes mota, eta zuberera (Muntori), euskararen bi euskalki, zûberera herri gehienetan, nafarrera Etxarri Domintxaine aldeko herrixka batzutan, denetan ez.

44. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0014 Mintzaira ofizial bakarrak, latina, erromantzea, eta XIV-XVIeraino gaskoina, geroztik frantsesa, izan dira.

45. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. lertxundi 0157 Ez dugu onetsiko herrian gaskoinik

46. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. lertxundi 0157 Jatorri bereko herriak dira gaskoina eta euskalduna (euskaldunak biak), baina gure tradizioak ondo bereizi ditu historian zehar gaskoi herria eta Euskal Herria.

47. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. lertxundi 0157 Akitaniako antzinako euskaldunen ondorengoak dira gaskoinak, hizkuntza eta molde erromanikoak hartu zituztenak, eta gaskoia, berriz, akitaniar erromatartu haien hizkuntza.

48. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak altza 0062 Hain zuzen ere, XII. mendean, gaskoinen etorrerarekin batera, leku hau populazioaren kokaleku finkoa bihurtu zen.

49. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1999 00002 Extrapolek garbi ikusten du Baiona euskal eta gaskoin kulturen bide gurutzean aurkitzen dela.

50. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0006 Rikardo Ciervide Nafarrak berriz adiarazi digu argi eta garbi bagenuela oraino zer ikus eta zer ikas argitaratu gabe dauden Oihenarten 17000 latinezko frantsesezko gaskoinezko edo euskarazko paperetan, hor baititugu ez bakarrik haren pertsu ta olerki frango, bainan dokumentu balio handikoen kopiak ere, hala nola Frantziako eta Nafarroako Luis XIII erregeak hartu zuen erabakia Donapaleuko auzitegi gorenean euskara onartzeko eta juje euskaldunak hor ezartzeko; haietarik bat Oihenart bera.


51. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... ostiela! 1999 00008 Gogoratu, adib., Tuteran-eta pakean bizi izan zirela elkarrekin judu-mairu eta kristauak (hemendik mundu guztia pasa da eta gezurra da Labordeta mañoak dioena: Araba ezik ez ginela erromanizatuak izan, eta oso itxian bizi izan garela; nahaste historiko ikaragarria omen dugu, historia faltsuaren bertsio bat irakatsi ei digute, e.a., e.a., Andalan-en garaietatik ere aldatu da Labordeta bordea, TVEren urdail eskertu hori...); gaskoi eta kanpotar abizen eta lekuizen ugari direla gurean; eta kastillano eta besteri besterik ez zaiela eskatu: euskara ikastea.