XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 00370 Baina ondo ulertuta, azken hauek matematikari edo fisikarien buruan bakarrik daudela.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0015 Matematikari, Fisikari eta Astronomilari izan zen.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zipristin/6 0036 Gizona matematikalari sentitu zen bere ondasunak babestu nahi izan zituenean, hau da, artaldeak zenbatu eta lurraldeak neurtu beharra izan zuenean.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak a. martinez 0032 Lehen aipatutako bi matematikariek (Laplace eta Gauss-ek) minimo karratuen metodoa asmatu zuten erregresioaren teoria (9. gaia) eraikitzean.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0184 On Enrike lnfantea matematikari eta kosmografoa zen, bidaia portugesen eratzailea, gainera.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0936 Baina 50. urteetan hasita jarrera hau aldatuz joan bada, arrazoirik aski izan da horretarako: Kanadan, adibidez, administralgo elebiduna sortu zen, Itzultzaileen Bulego Ministeriala sorteraziz; American Bible Society delakoak textu sakratuen itzulketak ia maila industrial batetan eragiteari ekin zion, itzulpen departamenduen ardura hizkuntzalari trebeen eskutan jarriz; Sobietar Batasunean, berriz, aintzinatiko usadioaren arabera itzulpena sorkuntza literarioaren hierarkian oso goi maila batetan aurkitzen dugu eta 1949. urteaz geroztik, matematikariak, ingeniariak eta logikariak ere alor honetaz arduratzen hasi ziren ordinatore elektronikoak itzultzeko makina bihur zitezen.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 R. Bombelli izeneko matematikariak grekoen tradizioa jaso zuen; konturatu ere egin zen, behin unitate bat aukeratuz (eta unitatea aldatzen ez bada) zuzenkien luzeren eta arrazoien artean dagoen erlazio biunibokoaren bidez zenbakien adierazpen geometrikoa defini zitekeela.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Zenbaki errealen eraiketa XVII, XVIII eta XIX. mendeetako matematikarien lana izan da, eta aldian-aldiko matematikari guztien lanek osatu dute gure gaurko zenbaki hauen ezaguera; izenak aipatzekotan, Stévin, Barrow, Gauss, Cauchy, Weierstrass, Dedekind eta Cantor-en izenak aipatu beharko genituzke; horiek izan bait dira, batez ere Cantor, teoria honen garapena burutu dutenak.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. duoandikoetxea 0001 LEONHARD EULER (1707-1783) 1783.eko Irailaren 18an hil zen, Errusiako San Petersburgon (orain Leningrado), Leonhard Euler matematikaria.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0136 Ia garai berean, baina bakoitzak bere aldetik, 1925ean Lotka fisikariak eta 1926an Volterra matematikariak, elkarreraginean diharduten bi populazioren dinamika formulatu zuten; bereziki, harrapakari / harrapakin erlazioa eta baliabide berdinengatik lehiatzen diren bi espezierena.

11. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00241 TALES MILETOKOA (k.a. 640-546). Legegilea, matematikaria eta astronomoa. Gauzak zerez egina dauden eta zergatik aldatzen diren galdetzean Filosofia (greziarra) sortu zuen. Talesen iritziz guztiaren oinarria hezea da (ura, euria, semena...) eta hortik dena sortzen da. Materia azken finean arima da, azkeneko hau hilezkorra izanda.

12. 1991> euskara batua saiakera-liburuak matematika 1998 00228 Matematikari ingeles batek, 1960an, izena burutik galdua badut ere, iradoki zidan Moebioren zinta marraztea. Garai hartan ez nuen honi buruz ideiarik ere.

13. 1991> euskara batua saiakera-liburuak matematika 1998 00228 Horregatik, ezinezko zaigu aipaturiko aitorpen hori hitzez hitz hartzea. Matematikaria deigarri gertatu bazitzaion, arrazoi honengatik izan zen, alegia Moebioren zintari bira erdia emanez gero, honek matematikaren ikuspuntutik gaitasun interesgarriak hartzen zituela. Luzetara ebaki daiteke bi uztaietan banatu gabe, eta alde bakarra eta ertz bakarra du.

14. 1991> euskara batua saiakera-liburuak matematika 1998 00228 Zinta hauek Augustus Ferdinand Moebio (1790-1868) matematikariari zor diote izena. Honek interes handiko gaitasun topologikoak frogatzeko erabili zituen. Oso erraza da Moebioren zinta bat eraikitzea (223. irud.). Lehenik paperezko zerrenda edo zinta bat ebaki eta bi muturrak elkarrekin josiko ditugu, zilindro bat osatzeko. AB dira zinta elkar josteko puntuak.

15. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00285 Irudian, Roger Penrose matematikari eta fisikaria dugu. Penrose kezkaturik dago gogamenaren eta garunaren artean dagoen harremanaz eta horren lekuko da berriki argitaratu duen Gogamenaren itzalak izeneko liburua. Penrose-ren eritziz giza garunaren funtzionamendua ezin da ordenadore baten bitartez simulatu.

16. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00050 Faraday, aldiz, ez zen hain matematikari ona, baina gertatutakoa ulertzen eta adierazten gehiago arduratzen zen, hau da, eremu elektromagnetikoaren bitartez zer gertatzen zen ikusten.

17. 1991> euskara batua saiakera-liburuak barojatarrak 0058 Zeren eta lehorreko guztiak ere kontuan hartu behar baitira olerkariak, kosmografoak, zientzilariak, matematikariak eta ipuin kontalariak, itsasoari buruzko ikuspegi banarekin (1974 (a), 65-66 orr.).

18. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. iztueta 0115 Egun, bigarren mailako irakaskuntzaren helburuak mugatzeko egoeran ez bagaude ere gai hau ez da balioski aztertu ahal izango ikastaro-bukaera arte, esan dezakegu, ordea, lizeoaren egitekoa ez dela ez matematikariak, ez literatuak, ez naturalistak, ez historialariak egitea, baizik eta izpirituak lantzea letren, historiaren, matematikaren bidez, etab.