XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak a.m. garate 0042 Kulturaren batasuna garbi ageri da Erdiaroan, Renaissancean, Razionalismo-garaian eta Demokrazi-sistema modernoetan...

2. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak a.m. garate 0045 Azken xede au lortu nai izan dute gizaldiak zear jaio diran Ikastetxe tipo berriak: adibidez, Aita Santuak Erdi-aroan Bologna'n jarritakoak edo Napoli'n paganismoz kutsaturikoak.

3. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak e. muxika 0052 Alberto Aundi ta Tomarekin Aristotelesen pilosopia erabat nausituko da erdi-aro zear Platonena, ainbeste urtez Agustiñek eta len eskolastikoak erabillia zokoan geldituko da aldi luze batez.

4. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak e. muxika 0052 Irakas-era onek bere ondotik idazkera berezia sortu zun: Azalpenak Irakurgaietatik, au da, maixuaren Lectio-tatik Comentaria izeneko idaztiak egin ziran, Erdi-aroko idaztirik zabalduenak, noski.

5. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak i. beristain 0014 Erdi-Aroa zehar sortzen dira sortu Fueroak (Euskal Herriko usadio ta ohitura dira, hitz batean), eta renazentista-absolutismoa Europaz jabetzen den urteetantxe gorpuzten dira Fuero hauek Euskal Herrian.

6. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak i. beristain 0016 Frantziko Matxinadaren eta Kartesianismoaren razionalismoarekin uztartu, ezin zitekean Erdi-Aroko anakronismoa.

7. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak vill 0051 Izan ere, Erdi-Aroko eskola aietan Jainkoarenak eta gizonarenak ain batu eta elkarrekin lotu ziran, ze orain ba-zirudian ezin zitezkela geiago bata besteagandik berezi.

8. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak onaind 0056 Eta Dante'k diñosku Erdi-Aroko amaikerako pentsakeran, tasun biok bananduta dagozala; ontasuna poesi baten mamiñean datza, eta ederra itzen apainduran.

9. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak j. garitaonaindia 0056 Baiña, Erdi-Aroan batez be, kurutzetarren aldian, artu eban izen aundia Karmel-mendi santuak Europa'ko kristiñauen artean.

10. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak onaind 0087 Erdi Aroko bizkaitar semeen goraberak, alderdikerien burruka ta eztabaidak, itxasgizon, lugin, baserritar, artzain eta enparau guztiak ortxe, Begoña'ko Amaren oiñetan auspeztu ziran; ezbear eta zoritxarretan lez, pozaldi ta egun oparotsuetan be, Andra Maria'gana zuzentzen ziran, seme-alabak ustetsu amagana jo oi dabenez.

11. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak a. lasarte 0053 Ez bakarrik Erroma edo Grezia zaharreko garaian, Erdi Aroan ere ohea lujozko gauzea zan.

12. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak a. lasarte 0053 Erdi Aroan askotan izan zan politika egiteko tokia.

13. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak b. de arrizabalaga 0032 Bitartean, Erdi aro Goitian, nagusitasuna erregeri dagokio, ta hain zuzen be, lurjabe elantzagaitik.

14. 1969-1990 euskara batua administrazio-idazkiak arauerab 1988 1799 157/1988 DEKRETUA, 1988.eko Ekainaren 7koa, Gasteiz Hiriko Erdiaro-Guneko Integratutako Birgaiketa eremua zedarrikatzeari buruzko Irailaren 24eko 308/1985 Dekretua aldatzen duena.

15. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0116 Geroago, Erdi Aroan eta Berpizkunde garaian, nagusitu ziren mendebaldeko teoria islamikoen eraginak zirela bide, aurrerapen handiak egin ziren arlo honetan.

16. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.m. arrieta 0020 Getariako harmarria. Balearen garrantzia 7. Euskaldunak itsasoan Erdi Haroan

17. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak aingura/4 0109 Erdi Aroan, gizon batek berak zekien lan bat hasi eta bukatzen.

18. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak gizartea/4 0131 Autonomi Elkarteen jatorria Erdi Aroan zenbait erresuma eta jaurerri zegoen Espainian.

19. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0100 Erdi Aroan, kolonaurreko itsasgizon europarren ahalegin goiztiarren adibide bat da vikingoen ondoko hau.

20. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0026 Erdi Aroan oinarrizko kontsulta burua izan zen hau.

21. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0070 Heretikoak, arrisku sozial bezala, bortizki zigortuak izan ziren Erdi Aro kristauan.

22. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0020 Madrilen Cubas-eko Markesak Erdi Aroko estiloak erabili zituen eta Butroiko Gaztelua egin zuen Bizkaian eta Almudenako katedralea Madrilen.

23. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0098 Elementu multzo honek, oro har, Ertarotik hasita, eraman du Euskal Herria Europa guztia biziki laborantzari atxikirik zen garaian, lan banaketa internazional bat antolatzera, eta hala eragin: - Garraioaren desarroiloa.

24. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/1 0042 Ordutik hona aldaketarik gabe gorde da Erdi Aroko misterioen teknika: historia edo bizitza bat kondatzen da lehen pheredikia eta azken pheredikia bitartean; ez dute lekuaren ez denboraren batasunik zaintzen; ez dago ez ekintzen ez eskenen banaketarik; tragedia eta komedia eten gabe nahasten dira.

25. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0143 Erdi Aroan, herrien arteko merkataritza bizkortu zenean, itsas ertzetako hirietan batez ere, kanpotar merkatari eta marinelez osatutako jende taldeak sortu ziren.

26. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0442 2. Pastoralak Erdi Aroko europar herri antzerkiaren ondorio dira

27. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0442 Europako Erdi Aroko antzerkia ezagutzeko lekuko bizi ditugu, beraz, pastoralak.

28. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0442 Ez da zaila pastoralen deskribaketa egitea, pastoralak deitutako multzo dramatiko hauek ezertan aldatu gabe gorde bait dute Erdi Aroko misterioen teknika.

29. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. amenabar 0043 Lehengo, Erdi Aroko, edo galtzera zihoala ikusten zuen baserritar, artzai eta arrantzaleen Euskal Herria zuen amets.

30. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak gipuzkoako geografia 0007 Hazkundea, planta erregularreko hiri zaharraren (Erdi-Harokoa) inguruan gertatu da, eta gaur eguneko zabalguneetan altuera handiko eta oso pilaturik dauden eraiketa berriak ikusten dira.

31. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0019 Elizak izugarrizko botere sozioekonomikoa hartu zuen Ertaroan.

32. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0019 Gaur egungo elkarri eskuak ematea Ertaroko lehen mendeetan zegoen gudagriña, kezka eta mesfidantzatik datorkigu: biak batera jasoz, batak besteari eskuak emate horrek akordioegileen arteko elkar erasotzerik ez dela egongo adierazi nahi du.

33. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0025 Balio hau ematen zaio bisigodoen iturrietan, eta hauen gandik biIdurik, ertarokoetan, garai hartako gertaerak kondatzean.

34. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0142 Ertaroko gremioen esperientzia agertu nahi da kapital eta lanaren armonia posible dela frogatzeko.

35. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0078 Gure Erdi Aroa honelako adibidez betea agertzen da: judu, esklabu eta atzerritarren baztertzea... Gertatzen dena zera da: bilakaera historikoa ez dela India-ko diferentziazio-gradura iritsi. (VILAR, PIERRE).

36. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0183 GAZTELU FEUDALA. Gotor-leku mota bat zen. Erdi Aroan, mendean zehar, ez zen beti berdina izan, eta tokian tokiko desberdintasunak ere nabariak dira.

37. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zibilizazioa 0107 Guk hemen ez dugu gai hau osorik aztertuko, Europako Erdi Arora mugatuko gara, hau da, XII. mendetik XV. mendera bitartean.

38. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zibilizazioa 0143 Erdi Aroan gunea Jaungoikoa zen, kultura teozentrista izango da, orain berriz gunea gizona da, berpizkundea antropozentrista da.

39. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zibilizazioa 0143 Erdi Aroan estudiatzen zutenek batez ere teologia ikasten zuten; humanistek giza-zientziei (klasiko hizkuntzak: latina eta greziera batez ere) emango diete garrantzia.

40. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0026 (Alde batera uzten dugu Errenazimentuaren eta Erdi Aroaren arteko desberdintasuna, autore gehienek onartzen dutelako).

41. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0182 Erdi Aroko gizakiak, bere zorionerako eta gizartearen ordenu zuzenerako errebelazioaren argian sinesten zuen bezala eta, ondorioz, bere buruaren gainetik Autoritateak, eliztarrak nahiz zibilak, (jainkozko ordenu baten arabera) onartu zituen bezala, ilustratuak bere arrazoimenaren argian sinestuko du, gizona bere betetasunera eta nagusitasunera gidatzeko, aurrerapena oinarritzeko eta aitzinarazteko.

42. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0184 Erdi Aroaren azkenetan larrituz zetozen Europaren beharrizanek erantzun bat eskatzen zioten hornibide horri.

43. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0251 Erdi Aroko zuzenbide zibil eta eliztarraren arabera, Elizak eskomikatua zenez, erbesteratua izan behar zuen Luter-ek.

44. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/7 0089 Inguru geografikoa aztertzean, Ertaroaren azkeneko aroko hiri haietan sartu gara.

45. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak habe 0072 Denok dakigunez, Erdi Aroan milaka erromes joaten ziren Konpostelara.

46. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0203 Ertaroan berriz, Guido d`Arezo fraileak eskala musikala antolatu zuen, nota bakoitzari izena ezartzen ziolarik, eta XVI. mendean osatua gelditu zen erabat eskala musikala.

47. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.c. alonso 0023 (Testu hau ez da oso fidagarria zeren Erdi Aroko monje batek egokitu bait zuen).

48. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0009 Erdi Aroa pasa arte lurrazalak bere erakuntzatik aldaketak jasan zezakeen ideia ez zen agertu.

49. 1969-1990 euskara batua ikerketak lmuj 0199 Gaztelanian bustiduraz euts daiteke pullum pollo kasuan gisa, eta cavallum (erdiaroko latinean) caballo.

50. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.m. irigoien 0149 Bizitza Euskadiko kaleetan zehar omen zegoen, Erdi Aroko gotorlekuetako murrailak ziruditen Seminarioko hormez bestaldean.

51. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. onaindia 0008 Erdi Haroko zaldunen eta apaizen debateen bukaera polita.

52. 1969-1990 euskara batua literatur prosa lasa 0027 Erdi-aroko kalabozo bat zirudin: jendetza haundia zen preso, baina toki gutxi; bost axol nun presoak sar.

53. 1969-1990 euskara batua literatur prosa p. aristi 0027 Gainera, zahar eta higatu itxura ematearren, tajo, pluma eta tinta txinoaz idatzi nituen, erdi aroko abadeen gisan, eta orain, sasoi hura udazkenean antzarrak bezala ostendu eta urrundu denean, bizitzan beharrezko diren pazientzia eta kuidadoa izaten ikasi nuela uste dut kopiaketa amaigabe hartan.

54. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. torrealdai 0113 Gaurkotasunez jaso beharko du, bada, bere fedea, Erdi Haroko edo XVII mendeko bilaka ez dakion.

55. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak palt 0269 Bera baino lehenagoko bertsogileen (vulgares versificatores deitzen dituenen) bertsoak paratzeko tankera ez zuen gogoko eta bere garaiko erdal hizkuntzen frantses, italiano eta gaztelaniaren eta areago, bere garaiko baino aurreragoko erdi aroko latin hizkuntzaren metrikaren legeak eta arauak ezarri nahi izan zizkion euskal bertsogintzari ere.

56. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. artiñano 0053 c) Erdi Aroan, hirien desarroiloa dela bide, erakunde batzu sortzen dira: diru piska bat ordainduz, medikua, sendagaiak eta zirujanoa eskaintzen dituzten erakundeak.

57. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak matx 0055 Erdi Haroan ez zen kazetaritzarentzat girorik ez modurik.

58. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0150 Ez du idazten: interes eta hobby berriak desarroilatu ditu, golf, zinema zaharra, teatroa, emazteari laguntzen dio Erdi Aroko literaturaren inbestigazioetan.

59. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0039 Geroagoko erdi-haro erdal literaturan hitz hau maiz agertzen da.

60. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. lizarralde 0080 Honez gain, Bastidan batipat gordetzen den leku-izen pila jartzen badugu, bada arrazoi sendorik baieztatzeko, euskara bizirik mantendu zela Erdi Aro osoan, Ebroren ezkerraldean dauden Arabako herririk hegoaldekoenetan.

61. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak n. azurmendi 0027 Gai hauek landu izan dituzten gehienek aipatzen dituzte Erdi Aroko emakume olerkariak, baita goraipatu ere.

62. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak n. azurmendi 0027 Esan dezagun, besterik gabe, eta Juan Mari Lekuonarekin, Erdi Aroko bertsolarisen fenomenoa ez dela orduz gero errepikatu, joan den mendean jaiotako bertsolaritza modernoan emakume-izenik aurki badaiteke ere.

63. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak n. azurmendi 0027 Erdi Aroko emakume haiek ez zuten idatzi; baina iritsi zaigunetik, zera esan dezakegu: benetan bikaina izan zela beren emaitza.

64. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.a. lakarra 0045 J. A. Aranak ikusi duen bezala baliteke kanta horiek erdi aroko teatroaren arrastoak izatea (4) otsaila-iraila. Antzeko zerbait pentsatzen du M. TRAPEROK (vide ) gaztelerazko zenbait kantari buruz. Ez litzateke beraz, harritzekoa lehengo teatro zahar hori kanta dramatizatutzat gorde izan balitz Espainiako (eta Rumaniako vide ) zenbait lurraldetan, Euskal Herriko mendebala beren artean; bestalde filologoek bazuten, posibilitate hori gora behera kanta horietaz zerbait gehiago axolatzeko arrazoirik.

65. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak e. ozaeta 0251 Horregatik kontuan hartu beharko dugu lur bazter hau Erdi Aroko gure herriaren gora beherak jakiteko, Arabako sortaldean eliz eta herri gehien gehienak garai berberakoak bai dira.

66. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak lmuj 0911 XIX mendeko olde erromantiko berria, klasizismoa eta ernazimenduarekin (berpizkundearekin) baino hobeto, estetikaren joeraz Erdiaro xume eta sotilarekin konpontzen zen.

67. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sarriegi 0080 Erdi Aroan kostalde europarra birrindu eta hurrupatu zuten pirata normandiarrengandik etxeratutako teknika berriak hartuz, euskaldunak, itsasgizon iaio bilakatuko dira eta milia asko ibiliko dira abentura gogorretan balearen eta makailoaren bila, ibiltze horretan kostalde kanadarra eta ipartarra ere iritsiz eta Europako Iparraldeko herriek zenbait mende lehenago bortxakeriaz egindako ikustaldiak bakez itzuliz.

68. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak palt 0327 Esana aski da, ordea, ikusteko Etxepare, Oihenarten ustearen kontra, Erdi Aroko tradizio luze batean, Elizak bereziki gorde, landu eta herriak oso ezaguna zuenean, txertaturik dagoela.

69. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak palt 0332 Lafonen eritziz, beraz, herri osoarentzat, ez jende ikasi landuarentzat, egina zen latinezko kristau poesiatik sortu ziren euskal bertso horiek; hots, Erdi Aroko poesia ritmikoa deritzanetik, ez antzineko poeta klasiko erromakoek egin ohi zituzten silaba luzez eta laburrez hornituriko bertso landuetarik eta Erdi Aroan berean ere jende eskolatu gutxi batzuek, apaiz, fraile eta gainerakoek, egiten zituzten eta ritmo kuantitativoa zuten bertsoetarik.

70. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak palt 0332 Etxeparek eta bestek badute bestelakorik ere, hamaika silabatakoak (Uztaçu hurrancera amore mayte dioela hasten den Xgarren Amorosen disputa, esate baterako) eta abar; baina gehienak, ehunetik laurogei eta hamar, hamabostekoak ditu, eta guztion antzekoak aurki ditzakegu Erdi Aroko latinezko bertsoez ari den edozein esku liburutan, Sueziako Norberg-enean, esate baterako.

71. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.a. arana m. 0184 Erdi haroa (450-1450) Seigarren mendetik hamairugarreneraino Euskal Herrian geldiro batean ezarri zen Kristauera, eta beronekin batera gregoriano musika era.

72. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. intxausti 0317 Itsas-bidez eramaten zen Ipar Euskal Herrira ere burdina, merkatalgai hau bait zen Erdi Harotik honakoan (Nafarroako gari eta artilearekin batean) Euskal Herri osoari ekonomi batasuna ezarri ziona:(...).

73. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. intxausti 0328 Erdi Haroan (XIV. mende haseran) Europako olategi handienak (Estiria-k alegia) urtebetean ematen zuen burdina, ordu gutitan egiten zuen XIX. mendearen haseran lantegi handi batek bakarrik.

74. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak akmanifestua 1980 0053 Burjeseriak ederki erakutsi du nola Erdi Haroko indarraren erakuspen basatiak, erreakzioak hain maite duenak, bere osagarri naturala, alferkeriarik nazkagarrienean topatu duen: Giza ekintzatasunak zer egiteko gauza den lehenik erakutsi duena bera izan da.

75. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak akmanifestua 1980 0065 Baina klase arteko burruka guztia burruka politiko bat besterik ez da, eta Erdi Haroko burjesek, beren hauzategi arteko bideekin, egiteko mende osoak behar zituzteneko batasuna, oraingo proletariek urte batzutan lortzen dituzte trenbideei esker.

76. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kirolak 1975 0158 Baso sorginduak, Erdi Haroko gaztelu, iturri erromantiko edoeta garaitarku diruditen eskenategitan, argi eta kolorezko ondorioren magiapean, mundu guztiko ballet konpainia handiek praktikaturik, egunean egunean ikuskari atseginago eta ernagarriago bihurtu da.

77. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. sagarna 0059 Tubaldar tradizioa defenditzeko Larramendi Erdi Haroko historian oinarritzen zen eta hori etimologia bezain desegokia zen.

78. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak arkeoikuska 83 0070 - Labrazan, Erdiaroko eremu bat.

79. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak arkeoikuska 83 0070 - San Formerion, Erdiaroko hilerri bat.

80. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak arkeoikuska 83 0070 Beraz, postpaleolitotik Erdiarora arteko aldi kulturalak barne sartzen dira.

81. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak artea eta gizona 0127 Esan dugun hau frogatu nahi balitz, aski genuke esatea, alegia, Europan Erdi Haroak XV. mendean sartu arte badirau (zenbait tokitan XVI.aren hasi arte), Italian XV. mende hontan bertan mugimendu berritzaile bat sortzen da, mendebaldeko eta Europa Zentraleko herrialdeetan alaikiro jarraitua izango dena.

82. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak artea eta gizona 0127 Erdi Haroan izpirituarekiko gauzak bakarrik goratzeko joeraren ondoan, ederraren konzeptu berri bat da sumatzen.

83. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak akmanifestua 0058 BURJES.- Erdi Haroan hitz honek kaletar edo hiritar esan nahi zuen, hau da, burguan edo hirian bizi zena; baserritarra edo nekazari ez zena.

84. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak akmanifestua 0058 Aleman textuetan Erdi Haroko burjesak Bûrger izenaz deiturik azaltzen dira, eta burjes modernoei, ordea, Bourgeois esaten zaie, frantsesez bezala.

85. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nekazarkit 0474 Erdi Aroan bazela adierazten du honek, ibaiak sohorna natural gisa jokatuz.

86. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nekazarkit 0682 Erdi Aroko edo Errenazimentu-garaiko etxe tipiko bat da, sendoa eta bao gutxirekikoa.

87. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill axmgl 0020 Erdi Aroan gauza jakina da Lapurdi ingelesen pean egon zela.

88. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill axmgl 0020 Baina Erdi Aroan monasterio ospetsu bat zen herri honetan, Premonstratense Ordenakoa, eta hortik heldu zitzaion halako izena edo sona.

89. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill axmgl 0020 Erdi Aroan, Galiziako Konpostelan Jondone Jakueren hilobia azaldu zela eta, uholde baten pareko mogimendua sortu zen.

90. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizia lurrean (1) 0064 Geometriazko lorategi mota, jadanik Erroma zaharrean taiutu izan zuten; Erdi haroan ere, gaztelu askotan ikusten ziren molde honetako lorategiak.

91. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak hezksaila 1982 0158 - Historiaurreko, Erdi Aroko... gizonaren bizitza ikertu, ipuin eta ordutik geratzen zaizkigun gauzen bidez.

92. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0272 Jainkoaren bakea
Erdi Aroko * araubidea zen, elizgizonak, emakumeak eta umezurtzak gerrateetako indarkerietatik atera nahi zituena. Ik. Jainkoaren tregoa; Bakea.

93. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0011 Egia esan, ez dugu Antzinateaz eta erdi aroaz albiste gehiegirik, baina pentsa dezakegu Auñamendietako bi aldeetarik Kantabri itsasora doan ingurune honetan zebiltzan leinuak eta gizon-emazteak gerora ere mantenduko zuten ohituraren jabe izango zirela, abesti eta dantzen maitale handi haiek, bertso jokoan ere arituko zirela, alegia.

94. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0011 Lehen testoak, ordea, ez zaizkigu iritsiko Erdi Aroko amaierarte, eta lehen bertsolariak emakumeak zirelaren frogatzat jo dezakegu ere XV. mendeko Usua Aloskoaren kanta eta Milia Lasturkoaren eresia, bertan nola-halako dramatikotasun bat sortzen delarik bertsolarien artean.

95. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0030 Websterrek ere Petit de Julevilleren eritzian finkatuz antzerti greziarrarekin dituen berdintasunak azpimarratzen ditu, honelaxe euskaratu dugun hitzotan: Bitxia da ikustea nola erdi aroko antzertiak antza handiagoa zuen greziar antzertiarekin frantses antzerti klasikoarekin baino.

96. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gte eek i 0051 Aspaldikoa dugu. Erdi Aroan fabliauetan bildu zen, Le vilain mire-n, adibidez (58) Ikus .

97. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak seie 0137 Erdi Aroko artearen xede teologikoa eta pedagogikoa, behekaldean beste sei apostoluak ez, baina Gizakunde misterioa aurkeztuz azaltzen da: aingerua, Ama Birjina eta S. Jose eta Epifania izan litekeena: hiru Magoak.

98. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.l. arriaga 0107 Badakigu nola Erdiaroan Elizbatzarrek ere uztai egunetan egiten ziren orgiak madarikatzen zituzten, adibidez, Auxerre-ko elizbatzarrak 590garren urtean.

99. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0011 Nominalismoa (5) Nominalismo (latinezko nomen-tik = izen): Erdi Haroko filosofiaren joera bat, kontzeptu jenerikoak objeto analogoak adierazteko izen batzuk besterik ez zirela irakasten zuena. (Editorialaren oharra) ingeles materialisten artean funtsezko elementu bat bezala agertzen da, eta jeneralki, materialismoaren lehen adierazpena zaiku.

100. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gasteiz 0036 Berak sormen irudikorraren putzuan edaten zuen, Erdi Aroari buruzko bere ametsetan, eta ez dokumentuetan, oinarrituz irudimen hori.

101. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gasteiz 0036 Errege Katolikoek bi munduren erpinean jartzen dira: iraungitzen den Erdi Arokoa eta Errenazimendu modernoa, giza-existentziaren filosofia berri bati arnasa ematen diona.

102. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gasteiz 0036 Erdi Aroan erabilitako estrukturaren itxuraketa morala zen.

103. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0006 Erdi Haroa arras interesgarria da. Europan XVII. mendetik gerora sortuko diren mugimendu eta erreboluzio askoren erroa, haro horretan aurkitzen da.

104. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0006 Gure asmo nagusia, Erdi Haroko kontestaziogiroa, alde deskontent batzuen neurria, gizarteko protestaren zenbatekoa aztertzea izanen da.

105. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0006 Badakigu, luteranismoa Erdi Haroko egoera deskontent anitzen azalpen izan zela.

106. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0068 Hori gogoan hartu behar da. Eta antimitoaren hots, Erdi Aroaren deskribizioan gehiago luzatu beharrik ez dago.

107. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0068 2.4.4. Aro Modernua
Aro Modernua Erdi Aroaren aurkako erreazioz jaio da: baina Aro Modernua polliki polliki bakarrik ari da Erdi Aroari gain hartzen.

108. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0068 Aro Modernua optimista da. Erdi Aro ilunaren kontrast, Aro Modernua argien aroa da: arrazoimenean eta progresoan sinesten da, zientzian sinesten da, gizonagan sinesten da.

109. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. torrealdai 0105 Nahiz-eta Errenazimenduak Erdi Haroarekin izan duen lotura edo ebakidura erabakitzeko iritziak beti eztabaida-dantzan ibili, ukaezina da Haro berri hau krisi garai galanta izan dela.

110. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak txill 0126 Kolonietako Erdi-Haroa aipatuz azaldu nahi izaten da gertatzen dena.

111. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gte 0108 Erdiaroko lantzea, kristautasunak narotua, eliz katedraletan, margokuntzan, irudikintzan, e.a. azaltzen zaigu.

112. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. zaldua 0007 Euskal Herriak erdiaro hasieran etsai anitz zuen, hots, iparraldetik gotuak, hegoaldetik mairu musulmandarrak, mendebaldetik Asturiasko erregeak.

113. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/5 0023 Erdi Haroan ez zen, iadanik hiriburu baten beharrik zeren batasun gogorik ere ez bait zen.

114. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. arregi 0107 Bainan Aristotelek bi modu diferenteetara izan zuen indarra Erdi Aroan.

115. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. arregi 0107 XIV-gn. mendean Erdi Aroko pentsamenduaren bi joera hoiek politikaren teorian, eta jardunean, filosofian bezain indarra izan zuten.

116. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. arregi 0111 Izan ziren bere garaiean, Erdi Aroan, pentsalari extremista asko Aita Sainduaren eskubideak defenditzen zituztenen artean, dena kristautasunaren mendean jarri nahi zutenak.

117. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0181 Erdi Aroko Estatuetan eta geroago ere bai, esan dezagun berriro, fede batasun hori sozietateen konstituzioari dagokion elementu edo oinarrietarik bat zen.

118. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak munduan zehar 0160 Erdi Haroan, ezin izan bait zituen hiriaren horma-hesiak, musulmandarren fanatismo itsuz defendatuak zirenez, zeharkatu ahal ukan.

119. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak ehhlaburp 0057 Kastillako Alfonso XI na erregetzat hautatu zutenean arabarrek, edo honengana jo zutenean behintzat, Erdi Haroan aurreratxo beraz, hanitz laborari libre jauntxoen menpeko egin ziran, erregek hauei dohaintzat emaniko aberastasunak zirala bide.

120. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak ehhlaburp 0200 Jendeari zergak kentzeko eskubidea, Erdi haroan, erregek edo nagusiak lurrarekiko zuen jabetasunean finkatzen zen, zergak ezartzea jabetzako eskubidearen ondorio baino ez zen-eta.

121. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak euskararen liburu zuria 0545 Izan ere, arras ezaguna zaigu katalan dialektoen artean datzaten desberdintasunen jatorria, nahiz eta beren artean ez bada sekulan halako elkar ezinulerturik egon izan ere: Erdi Haroko azken aldera katalan Estatuak lur jo zuenean, zenbait lurralderen arteko giza loturak lasatu edo eten egin ziren, eta, jakina, dialektotzearen bideak ere erraztu.

122. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sm gogoz 0134 ERDI-AROKO ARTEA Erdi-aroan ere, Europako mendebaldeko kultura orokorra ez zen gauza monolitiko bat, herriak elkarren arteko har-emanak aski libreak eta zabalak zituzten, kulturak ez zuen mugarik, baina hala ere herri bakoitzak bere era berezia agertzen du, toki bakoitzeko hezikera giroak eraginik.

123. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sm gogoz 0134 Euskal Herrian Erdi-aroaren lehen parteko materialik oso gutti heldu zaigu gure gizaldira arte.

124. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sm gogoz 0134 Baina Erdi-aroaren bigarren parteaz atera genezake esatekorik.

125. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0188 Erdi Aroko poesiari buruzko azterketa kritiko bat ere egin zuen: Bereterretxen Khantoria.

126. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0304 Fedea Ertaroan, San Agustini jarraikiz, honela definitzen zen: Cognitio obscura, hots, ezagupen iluna.

127. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0304 Aquasparta, ertaroko frantziskotar teologoak, oharpen hau egiten du: are zeruan ere kreaturak ez duela Jainkoa osoki eta alde guztiz inguratzen, eta orduan lekua egon behar duela han, ez fedearentzat presiski hala dio berak, baina bai credulitas deitzen den horrentzat.

128. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak fisikaren historia 0125 Edukina: Historiaurrea.- Grezia eta Erroma.- Erdi Aroa.- Birpizkundea.- Newtonen mendea.- Newtonen ondorengo bi mendeak: XVIII eta XIX.ak.- XX. mendea.- Fisika XXI. mendean.

129. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak larrun 1990 0049 Oñatiko Unibertsitatea Ertaroko unibertsitateetan ikaslegoa hizkuntzaren arabera banatzen zen; hizkuntza bati nazio bat zegokion.

130. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak larrun 1990 0050 Erdi Aroan, unibertsitatean, maiz nazio askotako estudianteak aurkitzen bait ziren, ikasleak nazioka sailkatu ohi zituzten zenbait eginkizunetarako; horretarako, hizkuntzaz baliatzen ziren erizpide nagusi bezala; hots, zein hizkuntza, halako nazioa.

131. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizkbizikl 0030 Erdi Aroko Mendexa eta Likona leinuen ezarleku, XVI. mendekoa da S. Pedrori eskainitako bertako eliza parrokiala.

132. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bizkbizikl 0030 Zubi Zaharra izenez ezaguna baino ezagunagoa dugun zubi erromatarra eta aintzinako Arrantzaleen Kofradia abiapuntutzat hartuz, alde zaharrean barrena, Kalehandin zehar Likona dorrea, XV. mendekoa; Erdi Aroko dorretxe klasiko bat izateaz gain, bertan jaio omen zen Inazio Loiolakoaren ama izango zena.

133. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak agenda 1990 0009 Erdi Aroan, berriz, Errioxa eta Burgosko parte batzuetan ere mintzo zela frogaturik dago.

134. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0019 Ertaroko artxibategi zaharretako altxor aparta toponimia dugu, gure hizkuntzak ez baitu eduki sorkuntza literario idatzirik aski berandu arte.

135. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0059 Bestalde, Urumea hibaiaren ur-indarra profitatuz ertaroa ezkeroztik, han-hemen, ferrola zenbait egin da.

136. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak zer egin dezaket/1988 0159 Pastoralen jatorria aurkitzeko Erdi Arora joan behar da, auto sakramentalak egiten zireneko garaira hain zuzen.

137. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak jmb 0299 Mairu hitza, gure herrietan, nahiko zabaldurik arkitzen da oraindik, leku eta beste zerbaiten izen batzuen gai bezela; adi bidez, Mayrumendia (erdi aroko Artajona-n) gaur Marinundia, Jimeno Jurio-k dionez, Mairubide (Manurga-tik gertu, Araba), Mairuelegorreta edo Gorbea-ko kobak, Mairuburueta (Acosta-ko bazterra), Mairubaratz (Mairu-ren baratza edo hilerria) (Oiartzun-go cronlechs), Mairuilarri (Zugarramurdi-ko cronlech), Mailarreta edo Mairuilarrieta (Otsondo-Mondarrain-go mendi gainean), Mairuetxe (Buluntsa mendiko harri zutiak eta Mendibe-ko treguarria eta Okabe lurraldekoa).

138. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. zabaleta 0030 Erdi Aroaren bukaera alderako, lurraldea erabat definiturik dago.

139. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak zeu zeutara 0024 Europan Erdi Aroan modaren agindupean gelditu zan bizarraren kontua: germaniarrak bizarra moztearen alde egozan; frantsesak eta espainolak, ostera, harro-harro egozan euren bizarrekin.

140. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Nahiz eta zetreriak, Erdi Aroan praktikaturiko ehiza-arteak, hegaztiekiko jakitea sakontzeko balio izan, animaliak, oro har, errakuntzez beteriko alegi munduan sartuak aurkezten ziren.

141. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0021 Antzinatean, Erdi Aroan etab., hori garbi ageri da.

142. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0077 Erdi Aroaren garaietatik irtetean, posibilitate berriekin aurkitu zen Europa-ko gizona.

143. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0077 Mekanika Erdi Aroko zientzilariak izan ziren, Aristoteles-en teoriak kritikatzen hasi ziren lehenengoak.

144. 1969-1990 gipuzkera literatur prosa b. latiegi 0086 Nik Pomppy gaixoaren etxean jaso nuan idazti ontanAmezketa arri-tontor baten gaiñean dagoala, arresiz inguratua, eta alboan erdiaroko gaztelu aundi ikaragarri bat duala, esaten dio gure Mac Kharron`ek bere neskari.

145. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak benito s. 0286 Europako nazio eta Errialde geienak Beneditarrei eskerrak kristautuak izan ziren Erdi Aroan, ez bakarrik Inglaterra, Frantzia, Alemania, Holanda eta Eskandinabia, baita ere Eslabu Erriak.

146. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak benito s. 0287 Orrek ez du esan nai, noski, gaur Eliza Erdi Aroko Sacrum mperium edo Kristau Erreinu ura berpiztu asmotan dabillenik, baiña kristautasunak Europari eman dizkion arnasa, izpiritu eta barne lotura kontuan artu bear ditugula bai.

147. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak lek 0016 Erdi Aroan, errietan batez ere bidagurutzetako errietan izan oi zan beste gauza bat ere: Torrea, Torre-Jauregia.

148. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak lek 0021 Etxadiak, ofizina esaten zioten lantegi aundi bat zuan erdian, sutegi ta txingudi ta gabi-mazoarekin; eta etzandegi ta ikaztoki ta Olaetxea inguruan; eta, urruti gabe, Olajaundegia, nagusiaren bizi-lekua Lasarte ontan, Erdi Aroan, Torrea bera bait zan Olajaundegi.

149. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak s. aranbarri 0151 Etxeza`rekin batean, pizkunde-giroko etxaldea dan Altzibar, Erdi-Aroko dorre-etxeen eraginpean egiña bezela, euskal erri-eraikitzaren eredurik ederrenetako bat dugu.

150. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak s. aranbarri 0177 Euskal erri-eraikitzaren antziñatiko bideeri jarraituaz, dorre-etxeak, Erdi-Aroko jauregiak, errietako etxetxoak ta basetxe ugariak berritu zituan.

151. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0363 1894-ean berebat, Musikari oek Erdiaroko erara itxuraldaturik agertu ziran, beste lau inditar beren Jauntxo zaldunarekin jolastaldea lagun zutela.

152. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak b. latiegi 0016 Erdiaroan, Jaungoikoa izan zuan filosofi-ekintza orok asmo nagusia.

153. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak jesusen jarraitzaile 1985 0052 ERDI-AROA, V-XV MENDEAK: EUROPA'REN KRISTAUTZEA
ASIS'KO FRANTZISKO DONEA: BEARTSU IZATEA TA ESKUZABALTASUNA
OARRAK.

154. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak jesusen jarraitzaile 1985 0052 - Erdi-Aroaren Kondaira ulertu aal izateko, auxe euki bear dugu gogoan: Mundu osoaren Kondaira ta Elizaren Kondaira aldi artan gauza bera zirala.

155. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak jesusen jarraitzaile 1985 0052 - Erdi-Aroa deritzaion aldi luze artako mundu-izaera ta gaurkoa oso ez-berdiñak dira.

156. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak b. latiegi 0005 Poma, erdiaroko lateran, zugaitz zitu-emailleari esaten zitzaion, sagarrondoari bereiziki.

157. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak m. goihenetxe 0166 Erdi Aroan, aginte politikoa sakabanaturik zen giza talde eragingarrienen artean eta Nafarroako arazoan hiru atal nagusi bereiz zaitezken: 1. Goi mailako eliza, bereziki monastegi haundietako abadeak: 2. Noblezia: 3. Hiritako ordezkariak, aristokrazia modura bizi zen burgesiak osatua:

158. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak m. goihenetxe 0166 Horiek ziren giza talde ahaltsuenak edo eragingarrienak, Erregearen aginteari mugak finkatu zituztena Erdi Aroan zehar, Foru Orokorrari esker itunbidezko aginte erabilpena zainduz.

159. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak m. goihenetxe 0170 Idazki honetan agertzen dira Kantzelaritzako jendearen ideia politikoen ardatz nagusiak eta Erdi Aroaren bukaeran zabaldu ziren iritsi politikoak, Erregearen gorentasuna eta lehentasuna zaintzen zutena.

160. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak m. goihenetxe 0170 Ondorioz eztabaida gogorrak ere sortu ziren Gorteen eta Kantzelaritzaren artean, biak bait ziren orduko botere-ardatz, bata (Gorteak) Erdi Aroko praxi politikoari loturik, bestea erret-botereari.

161. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak air 0116 Duela zenbait ilabete Literatur honen lehen Tomoa agertu zen; huntan Erdi-Aroko kobla zaharrak sartzen dira, eta XVI-XVII-XVIII garren mendetako autoreak.

162. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j.a. arrieta 0001 Zenbaitek hainbat aurrerapenen aurrean usten du erlijioa jende ahul eta jakingabe eta gizagaiso batzuen iheslekua dela, eta oso eskolatua denak jakintsu ospatsua bezala jotzen duena bere burua, ez duela gehiago erlijio beharrik; baina nahiz-ta Galileo Galilei-k bereak pasa (zorritxarrezko erdi-aroko teologi-pentsamolde itxia!), Blas Pascal-ek, Jean Rostand-ek, Max Jacob-ek jakintsuek besterik pentsatzen zuten.

163. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak matx 0001 Etxeberriatar Patxi, Garmendia-Kortaditar Jon, Materola eta Zeleta zenen goratzarreak, euskerazko izenak Erdiaroko idazkeran, Goi-Yakintzaruntz urbiltzeko.

164. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j.j. iribar 0001 Gogoratzen ez bazarete Inglaterran kokatzen da 2020 urtearen inguruan eta erdi fraile, erdi gerlari diren zapaltzaile batzuk garaitu arren, herriak egingo duen borroka kontatzen digute, erdia aroa eta zientzia fikzioa nahasten dituen xelebrekeri batean.

165. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak f. larrea 0001 Dirudienez, Erdi Aroko olagizon haiek oso teknika aurreratuak lortu zituzten.

166. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak f. larrea 0001 Ondo frogatuta dago Erdi Aroan eta geroztik ere, hemezortziren bat burdinola zeudela martxan Legazpin.

167. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak vozeusk 1984 0001 Erdi Aroan, Gerla Zibilan edo gure egunetan jazotzen diren gertakariak euskaraz ditu idatzi, Araba ere Euskalerria dela gure hizkuntzaren bidez frogatzen duelarik.

168. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak ehaa 1987 0001 2. Erdi Aroko Liburu eta Bibliotekak.

169. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eguna 1990 0002 Liburuaren egileen esanetan, datu arkeologikoak paisaiaren ezaugarri, herri jakituria (etnologia eta toponimia) eta idatzitako dokumentazioa eskasaren (Erdi Aro barrenetik aurrera) erreferentziekin alderatuta sortutako kontrasteak Entzi-Urbasak Prehistoriatik gure egunetara arte ezagutu dituzten okupazio-modu desberdinek ezagutzeko bidea eskaintzen digu.

170. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak manex goinetxeren euskarazko lehen histori liburua 0001 Erdi Aroa franko eta normandiarekin, bai eta garaipen ekonomikoarekin.

171. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1973 0001 Edergintzan, San Martin-ek argazki ederrak erakutsi ditu, lehenik lurpeko harpetaz (aberastasun frango badugu Euskal-herrian) eta bigarren aldian, erdi-aroa eta ber-pizkundean egin zituzten edergailuz.

172. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 XIX mende amaiera aldeko halako sentsibilitate estetiko baten ertaro-zaletasunarekin, askotan erreibindikazio nazionalekin loturik dagoenarekin ere bat dator.

173. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 ERDI Aroaren eta Aro Modernoaren artean zintzilik denboran, Art Nouveau-ren printzipioetan inspiraturiko Cairo-ko eraikuntza batzuk bizirik iraun dute eraikuntzaren loraldi betean dagoen hiri horretan hemeretzigarren mendean Egypto eta Europaren artean izan ziren kultur harreman konplexuen monumentu bailiran.

174. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... g. arrien 0001 Gure uriburuak, Bilbo, Gazteiz, Donosti Erdi Aroan sortu ziran eta, Iruiñea eta Baiona leenago sortu arren, Erdi Aroan azi ziran.

175. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... g. arrien 0002 3.1.- Urien eta baserrien arteko burruka Baserriko bizitzak eta baserriko oiturak kalekoekin topo egin euen Erdi Aroan.

176. 1991> bizkaiera literatur prosa m.a. mintegi 00152 Ez nenbilen ametsetan, ez horixe, itzuliak ginan Erdi Arotik, itzuliak ginan!

177. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak muskiz aha 0072 Euskal Herrian kontrakoa gertatzen zan, burdinolarik gehienak jauntxoen eskuetan egozalako eta honeexek ziralako Erdi Arotik euskal siderurgia kontrolatzen ebenak.

178. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak muskiz aha 0072 Muskizen, adibidez, Erdi Arotik, haraneko leinu nagusienak izan ziran burdinolen jabeak.

179. 1991> euskara batua ikasliburuak inguruaren ezaguera/5 00059 Begiratu aurreko fitxako etxebizitzei eta osatu beheko taula. Funtzioa / Tamaina / Bertan bizi den familia kopurua / Materialak / ERROMATAR ETXEA / ERDI AROKO ETXEA / GAUR EGUNGO ETXEA

180. 1991> euskara batua ikasliburuak inguruaren ezaguera/5 00059 Erantzun. Zertan dute antza Erdi Aroko goldeak eta erromatar goldeak? Zertan desberdintzen dira?

181. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00111 Humanistek denboran oso urrun ikusten zuten Antzinatea (antzinako edozer zen erakargarri beraientzat), baina pentsaerari zegokionez oso hurbil; Erdi Aroan, aldiz, kronologikoki gertuagokoa bazuten ere, haien pentsamoldetik urrunago geratzen zen [...]. Italiako Erdi Aroko eruditoek eta Italiako artistek hurrengo belaunaldiek baino hurbilago bizi izan zuten, noski, garai klasikoa [...]. Hori bai, humanistek, Antzinateko berezitasunaren eta esanguraren sentimendua berriro aurkitu zutenean, modan jarri zituzten XVI. mendean indusketak eta eraikuntza erromatarrekiko interes zientifikoa.

182. 1991> euskara batua ikasliburuak gizarte zientziak/dbh 00076 Jauntxoentzat lan egiten zuten uztaren zati txiki baten eta babesaren truke. Ez da ahaztu behar Erdi Aroa gerrate eta gatazka ugariko garaia izan zela.

183. 1991> euskara batua ikasliburuak j. etxeberria 00106 Orain entzun duzun obra Barrokoaren hasierakoa da, Veneziako San Markos elizatik musika instrumentala hasi zuen egileetariko batena hain zuzen: Giovanni Gabrielli. Urrun gelditzen dira Erdi Aroko eta Errenazimentuko musika instrumentalak.

184. 1991> euskara batua ikasliburuak j. etxeberria 00200 Erdi Aroan, dantza horiek herrira iritsi ziren.

185. 1991> euskara batua ikasliburuak aita santuen erroman 0014 Adibidez, Sant'Angeloko Gazteluan (Aita Santuaren jabetza) estilo erromatar garbia ertaroko eta Berpizkundeko elementu bereziekin nahasten da.


186. 1991> euskara batua ikasliburuak fisika/3 0087 Erdi Aroko artisautzak energia hidraulikoa zein neurritan erabiltzen zuen ulertzeko, hona hemen datu adierazgarri bat:


187. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0009 Teoria hau itzalpean mantendu zen Erdi Aroan, baina Berpizkundean berriro indartu zen: Galileok begiko zuen, eta Newtonek eta Boylek erabili egin zuten beren espekulazio fisiko-kimikoetan.


188. 1991> euskara batua ikasliburuak hitza/5 0031 Teobaldo erregeen garaietan, hau da, Erdi Aroan, Frantziako Champagne herrialdetik ekarritako mahatsondoak sartu zituzten eta 300 urtetan mantendu ziren.


189. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0251 Erreferentzi gisa, jakingarria da, esaterako, gaztelaniak batasun idatzia mendeetan zehar egin duela, eta horretarako lehen arauak Alfontso X.ak, El Sabio deituak, Erdi Aroan eman zituela.


190. 1991> euskara batua ikasliburuak m.e. ituarte 0067 Ertaroan, animalia sinestezinen, tamaina ikaragarrizko mustro ikustezinen edota mitologiako izaki harrigarrien istorioak entzunez harrituta geratzen ziren.

191. 1991> euskara batua ikasliburuak mega gaztetxo 0196 Geroago arabiarrei iparrorratzaren funtzionamendua erakutsi zieten eta hauek berriz, Erdi Aroan, mendebaldera ekarri zuten.

192. 1991> euskara batua poesia a. arkotxa 0042 BIDEXIGORRA
HAREN eskuaren itzala paperean badabila. Arratsalde
apalean, patio hutsaren perspektiba garratza leihoan
haixturrez moztua. Begiak haize idorrak xukatuak
dizkio.
Eguerdi guziz, bidea xigortua dago. Usaian, eskuin
hartzen du, behereko bidexka hura, zokoraino. Bainan
gaur, arrosa kolorezko lore punpulen inguruan, erle,
liztor, uli beltz, leztafin eta eltxoen dantza eroak izitu du.
Ezin kondatuzko izidura. Gibelatu da bide horail
errautsuan. Harri koxkor bat oinetakoaren barnean
kokatu. Min. Gibelatu da polliki, polliki.
Igan du bertze xendra, mendixka ilunaren kaskoraino
doana. Haizeak ito. Haizea sartu hezurretaraino. Han,
zolan, Lizarra. Usteltzen doazin erdi aroko eliza
gorrantzak. Haize kolpe batez, elorriondoaren arantz
sistek aurpegia larrutzen. Han, hango beheitian, atari
xahar xahar batean, arrain ikaragarri bat bekatariak
idesten. Denborak harria porroskatzen. Urdindura.
Aditzen ditu santioko beilarien kalaka aferatuak.
Hamairugarren mendetik heldu diren maitaleen ele
murmuratuak, Egiaren izenean torturatzen ari
dituztenen orroak ere...


193. 1991> euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 00842 Historiagileentzat humanismoa, Erdi Aro teozentrikoaren ondoren Berbizkunde antropozentrikoak bultzatu zuen giza duintasunaren erreibindikazioa da.

194. 1991> euskara batua literatur prosa j.m. irigoien 0014 Han eroetxean, noraezean ibili zen hasieran, itzalak eta ilunak handik eta hemendik hesitu balute hezala, espazioak eta denborak nahastuz -bere mendea Erdi Aroarekin edo eroetxeko terraza Sotoviejoko gaztelu erdi eroriaren almenekin, non herritar askoren esanetan printze mairu baten arima baitzebilen penatzen, haizearekin batera negarrez-, baina ezari-ezarian argiak iluna urratu eta urdinguneak eta ostarteak zabalduz joan ziren adimenaren beltzean, handik urtebetera Sotoviejorako bidean jarri zutelarik Manuela, bere jaiotetxera, ustez sendatuta.


195. 1991> euskara batua literatur prosa batx gizona 0183 Erdi-Aroko jaun bat zarela eta mazmorran preso dauden neskak hartzen dituzula?


196. 1991> euskara batua saiakera-liburuak kantutik jolasera 00007 Bestalde, Erdi Aro eta Aro Modernoko musikarientzat herri-musikak ez du garrantzirik izan; beraz, jende honen musikan ez da herri-musikaren aztarnarik agertzen, ezta eliza inguruko musikagileen eskutik ere.

197. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 00003 Ospe handia du Euskal Herrian, eta aspaldidanik, burdinaren industriak. Lehenik, mendian meatze txikien eta ikaztobien inguruan egoten ziren agorrolak izan ziren. Ondoren, Somorrostro inguruko enkarterrietako meatze garrantzitsuek zearrolak eta gabiak hornitu zituzten. Antzinako burdinola hauek ibaien inguruan kokatzen zituzten Erdi Aroan ere, horrela, labeko sutegi-hauspoak mugiarazteko eta burdina lantzeko mailu eskergak altxatzeko gauza zen energia hidraulikoa aprobetxatzen zuten.

198. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arrain kontserbak 00016 Era berean, transformazio-prozesua non egiten den ikusirik, bi leku defini ditzakegu: itsasontzia, batetik; eta lehorreko lantegiak, bestetik. Azken horiek kostaldean egon daitezke kokaturik, arrantzatokietatik gertu, edota arrainen deskarga-portuetan. Aipatutako modu guztiak Euskal Herrian ezagunak dira, Erdi Aroaz geroztik.

199. 1991> euskara batua saiakera-liburuak baietz ba! 00100 Erdi Aroko andrazko euskaldunak

200. 1991> euskara batua saiakera-liburuak baietz ba! 00100 Erdi Aroko alarguntsa

201. 1991> euskara batua saiakera-liburuak baietz ba! 00100 Erdi Aroko neska ezkongabea

202. 1991> euskara batua saiakera-liburuak baietz ba! 00100 Erdi Aroko andre ezkondua

203. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00051 Moduren batean Hoefnagel-ek diseinaturiko Donostiaren irudi honek, 1560ko hiritar estratua erakusten du, non Santa Ana-ko orratzak, Santa Mariako elizaren ondoan, ezaugarri gotiko berantiarrak agertzen dituen bere dorre zorrotzean; eta badirudi ere Udaletxeek argi eta garbi erdi aroko esangura mantentzen dutela oraino eta Santa Mariaren aurrean eta porturantz altxatzen dira (8 eta 10 irud).

204. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00051 Nahiz eta beste interpretazio batzuen arabera bi eraikuntza hauek Okendo eta Sacramenteros-eko Dorreak izan daitezkeen, halere, zehaztasun hau ez da funtsezkoa dugun helburuarentzat. Gure iritziz eta Karl Gruber-ek erdi aroko hiriarentzat landutako azterketa-metodoak jarraituz, uste dugu Santa Mariaren aurrean altxatzen diren bi eraikinak defentsari baino iharduera zibilei lotuagoak dauden eraikuntzak direla (7 irud.).

205. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. galarraga 00068 Ertaroko hiriaren aintzinako errepresentazio baliotsu eta sintetiko hura legez, goitik hartutako ikuspegiaren eta urrutiko profilaren bitartez, kontzepzio arkitektoniko oro bat betetzen du, Aintzinako Gasteizen sintesiak Olagibelen proiektuaren bitartez ilustraturiko Gasteiz neoklasikoaren iharduketarekin, aro arkitektoniko berri eta konplexutasun handiagokoa ireki da.

206. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. agirre 00021 Hildakoen orientazioa bezalaxe (burua mendebaldera eta oinak ekialdera) trikuharriak ere eguzkiari buruz kokaturik daude: mendikoek ekialdetik dute sarrera, eta bien bitartean hegoaldetik korridore deituek. Ertaroko kristau kulturak bereganatu egin zuen eguzkiari buruzko ohitura hau eta nola gorpua ehorzteko jarreran hala garraiatzerakoan, eta berdin elizen orientazioan zehazki errespetatzen zuten delako orientazio sakratua.

207. 1991> euskara batua saiakera-liburuak sm 00038 Erdi Aroan ordea, ageri zehatzen lekukoak aurki ditzakegu eta horien artean, José Bta. Merino Urrutiak agertu zuena bere ziki, De una fazanya de Don Morial Merino Mayor, et de Alcalle de Oia-Castro idazkia lekuko, non agertzen den XIII mendearen lehen partean Burgostik Errioxako Oxa-Kastrora epaiketa batean parte hartzera joan zen merioari hango alkateak nola debekua jarri zion, Oxa-Kastro haran hartako foruaren arabera nahitaezkoa zenez euskaraz ere jakin beharra.

208. 1991> euskara batua saiakera-liburuak e. antxustegi 00049 Makiaveloren erlijioaren kritika (erlijio biblikoarena batez ere, baina baita paganismoarena ere) ez da orijinala, filosofo pagano eta averroismo zeritzan Erdi Aroko eskolako irakaskuntzen berritzea baita. Eremu honetan, Makiaveloren orijinaltasuna biraoan maisu izatean datza. Hala ere, bere blasfemien xarma eta graziaz baino gehiago haien izaera iraingarriaz hitz egin behar dugu.

209. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lmuj 00126 Nire irudimenera, berriro, gibelean utziriko bidea, eta itsasoaren estanpak ur oztinen luzaduran euskal marinelak ertaroan eta geroago Irlanda, Ingalaterra joan ohi zireneko bidaiak Islandia eta Ternua irlak ahantzi gabe oroitzen nituela...

210. 1991> euskara batua saiakera-liburuak heriotza 00052 Erdi Aroaren amaiera XIV. mendean kokatu izan da; 1348. urteko izurri beltzaren ondoren, hain zuzen. Gaur egun badakigu Europako lurraldeetako biztanleriaren erdia (eta batzuetan gehiago) hil zela. Gainera badakigu izurriak behin eta berriz izan zirela XVI. mendera arte eta ia bi mendetan berebiziko hondamena eragin zutela.

211. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. erize 00218 Antzinateko zelten eta galo-erromatarren eragina hortik etorri bide zen eta harremanak Erdi Aroan segitu zuen. Horrela, La línea Jaca, Sangûesa, Pamplona fue de excepcional importancia (ibid.: 340). Menendez Pidalen (1952: 42) ustez ere Zangoza aldeko eskualdeen berezitasuna elebitasun goiztiarra da.

212. 1991> euskara batua saiakera-liburuak merkatzuzenb 00003 Botigo zein korporazio horiek merkataritzako hirietan antolatzen ziren Erdi Aroan, Klasearen interesak hobeto defendatu ahal izateko.

213. 1991> euskara batua saiakera-liburuak m.l. odriozola 00030 Laugarren kapitulua hirigintzari buruzkoa da Zumaiako hirigintzak historian zehar izandako bilakaera ikertu dugu, Erdi Arotik hasi eta XX. mendea arte.

214. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vitoria-gasteiz 00062 Bertan, muino txiki baten orografiari jarraiki sestra-kurbei egokitzen zaien kale estuz osatuta dagoen eta 1181. urtean Antso VI.a Jakituna errege nafarrak fundatu zuen Erdi Aroko antzinako hiribildua dago kokatuta.

215. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vitoria-gasteiz 00062 Erdi Aroko hirigunea, muinoen gaineko tipologiaren barruan eredu dena, bere baitatik atera egin zen XVIII. mendearen bukaeran, hiriaren bigarren zabalkunde-garai handian.

216. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vitoria-gasteiz 00062 Horrela bada, hirigintza-bultzada berri honen ondorioz eta Arrazoiaren Mendeko ilustrazioaren mugimenduak bultzatuta, Gasteiz Hegoaldera zabaltzea ahalbidetu zuten egitura pribatu eta publiko berriak sortu ziren Erdi Aroko eremu zaharraren inguruan, modernitateari hiriaren ateak irekiz.

217. 1991> euskara batua saiakera-liburuak landaturismo 1999 00021 Segur aski Sanferminak eta ezin dizugu ukatu besta horiek zer errateko aunitz dutela, baina... sentitu duzu inoiz haren parke eta lorategietan barna paseatzeak, edo alde zaharrean barna Erdi Aroko eliza eta harresien artean ibiltzeak ematen duen lasaitasuna?

218. 1991> euskara batua saiakera-liburuak emakumeak eta feminismoa 00009 Beraz, lan honen helburu nagusia, Europan zehar gertatu ziren beste kontinente batzuk ere aipatuko ditugun arren, gizarte-, politika-, eta ekonomi eraldatzeen inguruan, emakumeek Erdi Arotik XX. mendea arte paraleloki izan zuten jarduera jarraitzea da.

219. 1991> euskara batua saiakera-liburuak emakumeak eta feminismoa 00019 Erdi Aroko estatistika fidagarririk ez dagoen arren, badirudi emakumezko gehiago zegoela gizonezko baino.

220. 1991> euskara batua saiakera-liburuak emakumeak eta feminismoa 00049 Emakume nekazariarentzat, hala ere, bizi- eta lan-baldintzek asko aldatu gabe jarraitu zuten Erdi Aroaz geroztik.

221. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. elberdin 00018 2. Pasaiako portua Erdi Aroan

222. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. elberdin 00018 Erdi Aroak, batez ere ikertzean itzaltsu ageri delako garai iluntzat hartu izan ohi denak, geure ezagutzari kontu ugari gordetzen dio.

223. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. elberdin 00196 Paduren eta lur zingiratsuen lehorketa Erdi Aroko erdialdeko mendeetan emandako hedapenaren ostean erabilitako tekniketatik bat izan zen.

224. 1991> euskara batua saiakera-liburuak e. antxustegi 00113 Nola egon gintezke ziur erromatar Inperioa bezain aurreratua den Estatu-formarik ez zela Erdi Aroaren hasieran?

225. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0075 Erdi Aroan arrain asko jaten zen, beste arrazoien artean, elizak urtean 140 egunetan gutxi gorabehera haragia jatea debekatzen zuelako eta, ondorioz, jendeari ugaria zen arraina jatea besterik ez zitzaion geratzen.


226. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0079 Altza Erdi Aroko dokumentuetan azaldu denean honelako kasuetan izan da.


227. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0079 Altza Erdi Aroan mugan dago eta muga da: barduliar eta baskoien artean, lehen; Iruñeko eta Baionako apezpikutegien artean gero; Oiartzun eta Urumea bailaren artean azkenik.


228. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.c. etxebeste 0079 Gaskoien kolonizazioa da, bestalde, Altzako Erdi Aroaren beste ezaugarri nagusietako bat.


229. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0059 (Aitzin oharra. Izenburuan emaiten diren izenak eztitut, batzuetan aski ausartki egiten den bezala gaur-egun, bere molde zaharretik aldatu: Garaztarrarena berak emaiten baitauku luzaz gure eskualdetan atxiki duen moldean, eta Mauletarrarena (sortzez), Erdi-Aroan euskalde hauetan ere hainbertze erabilia zen Arnalt eta hau gaskoinduz "Arnaud" ofiziala izenaren ondorio guti aldatua, Jusef Eguiateguy-k XVIII-garren mendean: Mosde Arnalde Oihenart; emaiten badu ere urrunago Arlande, erran nahi da izenaren forma aldatzen eta nahasten hasi zela XVIII-garren mende ondarrean, ez XVII-garrenean.).


230. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0018 Denbora, Erdi Arotik egun arte hedatzen da Obabakoak-en, gure memorioari hain emankor suertatzen zaion mende hasierako garai modernista horretan pausaldi luzea eginik.


231. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0018 Estilo edo diskurtso-erak ere Erdi Aroko ipuin mitikoetatik modernismoaren ipuin nihilistetara hedatzen dira.


232. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0020 Denborak ere, lehen esan bezala, Erdi Arotik gaur egunera arte hedatzen dira.


233. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0020 Azkenik ipuinok narratiba motzaren tradizioaren estilo eta diskurtsu desberdin askotan idatziak izan dira, Erdi Aroko ipuin magikoetatik XX. mendeko ipuin hegoamerikarraren tradizioraino (Borges, Cortazar...) hedatzen direlarik.


234. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0029 Eredu narratzaile hau, testuinguru-emailea esango dioguna, modernitatea baino lehenago Erdi Aroan hedatzen diren istorio kontakizunetatik gertuago dago.


235. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0030 Era berean, narrazio hauek heroiak munduarekin duen gatazka errealistakiro azaldu nahi dute.(20) Zalduneri elaberriak ere, hein batean, gizabanako baten eta munduaren arteko guduen narrazioak baziren ere, heroi zaldunaren eta munduaren artean ez zegoen gatazka esistentzialik. Zalduneriazko guduak Erdi Aroko munduaren ordenaren barnean zentzu betea zuten kultur jokaerak ziren. Aitzitik, Kixotea bezalako narrazio modernoek hain zuzen ordena-galera honetatik abiatuta, heroiak munduarekin galduberri duen erlazioaren berri ematen dute, nostalgiaz eta ironiaz. Munduarekiko alienaturik suertatzen den heroi gatazkatiaren berri ematen digute narrazio modernoek. Gatazka beraz ez da soilik gudu bat baizik eta gatazka esistentziala: munduarekin nola gudukatu ez jakitearen eta ikasi beharraren kronika.


236. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0031 Oraindik ere hurrunago joan gintezke bai geografian eta denboran honelako egitura aurremodernoak topatzeko, baina oraingoz historizitate bati huts egin ez diezaiogun, kasuistika antropologiko edo konparatibo batean sartzeko arriskuari ekidinez, Erdi Aroan behintzat izan direla esango dugu.


237. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0031 Hain zuzen, kasu hauxe da Erdi Aroko literaturarena (21) Orduan erlijioak bermatzen baitzuen munduaren osotasuna eta ordena. edo eta egungoarena.


238. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. gabilondo 0042 Liburutegi ezhistoriko honetan Erdi Aroko tradizio arabiarra XVIII. mendeko poeta mistiko ingelesekin batera dator, apal desberdinetan baina batera.


239. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0319 Argitara emandako lehen liburukiak zioenez, honela banatu ziren erantzukizunak: X. Larrañaga (Historiaurrea), K. Larrañaga (1. Antzinatea, 2. Ertaroa), J. Madariaga (Aro Modernoa) V. Huici eta J. Madariaga (Aro Garaikidea), F. Ugarte (Kartografia historikoa) eta J. Gil (Artea).


240. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0319 Historiaurrea, Ertaroa eta Aro Modernoa geratu ziren, ba, proiektuan aurrera egin gabe; orain, urrats berri bat emanez, EHUk argitaratu du hemen komentatzen dugun Ertaroaren lehen parte hau, Antzinateaz egindakoari Lehen Ertaroarekin segida kronologikoa emanez.


241. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0320 Historia bere testuetan aztertuz irakatsi nahia guztiz nagusitu da Irakaskuntzan; erdaretako argitalpenetan garbi ageri zaigu joera hau, eta adibide hurbilik ez da falta (47). Ik. honetaz bizkaitar historilari ertarozaleak hitzaurrean esandakoa eta liburu osoan burututako bilduma, adibide bezala: GARCIA DE CORTAZAR, J.A. (1975): Nueva Historia de España en sus textos. Edad Media. Santiago de Compostela: Editorial Pico Sacro.


242. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0320 Eta ondoren, Lehen Ertaroan ere, eremu geografiko berberean gertatu zen herri-eztanda orokor bat (...)


243. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0326 Arestian esan da zerbait gure Lehen Ertaroaz jasan dugun, eta jasaten dugun, iker-hutsuneaz.


244. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0326 Historiografiaren berrikuntzan Ertaro osoan eta Modernoan ere aztertu beharreko asko baldin badugu, Lehen Ertaro hartaz areagokoak dira oraindik iluntasunak (liburu honek berak ere ongi erakusten du hori).


245. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0326 Eskuartean dugun epealdiaren azken mendeetatik hasita ondoko Tarteko Ertaro eta Berantiarrean jaio zen Aro Garaikideraino luzatuko zitzaigun Euskal Herria.


246. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 0326 Gero Industri Iraultza dator, eta gainerakoak, baina Euskal Herriaren ohizko ondare sozio-instituzionalaren erroak lehen erro hurbilak han zeuden, Lehen Ertaroan.


247. 1991> euskara batua saiakera-liburuak m.a. unanua 0053 Garai zaharretan. ertaroan eta garai klasikoan berdin agitzen zen hipnosi-egoera deituaz juzkatzen duena (...).


248. 1991> euskara batua saiakera-liburuak islam-a 0029 Halaber azareko jokoak, eta lukurreria ere islamiar moralak debekatu egiten ditu (lukurreria Erdi Aroan kristauen elizak ere bai).


249. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. arrieta 0021 Erdi Aro urrunetik hasita, Euskal Herriko seme-alaba ugari beneditar-zistertar monje eta monja izan ditugu.


250. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. lasa 0053 Argi asko zituen gauzak euskararen sorburua aztergai zekarren aldiko, eta Erdi Aroko historian oinarritzen da honoko honetan ere beste behin: euskal mintzaira, Espainiako zaharren artean zaharrena omen zen, garai batean lurralde honetan unibertsala eta penintsulako lehen biztanleen ahotan entzuna, eta ondorioz euskaldunak lehen iberotarrak baino ez ginateke izanen.


251. 1991> euskara batua saiakera-liburuak orhipean 0068 Bestalde, garai bateko ontzigintzak zituen beharrak oso handiak ziren; ez dugu ahaztu behar penintsulako ia itsasontzi industria osoa Bizkaia eta Gipuzkoan kokatuta zegoela Erdi Aroan.


252. 1991> euskara batua saiakera-liburuak fdz. de larrinoa 0043 Beraz, aldi honetako gorakada laboreei loturik desarroilatu zen, luberri haien hazkuntzak Erdi Aroko parajeen itxurarekin elkartuz.


253. 1991> euskara batua saiakera-liburuak fdz. de larrinoa 0043 Honez gain, kontutan hartu behar dugu, baita ere, Erdi Aro Garaian bi lurralde moeta zirela: bata, ongi jendeztatua; eta bestea, murrizki populatua.


254. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lantziri 0079 Bide hau Intsola errekako haitzartetik aspaldian iragaiten da eta bidearen zati handi batean ikus daitezke oraino maiz ongi ageri diren harlauzak, seguraski jatorriz erdiarokoak (J.L. Tobie).


255. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0014 Berdin Erdi-Haroan herrixka horien guztien izenak aurki litezke idatzita: Ainharbe, Altzûrûkû, Arrokiaga, Bildoze, Berrogaine, Ezpeize, Garindaiñe, Gotaiñe, Irabarne (edo Irabarren), Larrebile, Larrori, Larûntze, Maule, Mendi, Mendikota, Mintikile, Muskildi, Onizepea, Ospitalepea, Ozaze, Sohoeta, Undûraiñe, Urdiñarbe, Urrûstoi, Xarrikotapea, Zalgize (hogeitabederatzi herrixka).

256. 1991> euskara batua saiakera-liburuak emakunde 1996 0045 gizentasunarekiko mirespena eskas elikatutako gizarteen ezaugarri bat da; horrela, Erdi Aroan Italiako hirietan, popolo grasso espresioarekin adierazten zen agintean zegoen aristokrazia eta popolo magro-rekin edozein herritar (emakumea ez zen aipatu ere egiten).

257. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. urbeltz 0024 Erdi Aroan gezilari eta balaztarien konpainiak San Sebastianen izenpean zeuden, izurriteetako zaindaria (San Rokerekin batera daukan zaindaritza), eta hau dela eta zauria eta zakurra dituen santua Beljikan eskolta eta martxa armatuekin gurtua izango da.

258. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.c. larronde 0005 Alabaina, XX. mende amaiera honetan zein historialarik hitz egiten ahal digu Eugène Goyhenechek egiten zuen zientzia eta aisetasun berarekin hala Otsozelhaiko Harpeez nola Erdi Aroko Iruñeaz edo Bizkaiko industria iraultzaz?

259. 1991> euskara batua saiakera-liburuak h. etxeberria 0068 Ia beti lehorturik jaten zen eta berak salbatu zuen gizakia gosete bat baino gehiagotatik, Erdi Aroan batez ere.

260. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0027 Ia 700 urtetan zehar, Nafarroa erresuma independentea izan zen (beharbada Erdi Aroko Europako txikiena).

261. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pirinioak 1995 0086 Agian Erdi Aroko izena izango da.

262. 1991> euskara batua saiakera-liburuak jorge de oteiza 0222 Euskal Herriko iraganeko Erdi Aroan Barojak euskaldunak zeruko Urtziren gurtzailetzat aurkezten gaitu, ilbeteko gauetan basoko soiluneetan dantza eginez (...)

263. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arabako zubiak 0124 Izan ere, Erdi Aroko garaietatik aurrera, dorretxe indartsuak zaindu zituzten Llanteno ibaiaren bazterrak, eta beste hainbeste gertatu zen Artziniega eta Izalde ibaietan.

264. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arabako zubiak 0124 Dorreak agerian du oraindik ere Erdi Aroko egituraren alde handi bat, iparraldeko eta, batez ere, ekialdeko fatxadetan: ate arku zorrotz handi bat lehen oinean eta gezileiho batzuk goiko oinetan.

265. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arabako zubiak 0124 Hala eta guztiz ere, neurri handi batean aldarazi zuten Erdi Aroko egitura hura XVII. mendean bideratu zituzten eraberritze lanek (Ibidem:666).

266. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. iztueta 0226 Erdi Aroan bezalaxe, XVI. eta XVII. mendeetan ere, eskolatzea Elizak gidatzen du 48.Azurmendi, J., Irakaskuntza eta pentsamendua Euskal Herriko historian, op. cit., 1985, 375 or..

267. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arte modernoa 0169 Erdi Arora arte, arte lana modu batera zein bestera kultuari asoziaturik egon zen, kultu balioa zeukan.

268. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0003 abako. iz. 1. Antzinatean eta Erdi Aroan kalkulatzeko erabiltzen zen taula.

269. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak h. knô*rr 00322 Erdi Aroan eta geroago ere, dakigunez, Kataluniako eta Aragoiko Pirinio aldeetan euskara bizirik zegoen, eta gure mintzairak bere hatza eta herexa utzi du hango toponimian.

270. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0061 Errenazimendua, XV. mendeko Italian azaldu zen Erdi Aroko estilo gotikoarekiko erreakzio bezala eta artearen gainerako arloek bezalaxe, Inperio Erromatarraren ereduetara itzultzea ekarri zuen.


271. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/7 0055 Hebraitar, egiptoar, erromatar eta greziar zibilizazioetan izan ziren pilota-jokoaren modalitate desberdinak, Erdi Aroan monasterioetako klaustroetan jokatzen zen eta baita hiri eta gazteluetan ere.


272. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0105 Santiago bidea, ez ahaztu, Europako periodiko inportanteena izan zen Erdi Aroan.


273. 1991> euskara batua saiakera-liburuak oñati 0016 - Torreauzo (Ipar-Mendebaldean), Erdi Aroan Lazarraga deitzen zitzaion.


274. 1991> euskara batua saiakera-liburuak oñati 0100 Produkzio modu berria: hau da feudalismoaren benetako esanahia Erdi Aroan


275. 1991> euskara batua saiakera-liburuak oñati 0100 Gaur egun, "produkzio modu berria" kapitalismoa bada, edo jabe eta langileen arteko harremana, Erdi Aroko ardatza jaun eta basailuen arteko harremana izan zen.


276. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 2. Erdi Aroan, bereziki S. Agustinen erregelari jarraituz, sortu ziren elkarteetako batean bizi zen erlijiosoa (kalonje erregularra).


277. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak altza 0053 Errenteriak Pordeplata 5.- Bidebietako Guardaplata etxea Erdi Aroko Pordeplat etxearen lekukoa dugu eta, agiri honetan, Pordeplata mendia esaten duenean, Mendiolari buruz ari dela pentsatu behar dugu. mendiraino berea zela esaten zuen bitartean, Donostiak Pontikaraino zabaltzen zuen bere lur-eremua.

278. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak altza 0053 Donostiako San Bartolome komentua ere protagonista dugu Altzako Erdi Aroan, bertan bi salmenta-agiri agertzen zaizkigularik.

279. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. ruiz 0663 ez, inondik ere, euskal itzultzaileen xede nagusia euskara eta euskaldunak aberastea izan delako hau ere erdi aroaren bukaerako eta errenazimenduaren hasierako italiar, espainiar eta frantziar itzultzaileek, hurrenak aipatzearren, aitortzen dituzten helburuetako bat baitzen;

280. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. ruiz 0663 ezpada euskaldunen artean ez delako izan euskara hutsean baizik irakurtzen ez zekien irakurlegorik ezta erdaraz baino euskaraz irakurri nahiago zuenik ere 2 Edonola izanda ere, probetxugarria edo, behinik behin, interesgarria gerta daiteke XIV, XV eta XVIgarren mendeetako gertakari hori hurragotik ikustea: itzulpenaren bitartez bilatutako duintzeaz giltza izan daitezkeen lanak baino ez ematearren ezinbestekoa da W. Melczer Towards the dignification of the vulgar tongues: humanist translations into Italian and Spanish in the Renaissance, Canadian review of comparative literature, 8 (1981), 256-271 eta M. Pfister, Die Bedeutung der 'volgarizzamenti' lateinischer Texte fûr die Herausbildung der literarischen Prosasprache, in A. Buck-M. Pfister, Studien zu den 'volgarizzamenti' rô*mischer Autoren in der italienischen Literatur des 13. und 14. Jahrhunderts, Mûnchen 1978, 45-87 eredutzat har daiteke bitarte berberaz iritsitako aberasteaz; dauden ikuspegi orokor gutxietako bat A. Buck, Die Rezeption der Antike in den romanischen Literaturen der Renaissance, Berlin 1976,67-82 orrialdeetan irakur daiteke [= Id., L'eredità classica nelle letterature neolatine del Rinascimento, Brescia 1980, 88-106]; bakoitzak bereziki hizkuntza edo lurralde baten kasuaz badihardu ere ez dute begien bistatik behar den testuinguru zabalagoa galtzen klasikoak diren hauek: C. Dionisotti Tradizione classica e volgarizzamenti, in Id., Geografia e storia della letteratura italiana, Torino 1980 [1. ed. 1967], 125-178, P. Russell, Traducciones y traductores en la península ibérica (1400-1550), Barcelona 1985 eta G.P. Norton, The ideology and language of translation in Renaissance France and their humanist antecedents, Geñeve 1984. Izan ere, erdi aroaren bukaerako eta errenazimenduaren hasierako itzulpen horiei begiratzeak zerbaitetarako balio badigu hizpide dugun kontuan euskal letren historiaren bitxikeriatzat dugun zenbait gauzaren arruntasuna ikusteko da: XVIII, XIX eta XXgarren mendeetako euskal itzultzaileekin komun dituzten eta gorago aipatu diren asmoez gain, XIV, XV eta XVIgarren mendeetako haiek ere, esaterako, pobrea ikusten zuten beren lingua vulgaris latinaren edo grekoaren ondoan, eta batzuetan hizkuntzari berari leporatzen zioten errua, beste batzuetan geroago jeneralean ez hizkuntzari baizik hiztunen axolagabekeriari... Ez ziren ezer berririk esaten ari: horiek guztiak edo gehienak esanak zituzten Errepublika bukaerako erromatarrek (ikus, esaterako. Cic., Fin., I, 2-4 eta Tusc., II, xi, 26 bakarrik)..

281. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Arlaban mendatetik oso hurbil dago eta, horregatik, hauxe da Gipuzkoan Erdi Aroan fundatutako hiribilduetatik altuena (600 m). Leku oso aproposa da, gainera, Deba bailara Arabako lautadarekin eta Gaztelako mesetarekin komunikatzeko

282. 1991> sailkatu gabeak egunkariak gao 1998 01531 Era berean ipar-ekialdeko izkina ere asko aldatu da, orubearen egonkortasun eza dela eta. Bertan garai bateko harresiaren zati bat ere berreraiki da, baina Erdi Aroko hiribildu zaharraren planoa asko aldatu da.

283. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dv 1999 00018 Tankera erromantikodun eleberria da, Erdi Aroko hainbat pasadizo ezagun txertatzen dituena, hala nola ahaide nagusien arteko borrokak eta Beotibarko gudua.

284. 1991> sailkatu gabeak egunkariak deia 1994 0040 Euskararen atzerakada Araban Erdi Aroan hasi zen.


285. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak aretxagazeta 1996 0013 Datorren urtearen hasieran abian jarriko da herriari izena eman dion eta ertaroan gune ekonomiko garrantzitsua bihurtu zuen Gatzaren eko-museoa.

286. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Erdi Aroko Elizak, XIX mendearen Industrial Iraultzak eta XX. mendearen bukaerako Aizinaren Kultura moeta batzuk (besteak beste, turismoak) eratutako denbora sozialen trazak eta antolakuntza erantsi zaizkie antzerki erritual suerte hauei.


287. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... e. jimenez 0020 Huriaren plano edo mapak zenbat eta aintzinakoagoak, hobeto; halaxe begitandu dakioke bisitariari, gogoan izanik edozein tabernazulotan nahiz kafetegirik dotoreenean ere hantxe agertuko zaiola huriaren irudia, orman eskegita, Ertarokoak omen diren apaindura eta guzti.