XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak i. beristain 0016 Frantziko Matxinadaren eta Kartesianismoaren razionalismoarekin uztartu, ezin zitekean Erdi-Aroko anakronismoa.

2. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak i. beristain 0016 Beste nunbaiten esan dudan bezala (1) , pragmatismoaren eta razionalismoaren tartean, derrigorrez ezabatu behar ziran Fueroak liberalen eskuetan.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0285 Beren arteko harremanak ez dira, hala ere, gauza garbia izan beti denentzat, eta bikote horretako partaide baten nagusitasuna eta soiltasuna (batzutan) azpimarratu dituzten joerak izan dira mendeak zehar; enpirismoa eta razionalismoa lekuko.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0126 Bere gnoseologian enpirismoaren eta Descartes-en razionalismoaren hutsuneak gainditzea bilatzen du Leibniz-ek.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0182 Filosofikoki, zehazkiago, Ilustrazioak indibidualismo eta subjektibismoa modernoen goraldia adierazten du, razionalismoaren eta enpirismoaren garaitzapena metafisika klasikoaren gain.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0595 a) Lehen Razionalismoa.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0595 Etxebizitzak, teknikaren garapenarekin batera planteatu zituen Razionalismoak.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0319 XVIII. mendean, Neoklasikoak ezarri nahi zuen estetika intelektualistaren eta ilustratuen arrazionalismoaren aurka, kultura eta eredu guztien gainetik poetaren lanean agertzen den berezko indar misteriotsu bezala ikusten da sormen poetikoa.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0284 Eta, zuzenago, alderen alde Ilustrazio guztia pasatzen duen razionalismoaren (Descartes) eta enpirismoaren (Bacon) arteko teinka eta borroka beharko litzateke seinalatu, astiro-astiro, Ilustrazio-aldia aurreratuz doan eran, enpirismoaren nagusitzez eta kartesianismoaren itzaltzez erabakiko dena.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0284 Asmo hau obratu nahiz, bi jokabide kontrarioren artean, hau da, elkar ukatzen eta osatzen zuten razionalismoaren (dogmatismoaren) eta enpirismoaren arteko teinkan desarroilatu da Ilustrazioko filosofia.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0284 Baina biek, razionalismoak (modernoak) zein enpirismoak, natur zientziak dituzte eredu metodologiko, matematikak bereziki, Ilustrazioko filosofia ororen ezaugarri nagusitzat horixe jo bait daiteke.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0014 Bera ondo ohartzen zen defentsa hutsezko sistema bat zela hura, Razionalismoaren objezioei erantzuteko propio asmatua, baina erantzun haiekin ez zen lasai gelditzen.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm/jmmuj 0042 Arrazoimena Absurdua da Kierkegaard-en protesta, arrazionalismoaren aurka doa, baina ez da irrazionalismorik.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm/jmmuj 0042 Marxistaren batzuek (L. Goldmann-ek eta Lefèbvre-k, adibidez), beren arrazionalismoa hankaz gora doala ikusirik, presaka eta larri irten dute, joeron irrazionalkeria salatzera (4) Ik. LARRESORO, Hizkuntza eta Pentsakera, (Tranzendentziarako joera salatzen da, bereziki). Goldmann-en hitzak dira.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm/jmmuj 0042 Baina arrazionalismo klasikoaren akabera iragartzen duen bultzada honek, izpiritu modernuaren mogimendu orokorra dirudi eta beren altxor segurua zaindu nahi luketenen batzuen zaunkak ez du geldiaraziko, apika.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bertsolaritza 0038 Arrazionalismoaren garaian, ordea, Hezkuntzaren praktikak bere jakite berriari hasera eman zion.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0129 Baina arrazionalismo eta idealismo ilustratu hutsa da, boluntarismo tankeraz jantzita, ekintzaren iturburu eta kausa beti ere fedea bakarrik, edo xedeak, aipatuz ibiltzea.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gte 0031 Errazionalismoak gizonaren jatorrizko eskubideak goraipatzen zituen.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gte 0031 Idealismo norberakoi honetan eta Frantziko errazionalismoan arkitu ditezke anarkismoaren iritzien sorburuak.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. arregi 0141 Razionalismo liberal honen zentzuan dijoazte Spinozaren joerak bere pentsamendu politikoan.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak ehhlaburp 0290 Burgesia honek liberal ispirituz eta razionalismoz horniturik, iraultza desiratzen zuen, hots, aginteaz jabetzea.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0034 Hermes razionalismora bezala, Bautain eta Bonnety fideismora lerratzen ziren.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0034 Azpimarratzekoa da nola, ia denbora berean, mutur bateko eta besteko aburu okerrak baztertu zituen Eliz Irakasgoak: gehiegizko razionalismoa alde batetik, eta arrazoiaren desbaloratzea, bestetik.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak fisikaren historia 0125 - Arrazionaketa: egungo hurbilketa.- Razionalismoa Leibnizengan.- Arrazoia eta nahikundea zientzian: determinismo biologikoa.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0084 Razionalitate irrazionala Baina honekin paradoxa nahikoa bitxi batera heltzen gara: razionalismoari uko eginez, bizitzaren eta nahimenaren lehentasun aitortza irrazionalistatik abiatu den Mirande, askoz ere razionalagoa dela azken finean, abiatu razionalismotik egin duen, baina bere sistema osoa legitimatzeko lan guztia fedeari gomendatuz bukatzen duen demokrata baino.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0084 Gaur, aldiz, demokraziaren uste onari eusten zion razionalismo klasikoak aspaldi porrot egin duenean, demokraziaren mito soilak jarraitu egiten du pietate publikoan eta propagandako liturgian, baina bere barne-kontraesanaren korapiloan harrapatuta geratzen da, Ortegak ohartarazten zuen eran in El tema de nuestro tiempo: .

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. lamarca 0112 Razionalismo modernoak ekoiztuko du lege idatzia borondate orokorraren fruitu bezala.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0017 Horregatik basatien eta antzinako herrien artean, razionalismoak eta materialismoak itsutu eta ezgaitu gabeko herrietan alegia, aztiak itzal haundia du, egiazko eta sakoneko jakitunaren itzala hain zuzen.

29. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak vozeusk 1984 0001 Funtsean itxura mitiko bat eta, batzuetan mitologikoa ere bai, hartzen duen aparteko irakaspen bat, beti gaur egungo gizaki iturri ispiritual unibertsaletik urrundu duen korronte materialistaren razionalismo subjetiboaren azterketari ihes egiten diona.

30. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00315 Razionalismo kritikoa. Hasteko, hitzen esanahia mugatu beharra dagoela azpimarratzearren, gogora dezagun zenbait teoriatan demokraziak ez duela nahitaez herriaren agintea adierazten.

31. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00315 Jarrera horren alde agertu da behin eta berriz razionalismo kritikoa, eta bereziki Karl Popper, austriar filosofo ezaguna.

32. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00315 Razionalismo kritikoak onartuz gero, gobernuak gehiengoaren botoez esku batetik bestera aldatu ahal izatea litzateke demokrazian sakontzea.

33. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.a. leizaola 00078 Arrazionalismo frogak eskatu zizkiguten, informazio pittinen bat duen edonork arrazionalismo unibertsala frogatuta dagoen okerra dela baina, ordea, gizabanakook gizaki arrazionalak garen ziurtasuna izateaz gain, norberaren nortasun etniko-kulturalaren ziurtasuna ere izan behar dugula jakin arren. Duela gutxi, 96ko hauteskunde-kanpainaren zurrunbiloan geundela, lehen inolako lotsarik gabe beranduko frankismoa defendatu zutenek edozer gauzaren gainetik demokratak izan gaitezela eskatzen ziguten behin eta berriro 5 AZNAR, JOSE MARIA. El Correo, 1996ko otsailak 19. Antza denez, orain denok daukagu tolerante garela guztien aurrean agertu beharra.

34. 1991> euskara batua saiakera-liburuak erlijioak munduan 00013 Hala ere, beste erlijio bateko egin arren, askok eta askok animismoa praktikatzen jarraitzen dute hein batean. Beste gauza bat ere gertatzen da, alegia, mendebaldarren eta hauen razionalismoaren aurkako erreakzio gisako joera sortzen ari dela zenbait lekutan, arbasoen erritoetara itzuliz, sekta zenbait sortuz eta jarduera magikoak ugalduz.

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. sudupe 00104 Herderrek ez ditu begi onez ikusten ilustrazioaren zenbait iritzi filosofiko. Haren unibertsalismo abstraktua, kosmopolitismo uniformizatzailea eta arrazionalismo mekanizista kritikatzen ditu.

36. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 00013 Hona hemen Larrazabalen analisiko hitzak: Gizarte honetan teknizismoak eta positibismo zientifizistak duten indarraren eraginez, erabateko arrazionalismoa ideologia nagusi bihurtu da eta, gainera, ilusio ideologiko honen lilura koerlatibo baten gisan irrazionalismoari ateak zabaldu dizkio.

37. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.k. igerabide 0010 Arrazionalismoaren ondotik datorren teknokraziak kontsumoaren ugalketa itxuragabea dakar, maila orotan, azkenik alienazioaren iturririk oparoena bilakatuz, paradojikoki.


38. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. iztueta 0140 Ikuspegi positibista eta liberalean oinarritzen zen aldetik, razionalismoa, metodo enpirikoa, demokrazia eta berdintasuna goraipatzen zituen; ikuspegi utilitarista irizpidetzat zeukan aldetik, berriz, erlijioa, egia intuitibo, dogmatiko eta, beraz, demostraezinetan sinestea gaitzesten zuen.