XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak y. elorriaga 0172 Maila metrikoan: ago da errima ahapaldi bietan.

2. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak x. kaltzakorta 0020 Ikusi ditugun ipuin amaieren artean behar bada ezagunena Bizkai-Gipuzkoetako hori alan bazan sartu deilla kalabazan da atera dedila X-eko plazan amaiera da, errima bera aurkitu nahi da adibidez Fernan Caballeroren ipuinaren pasarte honetan.

3. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak zubk 0123 Bertsolari lez ospetsua izan ba'zan, probalari lez ez zan gitxiago izan: Probetan be errimea zan Peru.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/3 0051 Neurria eta errima Azter ezazu bertsoa neurri eta errima aldetik.

5. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura a. lertxundi 0014 - Ni faltatzen naizen bakoitzean, hor deitzen diozu zure adiskide poeta kaxkarrari eta gau guztia pasatzen duzue tontolaba edo bixigu bezalako hitz zailen errimak aurkitzen (1) Ikus Paris de la France-ko pateen kasua nobelako Poeta kaxkarraren kasua eta Bixentiko kaikua izeneko kapitulua, eta primeran ulertuko du irakurleak Madamek semeari bota diona.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak apez 0447 Izan ere ez bertso-lerroen zenbaki aldetik, ezta ere errima aldetik egileak ez du eredu mugaturik edo finkaturik erabiltzen.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak palt 0269 2. Euskal metrikarekiko iritziak haren izkribuetan oso hitz gutxitan ditugu emanak, rimaz esaten dituenak alde batera uzten baditugu batipat.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak palt 0269 Hona zer dioen euskal neurtitzek hala deitzen ditu berak bete behar omen dituzten kondizioei buruz (rimari dagozkionak baztertu egingo ditut oraingoz, ez baitute horiek zer ikusirik lan honetan agertu eta erabili nahi dudan gaiarekin): .

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak palt 0269 Lafitte jaunak duela urte gutxi lehen aldiz argitara zuen Oihenarten beraren L?Art Poetique Basque-n, Mauleko poetak berriro gomendatzen dizkigu arau horiek, elisioa eta sineresia zer diren agertuz; halere liburuxka osoan barrena rimaz eta ahapaldiez mintzo zaigu gehienbat.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak palt 0279 d. Hasieran ikusi dugunez, Oihenartek elisioa eta sineresia beti bete behar direla irakasten du; ez du, ordea, beste legerik ezarri, rimaz kanpo, eta horrenbestez beste puntu guztietan aukera ematen dio poetari eta bere buruari.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0160 (Rima azterketa kuantitatibo sinpleenak ere egiteko gaude eta rimari buruz teorizatzen ibiltzen gara).

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak palt 0332 Hirugarren edo laugarren mendeaz gero, ordea, latinez mintzo zirenek silaba luze-laburren bereizkuntza galduz gero, beste bertsogintza bat sortu zen, ritmikoa deritzana, silaba kontu jakinez eta bertsoaren azkenean puntu edo rimaz hornitua.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bertsolaritza 0014 Euskadin, bertsolaritza, transmisio-forma konkretu bat, weltansclung konkretu bat izan da, beti irakaskuntzaren instituzioetatik kanpo egonik (Karlistadetan izan ezik) eta beste aldetik, maila formal batean (errima eta bertsoen aukeran, eta doinuekin harremanetan) ezagutzearen arketipo batzuek (erlazionatzeko formak, oroimen-tipo, etab...) historikoki sostengu bezala erabili dituzten egitura logikoak ikasteko tresna bat da.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. lekuona 0162 Alternantzia, silaben zenbakia eta errima aldatzen dira.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. lekuona 0162 Alternantzia hausten dute isometrikoak eta errimodunak errenko sartuz; silabak gutxitzearekin ere barne-erritmoa hautsia gelditzen da, oinen aldetik tinkapenak laburtuz edo gutxituz (adibidez, tetrapodiak tripodio bihurtuz); eta errimak aldatzearekin egitura monorrimoa ere hausten da.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. lekuona 0162 6.5.2. Iya guriak egin du, seiko berezi hautsia: seikoa, sei lerro dituelako; berezia, silaben aldaketa ez datorrelako bat errimen aldaketarekin, beste zenbait eredutan bezala.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak karmel 1988 0004 Norbaitzuk (adibidez irratiz eta telebisioz) askatasuna aldarrikatzen dute eta adierazpen-askatasuna (euren boterea) erabiltzen errimeak dira; baina inork beraien aurka askatasun berbera erabiliz gero, orduantxe kontuak!.

18. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak akes 0055 Orixe, salmoak puntu edo rimadun bertsoz ematen dituela, eta Iratzeder bide estuagotik, rima eta neurri berdiñeko bertsotan.

19. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak lek 0166 Euskerazko bertsoetan lenengo-lenengo ikusten deguna, bertsoen metroa da, metrika; bertsoen rima , puntua , eta ritmoa, ibil-neurria.

20. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak lek 0179 Rima, biñaka darabil; eta biñako bakoitzean aldatu egiten du - oso Iztueta`ren oiturako gauza; ortan zaldibiarra oso maisu bait zan....

21. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak s. aranbarri 0341 Bertso oietan, gogor salatu zituan aldi artako kapitaliste jauntxoak, agintariak, guardia zibillak, justizi egilleak, eta abar... Urkiolegi bertsolaria, bai gai aldetik eta bai neurri aldetik, rima aldetik eta euskera aldetik, jator ibilli zala, esango nuke.

22. 1991> bizkaiera bertsoak a. legarreta 0057 Euren berezitasunetariko bat zera da: Kopla batzuk iru errima daukiez eta beste batzuk, ostera, bi besterik ez.


23. 1991> bizkaiera bertsoak a. legarreta 0057 Iru errimakoak gozoago emoten dabe belarrira.


24. 1991> bizkaiera bertsoak urte h. fiebrea 0054 Ta bost bertso hauekin
eta euren rimekin
bukatzen dira ahapaldiak
agurtzen gara bertsolariak
agur bero ta haundiak.

25. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0055 Errima duten hitzak: zaletasuna eta...


26. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0055 Kopla txikiak lau lerro ditu eta errima bi: bigarren eta laugarren lerroetan.


27. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0055 Errima duten hitzak: zabala eta...


28. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter/ubi 0309 Poema diogu, nahiz eta metrikaren zein errimaren aldetik horretarako arrazoirik ez eman, idazleak bere intentzioz horrela aurkezten digulako poemei eskaini behar zaien irakurkera eman diezaiegun, alegia; narratiboa dela diogu, trikuaren zenbait gorabehera kontatzen baita, amaiera konkretu batekin.


29. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter/ubi 0309 Verso librean idatzirik dago, ez errima eta ez neurri; hain zuzen ere, poesiaren eta prosaren arteko muga-mugan.


30. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter/ubi 0309 Errima eta neurririk eza gora-behera, poetikotasunik ez zaio falta, hala ere.


31. 1991> euskara batua ikasliburuak beleko 0328 Haien neurri eta errimetan trebatu.


32. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j.m. irigoien 0057 -bi-
Aita maite bihotzekoa:
ni ez naiz zu bezalakoa,
eta alde batetik, lastima!,
hobeto bideratuko bainituzke, bestela,
bertso hauen neurri eta errima.



33. 1991> euskara batua literatur prosa j. garzia 0025 Elitearen etsenpluaz gabeturik, jende xehea errimarik gabeko borroka molde arruntagoetara itzuliko zen pixkanaka.


34. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. iñarra 0216 Beste aurre-sentsazioa neurria errimarekin eta erritmoarekin ez loturikoa.


35. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0059 Hau baitio: Ie collige tant de la qualitté de sa rime, qui est foible et imparfaicte, que du ton et de lair auquel il faisoit chanter ses Vers qu'il a Creu les faire masculins ...; eta aipatzen ditu hutsak: erriman beraz, eta ere neurtitzaren hauste 'ta gelditzetan (Les Cesures et les repos de ses Vers sont aussy Irreguliers, en plusieurs Endroits), erranez nola Etxeparek derabilan (ez beti, baina gehienetan) (...).


36. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0062 Urrundu bai, osoki berexi ez: hirueko ezberdinaren neurtitz luzeak baditu hamalau silaba (bi neurtitz-erdiak berdin 7+7), bat gutiago bakarrik; hobeki, behin baino gehioagotan (IX, XI, XIV, XX, XXI, XXV) nahasi ditu, molde ezberdinetan, zortzi eta zazpiko neurtitzak, erran nahi baita Etxepareren hamabortzeko luzea erditik hautsi duela, oharturik errimaren beha bezala zagola hemiztikioa, eta ainitzetan bazirela han barneko errima edo asonanzak: molde iduriz erdi-bethegin hori, badiduri betheginerat ereman nahi izan duela.


37. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0062 Berezikiago ageri da XXIV-garrenean, zortziko zuzenean, zortzi eta zazpi silabak errimarekin batean aldizkatuz, beraz Eguiateguy-k zion Zaharraro-an, menturaz, neurkada zaharrerat bere gisan itzuliz.


38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0062 Bainan, orokorki behatuz, Oihenarten neurtitzaren luzetasun zuzena guti gurutzatzen da Etxeparerenarekin (hunen Kontrapas-eko) laueko iduria dudazkoa baita: errepikatuz, zortzikoa!), laburrenetik hasiz: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12 eta 14, hau bakarrik kopla zaharrean, nahiz Oihenartek zion, huts eginez aldi huntan, errima bageko neurtitza zela hirugarren neurtitza, beraz zazpi silabako biga, hamalaueko baten orde!


39. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0062 Eta ere Oihenartek baititu laueko zenbait (VI, VIII, XVI, XXVII) nahiz neurtitzetan beti ezberdinak, beti errimak aldizkatuz, eta beti zuzenak, bortzeko, seiko eta zazpikorik nahasi gabe Etxeparek bezala (kantatzeko nola egin behar zen?).


40. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0066 Elisione 'ta sinalefa guziak eginez (Etxeparek hain ezberdinki dematzanean: hiru laurgarrenean, bertzerik baterez, aldiz dieresia ahozko moldeak sineresia hobe zuelarik: 3 ygandiac), errima aski aberatsak zuen aldatuz (Etxeparek asonanza bakarra du -i, nahiz errima iduriekin nahasia: -qui (-ki) hamarretatik zortzietan)...


41. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0066 Bai, baina Oihenartek baliatu du ere aitzinekoa, bereari emanez haren oiharzun bat baino gehiago: hastapeneko lehen hitzak (adoreçac) eta azkenak (gaynetic) baliatu ditu lehen bertsuaren moldatzeko (-etsac, -unic) eta oraino barne errimako (bertzeric, Iaincoric); gero baliatu du ere asonanzan den -(u)qui (2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10) aberastuz (-uqui errima hirugarrenean).


42. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0066 Bainan ezta errima bakar bat bietan baino gehiago, erregelari jarraikiz.


43. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.b. orpustan 0066 Eztu atxiki aski ederra zen Ehor erho (5) itzulia; bainan ohartzeko da bertze zerbaitek ordaintzen duela errima 'ta soinu paralelo aberatsean: Ezadil', erhaiten ari: / Ezizal' ohaidecari.


44. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Bertsoaren osagaiak asko dira: errima, neurria, doinua, gorputz adierazpena, bukaerako arrazoia, bitarteko literatur-baliapideak... asko.


45. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Hartara, badakigu nora iritsi nahi dugun eta bidean ze arrazoipide eta ze errima erabili geuk ezartzen diogu geure buruari.


46. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Almazena betetzeko bakoitzak ditu bere saiakera eta sailkaerak; bere iturri eta sustraiak; bere errima kuttun eta gorrotatuak.


47. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Errimek ere modak jasaten dituzte eta garai batean inork erabiltzen ez zuen halako hitz hura gero denok erabiltzen dugu, norbaiti, behin, bururatu zitzaiolako.


48. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Errimak ez dio bertsoaren formari bakarrik eragiten.


49. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Errimak aurretik esaten duguna baldintzatzen du.


50. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: atzekoz aurrera. hitz-bukaeren hiztegia, 7 0007 Errima berriak esanahi berria.


51. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Lehena, bertsoaren barne prozesu erritmikoa da; bigarrena, azken errima, puntu bakoitzaren oinak edo hoskideak alegia.


52. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Errima edo hoskidetasuna da bertsolaritzaren inprobisazio-teknikaren barnean interesgarriena eta interes gehien pizten duena.


53. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Puntu horretan, erriman alegia, ezin da inkonszientzia, axolagabekeria eta bapatekotasunari buruz hitz egin, bertsolariak eginkizun estu horretan kualitate guztiak aplikatu behar bait ditu.


54. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Punturik zorrotzena azkena jarriz egiten den bertsoaren muntaia hori hain garrantzi handikoa da, non gainontzeko hiru puntuen errima edo hoskidetasuna ahapaldi edo bertsoaren azken puntu horren menpe dagoen.


55. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Ez da ahaztu behar elkarren aurkako bertso-saio batean, lau errimen muntaia guzti hori azken erriman oinarrituta egin behar dutela; segundutako gorabehera da; izan ere, lehen bertsolariak bere bertsoa bota orduko bigarrenak erantzun egin behar bait dio.


56. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Errimarik errezenak eta erabilienak honako hauexek dira: -ea, -ia, -ean, -ian, -oa, -ua, -oan, - uan...; eta bakan edo arraroenak: -ana, -ona, -una, -aña, -iña, -oña, -uña, -ela, -ola, -atza, -otza, -are, -ere, -on, -un etabar.


57. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ehbertsol 0012 Batzu, aipatu teknikari jarraitu gabe, bertsoa besterik gabe kantatzera jotzen dute eta bertsoa lehen puntuko errimarekin amaitu.


58. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.k. igerabide 0059 Ahozkotasunean erabiltzen diren baliabideek halako indarra hartzen dute zenbaitetan, non, maiz, erabilitako aliterazioak, errimak, soinuzko oihartzunak... erritmoarekin loturik, hitzezko esanahi kodeatuari alde egiten baitiote; hitzak soinu kateatuetan ezabatu egiten dira, erritmo eta soinu hutsezko piezak osatuz (hori asko gertatzen da haur poesian).


59. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0276 Bere obrak (ez zituen argitaratu nahi izan) anaiarenekin batera, honen seme Gabriel Leonardok argitaratu zituen (Errimak, 1634).

60. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.a. arrieta 0086 amiantozko traje berezien premiarik ere ez duzu berorretan iharduteko; eta errima eta erritmo eufoniko bila ibiltzea ere ez da entretenimendu makala izaten. Baina ez ahaztu: ez gara geu hitzaren jabe, alderantziz baizik.

61. 1991> lapurtera-nafarrera poesia leon 0009 Ez ditugu ordea erakusle eta aditzak batuaz eman, ezen baturako formak onetsi bagenitu, euskalkiaren berezitasunak oro deuseztatuko genituen lerro muturretako errimak arriskutan emanez.


62. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dv 1997 0059 Bertsolaritza klasikoa konsonantzian oinarritua dago, nik asonantzia gehiago zabaltzeko proposamena egiten dot, esate baterako, lehengo hiztegiaren arabera áogi, hori, erorié errima ona bada, zergatik ez áhori, horri, erorié??

63. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak r. iraola 0030 Oso errima aberatsak darabiltza, batere atzizkirik gabeak.


64. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak r. iraola 0030 Errimen aberastasuna aipatu dugu lehen.