XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak mde 0024 Besteen artean: William James, Amerikar psykhologilari sakona; England'en William Crookes psysikaria; Germandi'n Schopenhauer otsandiko yakintzalea; Prantzia'n Bergson oentsua, Gabriel Marcel, oraingo giza-izanaren yakintzale ta idazle katholikua eta, batezere, Charle Richet sendagillea.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 00370 Baina ondo ulertuta, azken hauek matematikari edo fisikarien buruan bakarrik daudela.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0015 Matematikari, Fisikari eta Astronomilari izan zen.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak zibilizazioa 0179 Fisikalari, astronomari, ta matematikoa, grabitapen unibertsala ta bere legeak aurkitu zituen, kalkulu diferentziala fondatu zuen eta argiaren konposaketa ta deskonposaketa ikertu zituen.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak uzei 0029 Fisikariek eta kimikariek saiatuko dira inguratzen gaituen mundua ikertzen.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/7 0240 Gainera era eta arlo desberdinetako zientzilarien lan konbinatua: geologoak, biologoak, fisikariak, ikusketariak, ...

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0007 Frantzian jaiotako fisikari britainiar honek Cambridge-ko unibertsitatean egin zituen ikasketak, baina ez zuen inolako titulurik lortu.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0013 Lehen aipatu dugu fisikariak lan zientifikoa egiten duela.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak fisika 1990 0028 Eta argiaren abiadura? 100 urte lehenago Galileo fisikari handiak antzeko metodoa erabil nahi izan zuen honen abiadura kalkulatzeko.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0073 Beraz, Von Guericke fisikariak urezko zutabea gutxienez zenbat altu egin behar izan zuen?.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak l.m. bandres 0030 Fisikarien eritzi komun bat zera izan da: gorputzen higidurak gidatzen dituzten legeak, bata bestearekiko abiadura konstante batez higitzen ari diren bi behatzailerentzat berdinak izan beharko direla.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. oregi 0030 Horretarako, esti egin eta fisikalariek energia-mota nabarmenenaz (argiaz alegia) izan dituzten iritziak aztertzea bide da erarik egokiena.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. oregi 0030 Orduko fisikalarien ustetan, argia ispilluan pilota bat orman bezelaxe islatzen zen, sartu bezain saihets atereaz.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. oregi 0030 Hoik direla eta, argi-iturri bakoitza ugin-saldo baten sorburu delako ustera makurtu ziren fisikalariak; ugin baten bizkarra eta beste baten sakonunea batera gertatzen diren tokietan elkar deuseztu eta illununea azaltzeak bidezko dirudi horrela.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. oregi 0032 Egia esan, aldi hartako fisikalariak erotu eta zernahi gerta zitekeela zirudien.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0136 Ia garai berean, baina bakoitzak bere aldetik, 1925ean Lotka fisikariak eta 1926an Volterra matematikariak, elkarreraginean diharduten bi populazioren dinamika formulatu zuten; bereziki, harrapakari / harrapakin erlazioa eta baliabide berdinengatik lehiatzen diren bi espezierena.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak g. nazabal 0027 1967 Oppenheimer fisikari iparramerikar eta bonba atomikoaren sortzailearen heriotza (Otsailean).

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0193 Aita Berkeley Unibertsitateko fisikaria zen eta gainera Nobel sariduna.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0114 Biraketa-higidura Fisikariek unibertsoko zenbait biraketa-higidura ezagutzen zituzten jadanik, zeruan eta Lurrean maiz ikertuak izan zirelako.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0188 Fisikariek Erlatibitatearen Teoriaren aurrean izan zuten erreakzioa.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak fisikaren historia 0188 Ez ziren izan, ordea, Einstein-en aurresanen aurka agertu ziren experientziak, hainbeste fisikari Einstein-en teoria begi txarrez begiratzera bultzatu zituztenak.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0027 Garai hartan fisikariek, argi-partikulek gorputz solidoekin talka egitean eragiten zuten presioaren frogak bilatu zituzten.

23. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak l. egia 0015 Griegozko átomos itzak ZATI-EZIÑA esan nai du; eta, antziñako fisikalarien iritziz, átomo diralako oiek ezin-ausizko lengai gogorrak ziran.

24. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak l. egia 0015 Atom-eskolak, gaur dan egunean, garrantzi oso aundia artua du fisikalarien artean.

25. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j.r. etxebarria 0001 Hala ere, amerikar ikertzailé talde batek, John W. Gofman fisikalariaren eta Arthur R. Tamplin biokimikalariaren gidaritzapean, rad bakoitzeko 2 % (ehunekó bi) kantzer* gehiago agertzen dela frogatú du.

26. 1991> euskara batua ikasliburuak fiskim/dbh 00187 Galileo Galilei. Astronomo eta fisikari italiarra (1564-1642).

27. 1991> euskara batua ikasliburuak j.r. etxebarria 00049 Zenbaki honi Avogadroren zenbakia deritzo, Amadeo Avogadro (1776-1856) italiar fisikari ospetsuaren ohoretan.

28. 1991> euskara batua ikasliburuak j.r. etxebarria 00049 Bizitza: Italiar fisikari hau Torinon jaio zen 1776ko ekainaren 9an, eta Torinon bertan hil zen 1856ko uztailaren 9an.

29. 1991> euskara batua ikasliburuak j.r. etxebarria 00166 Dena dela, fisikariak gai hau etengabe ikertzen ari dira, eta polo bakarrak isolaturik aurkitzeko posibilitatea ez dute erabat bazterturik: aurkitu gabe dauden osagai hipotetiko horiei monopolo deritze.

30. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0036 Dena 1885. urtean hasi zen, Rôèntgen fisikari alemaniarrak izpi katodikoen hodiarekin lanean zebilela, honen inguruan zegoen pantailan distira bat ikusi zuenean.


31. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00230 Laplace fisikaria honela mintzo zen determinismoari dagokionez: Une jakin batean partikula bakoitzaren kokapena eta abiadura ezagutzen dituen jainkozko kalkulatzaileak, mugagabeko denboran zehar, geroko gertakari guztien ibilerak ezagutuko lituzke.

32. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l. valverde 00290 Antoine d'Abbadierena den bezalako nortasun anitz eta aberatsak bideratu du gaur haren inguruan jakintzaren hainbat adarretako jakinzale eta ikertzaile biltzea Kongresu honetara, eta horrek ezaugarri bereziak ematen dizkio Kongresuari. Aitortu beharra dut orain artean ez nuela inoiz esku hartu euskaralariak, Etiopiako hizkuntzetan adituak, fisikariak eta astronomoak, besteak beste, hartzen dituen inongo Kongresutan.

33. 1991> euskara batua saiakera-liburuak baietz ba! 00046 Baina elbarritua ez da atzeratua: XX. mendeko fisikaririk onenetakoa da.

34. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ospitalestat 1996 00016 Osasun-funtzioa duten beste goi-mailako tituludunak. Beren zerbitzuak ospitalean prestatzen dituzten fisikariak, biologoak, botikariak, etab.

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 00010 Izan ere, gero eta zuzenagoak iruditzen zaizkit aspaldi irakurri nituen Max Plank fisikari handiaren hitz hauek: egia bat ez da garaile ateratzen aurkariak bairatuz eta haien begietako lotura eroraraziz, baizik eta, batez ere, azkenean aurkari horiek bata bestearen ondotik hilez doazelako eta belaunaldi berria egia onartuz doalako. Fisikan hori gertatzen bada, atera kontuak.

36. 1991> euskara batua saiakera-liburuak garuna 00285 Irudian, Roger Penrose matematikari eta fisikaria dugu. Penrose kezkaturik dago gogamenaren eta garunaren artean dagoen harremanaz eta horren lekuko da berriki argitaratu duen Gogamenaren itzalak izeneko liburua. Penrose-ren eritziz giza garunaren funtzionamendua ezin da ordenadore baten bitartez simulatu.

37. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00014 Maxwell-en uhin elektromagnetikoei buruzko azterketa matematikoek, berrogeita hamar urte geroago, hari gabeko telegrafia eta telefonoa asmatzea eragin zuten, baina hauek ere arazo berriak sortarazi zizkieten fisikariei.

38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.m. barandiaran 0013 Materiaren egitura elektronikoarekin oso erlazionatuak daude, eta aspaldidanik, egoera solidoko fisikarien oinarrizko tresna bihurtu da.


39. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0019 Zer esanik ez, gorteko astronomoa eta zenbait kasutan fisikari profesionalak izaten ziren, baina Zientziatik eta Zientziarentzat bizi zitezkeenak oso gutxi ziren.


40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. agirrebaltzategi 0263 Fisikaren egitekoa zehazten ari delarik, Max Planck-ek dio, neurtu ahal den edozein gauza neurtu behar duela fisikariak, eta neurtzeko moduko bihurtu neurtu ezinezko gauza guztiak.

41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. agirrebaltzategi 0263 Zalantzatan geratu baldin bada fisikaria halako esperimentuaren emaitzei buruz, hori errepikatzea eta zuzentzea dauka.

42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0089 1913an, Niels Bohr fisikari daniarrak, elektroi bakoitzak ibilbide jakina egiten duela egiaztatu zuen eta nukleoa inguratuz elektroi-hodeia dabilela, zenbait geruza edo energi mailaz osatua, eta geruza horietan higitzen direla elektroiak.


43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lure/3 0110 Coulomb, Charles Augustin de. Mekanikari eta fisikari frantsesa (Angulema, 1736 - Paris, 1806).