XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak p. alkain 0037 Erregai fosilak eta energia nuklearra bezala, bero eguzkitiarra elektrizitatean bihur daiteke prozesu termodinamiko baten bidez, gaur egun oso inportantea dena.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0106 Esaten ari garenaren froga, zenbait fosiletan eta bizirik dirauten espezie primitibo batzutan aurki daiteke.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0106 Lehendabiziko prosobrankioak Goi-Kanbrikoko fosilak omen dira.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0521 Monera erreinuko filogenia estudiatzeko, ez dago fosilarik eta horregatik ezin da bere eboluzioko idearik eman.

5. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak kuxkux/5 0186 Fosil, landaredi eta faunaren banaketa behatu eta ikertu ondoren, zera baieztatu zuen: lurraren historian zehar izaki bizidunak etengabe aldatuz eta eboluzionatuz doazela.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0009 Hori esateko guztietan itsasoko fosilen agerpenean oinarritu zen.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0009 Voltair-ek, Neptunismoari amore ez emateko, Pirineoetan aurkitutako itsas maskorrak Santiago de Compostelara joaten ziren erromeseriek utzi zituztenak, eta ez fosilak zirela, baieztatu zuen.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0023 Fosilek eta harri sedimentarioek ematen dituzten informazioek beste garaiko klimaren ikerketa aisatzen dute.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.a. fernandez 0023 Fosil eta harri sedimentarioen bidez kontinenteen paleoklimak jakin eta gero, adibidez, gaur egun latitude desberdineko bi kontinente garai hartan klima bera izan zutela ikus daiteke.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. iturbe 0266 Landare eta animaliekin batera fosilak munduko toki guztietatik etortzen ziren Europara.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. iturbe 0266 Ubideen eraiketak, estratuen ikerketak, fosilen bilketak eta klasifikazio sistematikoagoak ahalbidetu zituen Europan bertan, honela, lehendabiziko mapa geologikoak sortu zirelarik.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0152 Hala ere, eta aztarna fosilen gabeziaz, oso eremu labainkorrean higitzen dira aipaturiko hiru hipotesiak.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0158 Fosilak.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0158 Hondakin fosilak aztertzerakoan posible zaigu zaldiaren eboluzio kondaira eraikitzea; hasieran neurri ttikia zuen, gaurko zakurra bezalatsu, eta hanketan lau hatz bazituen.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak ehhistoriaz 0156 Beren kokapen geografikoa dela eta, forma fosil honen aurkikuntza iparrafrikarrak garrantzi handikoak dira; izan ere, azken izoztaroetan gertaturiko itsasoen atzeratzeak, Siziliako eta Gibraltarreko itsasarteetan zeharko pasaera eta, ondorioz, italiar eta iberiar penintsulak populatzea erraztuko bait zituen, populatze horrek forma hominido iparrafrikarrek Ternifine (Algeria), Casablanca, Rabat, Salé eta Temara (Marokko) iberiar penintsularen populatzaile aurrenenekoekin duten erlazio posiblearen arazoa planteatzen duelarik.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. altonaga 0393 Tamainaz 1-33 cm tartekoak izaten dira; 350 bat espezie fosil eta 600 bizi daude deskribatuta.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0041 Lehenengo ugaztun hauen fosilak Britainia Handian, Afrikan nahiz Txinan aurkituak izan dira.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0041 Afrikan aurkitutako Megazastrodona da tipikoena eta berarekin batera narrazti ugaztundarrak eta dinosauruen hondakin fosilak aurkituak izan dira.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. aizpurua 0205 Baina eztia, argizaria edo erleak oso galkorrak dira eta ez da haien fosilik aurkitzen.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Ez ziren elefanteen fosilak, narraztienak baizik.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Tankera honetako burutazioekin zebilela bapatean lankide batek narrazti bitxi baten fosila ikustera joateko deitua izan zen.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Garai hartan hil, lur azpian lurperatua izan eta bere existentzia ezkutuaz ezer ez genekiela, orain berraurkitu dugu fosil eran.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Zenbait urte geroago fosil horri Mosasaurus (Mosa-ko narraztia) izena jarri zioten, Mosa-ko lurraldean aurkitua izan zelako.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Izan ere, Cuvier, animalia hori hain egoki identifikatzeagatik, fosil erraldoien maisutzat hartua izan zen.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Baina Cuvier-en ikasketak ez ziren horretan gelditzen, eta Paris-ko museoan jasotako fosilen bildumaren azterketari ekin zion, era horretan Lurreko azaletik aspaldidanik desagertutako animalia eta landareen espezie asko aurkituz eta ezagutuz.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0015 Gainera, indusketa-tokietan konturatu zen estrato batetik bestera fosilen espezieak aldatu egiten zirela, espezie zaharrena guztiz desagertu arte.

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0159 Dinosauruek, Lur osoan zehar zabaldu dute beren eragina eta hondakin fosilak kontinente guztietan aurkituak izan dira, Antartidan izan ezik.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0193 Eta han garbi ikusten zen denok genekiena, alegia, Kretazikoko estratoak bukatzean bapatean narraztien fosil guztiak desagertzen zirela.

29. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0193 Buztin-geruza horrek fosilik ez zuen.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0193 Eta bere gainean aro berriko kareharria kokatzen zen, fosil ugariekin.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0011 Justu zenbat molusku mota bizi den lurrean jakiterik ez dago, baina, 80tik 150.000era bitarteko kopuruan ibiliko da, honezaz gain 35.000 fosil deskribatu izan direlarik.

32. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0012 Moluskuek garrantzi handia dute fosilen erregistroan.

33. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0011 Fosile primitibo hauek Ctenodonta generoaren barnean sailkatu ziren, zeina, ugari eta elkarren antza haundia duten hortzez eratutako txanga bat izatea baita beren ezaugarririk nagusiena, delako hortzak kuskuaren erdialdera bat etortzen direlarik.

34. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0001 Dena dela, oraingo gizakienak baino lehenagokoen fosilak behar ziren, aldi berean tximinoen antzeko arbasoenak baino eboluzionatuagoak izango zirelarik.

35. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0001 1889. urtean armadan zerbitzen ari zela, Holandako gobernuak Java irlara bidali zuen hango fosilak aztertzera.

36. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0001 Lehen gizakiaren fosilak ziren haiek dudarik gabe.

37. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... i. azkune 0002 Behin eta berriz esaten zuen fosil haiek tximinoren baten eskeletokoak zirela eta ez lehen gizakiaren eskeletokoak.

38. 1991> euskara batua ikasliburuak j.r. etxebarria 00081 35. Erregai fosilen erreserbak, hala nola ikatzarenak eta petrolioarenak, mugaturik daude.

39. 1991> euskara batua ikasliburuak a. prego 0040 Ebroren ibaiadar honek aintzina zingira zen leku batetik pasatzen da eta dinosauruen oinatz fosilen arrasto ugari geratu dira markatuta bertan, gizakiaren historiaren aldi diferentetako beste hainbat testigantzarekin batera: galtzada erromatarrak, bainuetxeak, eta abar.


40. 1991> euskara batua ikasliburuak fisika/3 0087 Hala, petrolioa erabiltzen hasi zenean, horrekin batera barne-errekuntzako motoreak aurkitu ziren (erregai fosilen energia lurrin-motoreak baino hobeto erabiltzen dutenak); eta geroago hain eztabaidatua den energia nuklearra aurkitu zen.


41. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0081 Bata beira igurtziz sortzen zena eta bestea anbar izeneko erretxin fosiletik sortutakoa.

42. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0146 Izaki bizidunen hondarrak (markak, oinatzak, zatiak...) dituzten harri hauek fosilak dira.

43. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0146 Fosilak deritze (latinezko fossilis hitzetik eratorritako hitza da, eta lurretik ateratakoa esan nahi du).

44. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0146 Fosiletatik abiatuta posible da, eta xehetasun handiz, antzinako garaietan gure planetan bizitza nolakoa zen asmatzea.

45. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0146 Baina nola osatzen da fosil bat?

46. 1991> euskara batua ikasliburuak lur eta ingurugiro 00300 - Inpaktu akustikoak (harrobiak, aireportuak).
- Aldaketak ur-erregimenetan (urtegiak).
- Aldaketak ekosistemetako espezieen portaeran.
- Hesi biogeografikoen eraketa (errepideak, urtegiak, burdinbideak).
- Aldaketak paisajeen ikuspegiaren kalitatean (harrobiak, errepideak)
- Aztarnategi geologikoen eta fosilen desagerpena (urtegiak, errepideak).

47. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/dbho 00081 Morganentzat eta Tylorrentzat gaur egungo herri primitiboak gure iraganeko fosilak izango lirateke.

48. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hautaprobak 1994-96 00060 5, 6 eta 7 unitateak Paleozoikokoak dira, zehaztasun kronoestratigrafiko handieneko fosilek, 6 unitateko trilobiteek (Kanbriar-Permiar), eta unitate gazteeneko ikatzen 300 m.u.-tako adinak (Paleozoikoko goi muga 250 m.u.-tan kokatzen da) adierazten duten gisara.

49. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hautaprobak 1994-96 00080 Multzo diskordanteak (2 unitatetik 8ra, hauek barne) Paleozoikoan eratutako segida estratigrafikoa osatzen du (Kanbriar eta Permiarraren artean) fosil bereizgarriek eta 8 unitatearen basaltoen adin absolutuak (ikus a atala) adierazten dutenez. Hauen eraketak eskualdea Paleozoiko garaian berriro subsidentea izan zela erakusten du.

50. 1991> euskara batua saiakera-liburuak hautaprobak 1994-96 00097 Datazio zehatzagoa egitea ahalbidetzen duten fosilak hauek dira: 9, 7 eta 4 unitateko amoniteak eta 5 unitateko errudistak eta orbitolinak, Mesozoikokoak diren Jurasiko eta Kretazeoko sistemetako bereizgarriak.

51. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 00015 Froga horiek izaki bizidunei buruz azterketa sakonak egitea eskatzen zuten; baita fosilen hondarrenak ere, hain zuzen.

52. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0010 FOSILEK ETA MOLEKULEK EBOLUZIOAREN HISTORIA DESKRIBATZEN DIGUTE


53. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0045 Paleoantropologiaren mirarietako bat, garezur fosiletako barne-moldeak berreraikitzea eta garunean kanpoen dagoen egitura aurkitzea da.


54. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0045 Lehenik eta behin, esan dezagun fosiletako aztarnek diotenez (...).


55. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0045 Garezur fosil baten barneko moldea.


56. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gizakia 0052 Testuinguru horretan, fosilen aldetik ia 100.000 urteko isilunea izan ondoren, Neanderthaletik gero eta hurbilagoak dauden formak azaltzen hasi ziren.


57. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.r. aizpurua 0177 Fosilen erregistroa duela seiehun urte sortu zenez geroztik, gutxienez 25.000 rad-eko izpi batek jo gaituela pentsa daiteke.


58. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lure/3 0209 Coloradon eta Wyoming-en (Estatu Batuetan) aurkitu dira diplodokoen fosilak.


59. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lure/3 0209 Mota gehiago dira fosil direnak bizirik aurki daitezkeenak baino.