XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa ugalde iltz 0059 Au ez da oraingo kontua; gerra aurreko gertakizuna da.

2. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak i. beristain 0015 Napoleon menderatu ondoren, Elkarte Santuak (Santa Alianza) matxinada-urteak ezereztu nahi izan zituen, halajaina, eta gerla-aurreko gidaritza absolutuetara itzuli berriro.

3. 1969-1990 bizkaiera ahozkoak j.j. arrizabalaga 0105 Asmatikue zan gure abade jatorra, gerra aurreko gure apaiz don Errapal.

4. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak a. onaindia 0071 Lenengo itz-lauz idatzi eban, gerra aurretik batez be.

5. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak bizkaiko herri iturriak 0055 Gerra aurrean barriz bizkortu zan iturgintza sailaren barririk ez dakigu, halan ere; holan ba, kako bitartean jarri behar dogu aldi hau, iturrien eboluzinoari dagokionez, daturik ezean.

6. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. amenabar 0062 Katakunbetako literatura honek gerra aurreko giroan eta eitean oinarritua jarraitzen zuen.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.m. olanga 0084 Aro hau Gerraurreko Mugimenduaren jarraipen aldakuntzarik gabea dugu.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.m. olanga 0084 Garai honetan dagoeneko bi joera desberdin antzeman daitezke: a) Gerraurrekoen jarratzaileena, olerkari-en bidetik abiatu nahirik, funtsezko aldeketarik ekarri gabe.

9. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura etxde 0028 Halakoan, autobidez zihoalarik, mikeleteekin topo egin zuen, zeren jakinarazi behar baitugu gertaera hau gure gerla aurrekoa dela, mikeleteak ziren garaikoa alegia.

10. 1969-1990 euskara batua literatur prosa p. aristi 0027 XVIII. mendeko bat agertu zen, hamairu joan den gizaldikoak eta gerra aurrekoak gehienak.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak sm 1023 Idazle bezala ospea hartzera heldu zen gerra aurreko garaian.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0133 Aitortzen da, bestalde, gerra aurreko belaunaldi horixe bera izan dela (Aitzol, Makazaga Mendiburu, etab.), sekula baino gehiago estimatu eta prestigiatu duena bertsolaritza, Lekuona berezi-bereziki, eta Lekuonaren eraginez beste anitz.

13. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0133 Agian dagoena, prozesu bat da, eta bertsolaritza berria deritzoguna, Amurizarekin baino askoz lehenago (edo Amurizarekin fruitu heldua eman baino lehenago), gerra aurre hartan sortu zela.

14. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0954 Azkenik, esan beharrik ez dago, zentzu bietan agertzen diren itzulpenak gogoan hartu ditudala: SH hizkuntzatzat erdara dutenak (gaztelania, frantsesa, ingelesa, alemana, latina, grekoa etab.) eta euskara dutenak ere bai (gerraurreko poesiazko liburuen argitalpenetatik hasi eta azken aldi honetan ugalduz joan den joera berau), bai eta euskalki batetatik beste batetara egin diren egokipenak ere.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0976 Halere, dinamismo handiegirik ez badu ere, bada batez ere Bizkaian, gerraurre eta gerraondo hurbileko erizpide purista eta aski subjektiboen bidetik, euskalkizko textugintza bat bultzatu nahi lukeen sektore bat.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0049 Literatur-produkzio originalaren portzentaia totalari buruz kidekoa da gerraaurreko eta gaur egungo epeetarako.

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak d. amundarain 0185 Agian horregatixe da Aurelio Arteta (Bilbo 1879-1940) pertsonaia errepresentagarriena, hau da, expresio plastikoaz gerraurrekoen artean kontzientzia publiko haundiena daukana.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oñatilib 1982 0097 Gerra aurreko garai honetan (1.920-36) baserri giroko eraikintza eta elementu laguntzaileei buruzko datu interesgarriak jaso ziren.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak ekurtek 1984 0016 Pertsonaia honek esangura berezia zuen guretzat, Zeruko Argia aldizkariaren zuzendariordekoa izan bait zen gerra aurrean.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. torrealdai 0043 Gerra aurreko belaunaldiak ezin irauli izan zuen mundu hori, aski menturatu arren.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. irazabalbeitia 0118 Joan den XVII. UEUren baitan (1989.ean) ospatutako Euskal Kimikari Ikerlarien Hirugarren Biltzarreko sarrera-hitzaldian Jose Mari Elortza doktoreak esandakoa aipa daiteke orain: Kimika saila sortu zenean 1977.ean, liburu bakarra zegoen kimikaz euskaraz, gerra aurrean argitaratutakoa.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. zalbide 0213 Denboraren tarteak eta gaiaren bestelakoak hesi-muga sendoak ezartzen baditu ere zinez komentzitua nago ni, eta Eneko Oregi ere alor honetan gogaide izango dudan esperantza osoa ez zait falta, problemaren azken iturria ez dela gerra aurrean, 1933 inguruan, Aitzol eta Lizardi aurrez aurre eta elkarren kontra jarri zituen euskera errez-aren auzigai hura bera baizik. (1)Horretaz argibide gehiago nahi lukeenak irakur beza astiro, ez bait du zer galdurik, Lizardiren Gure bideko mugarriak artikulu hura: ikus, orain, Lurdes Otaegik paraturiko X. Lizardi: kazetari-lanak (401-404 orr.). Donostia, Erein, 1987.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. zalbide 0213 Gerra aurreko euskera errez-zaleen nahi eta ezin hura ez dabil batere urruti, azalari ez baina mamiari bagagozkio, gaurko beharretara moldatu nahian gabiltzan burolekto horri batzuk eta besteok eskatuko genizkiokeen ezaugarri jator, moderno-funtzional eta aldiberean normatiboak neurri egokian konbinatu beharrak sortzen dizkigun buru-hauste, tira-bira eta haserreetatik.

24. 1969-1990 gipuzkera literatur prosa tx. garmendia 0083 Gernika`n, txapelketa baten ondorenean, Arrien jatetxean bazkaltzen ari giñala, galdera auek egin nizkion: Gerra aurreko Basarri ta Txirritak irabazi zituzten txapelketa aietan juraduko al zan.

25. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak j.a. irigarai 0091 Hala ere ez nuke lonbratu gabe utzi nahi gerla aurreko euskalzaletasunaren mezulari fin bat, iruñ-seme zen Alexander Tapia Perurena euskaldun berria, eta garai hartako euskal olerkaririk oberenetakoa.

26. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak deia 1988 0001 Geroago, Frantziako Edesti-aurreko Bazkunaren ordezkari lez, aldi aretan, bee aldeko Pirineoetan ziarduan lanean, bere ikasketak, gerra aurreko urteetan lez, Alemanian eta beste Laterri batzuetako Ikastegi Nagusietan burutuz, azkenean Sorbonako Ikastetxe Nagusian jakite-sail edo arlo zeatzetako ikasturte batzuk eginaz.

27. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1989 0001 Gerra aurretik datorkigu Gernikako lasterketa honen historia, Antonio Ormaetxebarriari eta Victoriano Larruzeari asto ospakizun hau bururatu zitzaienetik, hain zuzen.

28. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1989 0001 Gerraurrean erloju kontrako probak izaten ziren.

29. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1990 0001 Euskal Herrian gerra aurretik zegoen zurrunbiloan bi puntu zituen elizak arerioeri min egiten zienak: Gasteizko seminarioa eta Lekarozko ika.

30. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak egin 1990 0001 Gaztelu gerra aurretik bidali zuten Argentinara eta nik han aurkitu nuen Euskal Etxean Londresetik bueltan joan nintzenean, gogoratzen du orain Aita Gregorio Anduezak, inoiz Aita Zumarraga bezala ezagunagoa zenak.

31. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak m. azurmendi 0001 Gerra aurrean bururatu zitzaion beraz Manuel de la Sotari Azkueren hiztegia osatzea, eta 1935an hasi zen Azkuek hatz-artean ahaztutako hitzak biltzen.

32. 1991> bizkaiera bertsoak katuentest 0005 Antzeko fenomenoa jazo zen gerra-aurreko abertzaletasunaren suspertzearekin.


33. 1991> bizkaiera saiakera-artikuluak l. baraiazarra 00003 Orain egiten dugun Imanolen aurkezpena irakurri ondoren, Imanolek askok uste baino gehiago idatzi zuela ohartuko gara, eta gerra aurreko euskal kulturaren berpizkundean bere aletxoa eskaini ziola Euskal Herriari.

34. 1991> bizkaiera saiakera-artikuluak l. baraiazarra 0072 Bertsolaria zan bera izan, baina gerra aurretik, hemen Bizkaian batez ere, mitinen bat zanean, batzarren bat zanean, Enbeitari deitzen eutsien; eta ha ez zan ibilten hau eta bestea esaten; herriagana joian zuzen; irudi polit batzuk erabilten zituan handik eta hemendik hartuta eta herriaren bihotza dardaraka ipintera joian.


35. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak i. gaminde 0057 Alderdi honetan gerragaz batera euskararen trasmisio eten zela esan dezakegu, dagozen euskaldun horiek denak gerra aurrekoak dira; bestalde, familia berean, neba arreben artean, gerran edo beronen ostean jaiokoak guztiz erdaldunak dira.


36. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 00148 Gerra aurreko zantzua datorkigu, ezinbestean, aldizkari honetan, idazleak ere lehengoak berak edo ingurukoak baitira: Orixe, Zaitegi, Arrese, Monzon, Jautarkoi...

37. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. murua 00087 Uri Buru Batzarrak antolatzeko, gerra aurretik zeudenak bizi baziren, haien baieztapena behar zela, jarraipena izan behar zuela esan zigun.

38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. murua 00087 Hiruzpalau elkartu eta, izenak bota eta izenak bota, hirurehun abertzaleren zerrenda egin genuen, buruz. Gehienak gerra aurretik alderdikide izandakoak

39. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. sudupe 00016 Gaur egun ez gara probidentzialistak, ez esentzialistak, nahiz tradizioari begirunea eta lotsa ekarri edo aldarrikatu bederen, historizismoa ere ez dugu estimu handitan; alabaina, euskal herritarron borondatean oinarritu nazio irekia eraiki nahiko borrokan, jeltzaleek 1936ko gerra aurrean aurkitzen zituzten oztopoekin egiten dugu topo, ezker eta eskuin espainolzale zentralisten esentzialismo eta historizismoarekin.

40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. arruti 00056 Hiru ziren gerra aurreko testuinguruan europar herrialdeen arteko harremanak larritzen zituzten gertakizunak.

41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: azul. donostia / san sebastián, 15-20 0019 Easo Plazako taberna zuloan, halabeharrez aurkitzen duzun mozkorraren dotoretasuna; alboan eseri eta, gerra aurreko Osasun kalean zeuden prostibulo guztiei buruz hizketan hasten zaizunean, eta aldian-aldian erantzunik gabeko galdera urduriak luzatzen dizkizularik:


42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak telleriarte 0012 Gerra aurreko Argia aldizkarian artikulu motzak idazten zituen, Goitar gisa izenpetuz.


43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. zalakain 0267 Azken hamarkadako ideia da hau (gerra aurrekoa ere badela ahantzi barik).


44. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0042 Oso gazterik euskaltzaletu eta gerraurrean ere lantxo batzuk eginagatik, gerratea izango du eragingarri nagusiena Nemesiok buru eta esku lotuko duena Euskal Herri galtzailearen alde borrokatzera.


45. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0042 Beste batzuk, batasuna lortzeko atzera jo beharra aldarrikatu zuten, gerraurreko eta gerraondoko zenbait idazleren lana auzitan jarriz.


46. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egin 1993 0020 Eurek diotenez teknologiarik aurreratuena daukagu, eta hori ez da egia, azpimarratu zuen faroak zertan diren ondo dakien gizon honek: Dugun tresneriaren artean bada 1912. urteko materialik, bada gerraurreko askorik eta dugun berriena 70. hamarkadakoa da, beranduagokorik ez dago ezer.


47. 1991> sailkatu gabeak egunkariak deia 1994 0041 Gerraurreko denboran, Arabako euskalgintzak urte ezin hobeak bizi zituen: Luis de Eleizalde Euskal-Esnale aldizkariaz arduratu zen Gasteizen.


48. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak e. otamendi 0010 Honela, 1953an, euskal talde gazte bat, gerra aurreko Euskal Iztundearen izena eta izaera bera berreskuratuz, Mari Dolores Agirreren zuzendaritzapean, antzezlanak euskaraz eskaintzen hasi zen berriro ere.