XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 bizkaiera saiakera-artikuluak jbdei 1923 0097 - Alan da. Politetik ez dator; griegotarr beste berba batsuetik baño.

2. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ol ib 0370 23 Otoi ta baru egin ondoren, zarrak eliz bakoitzean buru yarri zituten, ta siñestun egiñak zitzazkion Yaunari, gorantzi zizkioten (23) Otoi ta baru... Baruak, berez, yan edateko urritasuna izanda ere askotan, otoyarekin diyoanean, edozein laztasun ta ildura esan nahi du. Otoi ta barua alkar lagun izanik, emen Bidaliek, ta beti Eliz Ama deunak agintzen ditu arazo estuetan. Emen daukagu benetan ardurazko arazoa: esku-ezarrtzez (gerkeraz cheirotonéasantes) Paul ta Barnaba'k egindako gotzai ta apaizen auteskundea .

3. 1900-1939 gipuzkera saiakera-artikuluak j. garate 0019 Gure Wilhelm egin zan bereala lege-gizona eta sartu zan griego, olerki eta beste literatura gauzak ikasten egundoko erreztasunakin.

4. 1900-1939 gipuzkera saiakera-liburuak nekaustea 0010 Gazte-gaztetatikan Euskalerritik urruti; gaztaro guztian zer-ikasi guztiak erderaz, latekeraz eta gerkeraz erabilli bearr; irakurrte geyena iru izkuntza oyetan, edo zerbait italkeraz eta pantzezkeraz egin bearr... euskera maitea (biotz erdi-erdian egon-arren) aldemen guztietan zebiltzaten izkuntzakaz, bein baño sarriago loitu egin zitzayon; eta gero, biotzetik españetara zetorrkionean, maizegi erdi erderaz eta erdi euskeraz yantzita, edo erderakadaz loituta, zetorrkion.

5. 1900-1939 sailkatu gabeak egunkariak kk 00001 Atzo, emengo Euzko-Etxeako irakur-gelan sartu giñan euberdi-ostian, artu gendun Madrid'eko izparringi Nuevo Mundo ta bertan ikusi gendun Unamuno'-tar Mikel txotxoluaren idaz-lan bat, eta diña Belgika'ko Lieja uri ospatsura ludiko alde gustijetatik gastiak juaten dirala euren ikaskuntzak egiten eta eurentzako an ostatu-etxe asko dirala, eta onetariko ostatu-etxe askotan uarra ipiñita dagola: eztirala ostatuan artzen españarrak eta gerkarrak (grieguak).

6. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak euzko deya 1937 00001 Humanista oso osoa, griego ta latinez trebea bazan euzkal gaietan ere maisutzat seukaten eskola lagunet.

7. 1940-1968 bizkaiera saiakera-liburuak onaind 0043 Bai ta ikasi dabez Kam ta Sem'tarren izkuntzak: bereber, etiopiera, egiptarrena, koptarrena, akadiarrena, kutxitarrena, arabiera, iberkera, siriera, abisiniera, feniziera, asiriera, babiloniera; Siberia'koak, txuktxe, koriako, ta kantxalad batez be; bai ta Amerikakoak be, Peru'ko ketxua ta aimara, Kanada'ko algonkin, Txile'ko araukera ta kolonbia'ko katio; bai ta Jesukristoren aurretik bi edo iru milla urte euskaldunen inguruan bizi diran indieuropar edo ariotarren izkerak be, keltena, gerkera, latera, jermaniarra, eslabarra, ta talde otakoa dan sanskrit asiarra, eurokandiko beste taldeekin.

8. 1940-1968 gipuzkera antzerkia arti seme 0330 BAJUA - Ezta gizonaren legea nire pozkarioa, Matilde, bihotzaren legea baizik. Bihotza eskuan dadukadalarik diotsut asko alegratu naizela. Badakizu nor izan zen Diojenes? Greko jakintsu hura?

9. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak p. iztueta 0026 Siñismenaren sustraiak zean ezartzen ditu, antziñako gezurrezko jainkoen elesti edo mitoloji, ta grekotar filosofi zaarrean.

10. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak lek 0061 Euskerak, griegoak duan gaitasun eta errextasun ber-berak ditu itz berriak sortzeko, zuztar zaharrak elkarri lotuz itz berriak sortzeko.

11. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak or 0009 Bestenaz, griegoz bañon errezago dago beintzat guretzat, kritiku aundi batentzat ezik.

12. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak vill 0229 Eta San Irineo, Lion-go Apezpikuak, griegoz idatzitako bere liburuan, auxe salatzen digu, alegia: Non autem exquires a nobis, apud Celtas commoramur, et in barbarum sermonem plerumque vacamus, orationis artem... (Adversus haereses I, Praef. 3).

13. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak x. kintana 0031 Klorofilla (jloros = berde; fila = zale, gerkeraz) gai berdexka bat da.

14. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak lek 0125 Euskerak ortarako Griegoak bezain erreztasun ona du.

15. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak lek 0125 Itz berriak sortzeko Griegoa bezain bizkor dala, alegia.

16. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak or 0522 Astunegi litzake irakurle geienentzat, griegoan edo latiñean dauden ilunguneak Olabide'k nola argitu zitun agertzen leraz, albiñutik xarila esan bearko.

17. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak je axular 0004 Den gutieneko zalantzarik gabe erran dezakeguna, hau da: nun ere baitzen ikasten egon Axular gaztea, gogoaren betheko hazkurri ona zuela bildu han; latin eta grekaren mamirik gozoenak beretu zituela, eta barna; buru onekoa zela osoki, eta bihotzez oraino hobea.

18. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zerb herr 1944 00001 Ti kainon legetai? - Makedoniako eskualdean gerla handia egin zuten Eskualdun chahar batzuek badakite oraino zer erran nahi duten mintzaira grekazko hirur hitz bitchi hauk: ti kainon legetai? Zer berri den... han gaindi? Berri hau; lehenik Frantzian, gero Holandian, azkenik Eslavian bezala, airez dabiltzan tropak, erdaraz parachutistes, pausatu direla orobat Grezian. Emeki-emeki hegal guziak mozten ari diozkate hola Alamaneri. Ez da gehiago urrun joaiten ahal. Egia erran, den bezalakoak badu bere doia eginik: ordu da paga dezan...

19. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... jbdei 1963 00001 Greko eta romanoentzat, adibidez, eguzkiak gizontasuna eta kemena adierazten zitun.

20. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00021 Anomalistak naturalistak ziren, onartzen zituzten halako paradigmak, bainan irregulartasunak azpimarratuz: Tebas, Atenas (grekoz, -s hori plural marka da) singular dira; generoari dagokionean adibidez, paidion (haur) neutroa da, etab.

21. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00021 Alexandriako jakintsuek, berriz, greko klasikoaren gramatika baten beharra zutelarik, analogiak aztertu eta paradigmak osatzen saiatu ziren.

22. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0116 Grekoek izan ziren, izan ere, gai hauetaz interesatu ziren lehenak.

23. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0116 Dena den, kopurua eta elementuak mugatzerakoan oker ibili baziren ere, Grekoek ulertu edo somatu zuten gorputz guztiak elementuz zeudela osatuta eta elementu horiek ZATIEZINAK zirela, hau da, ezin zirela beste soilagoetan deskonposatu.

24. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0121 Grekoek ere haseran ezagutzen zituzten lau elementuei (besterik ez zegoela uste bait zuten) ikur bana jarri zioten:
SUA
URA
AIREA
LURRA

25. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0122 4. ELEMENTU ETA SUBSTANTZIA KIMIKOAK Ondoren elementu bakoitza bere izenaren haserako hizki edo hizkietaz izendatzeko ahaleginak egin ziren, jeneralki latinezko edo grekozko izenak hartzen zirelarik.

26. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak m. murua 0003 Grekoek eta erromatarrek eraikuntzetan, gerrarako eta beste gauza askotarako erabili zituzten.

27. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. setien 0133 Hara, Jesukristo baino bost mende lehenagotik ere baziren obra ederrak griego eta erromatarren artean.

28. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/1 0177 Gaur egun, bada, bertsolaritza munduan gauza bakana izan arren, lehen, literatura idatzirik ia ezagutzen ez zen garaietan, fenomeno oso zabaldua zen munduan, kultura zahar asko (grekoena, hebreoena...) bapateko bertsogintzaren jabe zirelarik.

29. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak elhuyar 0197 Demokrito,filosofo grekoak unibertso guztia atomoz osaturik zegoela esan zuen.

30. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0090 Aldi hau, gorago aipatu bezala, bilakatzen da burdin haroaren gailur, eta eragin ezberdinak jasanen ditu: hala nola, eszitarrena (Hallstat kultura bitarteko delarik), grekoena (Massilia eta Rodano hibaitik barna), eta etruskoena (Argonauta delakoen bidetik) Po hibaiaren luzeran.

31. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0090 Buztinezko tresneria, eskuz egina zen, eta keltarren arabera apaindua, non alde baterako nahiz besterako bihurguneak, kiribilak, eta bihurrak ageri diren, nolanahi ere grekoen artegintzatik hatzemanak, baina beti ere xinplekiago adierazirik.

32. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0101 Erroma, etruskoen eta grekoen aurkako burrukak bitarteko, eta italiar penintsula menperatu ondoan, Meditarraneoko herrialdeak konkistatzera abiatu zen baina kartagoarrekin topo egin zuen, eta jakina, hauek izaki Mediterraneo mendebaldearen jabe.

33. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak xake 0015 Dirudienez etrusko eta antzinako grekoen triodion edo marran hiru delakoan ditu hastapenak petteia delakoak.

34. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j.m. olanga 0084 Guztien aitzindari Krutwig aipatu beharra dago, honek ekarri bait zituen lehenengo bi elementu aldatzaileak: literatur hizkuntzan, lapurtar preklasikoaren erabilera, maileguetan grekora joz; ideologia aldetik, federik eza, erlijioarekiko haustura eginez.

35. 1969-1990 euskara batua ikerketak lmuj 0061 Gure fonetikan zerikusi nagusia duen fenomeno zenbait, halanola, N/L ondorengo oklusiba gorren ozendura (hemen/hemenGO, umil/umildu) latinean eta grekoan ere aurkitzen zen.

36. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. arrieta 0192 Ahots apur bat luto hark Asiako azentoaz ahozkatzen zuen grekoa.

37. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. bernaola 0057 Eta zure lanbidea? Antropologoa esan didazu, ez da? Antropologia hitza grekotik dator: Anthropos, gizona.

38. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 0636 Grekoz ere berdin gertatzen zen: Teofilo Jainkoaren zale Eugenio ondo jaioa, latinez nolabait Natalis, euskaldunen artean Jaio, egun deitura bezala irauten duena eta jatorriz pertsona izena baino ezin izan zitekeena.

39. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. santamaria 0034 Berez, erreologia fluxuaren ikasketa da (reo griegoz isuri da) baina azken urte hauetan bere eremua asko zabaldu da eta honela deformazio-ikasketak ere erreologiaren baitan sar daitezke.

40. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak hitz 1975 0052 Telebistan pasatu zen filme bezalakoan: Z (zi) bizi da aspaldiko grekoeraz.

41. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak matx 0054 Demostenesek dioenez, herriko plazan bildu ohi ziren grekoak berri bila: agora hura litzateke kazetaritzaren sehaska Samuel Jonshon-en eritziz.

42. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0031 3. Iturri zaharra grekoa denean, formaren aldetik latinean zutena oinarritzat hartzen bada ere, amaierako -o gorde daiteke, mailegua bide arruntetik ez datorrenean: Dialekto, arkitekto, astro, filologo, filantropo, antidoto, anfotero, petalo, paralelo, tipo, zilindro, kristianismo, iudaismo bezala, (Leiç.), zentro baina kasu honetan Axularrek zentru darabil.

43. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0031 Grekozko analysis bezalako hitzak nominatiboko azken -s gabe har daitezke: analisi, katekesi, psikosi, neurosi (...).

44. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0045 1. Hitz mailegatuetan z edo s kontsonanteak (latinezko z grekotikako hitzetan agertzen da), l, n edo r kontsonanteen ondoren gertatzen direnean hemendik aurrera nola jokatu behar litzatekeen erabakitzeko Euskaltzaindiak zalantzak izan ditu.

45. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0057 2. Latinez -sc- (grekoz -sk-) multzoa -i edo -e bokalen aurrean gertatzen denean, euskaraz -sz- idaztea onartzen da, eta hitzaren hasiera baldin bada, e- protetikoa hartuko du; hala nola, aszetika, eszeptiko.

46. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0057 3. Latinez -sch- (grekoz - skh-) multzoa -i edo -e bokalen aurrean gerta badadi, euskaraz -sk-; hala nola, eskema, eskizofrenia.

47. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak batzagiriak 1982 0600 Beste hizkuntza nagusietan grekoen orthographia onartua izan dela azpimarratu du, hau euskararentzat proposatuz.

48. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak k. mujika 0251 Denbora haietan ohizko ziren giza alorreko ikasgaiak ikasi ondoren, hala nola, latina, grekera, e. a. hamasei urte inguru zituztela Parisa igorriak izan ziren beren heziketa zientifikoa burutzearren.

49. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0138 Dena den, aldeak alde, Jesuiten eskolak badu oraino jarraitunik: grekoa da euskara kultoa lantzeko bidea.

50. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0954 Azkenik, esan beharrik ez dago, zentzu bietan agertzen diren itzulpenak gogoan hartu ditudala: SH hizkuntzatzat erdara dutenak (gaztelania, frantsesa, ingelesa, alemana, latina, grekoa etab.) eta euskara dutenak ere bai (gerraurreko poesiazko liburuen argitalpenetatik hasi eta azken aldi honetan ugalduz joan den joera berau), bai eta euskalki batetatik beste batetara egin diren egokipenak ere.

51. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0408 Grekoen jokabidea oso garrantzitsua izan da Matematikaren garapenean.

52. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Grekoen garaietatik razionalak ezagunak ziren; eta, ikusia dugunez, errealen beharra ere bai.

53. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Baina grekoek nekez menperatzen zituzten zenbakiok, eta bakar-bakarrik adierazpen algebraikoetan idazten zituzten (hala nola laukizuzenaren azaleran).

54. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 idazketa hau ez da grekoek erabiltzen zutena, XVI. mendekoa baizik.

55. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Grekoetatik italiar hauen garaietara dagoen denbora-tartea ez da txikia, agian 16 edo 17 mendetakoa; eta bitartean zer?.

56. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Esana dugunez, arabiarrak izan ziren, aldi horretan, aportazio bakarren bat egin zutenak, hinduen tradizioa eta grekoena uztartuz; hortik aparte, mendetako gau beltza.

57. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Gai honi buruz, grekoak oso aurreratua zeukaten beren proportzioen teoria, nahiz eta esana dugunez problemaren irtenbidea ez aurkitu.

58. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 R. Bombelli izeneko matematikariak grekoen tradizioa jaso zuen; konturatu ere egin zen, behin unitate bat aukeratuz (eta unitatea aldatzen ez bada) zuzenkien luzeren eta arrazoien artean dagoen erlazio biunibokoaren bidez zenbakien adierazpen geometrikoa defini zitekeela.

59. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Grekoek zeukaten kontzepzio geometrikoa gainditu ez bazuen ere, problema berriro plazaratuz diskusioari hasiera eman zion.

60. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. goñi 0410 Zenbaki irudikarien beharra ezaguna zen grekoen garaietatik bertatik.

61. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak herriaren lekuko 0241 Hemengo batek grekera ondo ez zekitelako, esango luke.

62. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kirolak 1975 0158 Grekoek dantza mota desberdinak zituzten jaikizun bakoitzerako, gertakari sonaturen bat ospatzeko edoeta astronomi edo meteorologi jazoeraren bat jaitzeko.

63. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. goia 0011 Behapen guzti hauek ezagunak ziren garai hartako grekoentzat, eta berauek gidari zirela, Lurra esferikoa zela adierazi zuen lehen pertsona Tarentoko Filolao filosofoa izan zen (K. a. 500 bat urte gutxi gorabehera).

64. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kondairan zehar 0048 Bienbitartean, Balkanetako penintsulako ifarraldean bazen herri bat; greko mintzaira mintzatu eta Olinpiar jolasetan parte hartu arren, erdi basati zen herritzat zedukaten greziar guztiek, aintzinako espartanoek zituzten ohiturak zituenak.

65. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. sudupe 0017 Errebalidako frogen artean, honako hauek ezarri zizkioten: Erlijioan, San Juanen Ebanjelioko pasarte bat komentatu behar izan zuen; latin eta griegoan, Horazio eta Iliadaren zati batzuk itzuli; Historian, Servius Tullius eta Constantinoplaren konkistari buruzko galderei erantzun; Aleman disertazioan, Ogibide aukerapenaren aurrean gazte baten burutapenak izeneko gaia landu behar izan zuen.

66. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0061 Baina xaribari hitza frantses hiztegigile zenbaiten eritziz, (28) 57. or. XIV. mendeko hitz hau seguruen behe latinetik dator, eta Karebaria grekar hitzarekin zerikusirik ba omen du, eta honek grekeraz burukomina edo esan nahi duela.

67. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. arbizu 0007 SARRERA
Irakasle batek bezala hitz egiten duzu zuk;
zure hankak ez dira mugitzen,
zure besoak ez dira mugitzen,
zure bularra ez da mugitzen,...
nola jakin dezakezu zuk orduan? KAZANTZAKIS (Zorba Grekoa).

68. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.j. uranga 0017 Jesusen hitzak sinoptikoetan koiné hizkuntzan datoz (griego arrunta da koiné), eta aramear hizkuntzaz erabat kutsaturik daude.

69. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0041 Ez dago judurik eta grekorik.

70. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak xarb 0022 Deklinabide bat bada, bainan ez da batere latina edo grekoaren idurikoa.

71. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak lécluse-ren hiztegia 0100 Irakurgaiok 213-218. orrialdeetan ediren ahalko ditu irakurleak, ondorioa (Conclusion) jarraitzen zaiela 219-220.etan; Léclusek argitaraturiko grekera, hebraiera eta eleaskotariko testuen zerrendak eta eskuliburu osoaren (gramatika barne, alegia) aurkibideak ixten dute, 221-222 eta 223-224. or., hurrenez hurren, zalantzarik gabe Tolosako irakasle Paristarrak euskararen inguruan ekoiztu lanik garrantzitsuena. (2) Eraskinean ukitzen den haren hiztegi argitaragabea, Escuararen gorputza, kontutan ez badugu, bederen. Hiztegi horri buruz ikus Fr. J. de Larrinagak El vascófilo franciscano fr Juan Mateo de Zabala RIEV 1924ean argitaratutako Léclusek Zabalari egindako gutunak.

72. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0020 Siraken Jakituriaren liburua Egypton grekora itzuli zuela dakigu haren bilobak K. A.ko 130 urtean.

73. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0020 Garai beretsuan Itun Zaharra grekora itzuli zuten zenbait adituren artean Egyptoko Alexandriako komunitate judua hazten ari zelako eta grekoaz gero eta gehiago baliatzen zirelako.

74. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0020 Antzinateko greko eta erromatarrek nahikoa eskarmentu zuten arren itzulpen lanetan (ikus bedi Livio Androniko, Naevio, Aennio, Quintiliano, Cicero, Horazio, Catullo, Plinio gazteak eta abarrek nolako itzulpen bikainak egin zituzten grekotik eta teknikari buruzko zeinen gogoeta zorrotzak eskaini zituzten) zoritxarrez, Bibliaren itzulpena ez zen baliatu beti esperientzia jori honetaz eta sarritan letra gehiago errespetatu zen izpiritua baino bihurketa lan hauetan.

75. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0020 Aquilak Itun Zaharretik grekora egin zuen itzulpen hitzez-hitzezkoa izan daiteke joera letrazale honen lekuko nabarmenenetako bat.

76. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak e. etxezarreta 0119 Gure mende honetan egindako itzulpenak jatorrizko grekotik eginak izan dira, baina goi mailako hizkuntza zerabilten edota Ebanjelio hutsa ematen zuten eta ez Itun Berri osoa.

77. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak l. oñederra 0214 Esate baterako, grekera zaharraren gramatika klasikoetan ez ziren hots hasperendun guztiak sail berean sartzen: linguistika historikoan ez da berdintzat jotzen indieuropeotik jasoa eta sinkroniari zor zaiona (kontrakzio batek sortu hasperena, adibidez: kai + hopos ampgt; kh opos; pro + hora ampgt; ph rora).

78. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak larrun 1990 0049 Demosek (Grekoz herri) hasiera batean lurralde adierazten zuen (begira Bailly-ren hiztegia).

79. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0174 Hamar urte baino lehen, biolentziaren eztabaida etiko honek (lehen fasea), ikusita zegoen, frakasatu egiten zuela: greko batek ez zuen problema handirik edukiko (Tukidide, Aristotele), baina gure oraingo razionalitatearen modeloan, etiko-razionalki soil-soil, ez gaitzeritzi, ez oneritzi ahal izatera iristen gara biolentzia orokorki.

80. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak k.d. izpizua 0005 Ez eta polifonismo hori definitu eta, piska bat aurreago dioenez, literaturak beti duen ideologian ere: Ideologiarik gabe... dialogoa eskegirik geratzen da anfora grekoa bezain utsik.

81. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak r. galarraga 0008 Planoak izendatzeko alfabeto grekoa erabiltzen da: E.b.: , planoaren traza horizontala a1 izango da eta traza bertikala a2.

82. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. fernandez 0157 Erregresio-koefiziente partzial tipifikatu edo standardizatu hauei, B letra grekoz deritzegu, koerlazio-matrizearen bidez kalkulatuz: Hots: edo eta kobariantz matrizearen bidez.

83. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.a. berriotxoa 0051 Bere izena grekotik dator, chelidon=enara, hegazti hauek gure lurraldera datozenean loratu eta joaten direnean zimeltzen bait da.

84. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0017 Tragedia grekoan Nietzschek formaren eta formagabeko bizitz-isuriaren, peras eta apeiron-aren kontraipuntua deskubritu du; (...).

85. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak vill 0083 Hor dago, adibidez, albaniera (Albaniako hizkuntza), antzinako ilirikotik heldu den hizkuntza; baina hiztegiari bagagozkio, egungo albanierak %10 hitz edo, izango ditu ilirikotik gelditu zaizkionak; gainerakoak latinetik, turkotik, eslabotik eta grekotik hartu ditu (26) Ikus 51 orr..

86. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0017 Sistema heliozentrikoan (Helios-ek eguzki esan nahi du grekoz), Lurra eta planetek Eguzkiaren inguruan jiratzen dute eta gizakia sostengatzen duen materia solidozko masa izugarria espazioan dabil, bera (gizakia) konturatzen ez delarik.

87. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak lek 0166 Metrika klasikoak ordea Grekoen eta Latinoen Metrikak bertsoa ez du neurtzen silabaz; oñez neurtzen du.

88. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak l. egia 0015 Griegozko átomos itzak ZATI-EZIÑA esan nai du; eta, antziñako fisikalarien iritziz, átomo diralako oiek ezin-ausizko lengai gogorrak ziran.

89. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak l. egia 0020 DIACRONIA Diechoronie Diachronism Diacronia itza griegozko dia eta cronos itzetatik dator.

90. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak deia 1986 0001 Euskal sindikatu honen ustetan, arrisku hau ez dagokie estaturik gabeko nazioei bakarrik euskaldunak, katalanak, bretoiak, korsikarrak, galestarrak, etab. estatuaren jabe diren hainbati ere baizik, flamendarra eta griegoari esate baterako.

91. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j.r. etxebarria 0001 Jakin bezate, beretariko batek euskal burgesia kulturagabeziaz harrotzen dela dioelarik ere, ene ustez, modu berean, Euskal Herrian ezin dela kultutasunaz harrotu, hemengo hizkuntza ez jakinda ikasteko ahaleginik egiten ez duena, nahiz ingelesa eta frantsesa jakin, eta bai latina eta grekoa ere.

92. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak agur 1973 0001 Latiñezko eta Gerkerazko Iztegiak ere egin eta argitaratuak ditu-ta.

93. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak azurm 0001 Eta bi herriok, historian zehar, grekoen, erromatarren, turkoen eta geroago eslaboen menpean egonak dira.

94. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak azurm 0001 Hizkuntza honetan garbi hautemañ daitezke prozeso historiko ezberdinen aztarrenak*: greko, erromatar, turko eta eslabo haroen aztarrenak, alegiá.

95. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak azurm 0001 Albanera hizkuntza propio bat da, hitz greko, eslabiko eta turko askorekin.

96. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak punto y hora 1982 0001 1940.ean latin-gaztelaniazko hiztegi bat argitaratu zen, Plazido Mujikak egina, eta bi urte geroago greko-gaztelaniazko beste hiztegi batek jarraitu zion.

97. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Miloko Elkarrizketa da dudarik gabe historialari greko honen ataletan eztabaidarik gehien sortu duena, Egeo itsasoko Milo-n general irenarren eta agintean zeuden oligarken artean 416 - 415ean izan ziren negoziaketen aipamena, alegia.

98. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... unescoalb 1990 0001 Grekera eta latina ederki ikasi zituen.

99. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... x. kintana 0002 Beharrezkoa zen, hortaz, beste itzulpen bat, hebraiera, aramaiera eta grekotik zuzenki egina, georgierazko Biblia zaharraren textua, noski, kontutan harturik.

100. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00119 Hala ere, mendebaldeko tradizioan ez da, hain zuzen, ikusmolde hau nagusitu. Garbi dago ez direla berdin aurkeztuko greziako kultura eta kultura indigenoak. Mendebaldean ohikoa da grekoen (eta erromatarren) kultura goraipatzea. Nork berdinduko lituzke greziar mirestuak eta yanomamiak, esaterako? Horiek maila berean ipintzea kultur aldetik iraina dela esango dute batzuek.

101. 1991> euskara batua ikasliburuak filosofia/1 00241 Filosofo grekoen galdera hasiera-hasieratik (Tales Miletokotik hasita) izadiari buruzkoa da. Printzipioa edo azken printzipioa (ura, airea, etab.) gauzen izaera dira. Izan ere:

102. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00012 Hebe, Thorwaldsen-ek egina. Edertasuna eta forma ulertzeko teoria klasizistak duen era zuzen-zuzenean dago loturik arte grekoari eta erromatarrari. Eskultura hau adibidez, orduan egina dirudien arren, XIX. mendeko daniar batek egin zuen.

103. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00060 Erliebean ere, gainerako arte-generoetan oro har gertatu zen modura, bi eragin izan zituzten, etruskoena eta grekoena, baina etruskoena izan zen nagusi, zalantzarik gabe.

104. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00060 Jatorri grekoa zuen opus tesselatum izeneko sistema erabiltzen jarraitu zuten erromatarrek, hau da, kolore desberdinetako harriekin eginiko axuleiu txikiak.

105. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00060 K.a lehen milurtekoan, erromanizazioa baino lehen, aldi berean bizi izan ziren kultura desberdinen fruitu da arte hispaniarra: tartesostarrek eta kolonia feniziarrek eta grekoek egindako ekarpen artistikoek eragin handia izan zuten arte iberiarraren sorreran. Era berean, zelten inbasioek ere izan zuten zerikusirik Espainia atlantiarreko eta iberiarreko forma eta teknika artistikoetan.

106. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00111 [Biluzia] bizitzaren zergatia egiaztatu eta areagotzen duen guztia transmititzeko biderik egokiena izateaz gain, gizakien munduaren helbururik adierazgarriena ere bada berez. Eskultura grekoen garaiaz geroztik biluziaren garrantzia erabat ulertzen lehena Migel Anjel izan zen. Aurrez ere ikertu zuten zientifikoki, jantziek biltzen zuten figura irudikatzeko baliabide gisa. Biluziaren helburua biluzia bera zela ohartu zen Migel Anjel eta bere artearen helburu nagusi bihurtu zuen.

107. 1991> euskara batua ikasliburuak gizarte zientziak/dbh 00029 Hala ere, K.a. VI. mende inguruan, Anaximandro filosofo grekoak, gure planeta espazioan esekita zegoen zilindroa zela pentsatu zuen.

108. 1991> euskara batua ikasliburuak kultura klasikoa/dbh 00011 Laster, mundu grekoak erantzun eta konponbide berriak bilatu zizkien betiko galderei; arrazoiaren edo logosaren bidez oraingoan. Pentsamenduan, logikan, behaketan... oinarrituta, unibertsoan gertatzen den guztiaren azalpen arrazionala bilatu zuen. Orduantxe sortu zen filosofia eta honekin batera, pentsalari garrantzitsuak (Tales Miletokoa, Sokrates, Platon, Seneka...).

109. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0009 Partikula zatiezinei atomo deitu zien (atomo = zatiezina, grekeraz).


110. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0009 Azken finean, grekoen teoria atomikoa Kosmosari buruz beraiek zuten ideia besterik ez zen.


111. 1991> euskara batua ikasliburuak kimika/3 0009 Daltonen teoriaren asmoak grekoenak baino umilagoak ziren, baina baita praktikoagoak ere.


112. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0034 150 K.a. Unibertsoaren erdigunea Lurra dela dio Ptolomeo astronomo grekoak.


113. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0034 450 K.a. Filolao grekoak Lurra esfera bat dela adierazi du lehen aldiz.


114. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0034 220 K.a. Erastostenes grekoak Lurra esferikoa dela frogatu du eta zirkunferentziaren luzera neurtu du lehen aldiz.


115. 1991> euskara batua ikasliburuak x. goia 0129 Munduan, arrazoi asko direla medio (besteak beste, leku desberdinetan bizitzea), pertsonak era desberdinetan jarri dira ados, eta ehundaka eta milaka dira lurbira osoan mintzatzen eta mintzatu diren hizkuntzak: txinera, errusiera, bantua, latina, malaysiera, txibtxa, arabiera, ingelesa, alemaniera, grekoa, frantsesa...


116. 1991> euskara batua ikasliburuak igeriketa 00003 Grekoek igeriketa ibai eta itsasertzeko uretan praktikatzen zuten.

117. 1991> euskara batua ikerketak l. erriondo 0287 18. Subjektua: Gizonezkoa, 68 urte dituena, Amurriokoa, eskolan hamasei urte eman dituena, lanbidez apaiza eta seminarioko irakasle, jatorriz gazteleraduna baina era berean euskara, frantsesa, ingelesa, latina eta grekoaren jabe.

118. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura txulufrina eta arrosa 00008 Gaur egun ezagutzen ditugunak aintzina grekoek eta erromatarrek egiten zituzten jaialdien aztarnak dira.

119. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura i. irazabalbeitia 00040 Grekoak ezpata altxatu eta eraso egiten dik.

120. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura i. irazabalbeitia 00040 Arazorik ez duk izan ezpatatzarraren bidetik baztertzeko. Irribarrea agertzen zaik musuan. Grekoa zereginik ez duela jakitun da. Haren begi beltzetan irakurri duk. Jolasean ibiltzea deliberatu duk.

121. 1991> euskara batua literatur prosa j. urrujulegi 00183 Grekoak izan zituan arte eta teknikan zinezko berritzaile eta asmalariak.

122. 1991> euskara batua literatur prosa j. urrujulegi 00183 - Grekoen bertuterik jasoena, munduaren eta gizakiaren edozein esplikazio teologiko edo sobrenatural kontzienteki saihestea izan zuan, alor guztiak inolako apriorismorik gabe abordatzea alegia.

123. 1991> euskara batua literatur prosa j. urrujulegi 00183 - Grekoak aparteko pentsalari eta artista sakonak izan zituan.

124. 1991> euskara batua literatur prosa j. urrujulegi 00183 Grekoek benetako dotorezia finez kultibatzen zitean gorputza.

125. 1991> euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 00364 (...) gaisotasunak uzten zizkion argitasun arte laburretan izkiriatu omen zuen. Haren maisu grekoak lehenago esana zuen:

126. 1991> euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 00475 Hitza latinetik dator, Plinius naturalista latinoak insecta animalia lokuzioa grekerazko 'entoma zoa' itzulkeko erabili zuen.

127. 1991> euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 00842 Baina iliadaren IIgarren kantuan, Odiseok Tersite konkordunari bizkarrean jotzen ziolarik, greko guziak barreka hasten ziren...

128. 1991> euskara batua saiakera-liburuak kantutik jolasera 00007 Antzinako kantu herrikoiez testimonio historiko gutxi dugu. Izan badira erreferentzia batzuk Estrabon geografo grekoarena, adibidez, baina garai hartako gure musika nabarmenki aldatu bide zen, batez ere, kristautasunaren eraginez.

129. 1991> euskara batua saiakera-liburuak vill 00363 Baina goazen aurrera euskarari buruz Krutwig jaunak agertzen zuen pentsakera azalduz. Ni laster konturatu nintzen herri izena ez zuela erabiltzen gure arteko gehienek bezala. Kultura-hitzak erabiltzean, berriz, grekoaren eta latinaren ortografia gordeten zuen ipi-apa guztiekin. Hori da, noski, bai fransesak, bai alemanak eta bai inglesak ere segitzen duten bidea.

130. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pottoka 00042 Espezie bakoitzeko hekatonbeak egiten dituzte, grekoen antzera, Pindarok esaten duen moduan: Ehun sakrifikatzen dituzte guztietarik. Lehiaketa gimnastiko eta militarrak egiten dituzte, baita norgehiagokako zaldi-lasterketak eta batedun lasterketak ere. Lasterketok gudari taldetxoenak edo manipulu-eraketakoak izan daitezke.

131. 1991> euskara batua saiakera-liburuak erlijioak munduan 00126 Eliza grekoa egin zen Konstantinoplako patriarkatuaren jabe. Alabaina, turkiar erregeen politikak sakonki ahuldu zuen. Islama azkarki hedatu zen antzinako Bizantziar Inperioaren lurraldeetan barna, eta gainera, kristauen kontrako erasoek alditxar asko erakutsi zituzten.

132. 1991> euskara batua saiakera-liburuak erlijioak munduan 00126 Hona hemen hauetariko garrantzitsuenak: Eliza ortodoxo serbiarra, 1829; Eliza ortodoxo grekoa, 1850; Eliza ortodoxo bulgariarra, 1870; Zipreko patriarka, 1878; Alexandriako patriarka, 1899; Antiokiako patriarka, 1899; Jerusalengo patriarka, 1908; Eliza ortodoxo errumaniarra, 1925; Albaniako eliza, 1925.

133. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 00069 Konturatu al da irakurlea, horrela jokatzen ez badugu telescopio-k televisión esan nahi duela, edo alderantziz, hots, etimologiari begiraturik telescopio eta televisión sinonimo-sinonimoak direla, grekotiko -scopio latinetiko visión-en ordain betea denez gero?

134. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak x. mendiguren b. 0209 Lehen ardatz edo gai-multzoari dagokionez siriera, arabiera, latina, eslaboia, grekoa, georgiera, hizkuntza keltarrak eta errusiera zaharraren inguruko itzulpenei buruzkoa da.


135. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 0052 Leiçarraga-k badu gehiago ere halakorik: Orduan erran ciecén, Ençuteco beharririk duenaç, ençun beça, S. Marc, IIII, 9, grekoz: , begiak, artikulurik gabeko pluralean baitago, baina, hala-ere, Leizarraga euskarak berez duen mugagabe absolutu ez singular eta ez plural ez denaz baliatu zen itzulpenerako, grekozko zentzua batere arbuiatu gabe.


136. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 0052 Vulgata-k ere grekozkoaren erara aures pluralean du: Et dicebat, Qui habet aures audiendi, audiat, baina kasu honetan Duvoisin-ek ere Leizarraga-k bezalatsu itzultzen du mugagabe absolutua hautaturik: Eta Jesusek erran zioten: Beharririk duenak aditzeko, adi beza.


137. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak a. irigoien 0052 Leizarraga-k: Baina predicatzen ditugu, scribatua den beçala, Beguic ikussi eztituen, eta beharric ençun eztituen gauçac, eta guiçonen bihotzetara igan içan eztiradenac, cein Iaincoac hari on daritzoteney appaindu baitrauzte, Corinthianoe. I, II, 9, grekoz: , begia, eta , beharria, artikulurik gabeko singularrean baitaude.


138. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0059 Historiaren kontzeptu grekoa zen hori.


139. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0059 Egiptotar bat ez izatea grekoak bezalakoa, ez da egiptotarraren akatsik batere: bakoitza da Jainkoak, eguaroak, aldiaroak eta periodo hartan lorturiko mailak hura zer bilakarazi ahal izan dutena.


140. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0011 Grekoek beren zazpi koloreak naturalak zirela pentsatzen zuten, grekerazko zazpi bokalak bezala, musikako zazpi notak bezala, astrologiako zazpi etxeak bezala.


141. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0011 Eta mendebale osoan aspaldiskotik sartua eta errotuxea dugu grekoengandik etorritako zazpi koloreen sailkapen hori.


142. 1991> euskara batua saiakera-liburuak 15 gertaera 0009 Erromatarrak eta grekoak ez dira kondaira mitologikoak asmatu zituzten bakarrak izan.

143. 1991> euskara batua saiakera-liburuak atlantida 0178 Iturri grekoek diotenez Kretako biztanleak eleanitzak ziren.

144. 1991> euskara batua saiakera-liburuak harluxet he 0140 Alkamenes. Eskultore grekoa (K.a. V. m.).

145. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j. etxarri 0198 Kritikoen esanetan, bere liburuan Laxalt ez da soilik euskaldunez mintzo, italiarrez eta jugoslaviarrez, suediarrez eta irlandarrez, portuges eta grekoez ere baizik, bigarren generazioko (Estatu Batuetako) hiritar guztiez alegia.

146. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. iñurrieta 0245 Analogia hauek, beraz, bermatu egiten dute nire interpretazioa, W. Mannhardt eta W. R. Paton jaunei jarraituz Targelietako uzta-jaialdi grekoan giza biktimei ematen zitzaien zigorraz eman dudana.

147. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gaztentz/1 0089 K.a. V. mendean jada, Demokrito filosofo greziarrak, materia partikula zatiezinez eratuta zegoelako teoria azaldu zuen eta partikula horiei atomo izena eman zien (grekerako atomos-ek zatiezina esan nahi baitu).


148. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0143 6.3. Kultur erroak. Medikuntzan erabiltzen diren jatorri grekoko hitzak


149. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0143 Ariketa batean, hitzak bi zutabetan emango zaizkio ikasleari: zutabe batean grekeratik mailegatutako hitzak agertzen dira eta bestean, hitz hauen esanahia, baina era desordenatuan.


150. 1991> euskara batua saiakera-liburuak uzei 0143 Ikasleei zutabe batean jatorri grekoko hitzen zerrenda emango zaie eta bigarren zutabe batean hitz horien esanahia.


151. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0031 Beste behin itzulpengintza bikoitz baten aurrean gaude: literatura ugaritikoak babiloniar eta egiptoar literaturen eragina jasotzen du, literatura greko eta hebertarrera pasaraziz.


152. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0174 Nola esplikatzen da, grekoen geroagoko kultura, eta beraiek izatea gizadiaren maisuak?


153. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0174 Oso sinple: galoen kolonizazioz (probatu dugu, horien hizkuntza grekoa zela).


154. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0009 Zuzenak letra minuskulaz, a, b, c,..., izendatzen dira, eta planoak, alfabeto grekoko letra miniskulaz (a, b, g, e...)


155. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. laka 0035 Hizkuntz harremanei buruzko uste nahasi zaharkituek bizirik iraun zuten, Europako hizkuntzak sanskritotik jaioak zirelako ustean, baina denbora laburrean usteok baztertu egin ziren, begi bistakoa zen azalpen zuzenaren alde, hots, sanskritoa, latina, grekera, eta abar, historiaurreko hizkuntza baten ondorengo aldaera gero eta bereziagoak zirela.


156. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. laka 0035 Antza denez, azalpen hau Sir William Jones-ek (1746-1794) adierazi zuen lehen aldiz, Europako lehenengo sanskrito jakintsu nagusiak, 1786. urtean emandako hitzaldi batean: sanskritoak grekera eta latinarekin duen antzekotasun handia ezin zitokeela halabeharrak sortua izan eta, aitzitik, adierazi zuenez, hirurok agian jada existitzen ez den iturburu komun bakar batetik isuri direla eta gotikoak (hau da, germanikoa) eta keltak ere, sorgune berbera izan zutela.


157. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. laka 0035 Europako jakintsuek latina eta grekera sakonki ezagutzen zituzten; gehienek hizkuntza germanikoren bat zeukaten ama hizkeratzat.


158. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0323 erreo, rrea. Grekotiko erroa (rheos: jarioa, korrontea).


159. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 2 kalko. Grekotiko erroa (khalkhos: kobrea edota brontzea).


160. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0619 kalo, kali. Grekotiko erroa (kalos: ederra).


161. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 piret(o). Grekotiko erroa (pyretos: sukarra).


162. 1991> euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0914 2 pir(o). Grekotiko erroa (pyr, pyros: sua).


163. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.a. arrieta 0083 Jafa (polita), antzineko kaia duen herria dugu (Yafo, heberkeraz eta Joppe grekoz).

164. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak m. azkarate 0558 Oro har, iturri zaharra grekoa denean, amaierako -o gorde daiteke, mailegua bide arruntetik ez datorrenean.

165. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. ruiz 0663 ezpada euskaldunen artean ez delako izan euskara hutsean baizik irakurtzen ez zekien irakurlegorik ezta erdaraz baino euskaraz irakurri nahiago zuenik ere 2 Edonola izanda ere, probetxugarria edo, behinik behin, interesgarria gerta daiteke XIV, XV eta XVIgarren mendeetako gertakari hori hurragotik ikustea: itzulpenaren bitartez bilatutako duintzeaz giltza izan daitezkeen lanak baino ez ematearren ezinbestekoa da W. Melczer Towards the dignification of the vulgar tongues: humanist translations into Italian and Spanish in the Renaissance, Canadian review of comparative literature, 8 (1981), 256-271 eta M. Pfister, Die Bedeutung der 'volgarizzamenti' lateinischer Texte fûr die Herausbildung der literarischen Prosasprache, in A. Buck-M. Pfister, Studien zu den 'volgarizzamenti' rô*mischer Autoren in der italienischen Literatur des 13. und 14. Jahrhunderts, Mûnchen 1978, 45-87 eredutzat har daiteke bitarte berberaz iritsitako aberasteaz; dauden ikuspegi orokor gutxietako bat A. Buck, Die Rezeption der Antike in den romanischen Literaturen der Renaissance, Berlin 1976,67-82 orrialdeetan irakur daiteke [= Id., L'eredità classica nelle letterature neolatine del Rinascimento, Brescia 1980, 88-106]; bakoitzak bereziki hizkuntza edo lurralde baten kasuaz badihardu ere ez dute begien bistatik behar den testuinguru zabalagoa galtzen klasikoak diren hauek: C. Dionisotti Tradizione classica e volgarizzamenti, in Id., Geografia e storia della letteratura italiana, Torino 1980 [1. ed. 1967], 125-178, P. Russell, Traducciones y traductores en la península ibérica (1400-1550), Barcelona 1985 eta G.P. Norton, The ideology and language of translation in Renaissance France and their humanist antecedents, Geñeve 1984. Izan ere, erdi aroaren bukaerako eta errenazimenduaren hasierako itzulpen horiei begiratzeak zerbaitetarako balio badigu hizpide dugun kontuan euskal letren historiaren bitxikeriatzat dugun zenbait gauzaren arruntasuna ikusteko da: XVIII, XIX eta XXgarren mendeetako euskal itzultzaileekin komun dituzten eta gorago aipatu diren asmoez gain, XIV, XV eta XVIgarren mendeetako haiek ere, esaterako, pobrea ikusten zuten beren lingua vulgaris latinaren edo grekoaren ondoan, eta batzuetan hizkuntzari berari leporatzen zioten errua, beste batzuetan geroago jeneralean ez hizkuntzari baizik hiztunen axolagabekeriari... Ez ziren ezer berririk esaten ari: horiek guztiak edo gehienak esanak zituzten Errepublika bukaerako erromatarrek (ikus, esaterako. Cic., Fin., I, 2-4 eta Tusc., II, xi, 26 bakarrik)..

166. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0038 Europa zaarreko kulturan ez dago itzik Euskera zaarrean ez dagoenik eta itz berriak sortzeko ez dago orrelako griegorik.


167. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0009 Izan ere bada grekotarren izkerean artos itza, ogia esan nai duena.


168. 1991> lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. xarritton 00145 Ez ote du aments, ezinbeste honek aterabiderik? Azken galde bat egin niezaioke Axularri berari ezpada, gaurregun Sarako herrian haren alkia daukan Idiart errotor adiskideari: Apostoluen Eginak liburuaren VI. kapituluan irakurri dut ezen, Greko hizkuntzakoen artean Hebraiera hizkuntzakoen aurka marmarioak edo murmurikak sortu zirelarik, berak baztertuak sendi zirelako, Hamabiek biltzarre orokorra bildu zutela, eta Greko hizkuntzakoen artean izen oneko zazpi gizon,...

169. 1991> lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak j-l. davant 00006 Hizkuntza multzo eder baten jabe zen: haietan ingelesa, frantsesa, latina, greko klasikoa.

170. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1997 0052 Beste batzuk ere badira, grekerara, katalanera, albanierara, galegora edo beste hizkuntzaren batetara eginak, baina indarra duela uste du hedatuen diren hizkuntza horietara itzultzea.

171. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dnoticias 1997 0052 Hamazortzi ipuin argitaratu ditu dagoeneko, eta aunitz itzuli dizkiote, 10 gaztelaniara, 8 katalanera, 5 galegora, 2 grekerara, 5 albanierara eta bat alemanierara.

172. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0042 Hauek, biharko euskaldun eskolatuak, gogoan, latin eta grekera literatura itzultzeari ematen zioten lehentasuna.


173. 1991> sailkatu gabeak egunkariak jkort 0048 Zorionez or daukagu idazti zaarretan eta iztegietan amaitzeziñezko euskal-arrobi aberatsa, eta orri esker, ortik atera genitzake jakintzarako itzik egokienak eta ulerterrazenak, gerkerak eta latiñak ematen dizkigutenak, - izkutatutako eleen iztak izanik - euskaldunoi ez bai digute ezer esaten, eta euskerazko asmatuen aldean, askoz ere ikaszaillagoak egiten bai-zaizkigu.


174. 1991> sailkatu gabeak egunkariak jkort 0048 Alabearrez gaiñera, jakintzako itz berriak sortzeko, gerkerak eta latiñak baiño egokitasun eta erraztasun askoz ere aundiagoak ditu euskerak.


175. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0008 Luzaz, grekoak baizik ez ziren artzen balentria horietan bainan denborarekin Erromanoak ere lotu ziren bide berari.

176. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0008 Olinpi-Jokoak kasik ahantziak bezala ziren iragan mendean greko aberats batek nahi ukan zituelarik arrapiztu.

177. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0008 Lau urteren buruko muntatuak izan ziren 1896-an beraz, Olinpi-Joko berriak, berrehun eta zenbait kirolari, gehienak grekoak, arizan baitziren bederatzi jokotan, Greziako hiri nagusian preseski...

178. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... p. zabala 0018 Pultsaketa horri deitzen zioten grekoek psallo aditzarekin.

179. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... e. jimenez 0020 Zer da hori? Seinalatu zenuten leihotik.
Deustuko Eskola. Jesuitena.
Ez, hangoa. Egurrezko etxe haek.
Ijitoak, esan nuen lotsaturik.
Hurrutian entzuten zen trumoia.
Grekoa. Goia.


180. 1991> zuberera saiakera-artikuluak j-l. davant 0062 Gaineala ikasi zûtian latia, grekera, gaztelania, italiera, frantzesa prefosta, hebreoz ere zerbait.