XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 bizkaiera administrazio-idazkiak jauparijak 0010 Txapel eta bularrean ezkerraldetik, guztiak erabilli bearko daben GUDAL-JAUPARITZA ezaubidea onangoa izangoda: Pax Christi izki-alda zuriz: barrua gorriz dana areitz adarbi ezez baranoturik eta ikurdi itxuraz.

2. 1900-1939 bizkaiera ikasliburuak euskeraz irakurteko 0044 Zenbait zugatz dazauzuz? {Areitza, gaztaña, sagarra, lizarra, urkia, zumarra...}.

3. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa echta jos 0035 Antxiña, erri batetik bestera joateko, bide ziorrak eta burpide bedarrakedo estuak egozanean; aberats edo dirudunak zaldi-ganeko kartoletan berera jesarrita, txakatxaka, oinbideak zear, mendirik mendi joaten zireanean; gaztaiña-zugatzari gaixoa agertu orduko, ta oilloak euren txitatxoak egopean bero-berotan eukiten dabezan lez, Gernikako Aritx ederrak eskurrik beste lege, ondo neurtuak eta obeto zainduak, bizi-bizirik, bere orripean eukazanean, burdinbide, tximist-argi ta oraintsuko asmo ta aurrerapide asko agertu orduko; Mundakatik Bermeoruntz, ordulaurengo bidean egoan Ondartza izena eban baso-etxe zar, orma sendoakaz egiña.

4. 1900-1939 bizkaiera literatur prosa e. gorostiaga 0050 Erritik apur bat urtenda, bakartasuna bakarrik ikusten da, atxa ta mendi tontorra, burrutz aundiak eta arri ikaragarriak bakarrik begiztetan dira, lurr latza agiri da, ta bedarrik esatekorik eztago, aretx zarrak eta arteak bai ugari.

5. 1900-1939 gipuzkera poesia iraola 0438 Pasa da lartegitik
bide chigorrera,
aritz, gaztaiñ tartetik
zelai zabalera,
ichumenez korrika
beren baratzera,
allegatu zan arte
lengo izalpera.

6. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa j. arrue 0291 Kaletik gora aurkitzen da, ba, euskal bizikerea; aritz eta pagoz jantziriko basarte itzal gozodunetan geure asaba goragarrien lege garbia.

7. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ldi il 0101 Mendira, egunotan, igo baldin ba-zera, ikusiko al zenitun, negu-muñean, aritza adar utsetan; otea loretan; untza, berriz, igali dariola... Ederrago al-leritzaizuke, lurreko landare guziei, ostotzerako, loretzerako, umotzerako, egun yakiñak, egun bakarrak indarrez ezartzea; esate baterako: Santa Kutze'tan lorea, igalia San Yuan bezperan; ta oietatik aurrera edo atzera egiteko ausarta litzakena, errotik atera ta kito?.

8. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa elizondo loreusain 0203 Abereentzat berriz aritz, pago, gaztain, arte, ta oien antzeko beste batzuek ematen dituzten aleak, ezkurr ederr, abereentzat jan egokia.

9. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa ag g 0200 Azak berea kirtena, ta aritzak bere arikoa ezpala.

10. 1900-1939 gipuzkera literatur prosa a ipuiñak 0109 Eure Aite be olakoxe barritsue zuen, da ezta mirari: ARITXEK OSPALA BERE ERIKUE.

11. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak inza 0005 Onela zion Intxauspe Apaiz Jaunak, eta darrakio: (euskerazko aditza) bat bakarra da ta au da bere berezko edergarri aundienetakoa; bere bakartasunean ordea, ain aundia, ain emakoia, ain aberatsa, ain abarra da! beste izkuntza guzien gañetik dago, gure basoetako aritzak beren adar aundien azpian sortzen diran landaretxoen gañetik dauden bezala.

12. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak a aezk 0212 10. - Doniane-gaberdian on da aritz bat erditik arampauml;iltzea ta gan aur eria pasatu ta arte gartan eriaren atorra uztea.

13. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak je euskg 0207 Adiarazi dako bere lagunari euskararen aberastasuna zenbat den nasaia esakun batzuetan: xederra beraz haritz zaharra, ez joan tarrapataka auzo mintzaien itzainetarat.

14. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1904 0001 Laurentchek: Zertako? - Ernestek: Ez duzu ikhusten bada nola ari daukuten Eskual-Herri guzia larrutzen, haitz, ametz eta gaztena guziak mozturik daramatzatela.

15. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1914 0001 Frantzian aspaldion arbolak ari zaizku ttipitzen: dela gaztena, dela haitz, gaitzak edo haizkorak ereman du zer nahi.

16. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1919 0001 Beljikan omen dute hau baino ere lodiagoko beste haitz bat.

17. 1900-1939 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak eskual 1919 0001 Erregek ez du nahi haitz horiek den gutiena ere mozkint ditzaten.

18. 1900-1939 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... armus 1907 00118 Behin batez, iratziak, khaparrak, elhorriak, gardiak, errebollta bouiltabatez hasi ziren oihuz : Fuera fuera haltzak, bagoak, lecharrak, haritchak ! Gu noumbre handiagoan girelarik, haien itzalian bethi ithorik bezala gira : fuera, fuera, orok dugun ukhen bardin aire, argi eta itzal ! Ordian ordian ageriko eta ezkirenez oro bardin izanen gisa oroz !

19. 1900-1939 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... armus 1907 00118 Zer boztarioa, zer urgullia hoietan, ikhousiz, azkenian, libertate osoa baziela, haltz, bago, lechar eta haritchak bezainbeste eta gehiago zirela.

20. 1900-1939 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... junior 1927 00034 ¡Gernika'ko aritzaren azkeneko orriak, aizeak berealaxe, eramango dittu ta.

21. 1940-1968 bizkaiera haur-/gazte-literatura aranzazu 1965 0374 Eta biyamon goxien jun zien aritz ori, arboliori Ondarrura eruteko sei buztarri idi, ta ezeben arbolarik topau; baiña Euliski an eguen etzunde zelayen lo.

22. 1940-1968 bizkaiera poesia alzola 0043 igertuta
ikusi dot gaur
gure agaitz zarra
piñudoi gaztearen ertzean.

23. 1940-1968 bizkaiera poesia alzola 0043 agaitz orregaz
doia
gure garaia
eta mundu barri bat
jatorku:
beste mundu barri bat.

24. 1940-1968 bizkaiera saiakera-artikuluak ker urkiola 0055 Ori bai: egun onen aurregunian, 150 baño geyago ijitu ta eskeko zenbatu nebazan Urkiola'ko areitz ta pagopietan, eta 13'an an egozan bide-ertz guztian, bide-gurenetik asi eta elexaraño, dirua eskatzen Por amor de Dios y de nuestro Padre San Antonio.

25. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa eston iz 0072 Aritz, agure zarra, esku-makil eder bateri, aiztoz azkeneko ziristak ematen...

26. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa etxde 0055 Abendaño'k eta Ganboa'k Gernika'ko Aritzaren aurretik erori bear dute.

27. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak k. enbeita 0080 Toki biotz-bera uraxe, batez ere guretzat, euskaldunontzat, gure izatean aritzaren miña daramagunontzat.

28. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak or 0027 25.- Itzetan ba-dagoz elkarren kide diranak, zertanbait elkarren antza dutenak. Adibidez: gizon, zaldi, aritz, arri. Itz aueri izan-izen edo batik bat izen deritzegu. Berez dagoken edo berez dirauken zerbait dute.

29. 1940-1968 lapurtera-nafarrera poesia arti bizkait 0125 Aspalditikan dok ezagutu
Nire pentsamentu gatxa
Mobidu barik txirrinka pean
Katigu naukan ekatxa
Area peko sustar sakonok
Egin nabenak aretxa
Makera lodi ta zikiñeri
Emon deutsena pagatxa.

30. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak iratz 0022 Belokeko haitzak, fruitua nasaiki zabaldu-eta, ari dire berritz muskiltzen eta loratzen.

31. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak soeg 0069 Mila eta mila urthez, haitzaren erroak buztinean baino barnago, Eskualdun bihotz zolari harrapaka lothurik egon diren ohidura bizi-bideak.

32. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 1. Gernikako haritzari koblariek agur.
2. Haizea.
3. Pipatzaileen kantua.
4. Amodio garbiak ez duke parerik.
5. Eskuararen alde.
6. Urtzoak.
7. Hazparne.
8. Chakurra.
9. Erheztuna.
10. Botoila eta pegarra.
11. Herriko ithurrian.
12. Aita chaharraren konseiluak.

33. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1965 00001 Ordian Euskaldunak biziko gira, azkar eta libre, Europaren barnian eta Gernikako haitxaren osto berrien pian!

34. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euzko deya 1959 00002 Badira gure errian arri zar pranko, eta gure basoetan arriak bezin iraungarri diran aritzak.

35. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... euzko deya 1959 00002 Arri zar oiek bezelako dira gure zar maitagarri asko, aritz oiek bezelako, zar, sendo, zindo, eta gaur, zar oietako batengana goaz bereziki zorion agurka.

36. 1969-1990 bizkaiera literatur prosa zubk 0040 Baiña lengo pago, aritz, gaztain eta artak, lengo maasti eta sagastiak, lengo belardi eta soloak, gaur berde illun eta igarreko arboladi makal dira.

37. 1969-1990 bizkaiera literatur prosa m. zarate 0078 Untzorriz apainduriko aretxen gerizpetan bazkaltzen otso batzuk, eta TXIRODOL edaten.

38. 1969-1990 bizkaiera saiakera-liburuak b. de arrizabalaga 0073 Azken urteetan aretx zaharraren sentoraleaz zuzenean ardurea izan dauan ICONA-ko inginadoreak inoen egunerokoek Zuhatza mende honen hogetamar urtetik harrezkero hondatu dauan gatxaren barri emon dau, orain 119 urte landatua izan zana.

39. 1969-1990 euskara batua ahozkoak zahar hitz 0013 - Feria: alfer askoren aitzakia
- Ago, nexkatxa ago; ukanen dun haritz edo pago.
- Eskuminak eta goraintziak hitz huts, ekarleentzat bi putz.

40. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak gipuzkoako geografia 0006 6.6.- Haritza: (Quercus robur).

41. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak x. arregi 0109 Haritza, pagoa, gaztainondoa... dira bertako zuhaitzak.

42. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura p. sastre 0071 Eta, Sujmantik, hantxe hedatzen zen ordekaren erdian aurkitzen zen itzeleko haritzari bi eskuez heldu eta deserrotu egin zuen, esanez: - Hona tantai eder bat jende horri buruan kraska egiteko!.

43. 1969-1990 euskara batua haur-/gazte-literatura p. sastre 0071 Eta tartariarren kanpamentuaren gainean oldartu egin zen; zaldiak tximista gisa irekitzen zuen bidea, nagusiak haritzaren eskuin-ezkerreko kolpeez tartariarrak lurreratzen zituela.

44. 1969-1990 euskara batua poesia a. lasa 0035 Beso biguinen ordez
haritzaren azala lastandurik.

45. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0034 2) Erromatar okupazioaren pean sortutako bi dialektotik bat irakasten zen eskola banaren ondoan 3) haritz bat zegoen, menderen mendez zahartua, haren adaburu hostotsua zeruraino zabaltzen zuelarik, eskualdeko txori kantari guztien aterbe.

46. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0034 4) Bainan, laister, klaseen arrabotsa adar goienetaraino altzatzen ari zen, eta geroztik haritza zimeltzen hasi zen.

47. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0082 7) Dorrea eta Lehoia, Haritza eta Gurutzea, itxas gaineko hiru Arbolak, Lehoia eta Lilia, bi Nafarroetako Kateak, Gezidun Lehoia.

48. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. solbes 0075 Haritz asko daude nire sudurraren bi aldeetan, baina inoiz ez dut pentsatu ni basoaren zentroa izan nintekeenik, nahiz eta batzutan hala iruditu, ez baitziren ez Koperniko ez Galileo berririk jaioko ni nere okerretik ateratzeko.

49. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. solbes 0075 Haritzen artean, zeru izpiak pasatzen dira, beldurturik batzutan, zotinka eta negarka gehienetan.

50. 1969-1990 euskara batua literatur prosa imuj azbel 0160 (...) eta euria hasi zenean teilatu ertzetako ittuzureetan behera erortzen elurrak urtuz zihoazen eta ni kanpora atera eta elur baltsan ibili nintzen jolasean hankakin plisti-plasta eginez, elurra xuri zegoen lekuetan kristoak egiten nituen bezala; baina haritz haundi bateko zepetan trabatua, bertan erori nintzen hortzaz gora ziplo.

51. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. borda 0024 Zelai desolatuetan, noiztenka, haritz solteak mirets genezakeen.

52. 1969-1990 euskara batua literatur prosa i. borda 0026 Emozionea nola gorde ez ginakien, guk ere, Haritzaren Arimaren Egunerako gure umei bizikleta bana oparitzea erabakia bait genuen, gerla deklaratu ziguten aurretik.

53. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak habe 0012 Landareen eta abereen denotazioak berdintsuak dira hiru hizkuntzetan, baina ez konnotazioak edo azpiesanahiak: zakurra, idia, azeria, haritza, iratzea, usoa...

54. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.m. ruiz 0289 Gure herrian berez maizen agertzen ziren zuhaitzak, hosto zabalekoak dira; batez ere Fagaceae familiakoak: pago edo bagoa (Fagus sylvatica L), haritz edo aretxa (Quercus robur L Q petraea Liebl Q pubescens Willd eta Q faginea Lamk) eta artea (Quercus ilex L).

55. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.m. ruiz 0289 Pagoa eta haritza Arabako Floraren arbola nabarmenenak dira, orri zabalekoen artean behintzat.

56. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m.m. ruiz 0289 Bagoa eta haritzak Udazkenean hostoak galtzen dituzte, orbelez lurra estaliaz; Udazkenaren kolore ederrek melankoniaz betetzen bagaituzte, Udaberriaren kimu hezeen agerpenak itxaroten dugun Udaren orri betetasuna gogoratzen digu.

57. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0023 Aldiz, gure basoak osatzen dituzten altxor botanikoak (Pagoa, haritza, urkia, urritza eta kantauriar zuhaitz tipiko guztiek) fauna lepidoptero oso aberatsa gordetzen du.

58. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak gorbea 0139 Behealdetan haritza agertzen hasia zen bagoa ordez.

59. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0044 Gogoan dut nola irakurri izan dudan Dordonitzen hazi egiten dela dorrea, izan ere kanpaiak edo ezkilak zintzilik daudeneko uztarriak bi haritz orritsu bait dituzte irozkai eta jakina, zuhaitzak hazi-ala dorrea ere hazi egin bait da (Xehetasun hau D. Joxe Migel Barandiarani esker dakit. VI urtea-1926, uztaila Gasteiz 30.orrialdea).

60. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak bertsolaritza 0145 Egia esan, berak asmatutakoak eta berak egindako bertsoen gainean asmatutako doinuak daudela... Imanolen diskoan dagoena: Mendian gora aritza... entzun duzue kanta hori?.

61. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0099 Erkameztia. Amezti hauetaz hitz egiterakoan erkametzaz (Quercus faginea) ari bagara ere, ez da beti erraza baso horretako zuhaitzak ondo sailkatzea, espezie hau erraz hibridatzen bait da beste haritz eta ametzekin.

62. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0099 Edozein lurzorutan bizi daiteke, eta heze samarretan ondo etortzen da, baina ez du hezeegia ere behar, haritz kandudunak bazter ez dezan.

63. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.l. arriaga 0107 Lehen esan dugu nola Gernikan ere Peru eta Marixe (Haritz eta gaztaina) zuhaitzen aurrean jendea ezkontzen zen. .

64. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0095 Olerki horretan ematen den paisajeak karga bisemikoa du; otaloreak karraxika, hala haritzak luze-luze egiñik oihu fisikoa eta luzadura baino zerbait gehiago adierazi nahi digute.

65. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oñatilib 1982 0011 Haritza eta gaztaina, eraikintzarako habeak eta egiturak taiutzeko.

66. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oñatilib 1982 0085 Haritza eraikintzarako erabiltzen zen, pagoa ikazkintzarako eta gaztainondoa haltzarigintzarako, bakoitzaren balioen arabera.

67. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sm gogoz 0043 San Juan-aretxa erreaz joaten dira urtearen zehar Bizkai eta Nafarroako herri askotan.

68. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. urcelay 0139 %20a haritza 40 mko bat = 150.000 landare Bergaran.

69. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0059 Zumarraga-ko basoaldea lurraren %-eko 70,43-a da, aintzinako fago, haritz eta gaztainak pinuz ordezkatuta daude.

70. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0008 Honela, haritz batek bere zelulak zelulosazko hormen artean gorderik dauzka, lurpetik xurgatzen dituen ur eta gai mineraletatik bere elikadura prestatzen du eta beti ere erne zen lekuan finko gelditzen da, kanpotik hartzen dituen eraginei mugimenduz edo lekualdaketaz erantzun gabe.

71. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0010 Landaredia, beraz, trantsiziozkoa da, pago eta haritzekin hozpeletan, eta landaredia submediterraniarra eguteretan (arteak eta arte-haritzak).

72. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0025 Haritzak (hosto erorkorra) eta arteak (hosto iraunkorra) englobatzen dituen Quercus generoaren barnean dago, nahiz eta, bi taldetako bakoitzean zalantzazko inklusioko espezie batzuk existitu.

73. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0039 Haritz beltza edo ametz arrunta (Quercus pyrenaica) oso urri aurkitzen da Bizkaia eta Gipuzkoako eskualde kantauriarretan, Nafarroa ozeaniarrean, eta Araban, batez ere, zeinak, egun munduko ameztirik hoberenetariko bat daukan (Izkiz oihana), ugariago delarik.

74. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. aldabe 0081 Azken mendea, haritzaren (oidium) eta gaztainondoaren (tinta) izurri kriptogamikoekin bukatu zen, zeinak, euskal basoen hondamena borobiltzen lagunduko zuten.

75. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.a. berriotxoa 0027 Aintzinako galoen magoak ziren druidek, zeremonia purifikatzaile ugari egiten zituzten batzeko, batez ere haritz eta arteetan agertzen zenean, heurentzako arbola sakratuak bait ziren.

76. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. lorda 0348 Abuztu hasieratik eta azaroaren amaieran fruktifikazioiak ematen ditu, mota askotako zuhaitzen adar eta azalean, Quercus generokoetan bereziki, haritzak eta batez ere arte eta ametzetan, Q. rotundifolia eta Q. ilex.

77. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. santisteban 0011 Oihan ustiakuntzen planifikazio txarrak eta baliapide naturalen aprobetxamendu txarrak, bertoko basoen (artea, haritza, gaztainondoa, lizarra) atzerakuntza ekarri du, gizakiaren eskuak lagundutako kanpoko espezien zabalkundeak eraginik (batez ere Insignis Pinuarenak eta Eukaliptuarenak), epe laburrera errentagarriagoak direlako.

78. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak k. santisteban 0063 Bide zidor aldapatsuan gaindi igongo gara pago eta haritzez osaturiko basoxka bat zeharkatuz, harkaitzetara heltzerakoan arteak agertuko direlarik.

79. 1969-1990 gipuzkera poesia s. muniategi 0013 Alere, gugandik, barren-mintzozko
negar-zinkurin minkatzez,
ixilpe bildurgarrian
zerbaitek, bai, zerbaitek iges dagi,
illunduz, aulduz, ostikoperatuz,
bai, iges dagi bai zerbaitek,
iges dagi bere gogo, izatearen
nortasun ederra utziz:
pago mardul, aritz lerden,
zumar eze, arte zindoak ziranak,
iges dagite bai piñudiz-piñudi,
erdel-otsezko aiurri zeken,
aize zakarraren eragin beltzez...
zerbaitek iges, iges dagi bai,
gure mendi, gure ibar ta itxaso,
gure baso eder ta oianetatik
zerbaitek iges dagi bai, zerbaitek,
gure landa, zelai ta ibaietatik,
iges dagi bai zerbaitek
gure artean, alako
gorputz ustu, arima galduaren
ildura triste bat utziz.

80. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak j.m. artzalluz 0015 TREBIÑO, TREBIÑO, zure erreka bazterretatik kendu dizkizute errezalak, pagoak eta aritzak; baiña zure mendi sabeletatik sortuko dira pagoak, aritzak eta beste zugaitzak.

81. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak l. egia 0183 Auetatik 31.000 e/ piñu; 50.000 e/ aritz eta arte; 39.800 e/ pago: 800 e/ izai; 103 e/ gaztain; eta gañerantzekoa beste zenbait zugaitz eta sastraka.

82. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak l. egia 0275 Gure oianak (Basoak) Gipuzkoa-ko pago, aritz, piñu ta gaztaiñ geienak, Araba ta Naparro muga inguruetako mendietan dira.

83. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak l. egia 0275 Auetatik 47.500 bat e/ piñu, 374 e/ izai, 4.000 aritz, 10.800 pago, 3.300 gaiztain-ondo.

84. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak s. aranbarri 0097 Isasti`tar Lope`k dionez, Azkoitia`ko armarridun etxalderik aipatuenak, Aizaga (Aritza), Zendoya, Zumeta, Idiakaitz, Insausti ta Irarraga (Illarra) ziran.

85. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm bidaso 0050 Bere zuretxea aritzezkoa da, metro ta amabost zentimetro luze ta larogeitaemezortzi zentimetro zabal, aizkoraz eta arotz-marruzkaiaz melartua.

86. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak j.l. iriarte 0011 Nolanai ere, pagoaren aurretik beste egur mota batzuk erabilli oi ziran erredizgintzan: gaztain, aritz, kereix, etabar.

87. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak j. gaztañaga 0084 Aritza (Quercus rohur) eta gaztaña (Castanea sativa) izan ziran ugarienak mailla ontan, batez ere muger-arrizko lurretan; bietan, berriz, aritza zan Euskalerriko alderdi ontan zugaitz-motarik ugariena.

88. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak j. gaztañaga 0084 Ondamendia areagotzeko, bi gaitz gogor: gaztaiñaren tinta ta aritzaren zuria, ain urri genituan landareak zearo galdu-erazten ari dira.

89. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak j. gaztañaga 0084 Zugaitz-mota auek onelatsu banatu izan dira, maillari dagokionez: beetan, artea da ugarien; goraxeago, aritz illeduna ta urrena, piñu-gorria; maillarik goituenak, berriz, Auñamendietako girokoak dira.

90. 1969-1990 sailkatu gabeak bertsoak bertxapel 1982 0020 58 Amuriza.
Elurrez zuri zegon goizean
gure etxeko haritza
negu gorrian loratzen hasi
zaigu historiko hitza;
lagunak alkar proba beharrez
trantze estuan gabiltza
batzuk atzean gelditu arren
aurrera bertsolaritza
denok txapeldun izan gintezke
hori lortuko balitza.

91. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j. agirre 0001 Haritzak, pagoak, urritzak, altzak... hogeita sei zuhaitz ezberdin dira zirkuito horretan eta guztiei beren izen zientifikoak jarri zaizkie biharko.

92. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak tx. garmendia 0001 Iñori ez dago aitzaki eman bearrik; Pago, aritz, gaztainondo, orbela biltzeak da abar, piñuak edo industriak aiña irabazi eman balute, etzan orrelakorik gertatuko.

93. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak x. euskitze 0003 Eder basoan haritza I. Eder basoan haritza gaztain besangek zumitza gerri ederrak ordu zuritan gaua luzatzen dabiltza.

94. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1984 0001 Haitza mundu guzian barreatua da eta jendeak bezala mehetegietan mehe arbola ere.

95. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1984 0001 Bitxi hatxeman dudana, haurrean, izan da haitz guziek edo gehientsuek adin haundia zutela ikustea.

96. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j. arregi 0001 Bertako baso, mendi ta oianetan aurkitu oi ziran areitz eta pagoen antzekoak ziranak.

97. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j. arregi 0001 Igaro jakuzan lengo areik; asieran sendoak, basoko areitzak lakoak ziranak, ta azkenean negargarriak gure buru jabetasuna galduaz, lengo sendotasunaren ordez, gaur eguneko piñudiak bezela, gero ezjakiñaren ezaugarri zimelak zirudienak.

98. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak j. arregi 0001 Areitz eta pagoen ordez, Euskalerria lerrondoz, piñuz, beterik dogu.

99. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zarg 1974 0001 Haritz gogorra, haize astinaldi asko hartutakoa omen.

100. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... ikastolagazt 1978 0001 Igeztik gordeta genduzan aritz zaar baten azalak Belengo arpea antzezteko.

101. 1969-1990 zuberera antzerkia j-l. davant 0088 Hi haiz, Euskal-Herria, haritz hori bera
Arrotza nausiturik, moztua sobera
Oi gure arbasoak, ez otoi begira
Zein goratik garen gu jautsiak behera.

102. 1969-1990 zuberera poesia etxahun iruri 0089 VI- Egûn batez mendi gañerat juranik argi azkorrian
Hatsalbotûrik jarri zaikû haritz handi baten Khantian
Ûrzuak saldoka agurrez horen jeikazi nahian
Bego lehenik hats hartzera gero liberti gitian.

103. 1969-1990 zuberera poesia etxahun iruri 0089 VII- Ûrzo malin bat phauzatzen zaio delako haritxan gaiñian
Jeik-eta laster thiratzen deitzo bi tiro aide hunian
Segûrtatûrik egotxi ziala batan ez bazen bestian
Zer ikhûsten dû? bere ûrzua goxoki ber adarrian.

104. 1969-1990 zuberera poesia j-l. davant 0037 Larrazken triste huntan nunko aize beltzak
Zain ûtzûli deraizkû Mauleko haritxak?
Lankiak egotxirik ûtzi daizkûn gaitzak
Ber gisan iharrausten dizkûtzû bihotzak.

105. 1969-1990 zuberera poesia j-l. davant 0101 Erreketan karramarro
igel, txipia eta xarbo,
Han sekulako basoak
Haritzak eta pagoak.
Han ondartza iñor barik
zu ta niretzat bakarrik
Han autopistak denetan
oso merkeak benetan.

106. 1991> bizkaiera ahozkoak i. gaminde 0111 otakarra, egurre abarra, egurre abarra, guk u egurre geituten dotzegu aretxan a, goiko kimieri e sera, errama, beste batzuk geituten dotzie abarra, errama abarra


107. 1991> bizkaiera haur-/gazte-literatura txantxangorria 0031 Estalpe inguruan hiru zuhaitz desbardin egozan: haritza, pinua eta izeia.


108. 1991> bizkaiera haur-/gazte-literatura txantxangorria 0031 Haritza harrotuta egoanez bere enborreko egurra ona zala eta, sua izetzeko hauxe oparitu eutsan.


109. 1991> bizkaiera literatur prosa j.m. etxebarria 0036 Beste batzuk hagearena, hau zera zaizu, etxe berria egiteko zutunik dauden haritzak emon, behar duenean bota eta hage edo zolibak egiteko etxe berrirako.

110. 1991> bizkaiera literatur prosa j.m. etxebarria 0079 Gero, hauei tabernetako neskatxiei eta be esaten zaie: bide ertzeko haritzak eta tabernako neskatxiak sarri zirria eta aparajua!

111. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak j. artaraz 0084 Inausitako haretxak adar nagusia hazten izten jakenak ziran, modu horretan, enborra eraikuntzarako habe legez erabili eitekealarik.


112. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak j. artaraz 0084 Halan eta guztiz ere, haretxak eten barik mozten ziran, holan ikatz bihurtzeko adar ugari lortzen zalako, hau da, errentagarriago zalako.


113. 1991> bizkaiera saiakera-liburuak markina-xemein 0206 Altzari nagusiak zizeluak dira, eta bai haretxaren zurezko hiru erretaula barroko be.

114. 1991> euskara batua ikasliburuak bene-benetan/5 0113 HARITZ: Ez kezkatu.


115. 1991> euskara batua ikasliburuak bene-benetan/5 0113 HARITZ: Baietz zuk jende guztiaren aurrean dantza egin!


116. 1991> euskara batua ikasliburuak bene-benetan/5 0113 HARITZ: Irabazi dugu apostua!


117. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/4 0077 - Hosto erorkorra duten zuhaitzak landatu, lurra aberasten dutelako, hots, pagoa, haritza e.a.


118. 1991> euskara batua ikasliburuak murgil/2 0052 Landaretzaren espezierik ugarienak, berriz, hauek dira: artea, haritza, gaztainondoa, pagoa, urkia, zumarra, lizarra eta gereziondoa.

119. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura m. garmendia 00050 Haritzez egindako mazoa sorbaldan jarrita ibiltzen omen zen mendietan barna errari, tonto bila.

120. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j. arretxe 00112 Usapal batzuk haritz batean zeuden, Sebastianen gordelekutik gertu.

121. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura g. markuleta 0171 Hau da, suediar haritzez egindako faltsifikazio bat, segur asko hemeretzigarren mendearen hasieran egindakoa.

122. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura x. mujika 0021 Berehala aldegin zuen karnabak hurbilen zuen haritzera.


123. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura k. izagirre 0060 Denok haritz zahar bereko adarrak.


124. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura k. izagirre 0060 - Noski, haritz bereko adarra!


125. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura k. izagirre 0060 Haritz bereko zera jo zidak kaiku honek niri...!


126. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j.m. irigoien 0016 Iratiko basoan,
ederra haritza:
hutsaren hurrengoa,
txoferraren hitza.



127. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura j.m. irigoien 0049 batak dakus iparra,
besteak hegoa;
hemengoak haritza,
hangoak pagoa.



128. 1991> euskara batua poesia j. sarrionandia 0081
GAZTALONDON gora, Etxahuniaren hondakinen
albotik,
haritzak, arantzak, gorostiak eta pagoak
baino gorago,
Madalena mendira heldu eta Zuberoa oso goitik
behera soegin genuen.
Eta han, antena handiaren azpian, kristau elizaren
azpian datzan harria kausitu genuen...

129. 1991> euskara batua poesia j. sarrionandia 0094
Ez al dira Bernard Goihenetxek,
Ezpeizeko eiheraren alboan derrotatua,
Jûntañen harrapatua,
Lextarren eta Bordelen jujatua,
Maulen urkaberatu eta
lepamoztua izan ondoren
Berhuetako haritzaren kontra
ozta ozta zutituz
gauez
oihaneko bakardade ikaragarrian
esan zituen hitzak?

130. 1991> euskara batua poesia j. sarrionandia 0094
Ez al dira Bernard Goihenetxek,
Ezpeizeko eiheraren alboan derrotatua,
Jûntañen harrapatua,
Lextarren eta Bordelen jujatua,
Maulen urkaberatu eta
lepamoztua izan ondoren
Berhuetako haritzaren kontra
ozta ozta zutituz
gauez
oihaneko bakardade ikaragarrian
esan zituen hitzak?

131. 1991> euskara batua literatur prosa i. ruiz 00014 (...) eta lagun diezaiotela honi koru denak eta lagunek, algaraka, eta dei diezaiotela etxeetara, deiadarka, Ceresi; eta ez diezaiela inork igitaia galburu helduei sar, haritz bihurritu batekin lokiak inguratuta Ceresentzako mugimendu araugabeak eman eta bertsoak esan baino lehenago.

132. 1991> euskara batua literatur prosa j.k. igerabide 00042 Zoruko egurrean hotsa ateratzen dute, haritz zahar batek egiten duen bezala haizeak bultzaturik.

133. 1991> euskara batua literatur prosa h. cano 0100 Ordurako, diru piska bat pilatu eta Kentuckyko zaldi haragi potoak, Kentuckyko haritzezko upeletan zaharturiko bourbonaz aldatu zituen.

134. 1991> euskara batua literatur prosa h. cano 0100 Baina ez zen hain justu haritzezko upeletan zaharturiko bourbonarena Bob Ieregik Alaskan sumatu zuen usaina: kontserba poto gisakoetan kaiolaturiko jarabearen usain horia baizik.

135. 1991> euskara batua literatur prosa m. sarriegi 0024 Mieloxinek hau ikusi zuen, eta bertaratzearekin bat, haritzaren goiko adar bateraino igo zen.


136. 1991> euskara batua saiakera-liburuak industri ondarea 00103 Eraikina laukizuzen bat da, 9,50 X 6,40 m-koa, eta fatxadan 3 m X 1,45 m-ko zati irten bat du. Harlangaitzezko hormak ditu, eta haritzezko armadura edo egitura. 46 Gipuzkoako Foru Aldundiaren Jabegoen Inbentarioa.

137. 1991> euskara batua saiakera-liburuak dantza 00046 Lehen ikusi dugu nola 1621eko bisitan emandako aginduan, Apezpikuak elizaren kontura danbolinteroari ez ordaintzeko ez eta San Juan aratxa landatzeko edo apaintzeko ere. Dantza munduarekin zerikusi handiagoa duten bestelako aginduak ere aurkitzen ditugu Arrigorriagako fabrika-liburuetako bisita aginduetan eta Basauriko parrokiak bisita horien laurden bat ordaintzen zuenez, hemen ere berdintsuak ziren, ziur asko.

138. 1991> euskara batua saiakera-liburuak lmuj 00215 Amonaren hatsak berotasuna bidaltzen dik eta hona ailegatuko haizenean, Fidel, saratxotarren hagina eta mendiatarron lizarraren artean haritz bat sortuko duk, eta sekulorun sekulotan bakea eginen diagu gaur arte elkarri gorroto izan diogun familia biok. Edurne Saratxok eta hik mendiatarra haizen aldetik gainditu duzue garai bateko gure herra. Bonifaziaren betarte zimurtsua guztiz argi eta arrai ikusten duk orain, baldin eta hau dena espejismo hutsa ez bada...

139. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak k. olaetxea 00044 Ikertutako fruitu eta fruitu aztarna guztiak ezkurren kotiledoiak edo kotiledoi zatiak dira. Ezkurra Quercus generoko fruitua (akenioa) da, hots, haritz, ametz eta arteena.

140. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak k. olaetxea 00044 Quercus ilex subsp. ilex: artea
Quercus suber: artelatza
Quercus petraea: haritz kandugabea
Quercus pyrenaica: ametza
Ouercus humilis: ametz iladuna

141. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak k. olaetxea 00044 Haritzen emankortasuna ere alekienarekin pareka daiteke eta ondorio interesgarriak atera: Iberiar Penintsularen Hegomendebaldean 700 kg/Ha atera daitezke haritzetatik eta alekien labore tradizionalak 650 kg/Ha besterik ez du ematen.

142. 1991> euskara batua saiakera-liburuak ekonhazk 00040 Lurzoru honetan eta prezipitazio ugariei esker nagusitu ziren beste garai batean, kostaldean, haritza, gaztainondoa, lizarra, artea eta, leku ospeletan, pagoa; oihanpean, berriz, garoa eta otalurreko zuhaiskak, gorostiak eta hurrondoak zeuden.

143. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. murua 0112 Aipagarriak dira hango gurbitzak, ereinotzak, belorita pinuak, haritzak, etab.


144. 1991> euskara batua saiakera-liburuak e. de miguel 0228 Udazkenean ateratzen da, pagoen azpian batez ere, eta oso gutxitan haritz edo koniferoen azpian.


145. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. tapia 0094 Segidan haritz berdez osatutako baso batetik joango gara malda luze batean gora eta labarrak hasieran ekialdetik eta ondoren iparraldetik inguratzen dituen aragoiar pistara helduko gara.


146. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pirinioak 1995 0028 Festa eta ospakizun askotan zuhaitz bat (normalean haritza edo zumarra) egoten da plazaren edo belardiaren erdian, eta inguruan dantza egiten da, jokoak izaten dira... eta inoiz ezkontzaren bat ere bai.

147. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. sarasua 0020 Azkenik, erreka-bazter eta mendi-punta ez ziren beste lur guztiak, goitik behera haritzez beteta zeuden.

148. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. sarasua 0020 Gaur egun pinuz, etxez, zelaiez edo errepidez estalita ikusten ditugun inguru guzti horiek, 20-30 m-ko haritz ederrez beteta zeuden; haritz horien artean, zumar, gaztainondo, ezki, lizar eta gereziondoak ere hazten ziren, ehundaka animalia eta friztiri jaten emateko adina zuhaitz eta zuhaiska.

149. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. sarasua 0020 Pageitik aspaldi desagertu ziren pagoak; Aritxuluetako haritzekin eta Aginagako haginekin auskalo zer gertatu den; eta Urkin dauden urki bakarrak azken urteotan udaletxeko brigadak sartutakoak dira.

150. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0046 Baina, haritz haundiaren erorrera ezik, bestelako gertakaririk ere oroitzen du Leitzako jendeak ordukoaz.

151. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0416 Haritz zaharraren inguruan.

152. 1991> euskara batua saiakera-liburuak e. gil bera 0294 Eta ez naiz dolutzen ere neure iraupena haritz batena bezain luzea eta osoa ez delako.


153. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0009 Tundra emen belardi eta baso biurtu zan millaka urteen poderioz eta amar milla urtetik bost millarako tarte orretan, gure baztar guztiak zugaitzez bete ziran: Urra eta aritza ziran, artearekin batera, ugarienak; ondoren zumarrak, astigarrak (tilos) eta agiñak (tejos).


154. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0009 Urraren atzetik agertu zan intxa-urra eta, aritza beeruntz doala, bere ordez, pagoa.


155. 1991> gipuzkera saiakera-liburuak m. lasarte 0017 Etxearen ingurutik asi ta gora, zugaizti izugarriak ditu, nola aritz, nola pago, ala lizar ta gaztaindi saillak ere bai.


156. 1991> sailkatu gabeak egunkariak j.i. salaberria 00086 Iratiko basoan zuaitzai dagokienez aritzak, gorostiak, altzak, agiñak, ezkiak... eta abar izan arren orko jaun eta jabea pagoa da; Europa maillan Oian Beltza (Selva Negra) aurrena da zabalera aldetik baiña bigarrena Iratiko pagadia da (6.520 Ha.).

157. 1991> sailkatu gabeak egunkariak j.i. salaberria 00086 Pagoa, Fagacea sendin barruan kokaturik dago, bere kidekoak gaztaiñondo, arte, aritz eta tortotxondoak dira.

158. 1991> sailkatu gabeak egunkariak pper 0057 Sofrimen hutsaren sinbologi kristau negarti hori alaitu eta bere zinezko neurrira ekarriz gero, euskal harria, haritza, edo burnia baino benazkoago eta neurrikoago iruditu izandu zait beti elorri erne zaildu hori.

159. 1991> sailkatu gabeak egunkariak pper 0057 Bere finezi osoz hartzen baitu kanpoko txertoa, haritz edo pago lerden mitikoek ez bezala.

160. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dv 1997 0061 Aspaldiko jabeek aldatutako 50 urteko magnoliak, Ameriketatik ekarritako Lawson altzifreak, eta haritza, artea edo gorostia bezalako zuhaitz autoktonoak.

161. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak enbata 1998 00002 Gogora datorkigu Gernikako haritza, hantxe zegoena, zaharraren gogortasun eztiarekin bere haurren bilkuraren zain, aspertu gabe.

162. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak habe 1996 0011 K.J.- Lan bat haritzean HARITZ.- Roble egingo diat, 8 metro luzeko enborrean, zabalean 1,4 metro.

163. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... p. aristi 0042 Arrakasta aurtengo udaberrian ere loratu den zuhaitza dela demostratu nahi dute, ez malkorreko haritz tantai baina lehorra.


164. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... santa mariñe 1994 0005 Alboetatik ziren haritz, arte eta pago basoak bota eta solo, ortu eta lantzartu egin eudezan.


165. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... santa mariñe 1994 0005 1925.ean Medinazeliko Dukeak heredatzen dau Butroi eta arboladiari beste hainbat bertoko zugatz tipo sartzen dotsoz: haretz, pago, arte, pinu, platanondoak...


166. 1991> zuberera saiakera-liburuak d. landart 0109 Eta holaxet, alegia deusez, berak zioenez hinki-hanka, lehenik aitamak goretsiz, etxondoko haritza aipatuz;