XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 lapurtera-nafarrera poesia s. erramouspe 0006 Primaderako inhara, larrazkena jin denean,
Neguko hotzen ihesi, hegalez hegal airian,
Bere ohantze beroa utzirik hegatz batean
Zalhu zalhua badoha hego aldera lorian.

2. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa onaind virgil 0292 Turno, len, ogei zaldizko auta lagun, zaldun sail nagiaren aurrean egaz bezela zioana, orain uri aurrean aurkezten da alde batera; traziar zaldisko zuridunak darama gain, eta urrezko oskola jazten du buruan, egats gorriekin.

3. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa onaind virgil 0370 Enea ere, ez gutxigo, geziak nagierazi belaunak noiztenka ibillia eragotzi ta oiñatzarri izanagatik, Turno'ren jarrai doa, gori ta adoretsu astoratuaren oiña bere oiñez zapaldurik: eiza-txakur batek iñoiz, ibai-ertzak geldiazia edo egats gorrizkaren ikaraz esituriko oreiña aurkitzean, ibilli bizkor ta zaunkaka erasoten dio ari; oreiña, jakiña, lakio ta ur-ertz goenez ikaratua, igesari emanda milla bideetan zear itzuri nairik ari da, irteiera billa; unbriar biziak, ordea, ao-ortzak erakutsi ta kirriskatuz arin bai arin geldiazten du; oratu ba'lu bezela, masail-ezurrekin kurrizkatzen ere bai, ziria sartzen baiña koska utsalak.

4. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak zait 0032 Onenbestez, gero, ollaritea baño len yauretxean ziran, egatzaren gain zeuden barrandariak Ebron'go muñoak argitan zuritzen noiz ikusiko zituten zai.

5. 1940-1968 zuberera poesia l. ligueix 0184 Tchoriak arrapostu eman ditadazu:
Jauna, Hokin-hegitik hegaltatu nuzu,
Sohutak zouregana igorririk mezu:
Bi koblaren beharra han-gainti baduzu,
Ezin hanko eliza hegatz-gabe duzu.

6. 1940-1968 zuberera poesia l. ligueix 0184 Hegatzak kobla behar... egia garbia;
Noun othe da hegatz bat koblarik-gabia?
Bena nik badit beldur, tchorino maitia,
Ene kobletan gainen egin atherbia
Baliatuko dela has artin'ebia.

7. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0010 ETXEEN EGITURA Amikuzeko etxeak hiru moldetara eraikiak dira: - Lapurdikoen arabera: hegatz desberdinekin eta zurbesoekin aurre edo aitzinean.

8. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0010 - Nafarroakoen arabera: lodi, eta hegatz / hegal berdinekin, isuri bi dituztelarik.

9. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0010 - Zuberoakoen arabera: lojadun edo harbelezko hegatz xutekin, luze, tente eta hertsiak.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/1 0172 Arrainek hegatsak dituzte. Hegatsen bidez higitzen dira.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0099 2. Hegatsek, zertarako balio dute?.

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak natur/6 0072 Apunta itzazu txitxarroaren kanpoko ezaugarriak (kolorea, ezkatak, hegatsak, zakatzak etab.).

13. 1969-1990 euskara batua poesia j. urain 0028 Berriz ere...
berriz ere hemen
bazter satsu
enoagarrian,
hegats ziztrin honi
eraginka;
ekanduaren gurenda edo
besterik ezinean,
zeri aiduru ere
ez dakidala,
arau ixilak gogamen,
amets aratzenak
hertsiduraren harrapakin,
toki ainube honetan,
neure baitako atelekan
birikak kez hanpatuz
ohantzean etzateko
gereino...

14. 1969-1990 euskara batua literatur prosa x. kintana 0062 Oihanaz beste aldean Hegats Luze gaztea itxadoten zegokien lau zaldiekin.

15. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 0071 Baina badu hegaletan luma bat berezia, eta aidean hegatsez doalarik bere luma horrek soinu fin bat egiten omen du, arrabita batek bezala.

16. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 0071 Horrela, basahate koloretsu hori hegatsez iragaiten delarik bere doinu ederra aditzen omen da beherean.

17. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 0071 Basahateak ez du luma hori behar janzteko, ez hegats egiteko, baina galdu duela ohartu denean ez du bere bide luzea jarraituko.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0214 Benetako arrainek (komentatu ez ditugun Chondrichthyes klaseko Elasmobranchii azpiklasekoek eta Osteichthyes klaseko Actinopterygii azpiklasekoek) hegats-mota bi dauzkate: hegats bikoitiak eta hegats bakoitiak.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0214 Elasmobrankioetan eta aktinopterigio zaharrenetan, hegats kaudala (isatsa) oso disimetrikoa da; lobulu gorena da garatuena eta gorputz-muskulaturaren luzakin bat darama (33. Irudia).

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0214 Bestalde, lehorreko ornodunen gorputzadarrekin korrespondentzian dauden hegats bikoitiak, hau da, hegats pektoralak eta pelbikoak, oreka mantentzeko egiturak dira gehienbat.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/3 0137 Axaletik doanean, urrunetik ageri hegatz nabarienak.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Buruan bitxi-bitxiak diren konkortxoak, eta arrazoi askorengatik oso bereziak diren bularraldeko hegats luzeak, gorputzaren luzeraren herenekoak (bost metro), azaltzen dituzte.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Xibarta emeki dabilen balea dugu eta ikusgarria da benetan, bere gorputz gris iluna behatzea itsasotik irtetzen denean, hegats zuri beltzeei eraginez.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Isatseko hegatsak, beltza izanda, animalia bakoitzari espezifikoak zaizkion narrio zuriak ditu, orban horiek banako desberdinengan, nortasun agiri eginkizuna betetzen dutelarik.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Urperatzen denean, hegatsaren ezaugarri horiek nabarmenki agertzen dira.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Bapatean, isatseko hegatsa goruntza makurtzen du eta honek, hegazkinen erara, hegan egiteko abiada itzela ematen dio.

27. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0131 Hurrengo orrialdean agertzen den xibartak, abiada handia hartuz gero, atzeko hegatsa beherantza makurtu du.

28. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0247 Bereziki, ugaztun askoren uzki gainetik sortzen den luzakin gutxi-asko luzanga, hegaztien uropigioa edo hari itsatsitako lumak, arrainen uzkialdeko hegatsa edo txortena eta narrasti hankagabeen uzki atzeko gorputz-atala.

29. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0125 Bularrazpiko hegatsetan oraindik jatorri narraztiarraren hatzaparren hezurrak antzeman daitezke, hatzapar horiek orain hegatsen funtzioa betetzen badute ere.

30. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. martinez 0125 Isats-hegatsa zen animaliari indarra ematen ziona bere burua desplazatzeko eta bularrazpiko hegatzez oreka lortzen zuen egungo hegazkinen modura.

31. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. odriozola 0043 Entzumen egunetan lehertzeraino dago beterik, baino ezin entzun euli baten hegatzerik ere, ixiltzea beharrezkoa bait-da.

32. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0097 Arrain: zakatzetatik arnasa hartzen duen ezkatez eta hegatsez hornituriko uretako animalia ornoduna.


33. 1991> euskara batua literatur prosa k. perez 0024 GURE PIRAMIDEEK IZAKIETAN ZEHAR EMANDAKO BIZITZAREN GARAPENA ISLADATZEN DUTE: MIKROORGANISMOAK URETAN SORTU ETA ARRAIN BIHURTUZ; ARRAINAK, HEGATSAK HANKA BIHURTUTA, URA UTZI ETA GIZATASUNERA IRITSIZ ABERE-MAILAKETAN ZEHAR.