XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa mde 0089 Irlandera zigun egunaren ordu hartan irakasten.

2. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Keltaratit Irlandararat.

3. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Germanak indarkahan sarthu baino lehen Irlandan mintzatzen zen hizkuntza, orain artean bizirik egon dena, da Irlandara.

4. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Nabari da german hizkalkiok ez zirala itzali Irlandararen hiztegian eta phonetikan herexa zembait utzi gabe, bainan hartatik hizkuntza hau herri guztian nagosi egon zen ordu hartako.

5. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Bi hizkuntza handi hoik ba ditugu beraz orain Irlandararen alboan, Irlandararekin lehian.

6. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Leinsterkoaz deus ezin erran dezakegu segurrik, Irlandara ez baita gehiago mintzatzen eskualde hortan....

7. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Gero Frantzesak eremu galdu ba zuen ere, XIV-garren mendetik landa Engelandar guztiek Engelesa hartu baitzuten hizkuntza kommuntzat (halaz ere gune zembaitetan ba ziran oraindik XIV-garren ehunurthekoan Frantzesez mintzatzen zirenak), hambatez indartsuago egon da Engelesa Irlandan, bera baitzen orain garhaitzaileen mintzara bakharra; eta Irlandara garhaituen mintzara izaiki, ez da zail igartea zein izanen zen azkenekotz bertzearen buruzagi.

8. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Irlandako Engelandarrekin, Helladaz jabetu ziran Erromarrekin bezala, eta izaro garhaitua bere garhaitzaileen bere meneratzekotan zela, ezen garhaitzaileok irlandaraz hitzegiten hasi ziran bortxaz, beren eskupekoek ulhert ahal zitzatentzat, bai eta irlandar neskak hartzen baitzituzten emaztetzat eta, areago dena, Irlandarren bizimoldearen araura bizitzen; hala non azkenean London-go gobernuak, baitzekhusan garhaipenaren fruktuak galtzera zoazela Irlandan egoitez zegozen Engelandarrak bai hizkuntzaz, bai ohinduraz, bai sentimenduz osoro bertakoturik, negurri latzak hartu behar ukhan zituen heien joera horren kontra, batez ere Irlandararen ikastea Engelandarrei debetatuz.

9. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Negurri hoien gatik eta guztiz ere, Irlandara buruzagi egonen zatekean izaroan, egoile guztiek baitzekiten eta baitzerabilaten, nahiz anhitz bi hitzkuntzatako ziren Engelandarren politika borthitzago eta basakiago egin ez ba zen, erlisioneko guduketa zela karia.

10. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Erran gabe doa Irlandarak ezer ez zuela irabazi erlisioneko joku hortan, ezen orain Engelandarrak hasi ziran Irlandarren egiaz gorrotatzen, bertze sinheste bateko zirelakotz bethi gerthatu ohi den bezala eta halaber Irlandarren berezgarriak oro higuindu zituzten: jaunzkera, ohidurak eta ororen gainetik hizkara.

11. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Geroztik Irlandarak ezin irabazi du atzera orduan galdu zuen eremua; aitzitik, geroago eta ahulago izan da, geroago eta atzerago joan da, bizirik egona gatik egungo egunetara arteo.

12. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Irlandara keltar hizkuntza bat da, beraz indieuropar daritzon hizkuntza-familia handiko khide.

13. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Irlandara. Haren historia eta egungo estatua

14. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Ikhusi dugu Irlandako bizitzaile guztiak, indieuropar ethorkiko izaki ala ez, goidel izaturik zirela Germanen lehen invasioneen garaian (VII-eta IX-garren mendeetan), eta populu bategin bat moldatzen zutela hizkuntzaz den bezembatean: Irlandara zen orduan Irlandarren mintzara kommuna.

15. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Hala ere, Irlandara ba da izan kultura-bide Irlandarrentzat, horrek ez du erran nahi den ttipien aiherkunderik ba zutenik Latin handiaren eretzean.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak a. ibarzabal 0133 Ingelesa, frantsesa, errusiera, alemaniera, irlandera eta erromaniera dira hemen aztertzen direnak.

17. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 1911ko erroldaren arabera, biztanleen %18k besterik ez zuten irlanderaz mintzatzen, eta gainera estatuko mendebaldeko lurralde urrunetan bizi ziren gehienak

18. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Estrategia horren lehen oinarria irlandera bizirik zegoen lekuetan garatu zen, hizkuntzak bizirik iraun zezan.

19. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Politika horiek non aplikatu erabakitzeko hizkuntz irizpideak erabiltzen ziren 1926an, baina 1956an joera hori zeharo aldatu zen, eta irlanderaz mintzatzen ziren lurraldetzat hartzen ziren lekuak asko murriztu ziren politikaren helburuei dagokienez.

20. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Bigarren oinarria irlandera nagusi ez zen lurraldeetan garatu zen.

21. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Gai horri dagokionez, 1926an irlanderaz mintzo zirenen lurraldeetan estatuko biztanleen %16 besterik ez zen bizi.

22. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Hor, helburua Berpizkundea zen, zeren irlanderaz mintzo zirenak gutxiengo txiki eta sakabanatu bat besterik ez ziren, eta ingeles hiztunen gehiengo batez inguraturik zeuden.

23. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Beraz, estatuak hezkuntz sistemara jo zuen irlanderaz mintzo zirenen kopurua handitzeko asmoz.

24. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Irlandera ikastea derrigorrezko bihurtu zen hezkuntz prozesu osoan zehar, baina azken helburua urrutiago zegoen: ikaskuntza-programa guztiak irlanderaz burutzea.

25. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0020 Helburu hori ezin zen berehala bete, zeren lanean ari ziren ikasleen %9a besterik ez baitzegoen prestatuta irlanderaz irakasteko.

26. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 B. IRLANDERAREN ERABILPENA GIZARTEAN

27. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Joan den aste honetan elkarrizketarik izan al duzu irlanderaz?.

28. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Datu horren arabera zenbait aldaketa egin behar dira; beraz, lanean ari zirenen artean %11k erabiltzen zuen irlandera gutxienez astean behin edo gutxiagotan.

29. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Hezkuntza Sistemaren lehen eta bigarren mailetan dauden haur guztiek derrigorrez ikasi behar dute irlandera.

30. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 beraz, ume gehienek irlandera ikasten dute lau urtetik 18ra bitartean.

31. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Horrek nahitaezko ondorio bat dakar: gaztetxoek ia egunero dute irlanderarekin zerikusirik ikasgelan.

32. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Gainera, gutxi gora-behera umeen %5ak ikasten ditu gai guztiak irlanderaz, eta pixka bat gehiago dira zenbait gai irlanderaz ikasten dituztenak.

33. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0029 Horrez gain, gazte helduen (30 urtetik beherakoen) %20ak esan zuen 1983ko inkestan irlandera erabiltzen zutela ikasgelaz kanpoko elkarrizketetan eskola garaian.

34. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 Irlanderaz mintzo diren taldeek birsortzeko duten gaitasuna oso mugatuta dago

35. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 1983an, irlandera hiztunen ia hiru laurdenak gainditu zuten oinarrizko eskola eta ikasten jarraitu zuten, eta ia erdiek ikasi zuten irlandera goi mailan.

36. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 Hala ere, 1980tik aurrera %10-15ak bakarrik aukeratzen ditu goi mailako irlanderazko ikastaroak oinarrizko eskolaren ondoren.

37. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 irlanderaz mintzo ziren helduen kopuru garrantzitsu bat (%30 inguru) helduaroan hasi ziren irlanderaz hitz egiten.

38. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 Azterketan ez da oso garbi geratzen nola eta zergatik hasi zen talde hori irlandera erabiltzen, baina iraganean badirudi ezkontzerakoan edo beren etxean bizitzen hasi zirenean ekin ziotela irlandera erabiltzeari (Committee on Irish Language Attitudes Research 1975: 212).

39. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 Talde honetan sar ditzakegu erabat irlanderaz irakasten dituzten eskoletako haurren guraso gehienak, eta badirudi eskolak lagundu egiten duela etxeetan nolabaiteko elebitasuna bultzatzen eta gurasoak irlanderaz mintzo den giroetan sartzen (Ó Riagáin eta Ó Gliasáin 1979).

40. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 Nahiz eta txikia izan, horrelako talde bat existitzeak esan nahi du irlanderazko sareek nolabaiteko gaitasuna badutela kide berriak biltzeko.

41. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. ossa 0036 E. GIZARTE-MAILA ETA IRLANDERA

42. 1991> sailkatu gabeak egunkariak dv 1997 0061 Juyentek gaineratu zuenez, ofizial egiteak ez du hizkuntzaren biziraupenik bermatzen, eta teoria horren adibide gisa irlanderaren adibidea ipini zuen.

43. 1991> sailkatu gabeak egunkariak pper 0035 Egun haundi honi, Cétsaman deitzen zitzaion irlanderaz; eta azaroaren aurrenean egiten zen aurkakoari, Samhain deitzen zitzaion.