XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00117 Mintzaira eta errealitatea berezteak erraza dirudi teorian; ikusi dugunez ordea, praktikan zaila gertatzen da maiz, funtzio lexiko eta lexemek izendaturiko errealitatearen hurbiltasunagatik. Erne egon beharra dago beraz erlazio linguistikoak eta errealitatekoak berezteko. Arazoak hainbat barrutitan nabarmentzen dira.

2. 1969-1990 euskara batua ikerketak txill 0380 /a/-z amaitzen diren lexemen kasuan, azentu-aldaketa bat gertatzen da, eta eskuin alderako lerraketa; bokale-laburketaz oxitonia gertatzen delarik (honetan zubereraz bezalaxe). Adibidez: .

3. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. irazola 0016 lexema /
plurala /
lotura: plur. ta ergatib./
ergatiboaren marka.

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak l. oñederra 0223 ampsup17; Hemen, noski, orobat morfema izenpean morfema eta lexema sartzen dira. Foniko hitza erabiltzen da zehaztapen finagoetan ez sartzeagatik. Garbi dago, azaleko ez diren neurrian behintzat, ezin direla fonetikotzat hartu, baina luze lihoake fonologikotzat hartuz gero fonologikotasun horren maila finkatzea, asko eta ez beti bera esan bait da horretaz.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0010 Adibidez, liburu zaharrean honela: Apaindura(-garri, -gailu)... Baina ongi alfabetatua ez den irakurlearentzat bada hor zailtasunik aski, erroa eta atzizkia egoki bereizi ezik ez bait luke asmatuko kako bitarteko atzizki trukagarriak lexemari behar bezala eransten.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0010 Lehengo adibideari atxekiz, apain erroa (lexema) dela eta dura atzizkia (morfema) dela jakin ezik, apaingarri eta apaingailu egin beharrean, apainduragarri eta apainduragailu egiteko arriskua luke.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0011 Atzizki hauek eta besteek lexemari eragiten dizkioten aldaketen nondik norakoa gutxi gorabehera bakarrik dakigu, euskal sena duenak susmatu egiten bait ditu gauza asko; hots, hiztun trebeak, idazle onak, erabiliaren erabiliz hizkuntzaren zirkin-zarkin guztiak ezagutzen dituenak, jakitez baino intuizioz antzematen dio ongi nahiz gaizki dagoenari.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0011 Alabaina edozein lexemarekin ez dira elkarrekin trukatzekoak.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0011 Lotsa lexema hartuz gero, ostera, ez lirateke trukagarriak: lotsagarri, lotsakor (ez dira sinonimoak), lotsabera, lotsaerraz (sinonimoak lirateke, baina ez dira erabiltzen)....

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak sinonimoen hiztegia 0011 Txukuntasuna / zabarkeria...? (Kasu honetan lexema ere ezberdina dute), umetasuna / umekeria....

11. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. camino 0936 Hitzen egitura dela eta, atzizkia lexematik berezirik ageri den kasuetan (130. dotrinan adibidez, arren gatiq (44), Jauna ganic (19), eta 129. dotrinan, non dic (1), Jauna ganic (1)) egungo moldean loturik ageri da gure edizioan.


12. 1991> euskara batua saiakera-liburuak r.m. pagola 0092 Aztertu dugun lurraldean ez da aldaketarik bokalei dagokienez, tonikoa / atonoa litzateke aldaketa bakarra, eta hori lexemari dagokio.