XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/1 0042 Maskaradak

2. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. urrujulegi 0031 Irailak 1, Trinidadeko Plazan, GOIZALDIk Gipuzkoako dantzen erakusketa bat eman zuen, seinalatuena Xulberoako Maskarada zelarik, zeinetan bost personaia nagusienak Barrikada, Satan, Gabota, Aintzina Pika, eta Godaleta.

3. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. urrujulegi 0114 Honela filmatu zituzten: Xemeingo Ezpata-dantza (Markinan), Oinatiko dantzak; Tolosako Bordondantza; Goiherrikoak eta Oriako sorgindantza; Lesaka eta Baztangoak; Luzaide eta Otxagabiakoak, Arizkungo sagardantza eta Lantzeko karnabal dantza; Nafarroa frantseseko danak eta Corpus egunean dantzatzen diren dantza danak eta orobat Xuberoako maskarada.

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak p. urkizu 0118 Gabon kantak, Irule dantzak, Ingurutxo, Ezpata dantza, Maskarada, Itsas-jaia, Euzko gudariak gera... antzezten, abesten eta dantzatzen ziren hiri nagusienetan, eta horrela Euzko Deiak, Parisen aterako den aldizkaria 1936-1938... besteen artean Elai-Alai taldearen emankizunaren berri emango digu, 1938. urteko otsailaren 2an nolako jai ederra sortu zuen Pariseko Wagram aretoan, ea.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.m. lekuona 0225 2. MASKARADAK Euskal Herriak, Europan izan den jatorrizko usarioari jarraituz, eta ihauteetako jaikizunaren inguru, festa-andana bat sortu izan du, festa hauek aldiroko ospakizun bihurtuz.

6. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0069 Xiberoko maskaradak

7. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0069 Benabarreko maskaradak olakoxeak dira.

8. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0069 Urteberritik asi ta Astearte-Iñaute bitarte ager oi dira maskaradak Zuberoan.

9. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0069 Ala dio Joxe Mari San Sebastian, Latxaga idazle trebeak, olerki-girozko esakun ontan: Xiberoko Maskaradak, Euskalerriko urtearen berritzea ta gure udaberria dira.

10. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak garm inauteria 0069 Maskaradak, antzezlarien bizilekutatik urbill da egun jakiñetan egin oi dira, beren errietan azkena ematen zaiolarik.

11. 1991> euskara batua saiakera-liburuak dantza 00143 Urte hartan Zuberoako Maskaraden antolatzaileak izanak zirenez, ATHARRATZEko dantzariak izan genituen euren dantza, kantu eta ofizioekin. Hauxe izan da, hain zuzen ere, bigarren garai honetako irizpidea: urte bakoitzean Zuberoako maskarada antolatzen duen herriko gazteak ekartzea.

12. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. beltran 0088 San Telmo Museoan Argia Dantza Taldeak antolatutako Zuberoako Maskaradaren erakusketan, beste soinutresna eta hots tresnen artean halako korneta bat aurkitzen da.

13. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.m. beltran 0119 Toberak saioetara joateko, dei gisa, zirtzilak deitutako pertsonaia batzuek (Zuberoako Maskaradetako Bohamien antzekoak), eltzegorra jotzen zuten inguru osoan.

14. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egunk 1995 0032 Zer ote maskarada?

15. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1999 00001 Igandean, Mendikotan, Xuberoko maskarada. Idauze-Mendiko gazteriak eskainirik.

16. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0005 Bestalde argazki erakusketa EDB Bizkaia eta Sû Azia elkarteek antolatûrik da eta agertarazten dûtû lehenagoko Eûskal jauntziak bai eta pastoral eta maskarada xaharrak.


17. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Lehengo batean, arteaz eta bereziki euskal arteaz interesaturik dauden adiskide batzuekin hizketan nengoela, haietako batek iparraldean ezagunak diren maskaradak aipatu zituen, esanez antzezlan horiek arte guztietarik zutela apur bat: musika, pintura, antzerkia, literatura, estetika eta etika... denetarik hartzen zutela ikuskizun orokor bat osateko.


18. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Hots, gaur egungo arte modernoarekin gertatzen zen bezala jendeak ez zuela ezagutzen zer ziren maskaradak; eta maskaradak zer ziren ezagutzen zuen jendeak ez zuela hauen esanahia ulertzen, tutik ere ez askok eta askok, eta honek ere bazuela zerikusia gaur egungo arte modernoarekin.


19. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Zertxobait hitzegingo dugu oraingoan Maskaradetaz, eta hau zehazki bi arrazoigatik, lehen aipatutakoaz aparte.


20. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Lehenengo arrazoia zera da: Maskaradak jende aurrean plazaratzen diren garaia oraintxe dela, eta beraz oraintxe duela aukera paregabea ezagutzen ez duenak ikustekoa.


21. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Joan den Urtarrilaren 17an plazaratu zen Urdiñarben maskarada, arrakasta haundia izan zuelarik.


22. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Lehen esan den arabera, jende anitzek maskaradaren esanahia ulertu ez arren, ohiturari jarraitzen dio eta bertaratzen da hutsik egin gabe, bertako antolatzaileek uste baitute maskarada Zuberoako kultura berpizteko beste urrats bat dela.


23. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Zuberoako drama-era herrikoi oso esanguratsuak izendatzen ditu Maskarada hitzak.


24. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Jakina denez, Zuberoan badira antzezkizun herrikoi moeta bi: Maskaradak eta Pastoralak.


25. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Zuberotarrek honela deskribatzen dituzte euren diferentziak: Maskarada besta duzu; Pastorala, aldiz, seriosa.


26. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Hau da, Maskarada irrigiroa da, dibertimendua; Pastorala, berriz, haunditasun eta solemnitatea da.


27. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Maskaradak ihauterietako denboraldiaren barruan ospatzen dira, eguberrian hasi eta bazko egunera arte.


28. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Bi talde eratzen ditzuzte: Maskarada gorria, alde batetik, eta maskarada beltza, bestetik.


29. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Maskarada gorriak kolore ederrak, dantzari finak, dotoreria, soiltasuna, nagusigoa eta aginpidea erakusten ditu.


30. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Maskarada beltzak, ordea, maskara itsusiak, kanpotarrak, ofizioak, paseko jendea eta arrotzak errepresentatzen ditu.


31. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Bestelako kontrasterik ere egiten da Maskaradetan: esate baterako, basoko zein giza mundutik hartutako pertsonaiak eta gaiak nabarkiro bereizten dira.


32. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Lehenengo eta azkeneko errepresentazioak Maskaradak antolatzen dituen herrian ematen dira, gainontzekoak bailarako herri auzoetan antzezten direlarik.


33. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Aintzindariek maskaradaren dantzak interpretatu zituzten, godalet dantza edo bralea, besteak beste.


34. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Maskaradak ihauterietako ospakizunak dira, eta haien estetikotasuna izugarri aberatsa da.


35. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Maskaradetako aspektu literarioak ukitzerakoan estetikaren bi esparru hartu behar diran kontutan, poesia eta narrazio herrikoiak.


36. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0008 Eta aipatzekoak dira, horretaz, maskaradetako kantuak eta koplak (poesia) eta peredikiak edo sermoiak (narrazio errimatua).


37. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Maskaradetako testu literario inportanteenak hauexek dira: zorrotzek etxez etxe eta herririk herri kantatzen dituzten koplak; Maskaradan parte hartzaile guztiek abesten duten herriko kantua; buhame edo ijitoen eta kautereen peredikiak edo sermoiak; eta kautere hauek eta medikuek beren soinean idatzita ezartzen dituzten grafitiak.


38. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Zorrotz gehienek paper batean idazten dituzte beren koplak bezperan edo Maskaradaren egunean bertan.


39. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Arene Garamendik Zuberoako Maskaradak antzeztearen semiotika aztertzeari ekin dio bere El Teatro Popular Vasco, Semiótica de la Representación liburuan.


40. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Bere eritziz bi kode moeta bereiztu behar dira Maskaraden ikerketa semiotikoan: kode sintaktikoak eta kode semantikoak.


41. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Kodigo semantikoei dagokiela Garamendik dio maskaradak multzo (...)ala bere orokortasunean harturik isladatzen duela kategoria hauen arabera: Natura versus Kultura eta Ohore versus Desohore.


42. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Maskaradetan, Fdez de Larrinoak dioen bezala, bi esparru estetiko dira nagusi: gorputz-mugimenduarena eta hitz-konbinaketarena.


43. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Dantzak biltzen du Maskaradetako gorputz-mugimenduaren estetika, edertia.


44. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Sermoiek, ordea, biltzen dituzte Maskaradetako berba idatziak zein erranak.


45. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Maskaradetako testuak biziak ohi dira.


46. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Maskaradak denboraren erritualak nahiz denborari buruzko ospakizunak dira, zeinen bidez denboraren antolakuntza sozial bat geureganatzen dugun.


47. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Laborantzari dagozkion ezaugarri denborazkoetatik nolabaiteko ihesa egin duten bezalaxe, Maskaradek Zuberoak osatzen duen lur-sail geografikotik ere hanka egin dute aspaldion.


48. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Hau dela eta, Muskildiko Maskaradak dozenerdi bat bider bisitatu ditu Bizkaia eta Gipuzkoa.


49. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Era berean, aspaldi honetatik autobus eta auto partikularrak agertzen hasiak dira Zuberoara bertara Maskaradak in situ ikusteko.


50. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Hau da, Maskaradei oraintsu arte zegozkien zuberotar kontestuaren muga esklusiboak deuseztu egin dira.


51. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... j.m. iturralde 0009 Bidaia hauek direla medio, Maskaradek sortarazitako harreman sozialen ingurugiroa zabaltzen ari da.