XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 gipuzkera saiakera-artikuluak lab 0253 Europa'ko erri geienetan irakaskintza amagandik ikasitako mintzairan ematen zan bitartean: ungaritarrai ungeraz, txekotarrai txekeraz, palmenkoarrai palmenkeraz ta abar, Bretaña'ko beterriari, bretoieraz itzegiten dun erriari irakaskintza guzia pantzeraz bakarrik ematen setatzen dira.

2. 1900-1939 lapurtera-nafarrera literatur prosa zerb gh 1927 0531 Bortchaz bezala hasi da, oro etzituelakotz puntaren puntatik gogoan bainan laster ithurritik ura bezala bazoakion elhea gure mintzaira paregabearen alde.

3. 1900-1939 lapurtera-nafarrera literatur prosa p. duhour 0204 Hemen haste kisk eta kask bi mintzaien ezin aditua: guri iduritzen hangoek behar luketela frantsesa jakin, heier iduritzen guk behar ginukeela italianoz aise eta aise mintzatu; bainan no kapitch italiano.

4. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak lander 0595 Huna beraz hemen behera, hitz hetarik erran den Hiztegian aurkhitzen ez direnak, edo han aurkhitzen direlarik, han diotenaz zerbeit gehiagoko erran nahi dutenak Don Res.-Maria Azkue-koak bere Hiztegian, eta Almanach bere mintzaira iskribatuzkoan bezala, Zubero-ko u bethe, gurea bezalkoaren adiarazteko, u emanen dugu dena den, eta bi ponturekin û hekin û chorrotcharen adiarazteko. Hala nola: Zelietako Jauna, zû zirade gure Aita eta gû zure haurrak gûtûzû

5. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak lander 0603 Guziaren buru bada, Bilzar-Lagun eta Euskaldun Anaia maiteak, gogoari emateko badiogu, guk ere, euskalzaleen izena dakharragunek, zeinek gure tokietan egiteko, eta baitezpada egiteko dugula, J.Bte ALTHABE, gure lagun lasterregi zenduak, eta Don FREDERICO BARAIBAR-ko, behiñere baino distirantago denak, zeinek bere moldez, molde ederrez, egin dutena: hori da, guk ere, dela gure lan artetan, dela beharrezko gure harahunatetan, egin dezakeguna: bazter eta zokho guzietarik, euskal-hitz arroztu eta arrozterat emanak direnen artha handiz eta handienez biltzea, eta bilkhurarat ekhartzea: bide hortaz eman dakiontzat, gure mintzaira zahar eta maiteari, eman dakioken iraupen, hedamen eta distiradura guzia, Euskalzaleen-Bilzarrak halaber, bozkariagarri bezain goresgarri dukeena.

6. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak euskaltzaleen biltzarra 0006 Ene chedearen bethetzeko, behar nuke eskas dutana, zaharren mintzaia garbi eta ederra: ezen Euskal Herriaren amodioa itchuratzen duzue, eta amodio hori ez litake agertu behar, urrezko hitzekin baizik.

7. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0658 Gizaki horren mintzaian ez du nihola ere nahi eskualdun kutsurik ezagutu; hitz batzu baitira, Baigorri, Iliberri eta bertze, eskualdun begitartea daukatenak, dio Philippon-ek ez direla den gutienik ere eskualdun; ez dute beraz deus ikustekorik elgarrekin eskuarak eta iberotarrak; ez dira bat bertzearen seme, ez haurride, ez ahide; erro berezietarik sortuak, bide berezitan dabiltza.

8. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0658 Mintzaiak bezala, gizakiak ere bia dira: .

9. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0658 Bainan bere erranaren eta ustearen erroa mintzaian baitzuen osoki, mintzaia gurearen berri ahal daki gain gainetik?.

10. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0658 Berak zioen 1873 La question ibèrienne Congr. scient. de France 39 session II Pau argi guti ginuela mintzaia hortaz: .

11. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0660 Bereziki Frantzia beherean, Aquitania zelako eskualdean, bistan da Iberotarren mintzaia eskuara zaharra dugula.

12. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0660 Badute alabainan mintzaia zaharrek, hala nola eskuarak edo latinak, hitz bakotchari darraikola buztan berezi bat, hunek erakusten baitu zer gisako lokarria daukan hitz horrek bere aldeko lagunekin.

13. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0660 Eskuarak ere holakoak ditu bere hitzondar lokarriak, edo holakoak izanak: bat edo bertze baizik ezpalitz elgar iduriak bi mintzaietan, ez ginuke hor oraino ahidetasunaz mintzatzekorik; bainan burutik buru bere hitzondar lokarriak mintzaia batek ez ditu maileatzen bertze bati.

14. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0661 Bere hartan dago Vinson, ez duela kausitzen bi mintzaien artean ahidetasunik batere; iduripen bat edo bertze bai, han hemenka, asturco, idubeda eta holako, bainan zinezko zerik ez, ez hitzetan, ez hitz erro sorkunetan, ez ibilgunean, ez begitartean le facies general.

15. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0661 Ondoko urtean ihardetsi zioen Schuchhardt-ek Vinson ûber iberisch und baskisch 1908, urhatsez urhats zarraikolarik, eta berriz argitan zemalarik bi mintzaien ahidetasuna.

16. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0661 Schuchhardt-ek ere aitortzen du ligurotar horrek bere kutsua eskuarari eman diola, bainan mintzaiaren iturri gehiena iberotarrean dagola Iberisch oder Ligurisch.

17. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0661 Argi gehiago zerbeiten beha gaude beraz oraino, bainan iduri du gero-ta gehiago bi mintzaia hoiek emanen dauzkigutela, barnagodanik ikertzera norbeit gogoak helarazten balinbadu, zerbeit berri atzemaitearekin.

18. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0661 Mintzaia bati batek emana bertzeak bertzeari dema.

19. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak lf 0190 Maiz hauzoko mintzairari har behartzen zaiku; eta emeki-emeki erdarazko hizkuntzak hanbateko andana izigarrian sartzen zaizku, non herrikoen estaltzerat, itzaltzerat, ithotzerat eta suntsitzerat baitoazi, alegia deus-ez.

20. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak lf 0190 Diogu bakarrik: 1ampdeg;) Alemana, eskuara bezala, bertze mintzairek ausikitzen eta zikintzen ari dutela gero eta gehiago; eta etsai bereri berdintsu behar gitzaizkotela jazarri; 2ampdeg;) Askotan batere elgar-aditu gabe bi mintzairek bide berberak hartzen dituztela, hitz berri beharretan direlarik, heien egiteko: Alemanek nahi izan zakotenean izen bat eman beren sortherriari, Deutschland deitu zuten, hitzez-hitz Aleman-herria (Deutsch Aleman; land herri) guk gurea Eskual-Herria deitu dugun bezala, eta zonbat holako!.

21. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak a aezk 0179 AEZKERA EDO PETIRIBERRO-INGURUETAKO MINTZAERA Petiriberro Aetzen mendi bat da, altzinago omen andikoa, inguru guz gaietako sorgin-bilgioa bampauml;itze.

22. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak je euskg 0114 Tokiko mintzaian ohartaraz bite lehenik, tokiko gauza eta urratser.

23. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak je euskg 0114 Geroxago euskara garbiak ernaraziko ditu frantses garbirat; hunen argia biziago baita, hala nola zabalago, laguntza handia badukete, jite onekoak badira, beren haurreko mintzaiari, eta orozbat urratser, jarraikitzeko bizi guzian, konparantzaz ikusirik zoin ziren bata eder eta bertzeak zuhurtziazkoak.

24. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak je euskg 0207 Gizon argituek ez dakote herriko mintzaiari nihoiz erakutsi orai bezenbat atxikimendu.

25. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa r. galdos 0014 27- Eldu da Jesustxo
sei bat urteetara...
ta egiz entzungarr
da bere mintzoera....

26. 1940-1968 gipuzkera literatur prosa b. iraola 0028 Ara emen, gutxi-gora-bera, apaizaren mintzaera edo izkera: Beatzetako eraztun, gorbetako orratz, belarrietako, eta beste onelako zenbait urrezko apain, garriai ezarrita erabilli oi-diran arribitxi dizdiratsu oietako baten izena dala Jema? Izen au ez dala Santa izena?

27. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak p. iztueta 0031 Gaiñera, oiñaze gabeko gaiztokia egi bailitzan onartzea, katolikotasun mintzairan, oso trakets, illun itzegitea da.

28. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak etxde 0067 Gure idazle zaharrek, gramatikari dagokionez (eta bitxi da! gramatika legeak ongi ezagutzeke, anartean ezpaitzen gramatika estudiorik egin) guk baiño askoz obekiago eta segurantzi geiagorekin idazten zuten, erriaren iturbegi gardenetik xurgatzen baitzuten uneoro euskal-jarioa eta Bidasoaz besteko oraikaldiko gure anaiak, beren arbasoen akatsik larrienak bazterturik, guk baiño sakonago ta obekiago ezagutzen dute gure mintzaira eta guk ez bezalako graziz eta ederrez jazten dute euskal-literatura.

29. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak mde 0010 Lady Nona orri esker, izkelariek ezagutzen ditute orain Pharaoen mintzairaren otsak...

30. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak or 0026 Gure bururakizuna agertzean egin koska edo geldiuneak, mintzaeran ederki bereizten ditugu, eta idatz-izkeran, aztarrenen bidez adierazten.

31. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak etxde 0076 Zuberoa'ko mintzairak baditu misteriak gure adimenak ezin uler ditzakeanak.

32. 1940-1968 gipuzkera saiakera-liburuak j. yurre 0236 Otoitzak bost mintzairetan.

33. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak alt eib 0062 Batzar artan' Aita Villasante euskaltzaiñak' zerau gertatzen dala esan zigun: Izkera bat, mintzaira bat, errian zabal ta indartsu bizi danean' ango itzak, garbikeriz aldatu nai izatea' alperriko lana dala; izkuntza makaletan' gaixoetan' olako berrikeriak, erreztxoago lòrtu al ditezkeala, irudiz beintzat.

34. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak palt 0173 Beraz erri batean ontako monografi bat egiterakoan, erri ortako izkera zein dan eta beste edonundik ekarritako mintza-kera zein dan erabaki bear aldez aurretik.

35. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak lfn 0003 Bere liburu onen azkenean, gai au aztertzen da: le progrès du langage, mintzaeraren aurrerapena.

36. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak lfn 0005 Aztertu bear dira, alik laisterren, Euskal-erriko mintzaera guziak.

37. 1940-1968 lapurtera-nafarrera liturgia iratz 0083 Batek izaiten du Izpirituaren-ganik zuhurtziaz-KO HlTZA, bertze batek jakitatezko hitza, Izpiritu bera-REN GANIK; bertze batek fedea, Izpiritu be-RA BAITAN, bertze batek sendatzeko dohaina, Izpiritu bakarra-REN BAITAN; bertze batek mirakuilu egiteko INDARRA, bertze batek profeten ARGIA, bertze batek gogoen berexteko ASMOA; bertze batek mintzairak era-BILTZEA, bertze batek mintzairak adia-RAZTEA.

38. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa d. dufau 0025 Mahain batetan jarri, edan behar zutena zerbitzarazi-ta, batek, irri aire batekin, galde egiten dio ostalerari zer demuntreko mintzaira aditzen zuten.

39. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa d. dufau 0031 Makaiako Ganichek, erran dezagun garbiki, Euskualdunak derama Aintzinekoek erabili bizi modua, urrats, lan, mintzaira, ohitz beretan eta berekin, saila buru beretara.

40. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa m. erdozainzi 0337 Eskuara, ene Amak haurrean erakutsi eskuara, ene mintzaira, zu zaitut beti hobeki eta osoki maitatu....

41. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa je gh 1964 0338 Erromanoek bazuten beren latin mintzaian hitz hau; patria, erran nahi baita arbasoen toki, arbasoak bizi izan, arbasoek maitatu eta beren umeer utzi lurra.

42. 1940-1968 lapurtera-nafarrera literatur prosa je gh 1964 0338 Guk eskualdunek badugu gure mintzaian ikur (3) ikur significationbereko hitz bat; hitz hori da: aberria, erran nahi baita arbasoen lurra.

43. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak j. haritschelhar 0441 Miatzen baginu egiazki, ikus ginezake badela gaur egunian anhitz jende mintzaira bat baizik dakitenik, eta mintzaira hori erdera.

44. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak j. haritschelhar 0441 Frantses buruzagiek uste ukan dute behar zela erresumaren batasunaren osoki finkatzeko mintzairaren batasuna finkatu, eta bertze hizkuntzek (bretoi, okzitan, eskuarak) behar zutela hil.

45. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak j. haritschelhar 0442 Beraz, behar deegu galdegin garbiki eta goraki ez dezaten utz hiltzerat munduan den mintzaira xaharretarik bat.

46. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak p. xarritton 0009 Eskual odolak, mintzaiak, gogoak, manerek dute beraz egiten Eskualduna.

47. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 German hoien kulturaren influentza gehienetan uste den, eta Irlandarrek berek aithor duten, baino askoz zabalago eta sakonago izan bide zen; heiek zeraukoten lehen Latinez Hibernia edo Scottia, eta bertako mintzaraz Eriu deitzen zen herri horri orain emaiten zaion izena ibeni: Irlanda, h.d. Ireen herria.

48. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Gero Frantzesak eremu galdu ba zuen ere, XIV-garren mendetik landa Engelandar guztiek Engelesa hartu baitzuten hizkuntza kommuntzat (halaz ere gune zembaitetan ba ziran oraindik XIV-garren ehunurthekoan Frantzesez mintzatzen zirenak), hambatez indartsuago egon da Engelesa Irlandan, bera baitzen orain garhaitzaileen mintzara bakharra; eta Irlandara garhaituen mintzara izaiki, ez da zail igartea zein izanen zen azkenekotz bertzearen buruzagi.

49. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Erraiterako, Germanararen hiztegiari eta morphologiari so eginez, ohartzen gara Italiararen eta Keltararen antz gehiago duela bertze indieuropar mintzarek baino.

50. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Ikhusi dugu Irlandako bizitzaile guztiak, indieuropar ethorkiko izaki ala ez, goidel izaturik zirela Germanen lehen invasioneen garaian (VII-eta IX-garren mendeetan), eta populu bategin bat moldatzen zutela hizkuntzaz den bezembatean: Irlandara zen orduan Irlandarren mintzara kommuna.

51. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Gehiago dena, herriko mintzara nazionala zen egiaz, erran nahi baitu, ez bakharrik gizarte-mail guztiek zerabiltela egun orozko beharki bakhunen adieraztekotz, bainan Estatuak, Jakintzak, Irakaskintzak, hots, gizalantzaren sail orok hura zuela usatzen.

52. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Adibidez, denek dakite bertzerik ez duela erran nahi deutsch izenak: Alamaniako elizagizon latindunek izen hori asmatu zuten beren herritar eskolatu gabeen mintzarari erraitekotz (teotisca lingua = teuta, h.d. populuaren hizkuntza).

53. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Exemplutzat, XVI-garren mendean baizik ez du Frantsis Lehenak, batezere Villers-Cotterets-ko manamenduaz, 1529 Frantsesa ezarri Frantziako estatu-hizkuntzatzat eta ez ditzagula aipha nazione ttipiak, Euskalherria eta Bretainia bezala, beren hauzo etsaien mintzararen onhartzekotz baizik Latinaren usantza utzi ez dutenak...

54. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak je axular 0010 Axularrek Sarako mintzaia du gure iduriko, Saran hamazazpigarren mendearen hastapenean ohi zen eskuara; bertze nehungoa ez.

55. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak je axular 0010 Berena zutela, osoki berena bere hizkuntzaz, ohartu zitazken Saratarrak: daukagu ezen hila ehortzi balin bazuten elizako mahain sainduaren barneko aldetik, kurutzea eta harria bere izenarekin han ezartzen zituztela, etzakotela erretor zenari holako osparik bihurtuko, bere mintzaiaz ez balute hainbertzetaraino hauteman berena.

56. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak je axular 0010 Saran zitazkela indarrenetan eskuararen erro eta adarrik garbienak, baditake uste ukan zuen Schuchardt aleman jakintsuak, bere herria utzi zuelarik Lapurdi choko hartako mintzaiaren zonbait ilabethez ikastera jiteko.

57. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1944 00001 Bainan egundanik hasteko, bi hitz bakharrik gure atseginaren erraiteko bi azken urthe hautan ikusirik eskualdun gazte moltcho bat alchatzen gure arbasoen mintzaira et ohidura guzien berriz phiztarazteko.

58. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zerb herr 1944 00001 Ti kainon legetai? - Makedoniako eskualdean gerla handia egin zuten Eskualdun chahar batzuek badakite oraino zer erran nahi duten mintzaira grekazko hirur hitz bitchi hauk: ti kainon legetai? Zer berri den... han gaindi? Berri hau; lehenik Frantzian, gero Holandian, azkenik Eslavian bezala, airez dabiltzan tropak, erdaraz parachutistes, pausatu direla orobat Grezian. Emeki-emeki hegal guziak mozten ari diozkate hola Alamaneri. Ez da gehiago urrun joaiten ahal. Egia erran, den bezalakoak badu bere doia eginik: ordu da paga dezan...

59. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1944 00001 Herria hounek ez luke segur herriaren izenik merechi, Chuberotarrek ez baleze kazeta huntan ediren zounbait hitz beren mintzajian.

60. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1946 00001 Bainan asko tokitan ez dute ez jendeek ez eta jaun erretorek ere konprenitu nahi zer eginbide handia den tokian tokiko mintzaiaren erabiltzea; funtseko erakaspen bat emaitekotan.

61. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1956 00001 Nola ez gogorat eman bi mintzairez emanikako Jainkoaren Ama kantika miresgarria, ala biarnesez, ala eskuaraz!

62. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak soeg 00001 Bertze, herriz, mintzairaz, sinhestez, larru kolorez - holakoetan dugu ikusten argi eta garbi, ber-berak gaudela odolez, gogoz, amodioz, hots Jaungoikoak haragian landatu bere iduriko arima paregabeaz.

63. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1960 00001 Zoin aise derabilkaten mutikoek eta neskatxek berdin beren mintzaira aberats bezain arina.

64. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1965 00001 San Andre-ko salan eskuarazko komediak emaiten baitira, kaskoinek ere pentsatu dute beren mintzaira toki berean goresten ahal zutela. Zertako ez?

65. 1940-1968 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak lf 00001 Urthean behin ideia guzietako Eskualdunen biltzea eskuararen ohoratzeko, ez bada ere aski gure mintzaiaren salbatzeko, daukat gauza ederra dela, eta ez zuek diozuen bezain lan alferra!

66. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... azkatasuna 1946 00001 ! Euzkotarra! Zure aberri atzerripetua benetan maite badezu, jarri ezazu alegin guzia bere izkuntz aldez, alegindu ikasten, eta ikasi ondoren edonun eta noiz nai pitxi eder orrekin apaindu zure mingain eta ezpañak, zure mintzakera euzkera bakarra izanik, jaso gora gure aberri zigortua, eta ori egiñaz berari egingo diozu, zure eskubetan dezun laguntzarik aundiena.

67. 1969-1990 euskara batua ahozkoak zahar hitz 0023 - Burasoen haurkeriek ez dute haurra ontzen
- Aiten mintzaira utziz, heien arima da ukatzen
- Haurraren dretxoetan sakratuenetarik bat: arbasoen mintzaira.

68. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00067 a) Erleen mintzaira ikusmenari dagokio, ez entzumenari.

69. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00067 Mezua ezin du berresan elikadura ikusi ez duen erleak (6) Jose Mª Valverdek, liburu guztiz atsegin eta didaktiko batean, oso argi azaltzen du: Erle batek, bere dantza ezaguna dela eta, komunika lezake... baina ez die besteei halako mezurik igorriko: Sentitzen dut, neskak, baina gaur ez dago ezer eta are gutxiago Gogoratzen al zarete atzokoaz?. Valverderen ustez, mintzaira nagusiki eta naturaren ikuspuntutik luxua da, eta era berean gartzela (gizakia hizkuntzari esker dela gizaki esan eta gero). Aitortu behar dugu gu ere iritzi horri hurbiltzen gatzaizkiola. Ikus La Literatura Montesinos, Barcelona, 1982.

70. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00117 Hasiera-hasieratik, eta azterketari ekin aurretik, hainbat berezkuntza egin behar da: 1) gauzak eta mintzaira; 2) sinkronia eta diakronia; 3) berbaldiaren teknika eta berbaldi errepikatua; 4) hizkuntzaren arkitektura eta egitura; 5) hizkuntzaren araua eta sistema; 6) esanahi erlazioak eta izendapen erlazioak.

71. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00117 3.2.1. Gauzak eta mintzaira

72. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00117 Mintzaira eta errealitatea berezteak erraza dirudi teorian; ikusi dugunez ordea, praktikan zaila gertatzen da maiz, funtzio lexiko eta lexemek izendaturiko errealitatearen hurbiltasunagatik. Erne egon beharra dago beraz erlazio linguistikoak eta errealitatekoak berezteko. Arazoak hainbat barrutitan nabarmentzen dira.

73. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. navarro 00117 Esan dugunez, terminologiek eta beren egitura lexikoek leku berezia dute mintzairan. Errealitatearen (edo errealitatearen zatien) sailkapen bereziak eta autonomoak printzipioz burutzeko mintzairaren erabilerak dira. Sarritan, terminologiak ez daude egituratuak izendegi soilak dira edo egituratzea kasuan kasuko zientzia edo teknikari zor zaio. Behin baino gehiagotan aztertu dira egituratze terminologikoak eremu lexiko gisa.

74. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak casve amikuze 0008 Azken urte horietan, iduri du haurrek, hamaika urtez goiti bigarren mailako ikastetxeetan egoten bait dira, galtzen ari da gure mintzaira ederra.

75. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak seie 0014 Hirugarren sailean mintzaira izenekoak doaz.

76. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak f. rodriguez 0005 Horretarako, hain zuzen, aproposa den mintzairak, tresnak eta egiturak eraiki egiten bait ditu.

77. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak saioka/5 0165 Haien mintzaerak desberdintasun batzu ditu gaztelaniaz: hizki batzuren ebakieran, hitz batzuren zentzu edo esanahian eta dituen hitz berezietan (arabiar edo hitz zaharrak).

78. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0137 Eredu ofizialekoa ez den hizketari ematen zaiona, edo ezagutzen ez den mintzairari ezartzen zaiona, mintzamolde hori darabiltenen maila soziala apalagoa erizten delako, arrazoi politikoak (Hable Ud en cristiano) tartean direlako, agian arraza gorabeherak ere falta ez direlako....

79. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak eem hizkliter 0442 Eta hortik supituki eta zorionean gure mintzairari istilu eta katramila berriak heldu zaizkio.

80. 1969-1990 euskara batua ikerketak elhuyar 0024 Isilune errudunen inertziak eta antiinformazioak euskalduna ez dela existitu dio: ez bere historian ez eta bere mintzairan ere; eta aipatu izan denean ere baserritar talojalearen gisa eta ipuin antza aipatu izan da.

81. 1969-1990 euskara batua ikerketak elhuyar 0131 Erdaldunek euskara irakaskuntzan mintzaira bezala sartzearen premiaz duten kontzientzia nabarmendu behar da hemen.

82. 1969-1990 euskara batua ikerketak elhuyar 0131 Euskaldunen eta erdaldunen premia sentitzeko era desberdina ulertzekoa da, zeren eta mintzaira ez baitute berdin ezagutzen eta gainera erdaldunek ez baitute Administrazioarekiko harremanetan beren mintzaira baztertu beharrik izan, ez bereizkeriazko traturik jasan behar izan.

83. 1969-1990 euskara batua ikerketak elhuyar 0131 Sartzeko erari buruz Erdaldunentzat formularik egokiena zera izango litzateke: nahiz hizketan, nahiz izkribuz, edonork izan dezala Administrazio Publikora, bai mintzaira batean eta bai bestean, zuzentzeko eskubidea.

84. 1969-1990 euskara batua ikerketak txill 0011 Azterketa fisikoaren bidez aurkitzen diren ñabardurek, esate baterako, berez oso garbiak izanik ere, kasu honetan edo hartan hiztunengan pertzibitzen ez badira, edo hizkuntzan erabilpen-funtziorik ez badute, balio linguistikorik ere ez datxekie mintzaira horretan.

85. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.k. igerabide 0007 Les fleurs chantent l amour eta
harrien mintzaira ozena
diafragmatik zehar sartzen zait
isilik
ene bularraldea gainezkatuz.

86. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0010 6) Lur, mintzaira eta gizatasun hauk oro, Kosmos unibertsalaren Ilargi berri bat bihurtuko lirateke ordu hartan.

87. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0014 6) Garai hartan ere, Erromatik etorritako gudari berdinek iberoak menderatu zituzten eta beren lege, arrano eta latin mintzaira inposatu zizkieten.

88. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0014 7) Bada iberoek, gaindituak, menperatuak eta hontaratuak, beren lege, ahuntz eta iberiko hizkuntza lagatu zituzten, lege, arrano eta latin mintzaira onesturik.

89. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0014 8) Holan sortu zen espainol mintzaira, iber utzite eta erromatar konkistadorearen fruitu.

90. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0014 9) Bainan, aldi berean, Erromatik etorritako gudari horiek ezin zituzten Euskaldunak menderatu, ez eta beren lehentasuna onhar araztea ere, eta ezin zizkieten beren lege, arrano eta latin mintzaira inposatu.

91. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0018 4) Beren amonak, gales eta iber mintzaira zenak, bortxatuak izan ziren bezelatxe, Andere Dona Euskara bortxatua izan behar zen.

92. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0026 4) Eta ere bai esaten zuten farisauek: Gainera, Erromatik etorritako mintzaira latinizatuak gure foru eta batzarreetan sartu ditugun bezelaxe, frantsesa eta espainola erabili behar dira eguneroko bizitzan.

93. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. legasse 0038 3) Eta bere amak, vasco española (Bidasoaz honunzko agintariek diotenez), bere herrialdeko mintzaira estatala erakutsi zion ere bai.

94. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. dupac 0047 Prai Jose besteetatik berezi zen: aintzinean, bakarrik, besoak zabal, trankoka ibiltzen zen, irriñoa ahoan, eta Mura mintzairaz hitzegiten...

95. 1969-1990 euskara batua literatur prosa m. dupac 0047 Bere boz larriaz Prai Mathiasek oihu egin zuen tupi mintzaira eta umaua hizkuntza elkarrekin presan nahasten zituela: Arkuak lurrera! Lantzak Lurrera!.

96. 1969-1990 euskara batua literatur prosa j.a. arrieta 0251 Hermogenesen bidez, kanpotiko durundi guztien berri leialki eman ohi bait zidan beronek, enperatrizaren zenbait mezu ere iritsi ziren niregana; aski urguria zen haren mintzaira, kinka hartarako nahiko egokia; ia beti horrelakoxea erabiltzen dugu denok ere heriotzaren aurrean.

97. 1969-1990 euskara batua literatur prosa etxde 0038 Aitortu behar da, Frantzia ederraren omenez, belzlari frantsesek gibelean utzi bide zituztela gainerako guztiak beltzak larrutzeko lanbidean, zeren kolonietako mintzairan zigor frantsesaren izena hedatu baitzuten.

98. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. elortza 0051 Alde guztietan, gau eskola, ikastola, eskola eta lantegietan, lagun askok gure mintzaira zaharra ikasten dihardu.

99. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak vill 0324 Eta esan gabe doa kazetaritzan aritu diren hoiek lan guztiz ondoriotsua egin dutela euskara trebatzen eta tresna zalui bihurtzen, gure mintzaira zernahitarako erabiliz, eta mintzaira bera arinagotuz.

100. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak vill 0324 Ez dakitenen faboretan esan nahi dut elkarte edo batasun hau 1918an jarria dela, eta xede hunekin jarria: euskara, gure mintzaira, begiratzeko, lantzeko eta aitzinatzeko.

101. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak vill 0325 Batasun hunen galtzarrean daude bildurik euskara lantzen, ikertzen edo nolabait mintzaira hunen alde lan egiten ari diren jaunak.

102. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak vill 0325 Ororen artean har-eman izanik, nahi ditugu euskararen korapiloak eta hauziak galbaetu eta ahal dela argitu, eta gure mintzaira hau gai bihurtu gaur eguneko bizimolde, arazo eta kulturaren sujetak tratatzeko.

103. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak x. iturpe 0041 Bere mintzaira politikoa klasearen konposaketaren aurka doa, zeren konszientiki ekoizpen kapitalista koskortzen eta zabaltzen baitu.

104. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. sarasola 0127 Lehenago adierazi dugunez, mintzaira bat kultur hizkuntzaren kategoriara jasotzeak, haren ondasun lexikoaren sistimatizatze bat eskatzen du, eta sistimatizatze horretan hitz bakoitzaren denotazioaz gainera beraren konnotazio-multzoa eduki behar da gogoan.

105. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak maileg 0029 Euskal literaturaren tradiziozko usarioa bikoitza denean, ahozko mintzairan ere beste horrenbeste gertatu izanik, ahal dela joera hedatuenari eutsiko zaio, literatura zaharrean izan duen pisua ere gogoan hartzen dela.

106. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak lantziri 0047 Legearen bi alde berezienak hauek zitezken: bata, jakintzako gaien irakastea eta bestea frantses mintzaira, historia eta lurgrafiaren irakastea.

107. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak lantziri 0047 Iraultzaz geroztik, Frantziako administrazionearen edo herri gidaritzaren batasuna egina zen, baina kultura aldetik, mintzaira edo hizkuntza aldetik, ez zuen orduko Frantziak batasun izpirik.

108. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak lf 0056 Haritschelhar jaunak hurbildik eta barna ikertu ditu Etxahun-en kantoreak, mintzairaren aldetik, musikaren aldetik, koblen ontzeko moldearen aldetik, gaien aldetik, eta abar, argitan emanez zertan den bertsulari xuberotarra usaiari jarraiki, eta zertan bere jeinu bereziari.

109. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. baztarrika 0290 Hirugarrenak adierazpen erlijiosoak berekin dituen prolema nagusiei buruzko azterketa batzu eskaintzen dizkigu, hala nola sinboloa, mitoa, sakramentalitatea eta mintzaera erlijiosoa.

110. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. lizarralde 0164 Biak dira euskara, eta biek euskara bera eta bakarra lantzen saiatu behar dute (eta kazetaritzan kazetaritzako euskara bereziki), baina bakoitzak bere arlo berezia du euskararen barruan, batak ahozko mintzaira eta besteak izkribuzkoa.

111. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. lizarralde 0164 Ahozko mintzairak bere moldeak, giltzak, topikoak, komodinak eta usarioak dituen bezala (hori dena da estiloa), idatziak ere baditu bereak.

112. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. lizarralde 0164 Horrek esan nahi du kazetaritzako lengoaiak ahozko mintzairatik hurbil samar ibili behar duela.

113. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j. lizarralde 0165 Eta hori ere oso kontuan hartu beharrekoa da, batez ere ahozko mintzairan eta ahozko komunikabideetan.

114. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0010 Errealitatea ez da bat, ez orokorra, mintzairak ez baitira ez bat ez orokor eta semantikaren aldetik, munduaren ikuspegia ez baitute alor berdinetan sailkatzen.

115. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak i. urbieta 0141 KLASKAFONOAK
Klas eta klas zaldien pausaldi biziak
klas eta klas entzun ditut mendian.
Klas eta klas zaldien pausaldi biziak
klas eta klas entzun ditut mendian.
Klaskaklas burura datozkit eskola garaian
klas eta klas hemen dabil zaldia.
Klas eta klas zaldien pausaldi biziak
klaskafonoak dira,
klaskafonoen mintzaira.

116. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. lasagabaster 0151 Barojaren garaian, Barojaren mintzairan, eta, behar bada, Barojaren gisara egina, noski.

117. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. lasagabaster 0151 Guk, orain, oraingo errealitatetik datorkigun aupadari erantzun behar diogu, gure mintzairaz eta modura, jakina.

118. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak azurm 0085 Zer esanik ez mintzaira arruntean.

119. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. zalbide 0198 Lexiko-berrikuntza ez da, horretara, hilzorian eta galtzear dauden nola-halako hizkuntza txikien berenezko arazoa, edozein mintzaira bizitan ageri den gertaera naturala, bizibehar horrek berak ezarri ohi duen iharduera-legea baizik.

120. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. arregi 0029 Zer da sinesmena? Guzti honen ondorio bezala, sinesmena Barthengan mintzairarik gabe gelditzen da, ia mamirik ez duela sinesmenak, inoiz ere ez duela gizonaren posizio bat aurkezten, honen ukazioa baizik.

121. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. lete 0014 Estrofa hortan ohiturazko hizkuntza kolokial eta egunoroko baten airea somatzen dugu, eta hizkuntza ber hori eder, musikal eta adierazkor bada, ez da, nagusiki, Detxeparek landu eta asmatutako hizkuntza delako, garai hartako herri euskaldunaren mintzaira sendoa izateagatik baizik (Eiheralarreko populu sensualaren hizkuntza).

122. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. lete 0021 Gauza, gertakizun, sentimendu, ideien plastika aldakorra, pareko mintzaira batetara isuri nahia.

123. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak palt 0067 V. MENDIBURUREN MINTZAIRA Letra argi, txukun eta irakurterraza dela esan dut Mendibururena, nahiz oso txikia, lehen tomokoa batez ere.

124. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0080 Lengoaia Ik. Hizkuntza; Mintzaira.

125. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. borda 0020 Frogatu, erakutsi gu ere besteak bezainbat garela, hori da mintzaira honen sortea! Eta ez da adinekoen hutsa bakarrik, ezen euskaldun abertzale gazteek euskara hartzen dute hedatzen dituzten paperretan erdarazko textoak itzultzeko, manera batean beren euskalduntasuna justifikatzeko.

126. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak in: zulaika, j.: adanen poema amaigabea 0115 Beste bide bat Mikel Lasak abiarazi zuena da ta, iruditzen zaidanez, miniaturistaren perfekzio bide honetatik etorri dira gero Sarasola, Saizarbitoria, Urretabizkaia, mintzairaren paletan koloreak probatzen denak.

127. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0045 Eta hemen ere, espresio honek erabili ditzakean irudi nahiz esaera sarkorrenetakoak eskeintzen dizkigu hauzi soziaIak (gaurko gizonaren barrutasuna gutxi bestek bezala biltzen bait du puntu honek, eta bestetik mintzaera bat moldatu ere du).

128. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kondairan zehar 0048 Bienbitartean, Balkanetako penintsulako ifarraldean bazen herri bat; greko mintzaira mintzatu eta Olinpiar jolasetan parte hartu arren, erdi basati zen herritzat zedukaten greziar guztiek, aintzinako espartanoek zituzten ohiturak zituenak.

129. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak hezksaila 1984 0078 - Eskuaren mintzaira expresiotsuaz kode grafiko bat egin.

130. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak programazioa 1984 0020 Lengoaia ezberdin posible guztien artean bada bat, bai bere expresioagatik, baita berak dituen medio ezberdinengatik, beste guztien gainetik dagoena: mintzaira.

131. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. arbizu 0075 IRAKURKETAREN HELBURUAK ETA MAILAK
Haurrak jaiotzen den unetik bere inguruko munduarekin ezartzen duen komunikazioan, hasieran keinuen bidez egiten zuena, beste sistema konplexuago eta sinboliko batekin trukatzen du: mintzairarekin alegia.

132. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. arbizu 0075 Mintzairaren bidez komunikatzen da bere antzekoekin eta mintzairaren bidez bere giza kategoriako mailarik gorenekin ere.

133. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. arbizu 0075 Eta horietakoren baten garapen normalean nahasketarik gertatzen baldin bada, gero mintzairako akats, nahasketa edo anomaliaren batean isladatuko da.

134. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak f. arbizu 0075 Mintzaira-mailako zailtasun-mota honek, bere aldetik, izugarrizko oihartzuna izaten du akats horietakoren bat duen gizakiaren bizitzan, eta esan beharrik ere ez dago sakonki baldintza dezakeela berorren historia ere.

135. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0016 Unamunok gure mintzairaren kontra esandakoak kirtenkeriak gertatzen dira hura bezalako gizon ospetsu batengan, ezen-eta ez baitago ezer substratukorik hizkuntza bat kultua eta bestea ez-kultua egiten duenik.

136. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak azurm 0144 Nazio barbaruok dira gizarte batzuk, ohitura, mintzaira, karaktere, berdinak dauzkatenak, eta elkartasunean bizitzeko beste legerik eta elkargarririk behar ez dutenak, elkartasun guztiz naturalean bizi direnez gero.

137. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak oinentz/5 0106 Katuek ere, animalia askok bezalaxe, badu bere mintzaira bat.

138. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak rikardo arregi 0018 Bestalde, gure kontsumoko gizartean, mintzaira klitxe bihurtu da, nominalismo hutsa.

139. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0187 Jakobson-en teoriaren oinarria, mintzairaren funtzioetan datza (konatiboa, fatikoa, adierazkorra, poetikoa, denotatiboa, metalinguistikoa; edaslearen, entzulearen, mezuaren eta ingurunearen arabera).

140. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0395 Lehendik beste hizkuntza bat egiten zen lekura helduriko mintzaira berria aldiz, superestratua da.

141. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kristau bidea 0078 Gurasoek, haurra egin baino areago, dohain bezala hartu egiten dute; egunoroko mintzaeraz familia ukan du, esan ohi da, eta ez da esaten sortu du.

142. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak e.l. adan 0047 1794eko urtarrilaren 24ean, frantses mintzaira egitate publiko guztien hizkuntza obligatorioa bihurtu zen, logika kartesiar bati jarraikiz.

143. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak p. xarritton 0132 Zorte on berak lagundurik, J. Haritschelhar-ek eta E. Knô*r-ek bi aldetarik eskuratu zuten, garai bertsuan, olerkari ezezagun baten poesia izengabea, 1554ean Nafarroako Henrike III. aren jaiotzaren ohoretan idatzia eta beste mintzairetako olerki batzuen artean, Toulouse-n argitaratua, Bernard du Pocy delako batek: ikus, J. Haritschelhar, Une poésie basque du milieu du XVIe síecle, célébrant la naissance de Henri III de Navarre, Euskaltzaindia, Iker-2, 1983, 259-267.

144. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak p. xarritton 0132 Azkenekotz Nafarroatik piska bat urrundurik ere ez ditugu zeren ahantz 1489an, Bretainia-ko Vannes hirialdera, Gipuzkoar itsasturiek egin zuten gerlaren karietara, Velez de Idiaquez jaunak Salinas-ko kondeari Zestoa-tik bidali zizkion bertsuak, A. Olazuk, 1975ean argitaratu zituenak (FLV, XIX.); gure euskal testu literarioak ere gerta daitezkeela gure Herriko historiaren lekuko hoberenak oroitarazteko, gure mintzaira jakin gabe gure historia egin nahi luketen historialari askori, ez dira gaizki heldu.

145. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a.m. toledo 0273 Era berean, pertsonaia herritarrak eta ez hain herritarrak plazaratzen dituzte eleberriek, nahiz eta pertsonaien mintzairan etekin handiegirik atera ez, beraien arteko desberdintasun sozial eta kulturalari.

146. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a.m. toledo 0273 Azkenik, hor daude batera, batetik, pertsonaia herritarren ahotsean egiantzekotasuna galtzeraino iristen den goimailako mintzaira (agian, testu-mota honetan dagoen tradizio-faltak sortzen du egiantzekotasun-gabeziaren inpresioa) eta, besterik, mintzaira eta iruditegi guztiz topiko eta euskaerraz baten erabilera.

147. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a.m. toledo 0277 Eta ezta hori ere ez dute egingo ez pertsonaia nagusiak, ez bigarren askok ere: otzan-otzan onartuko dute kontalariaren ezarpen hori ere eta beren mintzaira propioaz desjabeturik igaroko dira fikziora.

148. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a.m. toledo 0277 Erabat desjabeturik igarotzen dira fikziora: ez hezur-haragiek ematen duten itxuratze-modu, ez mintzaira propio, ez bizilekutzat dauzkaten lekugune horiei darien neke, deserosotasun, sufrimendu, ez banakotasun.

149. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak agenda 1990 0009 Nahikoa salatari da xehetasun hau; esan nahi du, alabaina, herri honek bere mintzaira duela ezaugarri nagusi.

150. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak nafarizendegia 0011 Poblazio guneak, mendi, muino, erreka eta besteren antzera, gure kultur-ondarearen zati nagusi diren bi mintzaira horietan izan dira, eta dira, deituak.

151. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak balea eta euskaldunak 0207 Arestian aipaturiko Lescarbot-en ustetan, kostaldekoen mintzairaren erdia euskara zen; beste batzuk ziotenez, euskara eta amerindiarren hizkuntzen bitarteko lingua francaz mintzatzen ziren hangoak, europar guztiek ulertzeko modukoa zelakoan.

152. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak kulturtekaria 1988 0093 Batzuk onak dira eta besteak erdipurdikoak ala txarrak, baina irudiaz gain aurkezle hauek mintzaira jarri behar dute eta honetan ez dago zalantzarik.

153. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak a. urrutia 0191 Beraz, euskararen kasuan Euskal Administrazioan (eta hedaduraz Euskal Herrian edozein administraziotan) sortzen ari den mintzaira batez mintzatzen zaigu eta, kasurik gehientsuetan, erantzuteko gaitasunik ez daukagu.

154. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0243 Hots, ezin dezakete biek era berean erabiliko duten eta beren teorien edota teorien ondorio enpiriko horien azalpenerako egokia izango den mintzaira neutrora jo.

155. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0253 Ezagutza zientifikoa, mintzaira gisa, talde baten barneko berezitasuna da edo bestela ez da ezer.

156. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak akes 0133 Gure mintzaera ainbat puskatan zatitua aurkitu zuela dio; baita ere gutxi landua, baina ez batere landugabea.

157. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak berron 0178 Izkuntzalariak diote (eta edozeiñek dakuske) izketaren barrena ta gaiña, mamia ta azala, labe bat-berean erretako mintzairu bat-bera dira; izkera alegia, bizitzaren agerpena da; onengatik, bizikera aldatzen badugu, izkeraren barrena ere eta barrenakiñ ageria maiz aldatuko dugu; edo ta, izkera aldatzen badugu, iztunaren gogobarrena ere, bizikeraren barrengo iturria ere aldatuko dugu.

158. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak berron 0178 - Euskeraren, izkeraren... gaiña, axala, ageria... edo mintzaeran edo fonetikan, edo idazkeran... aldatzen dugunean, euskal-iztunaren gogo-barrena, biotzaren muiña ukitzen dugu eta ukitu ori leuna ta ongarria (orregatik itxaxkorra) ez bada, gogo-barrenak muziñ ta goraka egingo du.

159. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak berron 0182 Eta nik emen baserriko sutondoa aipaturik... barne-izkeraz diodana, balio lezake, oro-ar, olagizonen eta arraintzaleen izkeraz: Etxe barrengo eta batez-ere norberekiko mintzairua, izkera, euskera, aberatsa dugu.

160. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak jaunaren deia 1969 0205 Eta egite batzuek beren postura berritzaile hori aitortzen dute: batez ere, izkuntza bizia erabat sartu da Eukaristia ospatzean, heunetik larogei ta zazpik osoro jatorrizko mintzairan egiten dute.

161. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak lab 0072 Gero, jokuaren abiadura, jarduna, ekintza, mogimendua bizkor eraman; mintzaira, pentsaera, elkar-izketak sakon, zorrotz, bizi ta berezkoak sartuaz; (...).

162. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak umandi 0054 Itzetan bakarrik, eta gaurko asmoetarako, txiro geratu zaigu gure mintzoera, irakaskintza iñoiz erabillia izan eztalako.

163. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak umandi 0054 Eta Olabide`k diñoenez, Euzkerarenganako zaletasun utsetik asi-ta, naiz eleketan, naiz irakaskintzan, naiz izparringietan, bidez (euzkera) erabiltzera igaro nai-izan duzutenok ongi atematen baituzute, egiazko naimen oldartsuenak ere lenengo urratsetatik poto-egin duela, bearrezko izan zaizuen izarian, esan nai duzutenerako itzak aurkitzea eziña zaizuelako; gure mintzoeraren altxorrean dagoen guzia ezagutzen ez duzutelako, edo egitan peitzen danean, beraren utzak betetzeko euzkerak dituen almenak nolakoak diran ez dakizutelako.

164. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak umandi 0054 Orrengatik, ortan ere, egiazko almenak adierazten ditu gure mintzoerak, eta gerorako itxaropen aundia eskeintzen digu, eskeiñi ere.

165. 1969-1990 gipuzkera saiakera-liburuak umandi 0091 Aientzat, Europa`ko jakitun guzientzat bezela, latera zan yakintzaren eta ertiaren izkuntza nagusia, ta beste mintzaira guziak arruntak ziran, ozte xearenak bakarrik; orrela, erri xearen izkuntzaren bat erabilli bearr-izan zutenean, lateraren ereduz erabiltzeko alegintzen ziran; orain arte gurean oso luzaroan iraunkiro bizi-izan dan " Aita gurea " aipa dezakegu esan duguna egiztatzeko; ta gure egun auetan ere, oindiño, ezin esan dezakegu egikera artatik osoro atera gerala.

166. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak euskerazaintza 1988 0025 Oien artetik batek, Bikarioak, sakramentua banatu eta mintzairak egin.

167. 1969-1990 lapurtera-nafarrera liturgia otoizlari 1984 0022 Gisa hortan, lehertua, iguzkiak errea den arrotza, bere mintzairak salatzen duen judu hori, bihotz barnen berri dakien profeta bat da.

168. 1969-1990 lapurtera-nafarrera literatur prosa hiriart-u 0115 Bainan laster ulertu nuen ideien eta mintzaiaren hedatzeko bide bat.

169. 1969-1990 lapurtera-nafarrera literatur prosa f. krutwig 0141 JEAN - Bai... paradeigmaz... geu gure paradosiaren araura Scotiako Erresuma osoan orain bakharrik gure uharteetan hizkuntza galaikoa gure artean orain mintzatzen ledin arren, hau da, gure hizkuntza politika nazionalistazaleen hizkuntza nazionala den mintzoara galaikoa izanarren, guk geuk paradosiaren bidez dakigu, ezen geu, borzkarren mendean Eiralandatik Dalriadan apobasia egin zituzten klanen ondorengoak ez garela.

170. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak f. krutwig 0033 Anna Louise Strong amerikar iurnalistarekilako minkaddea (1946/ko Agorrila).

171. 1969-1990 lapurtera-nafarrera saiakera-liburuak j.a. irigarai 0019 Beste garai batzuetan, Turkia, Hungaria eta Suomi-Finland deitu herrietako mintzairekin batetara artzen ohi zen euskera.

172. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak izeta 0001 Euskara nafartarren egiazko mintzaira, erromanoak honara etorri baino lehenagokoa, erromantze, latin eta erdara guziak baino zaharragokoa, gurea, nafartarrena eta Euskal Herrikoa.

173. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak izeta 0001 Nafartarren mintzairan erran dezagun: NAFARROA EUSKAL HERRIA DA, NAFARROA EUSKADI DA, eta bertze sei haurrideekin batean geure HERRIA osatu dezagun denak bat eginik.

174. 1969-1990 sailkatu gabeak egunkariak j. zarautz 0001 Izan ere, euskaldun geranok, askotan ez dugu geurea dugun mintzaira elkarren arteko artuemanetan erabilliko, baiña zorrotzak gera besteren akatsak salatzen eta besteren euskal itz-erabilketari, iztegiari, kritika egiteko! Neroni leenengotakoa!.

175. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1989 0001 Ezen ez zakiten zer mintzaira egiten zuen: Frantsesa ala espanola eta etzakien izkiriatzen....

176. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1989 0001 Ikustearekin ez zuela paperik (aspaldian galduak zituzken...), ez zuela ere inglesik egiten eta nehork ez zuela konprenitzen ahal haren mintzaira, igorri zuten estadoko ospitale hartarat eta geroztik han zen.

177. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak argia 1983 0002 Ondoren eta lehengo zatiaren bostgarren puntuan, bukatzeko, politika honen ondorioak aztertzen dituzte, eta zera diote: Zentrifugazio honen ondorioak (eta sistemaren gogortasun orokor horren adibide), Estatuak berdintasunik gabe antolatu duen hizkuntz eskualdekatzea da; nagusi ez diren mintzairak beren lurraldeetan beretan ere bazterturik eta zokoraturik geratu direlako.

178. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0001 Handik biharamunean, irakurtu du jakintsunak omen diren batzuek ateratu kondu harrigarria: hemendik mende-laurden baten buruko zazpi mintzaira baizik ez direla ibiliko munduan.

179. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0001 Erne egoiten bagira, gure ontasun baliosenak eta behin hasteko eta bat gure mintzaira, salbatuko ditugu, eta berrituz azkartuko.

180. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1973 0001 Haatik bixtan da eskuararen rienta edo errientsa pusatu herriko mintzaiaren errespetatzerat eta ahalaz sustengatze-estakuruan euskal-erakasleak ez diotela haurreri marxismoa erakutsi behar, aita-amen baimenik gabe.

181. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1987 0001 Klarki eta fermeki dio zer zuzengabekeria den Euskal-Herriaren bi zati atxikitzea, ez dela zuzen gure herriari behar dituen bizigailuak ez uztea, hala-nola bere lan eskasian eta kulturaren itomenduan kordokan atxikitzea, mintzaira eta ginerateko.

182. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1986 0001 Idazkera eta mintzaira aldetik, euskara batua; ez haatik eskualde bakar batera bihurtu euskara bat: ala ziberotarretik, ala bizkaieratik, ala denetarik hartu hizkuntzak eta bihurdikak aurkitzen dira hor, zimendua aldiz manexa eta gipuzkoeratik daukalarik gure iduriko; hots euskara batu zabal bat, erdian harturik ardatxa baina ororenak onhartuzkoa.

183. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1986 0001 Gisa guziz mintzaira aberats eta argi batean idatzia.

184. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak sendagile maltzurra eta beste 0001 Beste mintzairetan gauza bera egiten da; erriko folklorean dauden Ipuinak, poetek eta kontulariek apaindu ondotik, graziakin, dute argitara ematen; ezdute besterik egin Andersen, Dickens eta bestek.

185. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zarg 1974 0001 Mintzaira aldetik ez dago axola haundirik.

186. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zarg 1978 0002 Pabek aurtengo bere akorta eman du: euskara gure mintzaira, dauden unibertsitatetan irakasteko baimena eman du.

187. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... m. bortayrou 0001 Eta mintzaira!... Mintzaira ere, halako bitxi bat zuen.

188. 1969-1990 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... x. kintana 0002 Hasieran Biblia eta kondaira hagiografikoak idazteko erabili zen mintzaira hura, laster, erresumaren hizkuntza zibil ofiziala bilakatu zen, kronika poesia eta salerosketak ere horrela azalduz.

189. 1969-1990 zuberera antzerkia a. aguergaray 0017 KADET -
MARTI

Hola mintzatzen zeizkûtzû
Uste phûrû, Espaiñulak:
Heien mintzajin, eztûtût
Kunprenitzen hitz gûziak.

190. 1991> bizkaiera ikasliburuak etno-test 0003 Askotan inoren laguntzarik gabe, beraien identitatearen erakusgarri den mintzaira gorde izan dute.


191. 1991> euskara batua administrazio-idazkiak hezkaraudia 1999 00090 3. Erregistroak. Haurren garapenaren alderdi jakin batzuk behatu ahal izateko (jolasa, imitazioa, hitzezko mintzaira, etab.), une desberdinetan jasotako datuen berri emateko erregistroak erabil ditzakegu.

192. 1991> euskara batua administrazio-idazkiak hezkaraudia 1999 00147 -Talde handian egunero egindako iharduerak egokitu egin behar ditugu, ahozko mintzairan oinarritzen baitira batik bat.

193. 1991> euskara batua ikasliburuak m.j. eceizabarrena 00020 Kodean oinarritzen da. Mintzaira zein beste edozein komunikazio kode argitu eta ulertaraztea lortzen da funtzio honi esker. Eraginkortasuna izango badu, mezuak zehatza, txukuna eta ulergarria izan beharra dauka. Funtzio metalinguistikoak gainera igorlea eta hartzailea kode bera erabiltzen ari direla egiaztatzeko balio izaten du. Hiztegi eta gramatiketako funtzio nagusia dugu, baina analisi eta testu iruzkinetan ere topa daiteke, edo gailuen funtzionamenduari buruzko argibideetan, grafiko, marrazki eta abarren azalpenetan etab. Haurren hizkuntz jabekuntzan izugarrizko garrantzia izaten du, eta baita hizkuntz arrotzen ikaskuntzan ere.

194. 1991> euskara batua ikasliburuak m.j. eceizabarrena 00020 Mezura erakartzen du arreta guzia. Igorleak zenbait errekurtso erabil ditzake mezua objektu artistiko bihurtzeko: hots eta erritmo efektuak, errepikapenak, irudiak. Funtzio hau derrigorrezkoa izaten da literatur lanetan eta abestietan, baina sarritan topatu ahal izaten da publizitate mezuetan ere. Honelakoetan hartzailearen arreta era eraginkorragoan lortzeko mintzairaren baliabideak erabili ohi dira.

195. 1991> euskara batua ikasliburuak m.j. eceizabarrena 00092 Bestalde, zenbaitetan errealitate linguistiko bakar baten sailkatze desberdinak egin daitezke. Horrela, dialektoaz emandako azken definizioan oinarrituz (bizirik dagoen edo galdu den hizkuntza komun batetik...), latinetikako mintzaira nagusiak (frantsesa, italiera, portugesa, etab.) dialekto edo hizkuntzatzat joko ditugu, aukeratzen dugun ikuspuntuaren arabera: dialektoak dira latinari buruz, hots, ikuspuntu diakronikoaren arabera; hizkuntzak dira ikuspuntu sinkronikoaren arabera edo gaur egungo hizkuntza egoerari begiratuta. Ez dago esan beharrik, dena dela, azken hau dela ikuskera zabalduen eta arruntena, bakarra ez bada ere.

196. 1991> euskara batua ikasliburuak m.j. eceizabarrena 00092 Aurrera baino lehen, bi uste oker salatu nahi ditugu. Hizkuntzen eta estatu politikoen eremuak sarritan bat etortzen dira, baina bat etortze hori bilakaera sozio-politikoaren ondorioz azal daiteke eta ez da inola ere ezinbestekoa, asko baitira munduan estaturik gabeko hizkuntzak (euskara, katalanera eta galiziera Espainiako Estatukoak baizik ez aipatzearren) eta asko dira, orobat, hizkuntza berezirik gabeko estatuak (Suitza, esaterako). Bada gero, dialekto terminoaren erabilera ideologizatu bat eta horren arabera ofizialtasunik gabeko mintzairak erdeinuz dialekto terminoaz izendatzen dira mintzaira horien nortasun linguistikoari erreparatu gabe: dialekto terminoaren erabilera hau onartezina da hizkuntzalaritzaren ikuspegitik.

197. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 00072 Nafarroa Behereko euskalkian idatzi zuen Etxeparek, Garazi inguruko mintzairaz zehazki esanez; berea zuen euskalkiaz baliatu zen; haatik, ez du euskalkien arteko arazorik ez lehiarik erakusten edo isladatzen, bere helburua eta poza euskara, euskaldun guztien hizkuntza, letren mundura jalgitzea, ateratzea delarik.

198. 1991> euskara batua ikerketak l. erriondo 0037 Puntu honetatik aurrera, nahaste hauek lesio desberdinak eraginda izatea bazitekeela susmatzen hasi ziren eta ikuspegi anatomikoa kontutan edukirik, lesioak modu desberdinean kokaturik egon zitezkeela batetik eta bestetik, mintzaira, maila sentsorial eta hautematean ere interpretatu beharra zegoela.

199. 1991> euskara batua haur-/gazte-literatura m. lopez 0030 mutiko lotsati eta hitz gutxikoa zen, bai, baina ahoa ireki orduko gero eta mintzaira ulerkaitzagoa zerion, tartean ingelesezko hitz ugari erabiltzen zituela: openak, driveak, era askotako shootak, breakak, aceak, managerak etabar.

200. 1991> euskara batua liturgia ibe 1995 0277 43 Zergatik ez duzue ulertzen nire mintzaira?

201. 1991> euskara batua poesia j. sarrionandia 0110
eta izerdiak, eta zauri pasmatuak, eta
beherantzakoak.
Kriptogramak izkiriatzen ditugu, ailitzez eta
geroez, mintzaira asmatzeko.
Eta giltzak uzten dizkiogu ondoretzat batak besteari,
aterik gabe.

202. 1991> euskara batua literatur prosa m. hoyos 0056 Mintzaira horretan ezkutaturik dagoen jakinduria hori, guretzat harrapaezina dena, eta agian horregatik, hain desiragarria.

203. 1991> euskara batua literatur prosa lasa denboraldi 0017 2. Aitorkizunari mintzaira kontraesankor eta paradogikoa dagokio espresio bezala: El lenguaje de la confesión le langage de l'aveu presenta una particularidad notable, y es que resulta totalmente simbólico; al hablar de mancha, de pecado, de culpabilidad, no emplea términos directos y propios, sino indirectos y figurados... Los símbolos más especulativos, como materia, cuerpo, pecado original, remiten a símbolos míticos, como la lucha entre las fuerzas del orden y la del caos, el destierro del alma en un cuerpo extrano, la ceguera infringida al hombre por una divinidad hostil, la caída de Adán, así como éstos, a su vez, remiten a los símbolos primarios de mancha, pecado, culpabilidad... Ese carácter específico del lenguaje de la confesión fue emergiendo progresivamente como uno de los enigmas más notables de la autoconciencia: como si el hombre no pudiera asomarse a sus propias profundidades más que por el camino real de la analogía, y como si la autoconciencia no supiera expresarse, a fin de cuentas, más que en enigmas... 4 Paul Ricoeur, Finitud y Culpabilidad. Taurus.


204. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 00004 Gabriel Euzkeltzale-Bazkuna elkartearen Método gradual para aprender el Euzkera izeneko irakasbide hiperpuristaz baliatu zen, sinets ezineko proposamen irrealak euskara jatortzat eskaintzen zituen irakasbideaz. Arestik berak kontatzen zigunez, behin Debara joan eta bertako jatetxe batean arrautza elia gaimelduta eskatu omen zuen, arrautza frijitu pare bat eskuratu nahirik. Eta zerbitzariak honela erantzun omen zion: Barkatu jauna, baina hemen ez dakigu alemanez. Horrela konturatu zen, antza, liburuko hizkuntza artifizial hartatik irten eta herriko euskarara hurbildu beharra zuela, herriko jendearen ohiko mintzaira eredu harturik.

205. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. narbaiza 00011 Horrela hasten dira Eibarren 1685 urteko abuztuan kantatu ziren Kopla Zaharrak. Hasiera ezin esanguratsua gure Herriko mintzairaren espiritua islatzeko. Koplakari anonimo haren bi hitzek: zuyedidu eta Calean, gure azpi-euskalkia aro modernoan bilakatuko zenaren zantzua ematen digute.

206. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. narbaiza 00055 Gainontzekoan ez du akatsik. Bere lanaren lehen pasartea, beraz, eibartarron euskara aitzaki harturik garbizalekerien kontrako aldarrikapena bilakatzen da. Haien ahaleginak ustel dirateke zeren: Izkera bat, mintzaira bat, errian zabal ta indartsu bizi danean ango itzak, garbikeriz aldatu nai izatea alperrikako lana dala. Beraz eibartarron arbolak azala du behar bada inoiz, ezer izatekotan, erdaratikoa, baina bihotza, sena ezin jatorragoa.

207. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. arrigain 00205 Hortaz, forma berria agertu deino, betea zegoen fenomenoaren zati oso bat. Mintzairak, etengabe, datozkion banakoak deskonposatzen ditu, eta ohiko erabileraren arabera hitz egiteko ahalbideak ez ezik, analogiaz ager daitezkeen forma guztienak ere barnean ditu. Hortaz, uste okerra da pentsatzea forma bat sortzeko prozesua hura agertu denean hasi dela, osagaiak lehenagotik baitzeuden.

208. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j. intxausti 00259 Bibliaren erabilerarako hizkuntz joku-arau orokorrenak, ba, emanda eta berretsita aurkitu zituen Lukuk Trenton (gero, Luku hil ondoren, Liturgiarena 1562an arautuko zen batez ere): italiera edo gaztelania bezalako hizkuntza ofizialagoetarako balio zuten arauak ziren haiek, eta gurea bezalako mintzaira saihestuagoetarako zer esanik ez.

209. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak i. larrea 0015 Goizero iratzartzean barnetik ateratzen zaien mintzaira orain dela milaka urteko bera da.


210. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.m. etxebarria 0189 Laugarrena: Hizkuntzen deskribapenetik mintzairaren teoriatara.


211. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak e. gil bera 0132 Oroz gain, idazle izatera deliberatu zen eta, horretaz beraz, beti eginahalean aritzen zen bere idazkerari planta ematen, bere mintzaira partikularra berezituz; ongi idazteak eskatzen duen senezko tentsioari eusten zion finki.


212. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak sm 1212 Eta nagusi jarraituko du, euskara guztiz baztertu arte, baldin euskaldunok gure mintzairaren erabileran bizkortze ahalmenik erakusten ez badugu.


213. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak l. erriondo 0113 Idatzizko mintzairak Elkarteko bi hizkuntza ofizialen (euskara eta gaztelera), hauek ama-hizkuntza (H1) nahiz bigarren hizkuntza (H2) gisa hartuta, ahozko erabileraren eskurapena eta garapena bultzatzen duten edukinak barnebiltzen ditu, bai eta hizkuntza idatzirako hurbilketa ahalbidetzen duten edukinak ere.


214. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak l. erriondo 0113 Lehenengo multzoak ahozko mintzairaren eskuraketari eta garapenari buruzko edukinak barnebiltzen ditu, bai eta bigarren hizkuntzarako (H2) beharrezko zehaztapenak ere.


215. 1991> euskara batua saiakera-liburuak l.m. bandres 0019 (...) erlazio eta kontzeptu berriak adierazi ahal izateko, mintzaira bereziak sortu behar izan dituzte, eta gero, hein handi batean behintzat, ez dira arduratu beren lanen lorpenik interesgarrienak ohizko hizkuntzara aldatzen.


216. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0014 Mintzaira ofizial bakarrak, latina, erromantzea, eta XIV-XVIeraino gaskoina, geroztik frantsesa, izan dira.

217. 1991> euskara batua saiakera-liburuak k. izagirre 0007 Halakoetan, zientzia aldarrikatzen zutenek, mintzaira zen bezalakoa ez baina garbitasunaren arabera izan behar lukeen bezalakoa maite zutenek, zer erremedio, zientziarik gabeko herri xehearen sortzeko ahalmenari egiten zioten aldarri.

218. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. barreña 0084 Kontutan izan behar dugu helduen mintzairan halako hurrenkerako NZ-galderak burutzea onartzen dela, baina haur honengan % 100 osatzen dutela halakoek aro honetan, eta maiztasun hau, hain zuzen ere ez dela helduengan gertatzen dena.

219. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. barreña 0165 Batzuetan, galdetzaile hau, mintzagaian ekoizten du, helduen mintzairan egin daitekeen moduan.

220. 1991> euskara batua saiakera-liburuak a. barreña 0165 5) Aditz-multzorik gabeko, eta beraz konplementagailurik gabeko mendeko NZ-esaldiak ere ekoizten dituztela, baina helduen mintzairan ohikoa den legez.

221. 1991> euskara batua saiakera-liburuak xarb 0041 Hona zer zioen bere burua Frantses zeukan Jean Etcheparek Broussain hil zenean: Eskual Herria eta Eskualdunak nahiko zituzkeen beren gain ikusi, beren zuzenen jabe, beren gizonez zainduak, beren mintzairaz, ohidurez ala erlisionez iduri (...)

222. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0098 Oraingoan erlazioaz ari naiz pentsatzen, ez ordea hizkuntza baten edota mintzairaren beraren eta kultura baten edota kulturaren beraren arteko erlazioaz, baizik eta zientzia gisa harturik linguistikaren eta antropologiaren arteko erlazioaz.

223. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0098 Izan ere, mintzairaren eta kulturaren arteko erlazioen problema, izan litezkeenetarik nahasienetako bat baita.

224. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0098 Baina hori ez da guztia: halaber, trata daiteke mintzaira kulturaren baldintza gisa, eta arrazoi bikoitz baten ildotik: diakronikoa, zeren eta gehienbat mintzairaren bidez jasotzen baitu gizabanakoak bere taldearen kultura;

225. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0098 Ikuspuntu teorikoago batean oin hartuz gero, mintzaira, halaber, kulturaren baldintza gisa ageri da, kultura horrek mintzairaren antzekoa den arkitektura daukan heinean.

226. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. apalategi 0098 Hain egokiro ere non, mintzaira kontsidera baitaiteke fundazio baten gisa, aspektu desberdinen pean ikusmiraturiko kulturari dagozkion estrukturak, batzuetan konplexuagoak, baina betiere haren molde berekoak direnak, jasotzera xedatua.

227. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arte modernoa 0169 Produktua nekez altxa daiteke ekoizpenaren kontra, eta holakorik egiten badu kritikak ez du ongi asmatuko, edo, gutxienez, bere mintzaira kritikoak ekoizpen marko horretatik aldentzeko ahaleginak besterik ez ditu egingo, (...)

228. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arte modernoa 0245 guztia lerro kizkolatsuzko mintzaira plastiko oso loratsu batean laburbildu zuen, hortik Aubrey Beardsleyren sotiltasun grafiko gaixotia etorri zen eta Walter Cranek erabiltzeko objektuen oinarri berrien gainean egin zuen azterketa.

229. 1991> euskara batua saiakera-liburuak p. agirrebaltzategi 0184 Interjekziotik mintzairara zuzeneko urratsa dagoela uste izan zuten.

230. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak h. knô*rr 00322 Erdi Aroan eta geroago ere, dakigunez, Kataluniako eta Aragoiko Pirinio aldeetan euskara bizirik zegoen, eta gure mintzairak bere hatza eta herexa utzi du hango toponimian.

231. 1991> euskara batua saiakera-liburuak gomenerab 0038 - Ehun eta bat zenbakian ez da beharrezkoa eta hori oso osorik ahoskatzea eta mintzairen arabera eta, ta edo da bezala ahoska daiteke.


232. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0366 Horrela, bada, derrigorrezkoa da mintzaira maila guztietan aztertzea, hitzen adieraziak ez ezik, baita mezuaren estiloak eta gaien edukinak, berorien adierazi konnotatuak barne direla.


233. 1991> euskara batua saiakera-liburuak azurm 0246 Aparato ederra zeukaten, eduki ere, eta burgesia manukor adiguritsu morroikorrena esku-makil, beren asmoak ongi betetzeko, nahi bazuten gogor eta nahi bazuten ipurzuri, gaztelania bazter guztietan sarrerazteko, Inperioko mintzaira inperiala (maqosamente ir introduciendo la lengua castellana en aquellos pueblos).


234. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0017 Barruko indarrak Latio deritzan bere inguruan zabaldu zitun eta andik sortu zan Latin-izkera, Latio'ren mintzaira.


235. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0017 Auxe esaten digute: Pirinee-inguruko erriek mintzaira berezi bat zutela, inguruko errien mintzairatik apartekoa.


236. 1991> gipuzkera saiakera-artikuluak a. arrinda 0017 Mintzaira ori euskera zan.


237. 1991> gipuzkera saiakera-liburuak umandi 0007 Lenengo urratsa, ene ustez, eliztia ondo ikastea izan bearr gero, naiz mintzatzeko naiz idazteko, bere arau guztiak zeazki ta arretaz erabiltzeko; auxe egiten da Ludi ontako izkuntza guztietan eta batez ere gogo-lantzean oso aurreratuta dagozenetan; orobat egin bearr dugu geuk euzkera gure mintzairaz, bidezkoa danez; auxe gogoratzean gañera: izkuntza aundietan zeazki oso beren arauak arreta aundienaz jarraitzen dituzte, eta arau oyek aukerakoak dira geyenak, guztiak ezpadira, ta aitzitik euzkerarenak berezkoak ditugu osorik, eta orrela beartuagoak edo gera ongienik ezagutzea ta erabiltzea.


238. 1991> lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak e. larre 0474 Kezka horri datxikolako bat zuen aspaldi, baina mintzaira mailakoa bakarrik hura, Basarri batek erakutsi Zeruko Argian.


239. 1991> sailkatu gabeak egunkariak h. etxeberria 00003 Geure mintzairak egunorokotasuna mundu propialean bizitzeko aukera eskainiko balu, agian ez genukeen ezagutuko halako nanoak izatearen sentipenik eta dolorerik ez baitago zertan ibili ezagutzen ez den goserik asetzen.

240. 1991> sailkatu gabeak egunkariak matx 0042 Eta lurra eta hiztunak galtzen ari zen euskal herri xumeagana begiak bihurtzearen ondorioz, Lizardi eta Orixeren literatur jarrerakiko mirespena eta atxikimendua ibituxe zituela, herri xumeagana iristeko honen mintzairatik hurbilagoko literatur eredua idoro nahiz.


241. 1991> sailkatu gabeak egunkariak egin 1992 0011 Mintzairaren filosofian aipatutako ikerketa honek duen garrantzia gogoratu behar izatea ere mereziko ez duelakoan nago.


242. 1991> sailkatu gabeak egunkariak jkort 0048 Gure ele arrigarria sortu zanetik ia amaseigarren menderaiño, aozko mintzaira soillik izan zan, eta garai artan idazten asi ziranak, euskaldun guztiek ulertzeko eran nola idatzi, ezin sumatuz aurkitu ziran, erabat sakabanaturik ikusten bai-zuten euskera.


243. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak enbata 1998 00002 Huna zer gatik dutan ene haur ttipia ohakoan ezarri: haurtzaindegitik hurbil bizi gira. Gisa hortako hezkuntza gustatzen zait. Gure haurrak, bizi den tokiko mintzaira ikasiko du, zorigaitzez guk ez baitiogu erakasten ahalko. Elebidun izaiteak bertze hizkuntzen ikasteko errextasun bat emanen dio. Nihaurek hizkuntza batzu badazkit eta iduri zaut Euskarak baitezpada behar duela bizi, turisten ausagailu axalezko bat ez bilakatzeko. Zuzen da Euskaldunek beren erroak zain ditzaten: ez ditzagun akusa, erranez beren gisako errabiatu batzu baizik ez direla

244. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1999 00008 Herritik urrun gure mintzaira kurri araziz ahal bezenbat.

245. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1999 00008 Bai hau gure korrika ditake, orroituz gure mintzaira maite dugula erraiteak ez duela deus baliorik, denbora berean ez badugu biziki erabiltzen.

246. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak dirassar 0008 Frantses apez batek zuen denbora hartan asmatu geroztik Olinpi-Joko honentzat denek onartua duten lema gisakoa, dena ere latinez, mintzaira hortan denek aiseago hartuko zutela: citius, altius, fortius.

247. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Haatik epaimahiak ez dituzte bi mintzairek berak.


248. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak e. gerrikagoitia 0003 Problema linguistikoa ere ukan zuten (dagoeneko soluzionatua), zeren populuak soilik suomiera (finlandiera) mintzatzen bazuen ere ofizialki ostera historikoki mintzaira ofiziala zen suediera lehenbizian eta gero.


249. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Badakigu akusatuek frantsesa badakitela, eta frantsesa da Errepublikaren mintzaira bakarra.


250. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Zer zaigu guri, hartaz gainera, zenbaitek bitxikeriaz bigarren mailako mintzaira perreka bat erabili nahi badute?


251. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Akusatuak haurrean frantses eskoletan ibili dira, eta mintzaira hori arras berena dute.


252. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Alta lehenago Yolanda Molina defentsako abokata, luze eta xehe, ari izana zen Frantziako auzitegietan euskara bezalako mintzairei errespetua eta beraz agerbide publikoa ere zor zitzaiela adiarazten.


253. 1991> sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... jakingarriak 1991 0023 Inguruneak berak, era naturalean, ahalbidetzen zizkien esperientzien bitartez, haurrak zentzumenen eta psikomotrizitatearen garapen izugarri aberatsa izateaz gain, mintzaira eta komunikazioa garatzen zuen, errealitatean eta haurrarengan sendo sustraituriko gauzetan oinarritzen bait zen.