XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0157 Hauetariko asko, ornodun eta ornogabeen kanpobizkarroiak dira.

2. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak k. altonaga 0157 Odol beroa duten ornodunen bizkarroiak batez ere.

3. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak nz/bbb1 0132 Ugaztunek, Ornodunen Klaseetako talderik eboluzionatuena osotzen dute.

4. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak biologia orokorra 0390 Animalia batzuen jokaerak jaiotzetikoak dira (animalia gehienen kasua); baina beste animalia batzuk ikasteko ahalmena dute, hain zuzen goi mailako ornodunak eta batez ere ugaztunak.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0214 Bestalde, lehorreko ornodunen gorputzadarrekin korrespondentzian dauden hegats bikoitiak, hau da, hegats pektoralak eta pelbikoak, oreka mantentzeko egiturak dira gehienbat.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak elhuyar 0214 Beraz, lehorreko ornodunen, hau da, tetrapodoen homologoak diren hegats-bikoitiak ez dira arrain hauen lekuzaldaketarako organo garrantzitsuenak.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak m. aramendi 0006 Sistema guzti hauek ORNODUN guztiengan agertzen dira eta, nola edo hala beti egoitza berdinean azaltzen dira.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak i. sarasola 0487 hegazti iz. Animalia ornodun odol-beroa, gorputza lumaz estalia duena, mokoduna, aurreko gorputz-adarratzat hegoak eta atzekotzat hankak dituena, eta orohar hegan egiteko egokitua dagoena.

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak uzei 0376 Dena dela, orain arte ikusitako ziklo guztietan bitarteko ostalariren bat agertzen da eta normalean behin-betiko ostalariaren elika-katean parte hartzen duen ornodunen bat izaten da.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0037 Hegaztiek osa dezakete huts-hutsean fauna, beste ornodun eta ornogabe taldeetako ordezkari gutxi batzuekin.

11. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0031 Ornogabeen mugimenduak Zelomatuetan, ornogabe zein ornodun, iharduera motorea eskeleto, giharreria eta nerbio-sistemaz osaturiko unitate hirukoitzari esker lortzen da.

12. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. kintana 0031 Ornodunen mugimendua Barruko eskeletoa, gorputza eusteaz gain, gorputzadarren euskarri gisa eta giharreriaren txertapen-gune moduan aritzen da.

13. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 ornodunak


14. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 Ornodun: ornoak dauzana.


15. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 bizidun, izaki, landaretza, ornobako, ornodun, ugaztun.


16. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 Adib.: Ornodunak: ornodun; Ugaztuna: ugaztun; Izaki: izaki


17. 1991> bizkaiera ikasliburuak txor-txor/5 0074 Ornoduna eta osaba hitz klabeak dira.


18. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00281 Ornodunek lortu dute nerbio-sistemaren konplexutasun-maila gorena. Nerbio-sistema bizkarraldean duten metazoo bakarrak dira. Fetuaren alde dortsaleko ektodermoaren inbaginazioaz hodi neurala eratzen da. Hau loditu eta aurreko partean tolestu eta transformatu egiten da. Horrela aurrealdean entzefaloa eta atzealdean muina sortzen dira. Garapenean zehar bete egiten da, aldi berean meningeak (duramaterra, araknoidea eta piamaterra), ornoak eta garezurrak estaliz. Betetze eta loditze hori ez da erabatekoa izaten. Muinean ependimo izeneko hutsune fina gelditzen da eta entzefaloan lau bentrikulu edo barrunbe.

19. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00281 Behe-mailako ornodunen entzefaloa, arrainena adibidez, ia lerro zuzen bat da. Usain-, dastamen- eta entzumen-lobulu handiak ditu eta garunak garapen txikia du. Oro har, behe-mailako ornodunen usain-lobuluak goi-mailakoenak baino handiagoak izaten dira. Zerebeloa eboluzio-lerroari jarraituz garatu da.

20. 1991> euskara batua ikasliburuak geolbiol 00281 Nerbio-sistema periferikoa osatzen duten nerbioak, bereizi egiten dira: alde batetik bizkarrezurreko nerbioak daude (bizkarrezurreko muinetik ateratzen direnak). Hauek, arrainengan izan ezik 31 pare izaten dira ornodun guztiengan. Bizkarrezurreko muinetik ateratzen diren sustrai bentralak eta sustrai dortsalak elkartuta eratzen direnak.

21. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0097 Ugaztun: larruazala ilez estalia, bi birika, bihotza eta emeak bere umeak elikatzeko ugatzak dituzten animalia ornodunak.


22. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0097 Hegazti: bi zango eta hegaz egiteko hego pare bat izanik, adarrezko mokoa, gorputza lumaz estalia, odol beroa eta arnasa biriketatik hartzen duen animalia ornodun arraultze errulea.


23. 1991> euskara batua ikasliburuak eutsi/1 0097 Arrain: zakatzetatik arnasa hartzen duen ezkatez eta hegatsez hornituriko uretako animalia ornoduna.


24. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/3 0074 Behia ornodun animalia da.


25. 1991> euskara batua ikasliburuak ingurua/4 0122 Untxia animalia ornoduna da.


26. 1991> euskara batua ikasliburuak elhuyar 0336 Nerbio-sistematik eratorriak ez diren barnejarioko guruinak, ornogabe nagusiengan (molusku eta artropodoengan) eta ornodunengan bakarrik agertzen dira.


27. 1991> euskara batua ikasliburuak naturz 1996 0195
Platihelminteen filuma 13.000 espezie inguruz osaturik dago.
Gorputz zapaleko zizareak dira.
Simetria bilaterala dute.
Ez dute ez zirkulazio aparaturik, ez arnas aparaturik
Uzkirik ez dute gehienek.
Bizkarroiak dira eta ornodunen hesteetan bizi ohi dira
Beste batzuk itsastarrak dira edo ur gezatan bizi ohi dira.
Gaixotasunak sor ditzakete.

28. 1991> euskara batua saiakera-liburuak letamendi 0020 Gizakiok eta beste ornodun guztiek ere odol hotzeko animaliek barne, gorputzaren tenperatura, gorabehera edo tarte estu baten barruan mantentzen dugu.