XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak bertsost/8 0036 I. Lazkano Ni izan neike aingerutxo bat eta zu berriz mamua gure arteko diferentzia garbi utzitzera nua: Nola arraio zabaltzen dezu horrelako benenua usteldu dezu zeru sapaia zula dezu Ozonua diru iturri zerade baina etzera gauza sanua.

2. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0083 Hala ere, atmosferaren kutsadurak eragindako hiru efektuk dute berebiziko garrantzia: berotegi efektua, ozonozko geruzaren suntsipena eta euri azidoa.

3. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0083 Ozonozko geruzaren suntsipena Gas bultzerazle aktiboak erabiltzen dituzten aerosolek eta beste produktu batzuek kaltegabeko itxura dute, baina arazo larri baten sortzaileak dira.

4. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0083 Gure atmosfera inguratzen duen ozonozko geruzak funtsezko zeregina du bizitzarekiko: espaziotiko erradiazio arriskugarrietatik babesten gaitu; hauek, geruza hori gabe, ekzemak, azaleko gaisotasunak, minbizia sortu eta, larriago dena, gure geneak aldatuko lituzkete.

5. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j. butron 0083 Duela denboraldi bat, Antarktidan ozonozko geruzan zulo bat aurkitu izan da, geruza babesle horren suntsipenaren hasiera izan daitekeena.

6. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0077 Beronen baitan bada ozono izeneko gas bat eta oso eginkizun garrantzitsua du: eguzki-irradiazioko izpi ultramore guztiei Lurraren gainazalera iristen ez uztea.

7. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0077 Kutsadura dela eta, (batez ere aerosol batzuek sortzen dutena) zenbait gunetan ozonoaren kontzentrazioa oso apala da, eta horregatik izpi ultramoreak errazago iristen dira Lur azalera, beronen tenperatura igoeraziz.

8. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0077 IZPI ULTRAMORE / OZONO / LURRA / ATMOSFERA / TENPERATURAK gradutan / EURIAK (milimetrotan).

9. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0227 Gaur egun, berau arriskuan aurkitzen da ozono deritzon gas batez osaturiko ozono-geruza piskanaka desagertuz doalako.

10. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak x. mendiguren b. 0227 Zenbait industriatako produktu batzuen, motoreen eta aerosolen, erabilera ozonoaren parte bat deusezten ari da.

11. 1991> euskara batua ikasliburuak j.r. etxebarria 00065 1845ean, ordurako ozonoa aurkitua zuelako ospetsua zen Ch. F. Schô*nbein izeneko kimikari alemanak, etxean esperimentu bat egiten ari zela, azido nitrikoaren eta azido sulfurikoaren nahaste bat isuri zuen mahai gainera nahi gabe.

12. 1991> euskara batua saiakera-liburuak euestat 1997-98 00003
- Sufre-dioxidoa (SO2)
- Zatiki jalkigarriak (Z.J.)
- Zatiki esekiak (Keak)
- Nitrogeno-oxidoak (NOX)
- Karbono-monoxidoa (CO)
- Ozonoa (O3)
- Hidrokarburoak
- Beruna

13. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0003 Estratosferan sortutako ozonoa Lur osora hedatzen da eta laranja-azala izango balitz bezala inguratzen du.


14. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0005 Satelite honek ozonoa neurtzeko bi aparatu zituen, baina gertatzen ari zen ozono-galeraren berririk ez zuen eman.


15. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0007 Honen ondorioz konposatu halogenatuak (kloro eta bromo oxidoak) sortzen dira eta zuzen-zuzen eragiten diote ozonoari.


16. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0007 Hemen aipatu den ozonoa desagertzeko mekanismoa baieztaturik dago funtsean, nahiz eta datozen urteetan faktore osagarriak agertu.


17. 1991> euskara batua saiakera-artikuluak j.r. aizpurua 0011 ... konposatu halogenatuak eragiten hasitakoan 80 urtean zehar, gutxi gorabehera, arituko dira ozonoa kaltetzen.


18. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.r. aizpurua 0117 1984eko irailean Greziako Salonika-ko unibertsitateak ozonoari buruzko nazioarteko sinposiuma antolatu zuen.


19. 1991> euskara batua saiakera-liburuak j.r. aizpurua 0117 Satelite honek ozonoa neurtzeko bi aparatu zituen, baina gertatzen ari zen ozono-galeraren berririk ez zuen eman.


20. 1991> sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak herr 1992 0003 Lur planeta guzitik Rio de Janeiron,
Bildu dira milaka andere ta gizon,
Ingurumena zaindu beharrez edonon,
Zerbait egin behar da eta ez itxaron!
Industriak sortu du mila kutsadura,
Airez ta lurrez doaz gaindika mundura.
Sinesgaitza da hartu duen hedadura!
Gaixtagina, hobendun direnen ardura!
Eki izpietarik zaintzeko ozona,
Naturak eman digun azal hoberena.
Iparburutik galtzen hasita dagona,
Hura galduz gero da galduko gizona!
Hego Ameriketan ta Asialdean,
Lurrak eta oihanak desertu bidean!
Idorte goseteak Afrikan aldean!
Zer jasan beharko da datorren mendean?
Kalteak zuzentzeko behar den dirutza,
Kutsatzaileen gandik biltzeko ametsa
Galdua da. Edonork orain jakin beza,
Aberatsek baitute eman beren eza!
Golkoko gerlarako bazen diru frango!
Natur kalteentzako diote: ez dago!
Dirua baita beti dirudunendako,
Kutsadura da aldiz behartsuendako!
Hitzaldi ederretan ari zirelarik,
Rion berean zenbat hil ote goserik?
Zenbat haur eta gazte, tratu txarretarik?
Rioko miseria egon da gorderik!