XX. mendeko Euskararen Corpus Estatistikoa

1. 1900-1939 gipuzkera saiakera-artikuluak lab 0255 Ontaz gañera antziñako kelta ta galestar ipuiak oraingo eran antolatu ta bretoieraz errez ta txukun jarriak dituzte.

2. 1900-1939 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak stpierre gh 1921 0660 Ahide dira beraz iberotarra eta eskuara; bizkitartean mendez mende aldakuntza handiak jasan ditu iberotarrak ala eskuarak, bertze asko iturritan edanik baitago bere bide luzean, latinera heldu baino lehen: ezen orduan lehen auzo zituen, edo etche bereko lagun, alde batetik ligurotarra, bertze aldetik keltotarra; bat ala bertzearen kutsua hartu duke guk ez jakin neurri batean.

3. 1940-1968 bizkaiera saiakera-liburuak onaind 0043 Bai ta ikasi dabez Kam ta Sem'tarren izkuntzak: bereber, etiopiera, egiptarrena, koptarrena, akadiarrena, kutxitarrena, arabiera, iberkera, siriera, abisiniera, feniziera, asiriera, babiloniera; Siberia'koak, txuktxe, koriako, ta kantxalad batez be; bai ta Amerikakoak be, Peru'ko ketxua ta aimara, Kanada'ko algonkin, Txile'ko araukera ta kolonbia'ko katio; bai ta Jesukristoren aurretik bi edo iru milla urte euskaldunen inguruan bizi diran indieuropar edo ariotarren izkerak be, keltena, gerkera, latera, jermaniarra, eslabarra, ta talde otakoa dan sanskrit asiarra, eurokandiko beste taldeekin.

4. 1940-1968 gipuzkera saiakera-artikuluak vill 0229 Onek esan nai du, noski, ark ere zelta erabiltzen zuela; eta erabilli bearko, jendeak besterik ezpazekian.

5. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Irlandara keltar hizkuntza bat da, beraz indieuropar daritzon hizkuntza-familia handiko khide.

6. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0146 Keltar hizkuntzak bi sailetan banatu ohi dira, hostagi eta doinuaren berezkuntza batzuen gatik.

7. 1940-1968 lapurtera-nafarrera saiakera-artikuluak mde 0183 Uste izaiteko da Latin kultura ezagutu baino lehen Irlandarrak ez zegozela ispiritu eta enthelegu laneginik batere gabe, ezen Keltak ez ziran basati batzu, aitzitik, metaphysika bat oso landua irakasten zuten aho-mihiz, oihan sakonetako zuhaitz sainduen gerizan, beren sakerdote druida zaritzaienek, Aitzinateko authoreen idazkietarik dakigun bezala lur-handiko Keltez den bezembatean.

8. 1940-1968 sailkatu gabeak hilabetekari, noizbehinkariak,..... lmuj 00001 Adi bidez, Bretaña'ko kultura zeltarena, Ozitanikoarena, ta beste askorena.

9. 1969-1990 bizkaiera saiakera-artikuluak j. gorostiaga 0194 Akitano-inskriptionetan ugari eta sarri agertzen da benetan H ori, baña yakin bear dogu Keltatarrekin batera azpiratuta edo lotuta Germanotarr-talde batzuk etorri zirala.

10. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak hizkliter/bbb/1 0177 Europan bertan, keltiar kulturako zenbait herrik (Gales, Bretainiak...), eta Mediterraneoko beste zenbaitek (Andaluzian eta Ibizan) praktikatzen dute bapateko bertsogintza oraindik ere.

11. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0090 Funtsean, keltak izanen dira La Tene kulturaren hedatzaile, eta hauek eramango dute hiritar zibilizazioa kulturaz oraino atzera zeuden lurraldeetara (Bohemia adibidez, Britaniar irlak, Iberia penintsula......).

12. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak oihenart taldea 0090 Buztinezko tresneria, eskuz egina zen, eta keltarren arabera apaindua, non alde baterako nahiz besterako bihurguneak, kiribilak, eta bihurrak ageri diren, nolanahi ere grekoen artegintzatik hatzemanak, baina beti ere xinplekiago adierazirik.

13. 1969-1990 euskara batua ikasliburuak j. kalzada 0276 Matriarkagotik Patriarkagora iragatea, keltarren eta erromatarren aportazioa (ala kontra-aportazioa (!)) izan zen; baina agian dagoeneko hasia zen gizonezkoa familiako nagusitza eskuratzen.

14. 1969-1990 euskara batua literatur prosa etxde 0024 Zure aitona, suizarra alegia, dolikozefalu horail Rubio zen nonbait, Germaniatar garbia, keltarren eta Alpetar gizonaren nahasterik gabea.

15. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak ardoy gh 1973 0226 Eta izen zahar hori, Jesu-Kristo sortu aintzin agertua zaukuten bai Estrabonek, bai Tito Libio eta Salusto erromano ixtoriatzalek: ouaskones edo bascones, horra napartarren lehen izena, hori ere, Antonio Tovar-en arabera, kanpotik jina (izena, ez diot izana!), nungo nahiko jendalderi maiz gertatu zaioten bezala, eta iduriz keltoek euskal lurretan sartzean emana.

16. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak g. knô*rr 0011 Etxamendi eta Larralde, guztiz herri-folklorean sustraituak; Maite Idirin, Hego Ameriketako kutsua, eta azken bolada honetan blues antzeko zerbait egin nahirik; Estitxuren vakeradak; Lertxundik nahikoa istudiatuak zituen Donovan eta Dylan, eta azken bi urteotan (eritzi guztiak errespetagarriak badira ere, nik uste dut bere kantagintzaren kaltetan doala) zelta-herrien folklorezale amorratua (ez dut ezer zelta-herrien folklorearen aurka, eta jakin badakit zeltengandik, besterengandik jaso dugun bezala, halako eragin bat izan dugula, baina ez dut uste bide horretatik bakarrik joan behar dugunik).

17. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak j.m. torrealdai 0059 Kantua da, gainera, bretoiek gehien exportatu dutena zihurrenik, keltar doinu hori.

18. 1969-1990 euskara batua saiakera-artikuluak peillen 0016 Behin ere nobela horren egiteko abioa eta benetako heroia ezagutu nuen, baina gure idazleak fikzioz, famili komeria izan zena, goratu zuen, hiru fikzio elementu sartuz, pedagogiaren aipamena, itsasoaren zeregina, Gazteen Lurra, kelt sinestea itxaropen bezala hartuz; bestalde trajeria aterabidea asmatu egin zuen.

19. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak j.a. arana m. 0184 Eta honela, gure jatorrizko musika, grezitar eta keltarren kutsua onarturik, sartzen da Historiako ateetatik.

20. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak idazleen ii ihardunaldiak 0126 Lehenengo saila, lehenengo liburua beraz, eta espero zitekeenez, sei herri zeltikoei dagokie: Cymru (Gales), Eire (Irlanda), Alba (Eskozia), Breizh (Bretainia), Kernewek (Cornuailles), eta Man-Uhartea.

21. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak garraioa 0004 Ideia asko jaso zuten keltengandik eta horrela, erromatarren gurdiek burdinazko txirrindolak eta metalez estalitako ardatz begiak.

22. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak b. otaegi 0162 Eta Auts kutxa kultura honen barruan kelta erriak izango dute nortasunik andiena.

23. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak b. otaegi 0162 Keltak Europako erdi eta mendabaldean finkatzen dira bereziki.

24. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak euskararen liburu zuria 0153 Aurkikunde horren arabera, hala hizkuntza greko-latinoak nola anglo-germaniarrak, zeltarrak eta eslaviarrak familia berekoak dira: indo-europar familiakoak hain zuzen.

25. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak agenda 1990 0009 Mendeetan barna har-emanak izan ditu euskarak inguruko hizkuntzekin, eta mailegu asko hartu ditu horietarik: zeltarik, latinetik, gaskoinetik, arabieratik, gaztelaniatik, eta abar. Latinetik batez ere. Latinaren eragina, dirudienez, ez da murriztu behar hiztegira bakarrik; baita morfologiako zenbait sailetara ere iritsi da, baina, hori gorabehera, euskararen bisaia eta nolakotasun berezia ez da gehiegi ukitua izan.

26. 1969-1990 euskara batua saiakera-liburuak lmuj 0030 Etimologia extrelatinoak (kaukasiarrak, ipar-afrikarrak, zeltak...) dira, aldiz, ilun eta garbiak gertatzen dira filologoentzat.

27. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak b. latiegi 0007 An dago Oro'ko Andramari'ren baseliza, eta an dago, keltiarren kera edo estiloko castrum edo gudaterako babestoki bat.

28. 1969-1990 gipuzkera saiakera-artikuluak b. latiegi 0072 Kantauritarrak ere aipatzen ditu bi aldiz Silio Italico olerkari elertilariak; baiñan, beti, euskotarrengandik bereizita; ordurako, keltatarrak etorri arte euskalduna izan zan Kantauri, Kristo-aurretiko III menderako galdua gendualaren adigarri.

29. 1969-1990 sailkatu gabeak astekari eta hamaboskariak zer 1977 0001 Ori dala ta, Erromatarrak eta arein aurreko keltak gurera sartu baiño lenago euskal-lur genduzan bazter guztiak birjaso ta beraganatu zituan SANTXO AUNDIAK.

30. 1991> euskara batua ikasliburuak artearen historia/dbh 00060 K.a lehen milurtekoan, erromanizazioa baino lehen, aldi berean bizi izan ziren kultura desberdinen fruitu da arte hispaniarra: tartesostarrek eta kolonia feniziarrek eta grekoek egindako ekarpen artistikoek eragin handia izan zuten arte iberiarraren sorreran. Era berean, zelten inbasioek ere izan zuten zerikusirik Espainia atlantiarreko eta iberiarreko forma eta teknika artistikoetan.

31. 1991> euskara batua ikasliburuak hizkliter 0140 Lauburuaren irudiak keltek zabaldu zituzten eta Europa osoan zehar ikus daitezke.


32. 1991> euskara batua literatur prosa j. sarrionandia 00364 Jean Markalek Les Celtes liburuan aipatzen duenez, zeltek gaizki amaituriko menturak zituzten gogoko, happy endik ez.

33. 1991> euskara batua literatur prosa elexp alpe 0096 Beraz, hitz latino edo zelta bat, adibidez, euskarazkoaren berdina bada, ez du derrigorrez esan nahi euskarak hari hartu dionik, askotan alderantziz baita.


34. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pottoka 00017 Etxeko zaldiaren sorlekuak Euroasiako estepa handiak dira, duda-izpirik gabe. Bertan hezi zuten herri ibiltari batzuek zaldia Kristo aurreko 5000. urtean, gutxi gorabehera, eta ziur aski beraien bizkarren gainean zabaldu ziren, lehenik Mesopotamiarantz eta gero Europako erdialderantz eta mendebalderantz, kontinentearen mendebaldeko muturretara Kristo aurreko 2000. urtean heldu arte (trazioak eta zeltak).

35. 1991> euskara batua saiakera-liburuak x. erize 00218 Antzinateko zelten eta galo-erromatarren eragina hortik etorri bide zen eta harremanak Erdi Aroan segitu zuen. Horrela, La línea Jaca, Sangûesa, Pamplona fue de excepcional importancia (ibid.: 340). Menendez Pidalen (1952: 42) ustez ere Zangoza aldeko eskualdeen berezitasuna elebitasun goiztiarra da.

36. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pper 0011 Halere, lan honetan ez beza bila inork euskaldunona bakarra izanen den bereixtasun huts garbirik; esate baterako, euskaldunek eta zeltarrek egina zuten kolore ordenamendua oso antzekoa baitzen.


37. 1991> euskara batua saiakera-liburuak orhipean 0013 Historiaurrean, Bronze Aroan (orain dela 2.500 urte), zelta herria hemendik iragan zen; gaur egun toki izen zelta zenbait aurki dezakegu oraindik gure artean, Nerbion (B), Deba (G) eta Ultzama (N) ezagunenak izanik.


38. 1991> euskara batua saiakera-liburuak orhipean 0013 Iparraldetik etorririk, suebo, bandalo eta alano herriek zelten bide bera hartu zuten, bizitoki gisa lur berriak menperatuz penintsulan.


39. 1991> euskara batua saiakera-liburuak orhipean 0068 Burdingintza aspaldikoa da gutartean, badirudi zelta herriak ekarri zuela langintza hau bospasei mende Kristo aurretik (ikus 2).


40. 1991> euskara batua saiakera-liburuak in: mendiguren e., xabier: bekatuaren itzala, 193-215 0196 Izan ere, kurriloak, zisneak, hegazti gortesauagoak, errepresentazio berdineko sinboloak baitira, zeruaren eta lurraren arteko mandatariak, berpiztearen errepresentazioak (kopa atiko batean Afrodite antzara gainean zaldun ikusten da Museo Britanikoan; Ledaren mitoarentzat anitz eratako aldakiak daude), eta, Txinatik Zesarrek deskribatu dituen keltenganaino, K.a. 390. urtean kakaraka Erroma salbatu omen zuten antzara kapitolinoak ahaztu gabe, presentzia maizekoak tradizio herrikoi eta literatura guztietan.

41. 1991> euskara batua saiakera-liburuak pirinioak 1995 0046 Gaskoniako Landetan pertsonaia Artus izeneko erregea da eta argitu beharra dago izena zelta dela.

42. 1991> euskara batua saiakera-liburuak arte modernoa 0245 Emazteak, aldiz, Willow Te Aretoko muralean purismoa lorezko artearekin eta jatorri zeltarreko estilizazio kurbilineoa konbinatu eta horrela tematika modernistaren paradigma bat sortu zuen.

43. 1991> euskara batua saiakera-liburuak i. laka 0035 Antza denez, azalpen hau Sir William Jones-ek (1746-1794) adierazi zuen lehen aldiz, Europako lehenengo sanskrito jakintsu nagusiak, 1786. urtean emandako hitzaldi batean: sanskritoak grekera eta latinarekin duen antzekotasun handia ezin zitokeela halabeharrak sortua izan eta, aitzitik, adierazi zuenez, hirurok agian jada existitzen ez den iturburu komun bakar batetik isuri direla eta gotikoak (hau da, germanikoa) eta keltak ere, sorgune berbera izan zutela.


44. 1991> sailkatu gabeak egunkariak pper 0035 Aintzinako euskaldunek, zeltek eta Europa zaharreko herri guziek bezalaxe, urtea bi muga nagusitan banatzen zuten: udalen/udazken, edota bedats/larrazken; eta orohar denbora neurtzeko erabiltzen ziren atzizkiez hornitzen zituzten bi muga hauek, hasieran: udalehen / udaberri / udaste / bedats, erdian: udamin / udabiotz / udardi eta bukaeran udatzen / udazken / udagoien erabiliaz.